Mehmet Özdoğru
Yabancıların Türkiye’de Şirket/İşyeri Açma Şartları Ve Süreci
10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5'inci maddesinin (l) bendinde yer alan "Yabancı uyrukluların işyeri açması ve çalıştırması konusunda, yabancılarla ilgili mevzuat hükümlerine uyulması" hükmü yer almakta olup 6735 sayılı Kanun gereğince, işyeri açacak yabancı şahısların çalışmaya başlamadan önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni almaları zorunludur.
Bakanlığa Başvuru Yapma Ve İzin Alma Zorunluluğu Var
Yabancıların işyeri açarak kendi ad ve hesaplarına çalışmak istemeleri halinde, bahse konu işyerlerinin ilgili merciler nezdindeki kuruluş işlemlerinin (işyerinin ticaret sicil veya esnaf odası sicil gazetesinde yayımlanması ve vergi numarası alınması gibi) tamamlanmasını müteakip çalışma izni almak üzere Çalışma ve Sosyall Güvenlik Bakanlığına başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Talebi Uygun Bulunanlar İşyeri Açma Ve Çalıştırma Ruhsatı Almak İçin Belediyeye Başvuracak
Bakanlıkça yapılacak değerlendirme neticesinde talebi uygun bulunarak çalışma izni verilen yabancıların bu izin belgeleriyle birlikte ilgili belediyelere başvuru yaparak işyeri açma ve çalışma ruhsatı talep etmeleri zorunludur.
İşyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca işyeri sahibi veya ortağı olan yabancılara da süreli çalışma izni verilmekte olup, ilgili belediyelerin bu yabancılara süreli çalışma izin belgesinde belirtilen süreler göz önünde bulundurularak işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlemeleri mümkün bulunmaktadır. Belediyelerin, süreli çalışma izni bulunan yabancılardan bu kapsamda ayrıca Bağımsız Çalışma İzni Belgesi talep etmelerine gerek bulunmamaktadır.
Geçici Koruma Kapsamında Bulunan Suriyelilerin Çalışma İzni Almaları Zorunlu
Geçici koruma kapsamında bulunan Suriyelilerin ülkemizde çalışabilmelerine ilişkin usul ve esaslar ise, 15.01.2015 tarih ve 29594 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunan "Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik" ile düzenlenmiş olup, bu kapsamda bulunan yabancıların ülkemizde çalışabilmeleri için Çalıyma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından çalışma izni almaları zorunludur.
Kuruluş İşlemlerinin Tamamlanması Sonrası
Geçici koruma kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan yabancılar vergi numaraları olması kaydıyla işyerinin kuruluş işlemlerinin tamamlanması sonrasında, şirketler için ticaret sicil gazetesi, gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârlar için ilgili oda sicil kayıt belgesi gibi işyerinin faaliyetini gösterir belgelerin başvuru esnasında otomasyon sistemine taranılması suretiyle çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almak zorundadır. Yetkili idarelerce, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken yabancının çalışma izninin bulunması koşulu aranmaktadır.
Ferdi Asım Hellaç
Mali Müşavir
https://hellac.com/blogdetay/yabancilarin-turkiye-de-sirket-isyeri-acma-sartlari-ve-sureci
E DEFTER SİSTEMİNE 1 NİSAN 2024 İTİBARİYLE GEÇMESİ GEREKEN 2022 VE ÖNCEKİ DONEM 3 MİLYON TL ALTINDA BRÜT SATIŞ HASILATI OLAN BİLANÇO HESABINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLER
İşletme Hesabı Esası kapsamında defter beyan sisteminde kaldığı sürece (bilanço esasına geçmediği sürece) mükelleflerin e-defter geçiş zorunluluğu bulunmamaktadır. İşletme Hesabı Esası kapsamında olan mükellefler Vergi Usul Kanunu 177 - 178. Maddede de gösterilmiştir. ( 2024 Mal Alımı: 1,4 Milyon TL- Mal Satışı: 2 Milyon TL - Hizmet Satışı: 690 Bin TL)
2022 ve öncesi dönem brüt satış hasılatı 500 Bin TL’yi geçen;
* kendi internet siteleri veya aracı hizmet sağlayıcılarının platformları üzerinden e-Ticaret yapanlar ile
* gayrimenkul inşa, alım, satım,
* motorlu taşıtlar ticareti vb. özel olarak belirlenen faaliyetleri yürütenlerin 01/07/2023 tarihine kadar e-Fatura sistemine, 2024 itibariyle e defter sistemine kaydolması zorunludur.
2022 ve öncesi dönem hesap dönemi brüt satış hasılatı 3 milyon TL üzeri olan tüm mükellefler 2024 itibariyle e defter sistemine kaydolması zorunludur.
BU DURUMDA 177. MADDE DE SINIRI GEÇEN BİLANÇO HESABINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERDEN E TİCARET, GAYRİMENKUL, MOTORLU TAŞIT TİCARETİ İLE UĞRAŞAN VE 2022 VE ÖNCESİ 3 MİLYON TL BRÜT SATIŞ HASILATI SINIRI GEÇMEYEN MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ YAZILARI BİRLİKTE 1 NİSAN İTİBARİYLE E DEFTER GEÇMESİ GEREKİR.
KAĞIT ORTAMINDA TUTULMASI DURUMUNDA DEFTER TUTULMASİ KABUL EDİLMEYEN VE KDV REDDİYATI YAPILAN BİR DURUM OLUŞABİLİR.
Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
HİZMET ÜRETİM MALİYETİ MUHASEBESİ
Hizmet maliyetleri, hizmetlerin üretilmesi ya da ortaya konulması amacıyla katlanılan her türlü ödeme ve harcama biçiminde oluşmuş maliyetlerin faydası tükenmiş halidir.
Hizmet işletmesi, satış süreci içeresinde müşterileri ile doğrudan temas halindedir. Hizmet işletmelerinde satışların büyük bir kısmı müşteri ile yüz yüze görüşerek yapılmaktadır.
Hizmetler belli bir sözleşmeye dayanarak sipariş edilir. Sözleşmede belirtilen sürede gerekli koşulların gerçekleşmesi durumunda hizmetin üretimi tamamlanır. Hizmetin sunulması ile satış işlemi gerçekleşmiş olur.
Hizmet satışına konu olan ürün (hizmet) fiziksel değildir. Hizmet yerine getirilirken birçok malzeme kullanılabilir ama bunlar verilen hizmetin yerine getirilmesi için gerekli olan yardımcı araçlardır. Asıl ürün hizmetin kendisidir.
Tek düzen muhasebe sistemine göre hizmet üretim maliyetini oluşturan her bir unsur 740 Hizmet Üretim maliyetleri hesabının borçlu kısmına kaydedilir. Dönem sonunda 740 Hizmet Üretim maliyetleri hesabında biriken tutarlar 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma hesabı aracılığıyla 622 Satılan hizmetin maliyeti hesabına aktarılarak sonuç hesaplarına kaydedilmiş olur. Bu şekilde sonuç hesaplarına aktarılma işlemi ilgili maliyet karşılığında elde edilecek olan gelirin tahsil ya da tahakkukunu göz ardı etmektedir.
Stokların kullanılması sonucunda meydana gelen hizmetler nitelikleri gereği depolanamazlar ve stok hesaplarında gösterilemezler. Bu nedenle henüz geliri oluşmamış bu tür maliyetlerin doğrudan sonuç hesaplarına alınması dönemsellik ilkesine aykırı bir durum teşkil etmektedir.
Dönem sonunda 740 Hizmet üretim maliyeti hesabında biriken tutarlar, 741 Hizmet üretim maliyeti yansıtma hesabı aracılığıyla sonuç hesaplarına alınırlar. Bu durumda “ X “ hizmetine ait dönem sonuna kadar tüketilmiş olan maliyetler gider olarak sonuç hesaplarına aktarılmış olur.
ÖRNEK:
…………………………./…………………………
622 SATILAN HİZMETİN MALİYETİ XXX
741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI XXX
Hizmet üretim giderlerinin sonuç hesabına aktarılması
…………………………/…………………………..
Bu işlemde;
- Dönem sonlarında Hizmet üretimi tamamlanmış ve satış hâsılatının doğmuş olması halinde bu işlem doğrudur.
- Dönem sonlarında hizmetin henüz tamamlanmamış ve hasılat doğuran olayın gerçekleşmemiş olması durumunda bu işlem yanlıştır.
- Dönem sonlarında hizmetin bir kısmı tamamlanmış ve bir kısmı tamamlanmamış ise, hasılat doğuran olayın gerçekleşmemiş olması halinde, hizmet üretim maliyetleri 622 ve 154 hesaplara aktarılarak borç kaydı yapılır.
ÖRNEK
………………………/……………………………………….
622 SATILAN HİZMETİN MALİYETİ XX
154 TAMAMLANMAMIŞ HİZMET MALİYETİ X
741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI XXX
Hizmet üretim giderlerinin sonuç ve Stok hesaplarına aktarılması
…………………………/…………………………..
154 Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri
Bu hesap, hizmet işletmelerinde henüz tamamlamamış hizmet üretimleri için yapılan harcamaların bu harcamalara ilişkin hasılat kaydedilene kadar izlenmesinde kullanılır.
İşleyişi:
Dönem sonlarında hizmetin henüz tamamlanmamış ve hasılat doğuran olayın gerçekleşmemiş olması durumunda maliyet hesaplarında izlenen ilgili hizmet üretim maliyetleri 154 hesaba aktarılarak hesaba borç kaydı yapılır. Hizmet tamamlandığında ise 154 hesaba alacak “155 Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri” hesabına borç kaydedilir.
Hizmete ilişkin gelirin tahsil edilebilir duruma gelmesi halinde 154 Tamamlanmamış Hizmet Üretim maliyeti hesabı 622 Satılan hizmetin maliyeti hesabına aktarılarak kapatılır.
ÖRNEK
……………………/……………………………..
622 SATILAN HİZMETİN MALİYETİ XXX
154 TAMAMLANMAMIŞ HİZMET ÜRETİM MALİYETİXXX
……………………./…………………………..
Dönem sonunda tamamlanmış olmasına rağmen geliri ilerleyen dönemde tahsile dilebilecek halde olan hizmet üretim maliyetleri birikimi ise 155 Tamamlanmış hizmet üretim maliyeti hesabına aktarılır.
…………………………/…………………………
155 TAMAMLANMIŞ HİZMET ÜRETİM MALİYETİ XXXX
741 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ YANSITMA HESABI XXXX
İlerleyen dönemde gelir tahsil edilecek hale geldiğinde bu hesaptaki tutar sonuç hesaplarına aktarılarak kapatılır.
…………………………….../……………………
ÖRNEK
622 SATILAN HİZMETİN MALİYETİ XXX
155 TAMAMLANMIŞ HİZMET ÜRETİM MALİYETİ XXX
……………………/………………………………..
YMM/BD HASAN SANCAK
Kaynakça:
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi
5510 Sayılı Kanunun Ek 20 nci Maddesinin İptaline İlişkin Yapılacak İşlemler (SGK Genel Yazısı)
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : E-98547999-010.07.01-97463086
Konu : 5510 sayılı Kanunun ek 20 nci maddesinin iptaline ilişkin yapılacak işlemler.
Tarih: 01.07.2024
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, Genel Müdürlüğümüzün 30.12.2021 tarihli, E-21924407-010.99-37784658 sayılı ve “Emekli veya yaşlılık aylığı alanlardan Yunus Emre Vakfı, Türkiye Maarif Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Vakfı ve Yeşilay Cemiyetinde çalışanlar” konulu Genel Yazısında;
7346 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 24’üncü maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen ek 20’nci maddesinde, herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlardan Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemiyeti ve Yeşilay Vakfında görev alanların bu aylıklarının kesilmeyeceği,
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce birinci fıkra kapsamına girenler adına Kurum tarafından fazla veya yersiz olarak yapılan ödemelerin borç çıkarılmayacağı, çıkarılmış borçların ödenmemiş olan kısımlarının terkin edileceği ve tahsil edilmiş tutarların iade ve mahsup edilmeyeceği, bu fıkra hükümlerinin uygulanması sebebiyle geçmişe dönük aylık, aylık farkı ve bayram ikramiyesinin ödenmeyeceği,
hüküm altına alındığı belirtilerek, emekli veya yaşlılık aylığı alanlardan bütçeden yardım alan kuruluşlar arasında bulunan Yunus Emre Vakfı, Türkiye Maarif Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Vakfı ve Yeşilay Cemiyetinde çalışanların istisna kapsamına alındığından aylıklarının kesilmeyeceği, talimatlandırılmıştır.
Ayrıca, anılan maddeye 7430 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle “Antalya Diplomasi Forumu Vakfı,” ve 7439 sayılı Kanunun 9’uncu maddesiyle “Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı,” ibareleri de eklendiğinden emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken bu işyerlerinde çalışanların da aylıkları kesilmemekteydi.
Ancak Anayasa Mahkemesinin, 14.06.2024 tarihli ve 32576 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14.03.2024 tarihli ve E:2022/21, K:2024/79 sayılı kararında; 5510 sayılı Kanunun ek 20’nci maddesi ile anılan maddeye 7430 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle eklenen “Antalya Diplomasi Forumu Vakfı,” ve 7439 sayılı Kanunun 9’uncu maddesiyle eklenen “Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı,” ibarelerinin Anayasa’ya aykırı olduklarına ve iptallerine karar verilmiştir.
Buna göre, söz konusu Karar üzerine emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Vakfı, Antalya Diplomasi Forumu Vakfı, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı, Türkiye Kızılay Derneği, Yeşilay Cemiyeti ve Yeşilay Vakfında görev alanların aylıkları, kararın Resmi Gazete’de yayımını takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilecek olup, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları geriye yürümeyeceğinden geçmişe dönük herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Diğer taraftan, bu kuruluşlarda emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken aylıkları kesilmeksizin sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanların söz konusu Anayasa Mahkemesi Kararı sonrasında çalışmaya devam etmeleri halinde, sosyal güvenlik destek primi kapsamında çalışmaya devam edemeyeceklerinden; bu kişiler için 13.06.2024 tarihli sigortalı işten ayrılış bildirgesi, 14.06.2024 tarihli tüm sigorta kollarına tabi sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda, söz konusu sigortalılar adına 13.06.2024 tarihine kadar ki bildirimlerin 2 nolu belge türü (02-Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışanlar) ile 14.06.2024 tarihinden sonraki çalışmalara ilişkin bildirimlerin ise 1 nolu belge türü (01-Hizmet Akdi İle Tüm Sigorta Kollarına Tabi Çalışanlar) ile yapılması gerekmektedir.
Bu durumda bulunan sigortalıların hizmet akitlerinin sona ermediği ve çalışmaya devam eden bu kişiler için işten ayrılış ve işe giriş bildirgelerinin sistemsel olarak alınmak zorunda olduğu dikkate alındığında, söz konusu işten ayrılış ve işe giriş bildirgeleri ile 15-14 lü işlem gören işyeri sigortalılarının 14.06.2024 tarihindeki çalışmasını kapsayan 2024/Mayıs (15.05.2024-14.06.2024) dönemi aylık prim ve hizmet belgelerine/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerine yönelik idari para cezası uygulanmayacaktır.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
Ömer KÜÇÜKEVCİLİOĞLU
Genel Müdür V.
Yurtdışı Borçlanmasından Vazgeçme Ve Borçlanma Tutarının İadesi
3201 sayılı Kanun’a göre Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen;
- Çalışılan sigortalılık süreleri,
- Sigortalılık süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri,
- Yurt dışında ev kadını olarak geçen süreler,
istekleri hâlinde, Türkiye’de SGK’ya borçlanma yaparak emekliliklerinde değerlendirebilmektedirler.
Buna göre, erkekler sadece yurtdışında çalışılmış olan sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik sürelerini borçlanabilmekte olup, çalışılmadan geçirilen süreleri ise borçlanamamaktadır.
Yurtdışında çalışılmadan geçirilen süreleri sadece kadınlar borçlanabilmektedir.
Diğer taraftan, 01/08/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7186 sayılı Torba Kanun’la, “3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’da” yapılan değişikliklerle borçlanma prim oranı %32’den %45’e çıkarılmış ve borçlanılacak sürelerin Bağ-Kur (5510/4-b) statüsünde kabul edileceği yönünde düzenleme yapılarak yurtdışı borçlanması yoluyla SGK’dan emekli olma imkânı zorlaştırılmıştır.
Yurtdışı borçlanma prim tutarı
2024 yılının ikinci altı aylık döneminde;
- En düşük günlük yurtdışı borçlanma prim tutarı günlük 300,04 TL
- En yüksek günlük yurtdışı borçlanma prim tutarı günlük 2.250,28 TL,
Olup bu ikisi arasındaki bir rakamdan da borçlanma yapılabilmektedir.
Kişinin beyanına göre SGK tarafından hesaplanıp, tebliğ edilecek olan borç tutarının da tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
Borçlanmadan vazgeçme ve borçlanma miktarının iadesi
Yapılan yurtdışı borçlanmalarından zaman zaman çeşitli nedenlerle vazgeçme, SGK’ya ödenmiş olan borçlanma tutarlarının iade alınması gibi durumlar olabilmektedir.
Öncelikle yurtdışı borçlanmasının iptal edilebilmesi için yazılı başvuruda bulunulması gerekmektedir. Ancak, her başvurana da borçlanma tutarı iade edilmemektedir.
Buna göre, borçlanmalarının iptal edilmesi için yazılı başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı, faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilmektedir.
Dolayısıyla kısmi iade yapılmamaktadır. Diğer bir ifadeyle, borçlanmanın bir kısmı iptal edilerek, bir kısmı geçerli sayılmamaktadır. Ancak, birden fazla borçlanma yapılmış ise talep sahibinin yapmış olduğu borçlanmalardan bir ya da birkaçından vazgeçme hakkı saklıdır.
Borçlanma başvurusunda bulunup borcu tebliğ edilmeden ya da tebliğ edildikten sonra üç aylık borç ödeme süresi içinde borçlanma başvurusundan vazgeçtiklerini yazılı olarak bildirenlerin borçlanma başvuruları geçersiz sayılmaktadır.
Ancak, bu şekilde başvuruları geçersiz sayılanlardan, borçlanma taleplerinin yeniden geçerli sayılmasını isteyenlerin bu talepleri kabul edilmemekte, yeniden borçlanma talebinde bulunmaları istenmektedir.
Tahakkuk ettirilen borcun tamamını veya bir kısmını ödeyerek aylık talebinde bulunanlar, aylık talebinden vazgeçmeleri durumunda borçlanmalarının iptal edilmesini isteyebilmektedir.
Emekli aylığı bağlanmış ise iade mümkün değil
Borçlandıkları yurt dışı sürelerine istinaden aylık bağlananların ise borçlanmadan vazgeçmeleri mümkün değildir. Bu durumda olanların sigortalı olarak çalışmaya başlayarak aylığını kestirmeleri halinde de borçlanmadan vazgeçmeleri veya borçlandıkları süre ve gün sayısını değiştirmeleri imkânı bulunmamaktadır.
Buna karşın, aylık talebinde bulunanlardan, borçlandıkları hizmetleri ile malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılara yazılı başvuruları halinde, ödedikleri borçlanma miktarının tamamı faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilmektedir.
Borçlanmadan vazgeçenler veya yasal süresi içerisinde ödeme yapılmadığı gerekçesiyle borçlanması iptal edilenlerden yeniden borçlanma talebinde bulunanların ilk borçlanmaya karşılık ödedikleri miktar iade edilmemişse, ilgilinin mahsup talebinde bulunması halinde ödenen miktar yeni borcuna mahsup edilmektedir. Bu durumda mahsup dilekçesinin Kurum kayıtlarına geçtiği tarih, borç ödeme tarihi olarak dikkate alınmaktadır.
Ölüm durumunda hak sahiplerinin borçlanmadan vazgeçme ve iade talepleri
Borçlanma talebinde bulunan ve borç miktarını ödeyen sigortalıların ölümü halinde hak sahipleri sigortalının yapmış olduğu borçlanma talebinden vazgeçememektedir. Ayrıca, hak sahiplerinin sigortalının sağlığında yapmış olduğu borçlanmadan ölüm aylığına yetecek kadar süre dışındaki borçlanma tutarının iadesi talepleri de kabul edilmemektedir.
Örnek: 20/10/2022 tarihinde 9000 günlük borçlanma tutarını ödeyen sigortalının, aylık bağlanmadan 2/1/2024 tarihinde vefat ettiğini varsayalım. Bu durumda sigortalının hak sahipleri, sigortalının yaptığı borçlanma talebinden vazgeçemeyeceklerdir. Ayrıca, ölüm aylığına yetecek 1800 gün hizmetin geçerli sayılarak kalan 7200 günlük borçlanma tutarının iadesini talep etmeleri durumunda bu talepleri reddedilecektir.
Sigortalının borçlandığı sürelerin dahil edilmesine rağmen hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanamaması durumunda, sigortalının sağlığında yapmış olduğu yurt dışı borçlanma tutarı hak sahiplerine faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilmektedir. Sigortalının hak sahibinin bulunmaması durumunda ise varislerin borçlanmadan vazgeçme talepleri reddedilmektedir.
Borçlanma tutarının hak sahibi tarafından ödenmesi durumu
Diğer taraftan, sigortalının yurt dışı sürelerini borçlanan hak sahiplerinden ölüm aylığına hak kazanamayan ya da hak kazanmasına rağmen yaptığı borçlanmadan ölüm aylığı bağlanmadan önce vazgeçmek isteyenlere yazılı başvuruları halinde, ödenen borçlanma miktarının tamamı borçlanmayı ödeyen hak sahibine faiz uygulanmaksızın Türk Lirası olarak iade edilmektedir. Celal ÖZCAN
İş Sözleşmesi Feshedilmeden Önce Arabuluculuk Anlaşması
İş sözleşmesi feshedilmeden önce ihtiyari arabuluculuk ile sözleşmenin sonlandırılması fesih gibi değil, ikale sözleşmesi gibi değerlendirilmektedir.
İhtiyari arabuluculuğun ikale gibi değerlendirilmesine ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı özelgesi ve arabuluculuğun geçerli olabilmesi için iş akdinin sona ermesi gerektiğine ilişkin yargı kararı bulunmaktadır (Yargıtay 9. H.D. 2019/3694 E, 2019/13040 K, 11.06.2019 Tarihli kararı; Gelir İdaresi Başkanlığı 64597866-120 [25/1]-9209 07.06.2021 sayılı, Zorunlu ve ihtiyari arabuluculuk müessesine başvurulması sonucunda ödenen tazminatlarda gelir vergisi istisnası konulu özelge).
İkale sözleşmesi, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin anlaşarak ve işveren açısından işe iade davası risklerini ortadan kaldırarak sözleşmenin sona erdirilmesi için başvurulan yöntemlerden biridir.
Nitekim kişiler aralarında anlaşarak sözleşme kurabildikleri gibi yine aralarında anlaşarak bu sözleşmeyi sonlandırabilirler. Sözleşmeyi sonlandırmak için aralarında imzaladıkları bu yeni sözleşmeye "ikale sözleşmesi" veya "bozma" denilmektedir.
Çalışma hayatında, işçi ile işveren arasında kurulan sözleşmenin taraflarca anlaşılarak ortak iradeyle sona erdirilmesi halinde ikale sözleşmesi karşımıza çıkmaktadır.
İkale sözleşmesi yapmak için talep işçiden veya işverenden gelebilmektedir.
İkale sözleşmesinde talebin işverenden gelmesi durumunda işçiye sağlanacak makul yararın bulunması gerekir. İkale yapılması için mutlaka kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı dışında çalışana makul yarar olarak adlandırılan ilave bir ödemenin yapılması şarttır.
Çünkü ikale sonrası, işçi, işsizlik ödeneği ve iş güvencesi sisteminden yararlanamamaktadır.
İşverenden gelen teklif üzerine imzalanan ikale sözleşmesi ile sonra erdirildiği, işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatlarının yanı sıra üç maaş tutarında ilave ödeme yapılması, makul yarar için yeterli değildir. (Yargıtay 9. HD. 11.12.2019 gün, 2019/3894 E, 2019/22092 K.)
Yargıtay kararlarından ulaşılabileceği üzere, işveren tarafından gelen ikale sözleşmesi teklifinde işçiye, en az 4 aylık ücret tutarında makul yarar (ek menfaat) sağlanması yeterli olmaktadır.
İkale sözleşmesinde talebin işçiden gelmesi halinde ise makul yarar şartı aranmaz.
İşçiden gelen ikale talebinin işveren tarafından kabul edilerek iş sözleşmesinin sona erdiği hallerde, kıdem ve ihbar tazminatları dışında işveren tarafından ayrıca bir ek menfaat ödemesine gerek bulunmamaktadır. (Yargıtay 9. HD. 22.01.2020 gün, 2019/8260 E, 2020/903 K.)
İş sözleşmesi sona ermeden yapılan arabuluculuk anlaşması neticesinde işçinin işten ayrılış kodu 22- Diğer Nedenler olarak bildirilecektir. İşten çıkış kodunun önemi işçinin işsizlik ödeneği alıp alamayacağını belirleyen koşullardan biri olmasıdır.
22 koduyla işten ayrılışı gerçekleştirilen işçi diğer şartları sağlamış olsa dahi işsizlik ödeneği alamayacaktır. Resul Kurt
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/is-sozlesmesi-feshedilmeden-once-arabuluculuk-anlasmasi/754070
1 TEMMUZ 2024 - 31 ARALIK 2024 TARİHLERİ ARASINDA YURT İÇİ VE YURT DIŞI GELİR VERGİSİNDEN İSTİSNA HARCIRAH TUTARLARI
ÖZET;
1 Temmuz 2024 - 31 Aralık 2024 tarihleri arasında gelir vergisinden istisna yurtiçi ve yurtdışı harcırah tutarları bu Sirkülerin konusunu oluşturmaktadır.
2024 yılında Bütçe Kanununa göre yurtiçi harcırah tutarları bir önceki yıla göre artmış, maaş katsayıları Temmuz ayında değiştiği için maaş dilim tutarları da değişmiştir.
Yurtdışı harcırahlarına ilişkin olarak 18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır.
Buna göre 1 Temmuz 2024 - 31 Aralık 2024 döneminde geçerli aylık katsayısı, taban aylık katsayısı ve yan ödeme katsayısı değiştiğinden, yurt içi ve yurt dışına gelir vergisinden istisna harcırah tutarlarına göre maaş dilim tutarları değişmiştir.
18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır.
Söz konusu Karar, 31 Aralık 2023 tarihli ve 32416 sayılı 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ve kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünün 05/01/2024 tarihli ve 27998389-010.06.02-2774790 sayılı Genelgesi ile 1 Ocak 2024- 30 Haziran 2024 dönemi
vergiden istisna harcırah tutarları yenilenmiştir. Söz konusu vergiden istisna harcırah tutarları, 24.01.2024/40 No.lu Sirkülerimizde yer almaktadır.
Daha sonra kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin olarak, 1 Temmuz 2024- 31 Aralık 2024 dönemi için Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünün 05/07/2024 tarihli ve 27998389-010.06.02-3248709 sayılı yazısı ile; 1/7/2024- 31/12/2024 döneminde geçerli olmak üzere; aylık katsayısı (0,907796), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (14,208727), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,287892) olarak yeniden belirlenmiştir.
Buna göre 8104 sayılı Karar ve Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğünün söz konusu yazısı dikkate alınarak 1 Temmuz 2024-31 Aralık 2024 dönemi için Gelir Vergisi Kanununa göre vergisinden istisna harcırah tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
I-) Vergiden İstisna yurtiçi harcırah tutarları
31 Aralık 2023 tarihli ve 32416 sayılı 1.Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2024 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (H) Cetvelinde yer alan 2024 yılı Harcırah Tutarları ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesi düzenlemesi ve 2024 yılı Temmuz Aralık dönemi memur maaş katsayıları dikkate alınarak 1 Temmuz 2024– 31 Aralık 2024 dönemi vergiden istisna yurtiçi harcırah tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
1.7.2024-31.12.2024 |
Vergiden İstisna |
||
Dönemi İçin Geçerli Brüt Aylık Tutarı (TL) |
Günde lik Tutarı (TL) |
||
22.832,79 |
TL ve fazlası |
480,00 |
|
22.669,39 - |
22.832,78 |
TL arası |
465,00 |
20.672,23 - |
22.669,38 |
TL arası |
435,00 |
18.130,41 - |
20.672,22 |
TL arası |
420,00 |
15.039,36 - |
18.130,40 |
TL arası |
405,00 |
15.039,35 |
TL ve daha azı |
400,00 |
II-) Vergiden İstisna yurtdışı harcırah tutarları.
Yurtdışı harcırahlarına ilişkin 18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır. “
Buna göre 1 Temmuz 2024– 31 Aralık 2024 dönemi vergiden istisna yurtdışı harcırah tutarlarına isabet eden brüt aylık tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
1 Temmuz 2024– 31 Aralık 2024 TARİHLERİ ARASI BRÜT AYLIK TUTARLARINA GÖRE BELİRLENMİŞ GELİR DİLİMİ GRUPLARI VE BU GRUPLAR İÇİN TESPİT EDİLMİŞ OLAN YURTDIŞI GÜNDELİK TUTARLARI |
|||||||
ÜCRET GURUPLARI |
|||||||
Brüt Aylık Tutarı / Ülkeler ve Para Birimi |
II. Sütun |
III. Sütun |
IV. Sütun |
V. Sütun |
VI. Sütun |
VII. Sütun |
|
22.832,79 TL ve fazlası |
22.669,39- 22.832,78 TL arası |
20.672,23 - 22.669,38 TL arası |
18.130,41 - 20.672,22 TL arası |
15.039,36 - 18.130,40 TL arası |
15.039,35 TL ve daha azı |
||
A.B.D.(A.B.D. Doları) |
182 |
146 |
124 |
117 |
110 |
93 |
|
Almanya (Euro) |
164 |
131 |
111 |
105 |
99 |
83 |
|
Avustralya (Avustralya Doları) |
283 |
227 |
192 |
181 |
171 |
143 |
|
Avusturya (Euro) |
166 |
132 |
112 |
106 |
100 |
84 |
|
Belçika(Euro) |
161 |
128 |
109 |
103 |
97 |
81 |
|
Danimarka (Danimarka Kronu) |
1.238 |
988 |
838 |
791 |
746 |
627 |
|
Finlandiya (Euro) |
148 |
119 |
100 |
95 |
90 |
74 |
|
Fransa (Euro) |
160 |
127 |
108 |
102 |
96 |
81 |
|
Hollanda (Euro) |
156 |
125 |
106 |
100 |
94 |
80 |
|
İngiltere(Sterlin) |
115 |
91 |
78 |
74 |
69 |
59 |
|
İrlanda (Euro) |
155 |
124 |
105 |
99 |
94 |
78 |
1 Temmuz 2024– 31 Aralık 2024 TARİHLERİ ARASI BRÜT AYLIK TUTARLARINA GÖRE BELİRLENMİŞ GELİR DİLİMİ GRUPLARI VE BU GRUPLAR İÇİN TESPİT EDİLMİŞ OLAN YURTDIŞI GÜNDELİK TUTARLARI |
|||||||
ÜCRET GURUPLARI |
|||||||
Brüt Aylık Tutarı / Ülkeler ve Para Birimi |
II. Sütun |
III. Sütun |
IV. Sütun |
V. Sütun |
VI. Sütun |
VII. Sütun |
|
22.832,79 TL ve fazlası |
22.669,39- 22.832,78 TL arası |
20.672,23 - 22.669,38 TL arası |
18.130,41 - 20.672,22 TL arası |
15.039,36 - 18.130,40 TL arası |
15.039,35 TL ve daha azı |
||
İspanya (Euro) |
158 |
126 |
107 |
101 |
95 |
80 |
|
İsveç(İsveç Kronu) |
1.359 |
1.085 |
919 |
867 |
819 |
687 |
|
İsviçre (İsviçre Frangı) |
283 |
226 |
192 |
181 |
171 |
143 |
|
İtalya (Euro) |
152 |
122 |
104 |
98 |
92 |
77 |
|
Japonya (Japon Yeni) |
31.405 |
25.127 |
21.325 |
20.118 |
18.901 |
15.914 |
|
Kanada (Kanada Doları) |
244 |
195 |
165 |
156 |
147 |
125 |
|
Kuveyt(Kuveyt Dinarı) |
50 |
40 |
35 |
33 |
31 |
25 |
|
Lüksemburg (Euro) |
161 |
128 |
109 |
103 |
97 |
82 |
|
Norveç (Norveç Kronu) |
1.193 |
952 |
808 |
762 |
719 |
604 |
|
Portekiz (Euro) |
155 |
124 |
105 |
99 |
93 |
78 |
|
Suudi Arabistan(Suudi A. Riyali) |
617 |
492 |
418 |
395 |
372 |
313 |
|
Yunanistan (Euro) |
158 |
126 |
107 |
101 |
95 |
80 |
|
Kosova (Euro) |
123 |
98 |
83 |
78 |
74 |
63 |
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro) |
127 |
101 |
86 |
81 |
76 |
65 |
|
Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları) |
157 |
125 |
106 |
100 |
95 |
80 |
Buna göre 01/07/2024 -31/12/2024 tarihleri arası vergiden istisna edilecek yurt dışı gündelik tutarlarına karşılık gelen yukarıda belirtilen brüt aylık tutarlarının hesabında emsal alınan kadrolar aşağıdaki tabloda yer aldığı şekildedir.
1.7.2024-31.12.2024 Dönemi İçin Geçerli Brüt Aylık Tutarı (TL) |
Harcıraha Esas Alınacak Sütun |
|||
22.832,79 |
TL ve fazlası |
II |
||
22.669,39 |
- |
22.832,78 |
TL arası |
III |
20.672,23 |
- |
22.669,38 |
TL arası |
IV |
18.130,41 |
- |
20.672,22 |
TL arası |
V |
15.039,36 |
- |
18.130,40 |
TL arası |
VI |
15.039,35 |
TL ve daha azı |
VII |
III-) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine Yapılacak Yolculuklarda Gelir Vergisinden İstisna Harcırah Tutarları
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne sürekli veya geçici bir görevle gönderilenlerin, gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme süreleri için verilecek gündelik tutarları, 18 Ocak 2024 tarihli ve 32433 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 8104 sayılı Karar ile belirlenmiştir.
Buna göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne sürekli veya geçici bir görevle gönderilenlerin, gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme süreleri için görev Unvanı/kadro derecesi ile verilecek gündelik tutarları aşağıdaki gibidir.
GÖREV UNVANI/KADRO DERECESİ |
Verilecek Gündelik Miktarları (TL) |
1- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcıları |
1.104,00 |
2- Anayasa Mahkemesi Başkanı, Bakanlar, Genelkurmay Başkanı, Milletvekilleri, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanı, Cumhurbaşkanlığı îdari îşler Başkanı, T.B.M.M. Genel Sekreteri, Orgeneraller, Oramiraller, Yargıtay, Danıştay, Uyuşmazlık Mahkemesi ve Sayıştay Başkanları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Danıştay Başsavcısı, Bakan Yardımcıları, Kamu Baş denetçisi |
919 |
3- Yükseköğretim Kurulu Başkanı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, Avrupa Birliği Genel Sekreteri, Korgeneral ve Koramiraller, |
809 |
GÖREV UNVANI/KADRO DERECESİ |
Verilecek Gündelik Miktarları (TL) |
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşların başkanları, merkezde sürekli görevle bulunanlar dışındaki Büyükelçiler |
|
4- Yukarıdakiler dışında kalan memur ve hizmetlilerden; |
700 |
a) Aylık/kadro derecesi 1 olanlar |
|
b) Aylık/kadro derecesi 2-4 olanlar |
589 |
c) Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar |
479 |
Buna göre; 1 Temmuz 2024– 31 Aralık 2024 tarihleri arası kararname eki cetvele göre vergiden istisna olarak verilebilecek gündelikler ile gündelik tutarlarının uygulanacağı brüt aylık seviyeleri aşağıdaki gibidir.
1.7.2024-31.12.2024 |
Vergide n İstisna Günde lik Tutarı (TL) |
||
Dönemi İçin Geçerli Brüt Aylık Tutarı (TL) |
|||
22.832,79 |
TL ve fazlası |
919,00 |
|
22.669,39 |
- 22.832,78 |
TL aras |
809,00 |
15.407,02 |
- 22.669,38 |
TL aras |
700,00 |
15.039,36 |
- 15.407,01 |
TL aras |
589,00 |
15.039,35 |
TL ve daha azı |
479,00 |
KAYNAK, TÜRMOB
GEÇMİŞ YIL ZARARLARININ MAHSUBU ÖZELLİKLİ HUSUSLAR
- Burada dikkate alınması gereken zarar ticari zarar değil, mali zarardır. Kurum/ Gelir Vergisi Beyannamesi tanzimi sonucu oluşan mali zararlar ileriki dönem mali karlarından mahsup edilebilir.
- Konsolidasyon yöntemi Türk Vergi Mevzuatında yer almamaktadır. Yani her mükellef kendi mali zararını indirim konusu yapabilir. Bu konuda diğer ülkelerde Tam Konsolidasyon Yöntemi / Kısmi Konsolidasyon Yöntemi uygulanabilmektedir.
- Dönem mali zararı geçmiş yıl karlarından değil ileriki dönem karlarından mahsup edilebilir.
- Beyannamede, her yıla ilişkin tutarlar ayrı ayrı gösterilmelidir. ( UNUTULMUŞ OLMASI SONUCU İLGİLİ DÖNEM BEYANNAMELERİNDE GÖSTERİLMEMİŞ OLMASI HALİNDE ZARAR MAHSUP HAKKI GEÇMİŞ OLMASI HALİNDE DÜZELTME BEYANI SURETİYLE GEÇMİŞ YIL ZARARININ KULLANILMASINA VERGİ İDARESİ MÜSADE ETMEMEKTEDİR.)
- 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerinde yer alan zararlar kurum kazancından indirilebilecektir. ( İNDİRİM HAKKI ZAMANINDA KULLANILMADIYSA DÜZELTME YOLUYLA BEYANNAMENİN TANZİMİ SURETİYLE GEÇMİŞ YIL ZARARININ KULLANILMASINA VERGİ İDARESİ MÜSADE ETMEMEKTEDİR.)
- Mükelleflerce bir hesap dönemi içerisinde oluşan zararın, müteakip 5 hesap döneminde oluşacak kârlarla mahsup edilememesi halinde mahsup imkanı ortadan kalkmaktadır.
- Geçmişte birden fazla yılın zararlı olması halinde, zarar mahsubuna en eski yıldan başlanır.
- İlgili Hesap Dönemi faaliyetlerinden mali zarar etmesine rağmen mali kar beyan eden mükelleflerin, geçmiş yıl mali zararını sonraki yıllarda beyan edecekleri gelirden mahsup etmeleri mümkün bulunmamaktadır.
- Matrah artırımı varsa 2021 ve önceki dönem mali zararının yarısı mahsup edilebilir. 2022 mali zararı ise mahsubu mümkün değildir.
Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
HİSSE SENEDİNİN PRİMLİ OLARAK HALKA ARZI KAPSAMINDA EMİSYON PRİMİ MUHASEBE KAYITLARI
Emisyon primi ticari kâra dahil değildir, net rakamı genel yedek akçe olarak ayrılı ve kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde mali kâra eklenir. Daha sonra ise KVK. Md. 5 kapsamında indirim konusu yapılır.
Türk Ticaret Kanununun 347. maddesine göre itibarî değerinden aşağı bedelle pay çıkarılamaz. Payların itibarî değerinden yüksek bir bedelle çıkarılabilmeleri için esas sözleşmede hüküm veya Genel Kurul kararı bulunmalıdır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/ç maddesi ile anonim şirketlerin gerek kuruluşlarında gerekse sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların, itibari değerin üzerinde bir bedelle elden çıkarılması halinde oluşan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 5/3 maddesine göre kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmez. Şu kadar ki iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri, Kanunun 19. maddesi kapsamında yapılan devir işlemleri sonrasına isabet edenler de dâhil olmak üzere, kurum kazancından indirilebilir.
Türk Ticaret Kanunu 519/2. maddesine göre yeni payların çıkarılması dolayısıyla sağlanan primin,
- Çıkarılma giderleri,
- İtfa karşılıkları ve
- Hayır amaçlı ödemeler için kullanılmamış bulunan kısmı genel kanuni yedek akçeye eklenir.
Bu nevi ödemeler 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabına kaydedilir. Daha sonra 520 Pay Senedi İhraç Primi Hesabı ile ters kayıt yapılır ve kapatılır.
Halka arz aracılık komisyonu, Halka Arz Fiyat İstikrar Fonu da dikkate alınması gerekir. Bunlara iİişkin dipnotlarda veya Nazım Hesaplarda gösterilebilir.
Sonuç olarak 520 Pay Senedi İhraç Primi Hesabı net rakamı bilançoda görülür.
Yukarıdaki Kanun hükümlerine göre emisyon primi:
- Ticari kâra dâhil değildir. Gelir olarak dikkate alınmaz, Giderleri prim alacağından düşülür ve net rakam olarak 520 Pay Senedi İhraç Primi Hesabına Net rakamı Genel Kanuni Yedek Akçeye eklenir.
- Mali kâra dâhil bir unsur olmakla birlikte Kanunun 5/10-ç. maddesine göre Emisyon Primi veya Hisse Senedi İhraç Primi kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu durumda beyanname üzerinde ilk önce ilave edilir, 5/10-ç maddesine göre daha sonra istisna kapsamında düşülür.
- Mal teslimi / hizmet ifasına dayanmadığından KDV’ye tabi değildir.
- Hisse Senetlerinin % ***'u Halka Arz Edilmiştir.
- 1 TL Hisse Senedi Örneğin **** TL Karşılığı Halka Arz Edilmiştir.
- Aracı Kurumda Bloke Tutulan Hisse Senetlerine İlişkin Hisse Senedi Tahsilatının % 20'sini Oluşturan Fiyat İstikrar Fonu ( Halka Arzdan İtibaren 30 Günlük Süre İçin Blokeli)
- Hisse Senedi Tahsilatının % **** Civarında Aracılık Komisyonu
> TFRS ile BOBİ FRS “Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı”nda buna yönelik hesaplar tam olmakla birlikte Tek Düzen Hesap Planında henüz hesaplar bulunmamaktadır. E defter sürecinde Bilanço tanziminde hesap tanımlaması doğru yapılması gerekir.
https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/Diger/Finansal%20Raporlama%20Standartlar%C4%B1na%20Uygun%20Hesap%20Plan%C4%B1%20(PDF).pdf
------------------------------ ....../....../......------------------------------------
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE ***********
500 SERMAYE ***********
Sermayenin Taahhüdü
---------------------------------- ....../....../......-------------------------------------
102 BANKALAR ***********
- 102.01.050
…….Bankası…… Şb. –
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ….. ***********
770.**. Pay Denetim, İlan Ve Diğer Giderleri –
770.**. Aracılık Komisyonu
514 Geri Satın Alınan Paylar ***********
( BOBİ FRS 515 Geri Alınmış Paylar)
(514 Nolu Hesap Muh. Uyg. Tebliğinde Yok.
30 Günlük Bloke Sürecinde 136 Nolu Hesap Kullanılabilir.)
514.01. Fiyat İstikrar Fonu
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE ***********
520 PAY SENEDİ İHRAÇ PRİMİ ***********
-Pay Senetlerinin Nominal Bedel Üzerinden Satılması
---------------------……/…./…..----------------------------------------
520 PAY SENEDİ İHRAÇ PRİMİ ***********
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ ***********
- 770.**.Pay Denetim, İlan Ve Diğer Giderleri
- 770.**. Aracılık Komisyonu
Pay Senedi İhracına Yönelik Yapılan Giderlerin Emisyon Primlerinden Düşülmesi
------------------------ ....../....../......--------------------------------------
102 Bankalar ***********
514 Geri Satın Alınan Paylar ***********
679 Diğer Olağandışı Gelir***********
( BOBİ FRS 522 Geri Alınan Payların Yeniden Satışından Ortaya Çıkan Primler)
- % 20 Fiyat İstikrar Fonunda Yer Alan Hisse Senedi Karlı Satılması
------------------------ ....../....../......--------------------------------------
( Bu Konuda Mesleğinde Uzman Meslektaşlarımızca Pratiğe Dönüşen Halka Arz Sistemi İçinde Vergisel - Hukuki Mevzuat Ve Muhasebe Kayıtlarına İlişkin Detaylı Çalışma Tarafımızca Tanzimine Başlanmıştır. Bittiğinde Makale Olarak Yayımlanacaktır.)
Kaynaklar,
- https://vergialgi.com/emisyon-primi-ticari-kar-mali-kar
Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Yurt Dışı Çıkış Harcı Nedir?
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Cumhurbaşkanlığı’na sunulan vergi paketi üzerinde çalışıldığı, kamuoyundan gelen tepkiler neticesinde birtakım eklemeler ve çıkarmalar yapıldığı konuşulsa da Meclise ve komisyonlara gelmediği için vergi paketinin en son halinin ne olacağı merakla bekleniyor.
Bu ay içinde Meclise gelerek yasalaşması beklenen vergi paketinde dikkati çeken konulardan biri de ‘Yurt dışı Çıkış Harçları’na yüksek bir artışın planlanması ve bunun üzerine kamuoyundan gelen eleştirel tepkiler sonucu Gelir İdaresi açıklaması.
Ne zaman yürürlüğe girdi?
Yurt dışı çıkış harcı, 1963 yılında yürürlüğe giren 196 Sayılı Kanunla “Dış Seyahat Harcamaları Vergisi Kanunu” adıyla kanunlaşmış olup, zaman zaman yürürlükten kaldırılsa da değişik adlarla alınmaya devam etmiştir. Nisan 2007 tarihli 5597 Sayılı Kanunla Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ile yurt dışına çıkış yapanlardan çıkış başına 15 YTL harç alınacağı düzenlenmiş, 17 Temmuz 2019 da bu tutar 50 TL’ye, 18 Mart 2022 tarihi itibarıyla ise bu tutar 150 TL’ye çıkarılmış ve bu tutar üzerinden alınmaya devam etmektedir.
Yurt dışı çıkış harcı, ‘harç’ mıdır?
Anayasa’nın 73. maddesine göre; vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Kamu hukukunda harç, herhangi bir kamu idaresinin yaptığı hizmet karşılığında bu hizmetten yararlananlardan alınan paralardır. Harçlar da vergiler gibi zorunlu kamu gelirleri olup, harca konu kamu hizmetlerinden yararlanmak isteyenler ilgili harcı ödemek zorundadırlar. 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nda 9 ayrı başlık altında harçlar sayılmış olup, yurt dışı çıkış harcı söz konusu kanunda sayılmamıştır. Harçlar, kamu idaresinin yaptığı hizmet karşılığında alınan paralar olduğundan dolayı ‘Yurt Dışı Çıkış Harcı’ bu anlamıyla harç niteliği taşımamaktadır. Çünkü yurt dışı çıkış karşılığında bir kamu hizmeti alınmamaktadır.
Anayasa Mahkemesi kararları
Anayasa Mahkemesi, 2013/66 E. 2014/19 K. Sayılı kararında harcın konulmuş olması bakımından, yurt dışına çıkışlarda belirtilen nitelikte bir yükümlülük getirilmesinde ve seyahat özgürlüğünü sınırlandırması bakımından Anayasa’ya aykırılık bulunmamaktadır, şeklinde karar vermiş, Anayasa Mahkemesi’nin 2019/94 E. ve 2022/32 K sayılı kararında ise harcın yaklaşık 3.5 kat artırılmasının ölçüsüz olmadığı ve yurt dışına çıkma özgürlüğünü önemli derecede kullanılamaz hâle getirmediği, değerlendirmesini yapmış ve Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir.
Vergi adaleti bakımından değerlendirme
Yargıda ve doktrinde vergide genellik ve eşitlik; vergi adaleti ilkeleri olarak kabul edilmekte, vergide genellik ilkesi; toplumda yaşayan herkesin mali gücüne göre vergi ödemesi, vergide eşitlik ilkesi ise benzer durumda bulunanlara eşit vergileme, farklı koşullar altında bulunanlara ise farklı vergileme olarak tanımlanmaktadır. Bu açıdan ele alındığında yurt dışına çıkan herkesten ödeme gücü ve mali gücü dikkate alınmadan alınan harçlar, vergide adalet ve eşitlik ilkelerini zedeler niteliktedir.
Yurt dışına çıkan ve çok farklı gelir düzeylerine sahip olan öğrenci, memur, iş insanı gibi vatandaşlardan aynı harcı almak, vergi adaletini zedeler niteliktedir. Vergi paketinde yurt dışı çıkış harcının artırılacağı konuşulmakla birlikte, söz konusu ödeme vergi tekniği açısından bir harç olmayıp, aynı zamanda vergide eşitlik ve adalet ilkesini zedelediğinden dolayı kaldırılması daha uygun olacaktır.
Mahmut Bülent YILDIRIM
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://www.dunya.com/kose-yazisi/yurt-disi-cikis-harci-nedir/736179