30.06.2024 tarihli bilançolarda yer alan öz kaynak hesaplarını enflasyon düzeltmesine tabi tutarken "500 Sermaye Hesabının düzeltme farkını, 2024 yılı 502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Fark Alt Hesabına, 540 Yasal Yedekler Hesabının düzeltme farklarını, 2024 yılı Yasal Yedekler Enflasyon Fark Alt Hesabına, 525 Kayda Alınan Emtia Karşılığı Hesabının düzeltme farkını, 2024 yılı 525 Kayda Alınan Emtia Karşılığı Enflasyon Farkı Alt Hesabına, 570 Geçmiş Yıl Karları Hesabının düzeltme farklarını, 2024 Yılı 570 Enflasyon Düzeltme Fark Alt Hesabına ayrı ayrı almayı unutmayın. Diğer öz kaynak hesaplarında olduğu gibi, 31.12.2023 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucunda ortaya çıkan zararın takip edildiği 580 Geçmiş Yıl Zararları Hesabı da enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Anılan hesabın düzeltme farkını da 2024 yılı 580 Geçmiş Yıl Zararları Enflasyon Fark Alt Hesabında izlemeniz gerekiyor.

Zira, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farklarının, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıl zararına mahsubu mümkün olduğu için bu mahsup işleminde düzeltme farklarını ayrı takip etmek önemlidir. Öte yandan, kayda alınan emtia karşılığı hesabının sadece 2023 yılı düzeltme öncesi bilançoda yer alan tutarla sınırlı ortaklara dağıtımı mümkün olduğundan, ayrı ayrı muhasebe kayıtlarında takip ile anılan hesabın enflasyon fark hesaplarının ortaklara dağıtımının önüne geçilmiş olacaktır.

Şu noktanın da altını çizelim. Öz kaynak hesaplarına ait enflasyon fark hesaplarının işletmeden çekilmesi yasak değildir. Anılan farklar işletmeden çekilirse hem kurumlar vergisine hem de ortakların hukuki kişiliğine göre stopaj vergilemesine tabi olur.

Dr. Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.

Linked paylaşımından alıntı yapılmıştır.

- Trafik Para Cezası,

- Binek otomobillere ilişkin akaryakıt gibi harcamaların gider olarak dikkate alınamayacak kısmı,

- Gider olarak dikkate alınmayan MTV enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Mevcut tutarları üzerinden K.K.E.G. olarak dikkate alınır.

Fazladan ayrılmış amortisman enflasyon düzeltmesine tabi tutulur ve beyannamede DÜZELTİLMİŞ tutarları üzerinden K.K.E.G. olarak dikkate alınır.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Ayrılan Yedek Akçeler Aşağıdaki Gibidir. ( 519-522)

1)     Kanuni Yedek Akçe

A)    Genel Kanuni Yedek Akçe:

·       1. Tertip Yedek Akçe: Yıllık Kârın % 5’i, Ödenmiş Sermayenin % 20’sine Ulaşıncaya Kadar Genel Kanuni Yedek Akçeye Ayrılır.

·       1. Tertip Temettü: Karın %5’i

·       2. Tertip Yedek Akçe: 1. Tertip Temettü Ödendikten Sonra Kârdan Pay Alacak Kişilere Dağıtılacak Toplam Tutarın % 10’u

B)    Şirketin İktisap Ettiği Kendi Pay Senetleri İçin Ayrılan Yedek Akçe Ve Yeniden Değerleme Fonları

2)     İsteğe Bağlı Yedek Akçe

-       Yedek Akçeye Yıllık Kârın %5’inden Fazla Bir Tutarın Ayrılacağı Ve Yedek Akçenin Ödenmiş Sermayenin % 20’sini Aşabileceği Hakkında Esas Sözleşmeye Hüküm Konabilir.

-       Çalışanlar Ve İşçiler Lehine Yardım Akçesi

BİLANÇOLARIN DÜZELTİLMESİ SIRASINDA, 2023 YILINA İLİŞKİN AYRILAN YEDEK AKÇELERİN DÜZELTMEYE ESAS TARİHİ 2023/ARALIK OLACAKTIR

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

* 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI ; Gelecekte yapacağı mal ve hizmet satışları ile ilgili olarak peşin tahsil edilen tutardır. Alıcılardan alınan avanslar bu hesabın alacağına, malın teslim edilmesi, hizmetin görülmesi halinde borcuna yazılır.

* 649 FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR HESABI: Avans kapatılırken enflasyon düzeltmesi fark hesaplarındaki tutarlar bu hesaba kaydedilir.

> 2023'den kaynaklı fark vergiye tabi tutulmaz, beyannamede diğer indirimler kısmında gösterilir.

> 2024'den kaynaklı fark vergiye tabi tutulur.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

555 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Tebliğine göre düzeltilmiş değerle düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden ve gider olarak kabul edilmeyecek zarar tutarının;

- Satış bedelinin 2023 hesap dönemi sonuna ait düzeltme öncesi değerden düşük olması halinde, düzeltme öncesi değerle düzeltilmiş değer arasındaki tutarın tamamı,

- Satış bedelinin 2023 hesap dönemi sonuna ait düzeltme öncesi değerin üstünde ancak 2023 hesap dönemi sonuna ait düzeltilmiş değerin altında olması halinde ise satış bedeli ile
düzeltilmiş değer arasındaki tutar gider olarak kabul edilmez. ( BU HÜKÜM VERGİ USUL KANUNUNDA BULUNMADIĞINDAN İTİRAZİ KAYITLI BEYANNAME VERİLEBİLİR.)

- 2024 hesap döneminden itibaren yapılan enflasyon düzeltmesi işlemleri çerçevesinde oluşan maliyet artışı nedeniyle bir satış zararı doğması halinde ise bu zararın tamamı mali zarar olarak kabul edilir.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

(12 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ne Göre)

A) 2023 Enflasyon Düzeltmesi: Ödenmiş Sermaye Tutarının 2023 Enflasyon Düzeltilmesine Tabi Tutulması Sonucu Ödenmiş Sermaye Tutarında Azalış Meydana Gelmesi Durumunda 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabı’nın Borcuna, 698 Enflasyon Düzeltme Hesabı’nın Alacağına Kaydedilir.

> Örneğin Yeniden Değerleme Fonu Kapsamında Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları: 1.1.2024 Tarihinden Önce Ayrılmış Ve Sermayeye İlave Edilmiş Olan Yeniden Değerleme Değer Artış Fonu Gibi Fonların Sermayeye İlavesi Nedeniyle Oluşan Sermaye Artışları, Artış Olarak Dikkate Alınmaz Ve Bunlar Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmaz. Geçmiş Yıl Kârları Ve Zararları Hesabına Aktarılarak Kapatılır.

B) 2024 Enflasyon Düzeltmesi: 2024 Döneminde Düzeltme Sonucunda Ortaya Çıkan Olumlu Farklar Önce 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabı’ndaki Tutardan Mahsup Edilir, Varsa Kalanı "502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farklar" Hesabına Alacak Yazılır. Bu Durumda Aynı Bilançoda 502 – 503 Hesaplar Bir Arada Bulunmaz.

AŞAĞIDA 165 VUK SİRKÜLERİNDE YER ALAN ÖRNEK MEVCUTTUR.

• Ltd. Şti. 9.6.2020 Tarihinde Kurulmuştur. Söz Konusu Şirketin Sermayesinin Oluşum Tarihleri İle Sermayenin Düzeltilmesine İlişkin Hesaplamalar Aşağıdaki Gibidir.

• Bu Veriler Dâhilinde, Sermayenin Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulması Neticesinde Hesaplanan Enflasyon Düzeltmesi Farkı Ve Kayıtlara İntikali:

Sermayenin Enflasyon Düzeltilmesine Tabi Tutulması Sonucunda Hesaplanan Düzeltilmiş Tutar, Düzeltme Öncesi Tutardan Düşük Olup, Söz Konusu Farkın Kayıtlara İntikaline İlişkin Muhasebe Kaydı Aşağıdaki Gibi Olacaktır.

----------------------------------31.12.2023 -------------------------------------------

503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları                                         24.686,40

698 Enflasyon Düzeltme Hesabı                                   24.686,40

------------------------------------- / ---------------------------------------------------

Bu İtibarla, 31.12.2023 Tarihli Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmuş Bilançoda Ödenmiş Sermaye Hesabı Aşağıdaki Şekilde Gösterilecektir.

Ödenmiş Sermaye                                    770.313,60 TL.

Sermaye                                                  795.000,00 TL.

Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları        (24.686,40 TL.)

• Söz Konusu Düzeltilmiş Sermayenin 2024/1-3 Geçici Vergi Dönemi (Birinci Geçici Vergi Dönemi) Sonuna Taşınması

Sermayede Birinci Geçici Vergi Döneminde Bir Değişiklik Olmadığı Dikkate Alınarak, 770.313,60 TL Ödenmiş Sermaye Taşıma Katsayısı İle Çarpılarak Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulacaktır. Taşıma Katsayısı, 2024/Mart Dönemi Yİ-ÜFE Değerinin 2023/Aralık Yİ-ÜFE Değerine Bölünmesi İle Bulunacaktır.

Taşıma Katsayısı= 3.100,00 (Varsayım) / 2.915,02 = 1,06346

Söz konusu düzeltme farkının kayıtlara intikaline ilişkin muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

------------------------------------------------------------------30.06.2023 ---------------------------------------------

698 Enflasyon Düzeltme Hesabı                                        48.884,10

                        502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları Hesabı                          24.197,70

                        503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabı                        24.686,40

----------------------------------------------------------------------/---------------------------------------------------------

Bu itibarla, 31/3/2024 tarihli enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş bilançoda ödenmiş sermaye hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır

Ödenmiş Sermaye                                   819.197,70 TL.

Sermaye                                                 795.000,00 TL.

Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları           24.197,70 TL.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Enflasyon düzeltmesinde, parasal olmayan kıymetlerin kendi içerisindeki virman işlemi sonucunda kıymetin hesap tanımının değişmesi, düzeltmede hangi tarihin esas alınacağı konusunda önemli sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bunlardan biri "İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı"

? 555 Seri Nolu VUK Tebliğinde; Kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve net dönem kârının sermayeye ilave edilmesi dolayısıyla artırılan sermaye için düzeltmeye esas tarihin "TESCİL TARİHİ" olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, Haziran/2024'de Geçmiş Yıl Karının sermayeye ilavesi tescil tarihinden önceki dönemlere ilişkin düzeltme hakkının ortadan kalkmasına ve hak kaybına neden olmaktadır. Bunun böyle olmaması ve hak kaybının telafi edilmesi gerektiği kanaatindeyim. Gerekçesini ise yine Tebliğ'in 39/2 maddesinde görmekteyim. Peki söz konusu madde ne diyor bir de ona bakalım.

? Kar Yedeklerinde düzeltmeye esas tarihin; "DEFTERE KAYIT TARİHİ" olarak belirtilmesine rağmen; hesap dönemi takvim yılı olanlarda 1/1/2024 tarihinden sonraki dönemlere ait bilançoların düzeltilmesi sırasında, 2024 yılı içerisinde ayrılan yedek akçelerin düzeltmeye esas tarihinin Aralık/2023 olarak dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Değerlendirme: 2023 karı üzerinden 2024 yılında (isterse sene sonunda ayrılmış olsun) ayrılan yedek akçelerin normal şartlar altında "deftere kayıt tarihi" esas alınması gerekirken, Aralık/2023'ün düzeltme tarihi olarak belirlendiği durumda; Kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve net dönem kârının sermayeye ilave edilmesi halinde de düzeltme esas tarih olarak hakkaniyet gereği Aralık/2023'ün dikkate alınması ve iki farklı sonuç doğurmaması gerekir.

Şaban Atuçuran

Tax Associate Partner At KPMG; Sworn in CPA, YMM; (E. Hesap Uzmanı)

30.12.2023 tarihli ve 32415 sayılı (2. Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 555 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile kazançlarını işletme hesabı esasına (zirai işletme hesabı dâhil) göre tespit eden mükellefler ile serbest meslek kazanç defteri tutan serbest meslek erbabı mükellefler enflasyon düzeltmesi yapamazlar. Ancak amortismana tâbi iktisadi kıymetlere ilişkin düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilirler.

Söz konusu düzenleme kapsamında Sabit Kıymet Ek Maliyet gider kayıt alt tür seçeneğine “Sabit Kıymet Enflasyon Düzeltme Farkı”, Gider Kabul Edilmeyen Ödemeler, İndirilecek Giderler, Serbest Meslek Kazancına Ait Giderler ve Diğer Hasılat kayıt alt tür seçeneklerine ise “Enflasyon Düzeltme Farkı” alt türü eklenmiştir.

Tamamı İçin Tıklayınız

ŞİRKETLER İÇİN BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLMA DURUMU SORGULAMA (DTS) 

LİNK İÇİN TIKLAYINIZ

- Bu alan, Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar (Karar) kapsamında şirketlerin (Fonlar Hariç) denetime tabi olma durumları hakkında bilgi vermektedir.

- Sorgulama sonuçları bilgi amaçlı olup, denetime tabi olma hususunda kesin bir sonuç içermemektedir. Denetime tabi olunup olunmadığı hesaplama sorumluluğu asıl olarak şirketin kendisine aittir.

- Eşik değerlere tabi şirketler için yapılan çalışmalar, şirketin sorgulaması yapılan hesap döneminden önceki dönemde denetime tabi olmadığı, bağlı ortaklık/iştirakinin bulunmadığı ve birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarım işi üstlenmediği varsayılarak, şirketin bilanço, gelir tablosu ve muhtasar beyannamelerinde yer alan verileri üzerinden yapılmıştır. Bu nedenle yapılan sorgulama sonucunda şirkete ait verinin gelmemesi o şirketin kesin olarak denetime tabi olmadığı sonucunu doğurmamaktadır.

- Eşik değerlere tabi şirketlerden sorgulaması yapılan hesap döneminden önceki dönemde denetime tabi olanların, seçilen hesap dönemi için denetim kapsamında olup olmadıklarını Karar'a İlişkin Usul ve Esaslar (Usul ve Esaslar) çerçevesinde hesaplama sorumluluğu şirketin kendisine aittir. Bu kapsamda yer alan şirketlerin, yapılan sorgulamaya göre herhangi bir sonuç gelip gelmediğine bakılmaksızın, Usul ve Esaslar'ın 11'inci maddesi uyarınca, aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı için TMS'ye (TFRS/BOBİ FRS) uygun olarak hazırladıkları finansal tablolarda yer alan tutarları, çalışan sayısı için ise muhtasar beyannamede veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde bildirilen aylık toplam çalışan sayısının yıllık ortalamasını dikkate alarak Usul ve Esasların 10 ve 11'inci maddeleri çerçevesinde denetim kapsamında olup olmadıklarını belirlemeleri gerekmektedir.

- Eşik değerlere tabi şirketlerden bağlı ortaklığı/iştiraki/ birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarım işi bulunan ve sorgulaması yapılan hesap döneminden önceki dönemde denetime tabi olmayanların, seçilen hesap dönemi için denetime tabi olup olmadıklarını Usul ve Esaslar çerçevesinde hesaplama sorumluluğu şirketin kendisine aittir. Hesaplamanın yapılması konusunda şirketlere rehberlik sağlamak ve hesaplamalarda yeknesaklığı sağlayarak yaşanması muhtemel tereddütleri gidermek amacıyla Kurumumuz tarafından Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler İçin Hesaplama Aracı (KGK-SİHA) oluşturulmuş olup söz konusu hesaplama aracına Kurumumuz internet sayfası E-Hizmetler bölümü üzerinden erişim sağlanması mümkündür.

- Yapılan sorgulama sonucunda, denetime tabi olunduğuna ilişkin veri gelmesine rağmen, ilgili hesap döneminde denetime tabi olmadığını değerlendiren şirketlerin, gerekli incelemelerin yapılabilmesi adına bu durumu, tevsik edici belgelerle birlikte (şirketin kendisi ile varsa bağlı ortaklık ve iştirakinin sorgulaması yapılan hesap döneminden önceki iki dönemine ait kurumlar vergisi beyannameleri, anılan dönemlere esas aylık muhtasar beyannameleri vb.) Kurumumuza yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir.

Kaynak, KGK

·       Parasal Olan / Parasal Olmayan İktisadi Kıymetler Tanımlamasına İlişkin Listelerde YER ALMAYAN İKTİSADİ KIYMETLER Mahiyet İtibarıyla Listelerdeki Kendilerine EN YAKIN İktisadi Kıymet Gibi İşleme Tabi Tutulurlar.

·       Genel Olarak ÖZ SERMAYE KALEMLERİ "Parasal Olmayan Kıymet" Olarak Kabul Edilecektir.

·       Türk Ticaret Kanununun 376. Maddesi Uyarınca Sermayenin Tamamlanmasına Karar Verilen Şirketin Ortakları Tarafından Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalan Kısmı Kapatacak Miktarda Aktarılan Ve Öz Kaynaklar İçerisinde Takip Edilen SERMAYE TAMAMLAMA FONU Parasal Olmayan Kıymet Olarak Kabul Edilir.

·       376. Maddesi Kapsamı Dışında Kalan Ve SERMAYE AVANSI Olarak Sermaye Yedekleri Hesabında Takip Edilen Tutarlar Parasal Kıymet Olarak Kabul Edilir.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.