> 331/431 Ortaklara Borçlar Hesabın Sermaye İlavesi; Parasal kıymet mahiyetinde olan 331/431 hesapları sermayeye ilave edildiğinde sermaye enflasyon düzeltmesine tabii tutulur. Sermaye enflasyon düzeltmesi ile birlikte sermaye olumlu farkı 698 hesapla karşılıklı çalışarak enflasyon zararının artması sağlanır. Ancak Nakit Sermaye Artırımı İndiriminden yararlanılamaz.

> Nakdi Sermaye Artırımı ve Sermaye Taahhüdünün Yerine Getirilmesi; Bunun neticesinde

* Sermaye enflasyon düzeltmesi yapılır ve sermaye olumlu farkı 698 hesapla karşılıklı çalışarak enflasyon zararının artması sağlanır.

* Nakdi Sermaye Artırımı Kapsamında % 5 Vergi İndiriminden yararlanılır.

* % 10 olan Finansman Gideri Kısıtlamasında Özkaynak artışı olduğu için Finansman Gideri Kısıtlama etkisini azaltır.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

2023'DEN GELEN TAŞIMA KATSAYISI - 2024'DE İŞLETMEYE ALINANLAR İÇİN DÜZELTME KATSAYISI KULLANILIR VEYA TOPLULAŞTIRMIŞ YÖNTEM UYGULANIR

Hesap Bazında Enflasyon Düzeltme Kodları PDF Formatı İle İndirmek İçin Tıklayınız

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

·      Taşıma Katsayısı= 1,19493

·      Düzeltme Katsayısı= 2 Ocak 2024: 1,14747 - Şubat 2024: 1,10613 - Mart 2024: 1,07085 - Nisan 2024: 1,03361 - Mayıs 2024: 1,01376 - Haziran 2024: 1

·      Stoklara İlişkin “Basit Ortalama Yöntemi” Düzeltme Katsayısı:  1,03421

·      Hareketli Ağırlıklı Düzeltme Katsayısı =  Stok Devir Hızı Yöntemi Uygulanmayacaktır. Hareketli Ağırlıklı Düzeltme Yöntemini Seçenlerden Alt Ayrım Yerine Defteri Kebir Hesabı Bazında Düzeltme Yapmayı Tercih Edenler, Seçtikleri Bu Yöntemden 3 Yıl Boyunca Dönemezler.

·      Toplulaştırmış Yöntem Seçimi= Stok Toplulaştırılmış Yöntemlerden Seçimi Yaptıkları Geçici Vergi Döneminden 3. Hesap Döneminin Sonuna Kadar Dönemez.

·      R.O.F.M. Yöntem Seçimi= Reel Olmayan Finansman Maliyetlerine İlişkin “Toplam Finansman Maliyetinin Esas Alınması” Yöntemini Seçen Mükellefler Seçtikleri Bu Yöntemden, Seçimi Yaptıkları Hesap Dönemi Dâhil 3. Hesap Döneminin Sonuna Kadar Dönemeyeceklerdir.

>>>> 2023 Hesap Dönemi Sonuna Ait Bilançoya Ait Düzeltme İle Sınırlı Olmak Üzere, Amortisman Süresi Bitmemiş Olan Kıymetlere İlişkin Maliyet Veya Alış Bedelinden Düşülen Reel Olmayan Finansman Maliyetinden Amortisman Ayrılmamış Tutar, 2024 Ve Sonraki Hesap Dönemlerinde 5 Yılda Ve Eşit Taksitler Halinde Dönem Kazancının Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınabilecektir.

·      Düzeltme Sonrası Kar= 2023 Yılında Geçmiş Yıllar Kârı Hesabında Gösterilir. Vergiye Tabi Tutulmaz. 2024 Yılında İse Dönem Kazancının Tespitinde Dikkate Alınır.

·      Düzeltme Sonrası Zarar= 2023 Yılında Geçmiş Yıllar Zararı Hesabında Gösterilir. Zarar Kabul Edilmez. Düzeltmeye İlişkin Öz Sermaye Farklarına Mahsup Edilebilir. 2024 Yılında İse Dönem Kazancının Tespitinde Dikkate Alınır.

·      Vergi Matrahı= Vergi Matrahı Düzeltme Öncesi Rakamlar Dikkate Alınarak Hesaplanır. 2024 Yılında Vergi Matrahı Enflasyon Düzeltme Sonrası Rakamlar Dikkate Alınarak Hesaplanır.

·      Enflasyon Düzeltme İşlemine Tabi Tutulmuş Olan 2023 Hesap Dönemi Sonuna Ait Bilançoda Yer Alan Parasal Olmayan Kıymetlerden Amortismana Tabi Olmayan Kıymetlerin, Düzeltilmiş Değerlerinin Altında Bir Bedelle Satılması Halinde, Düzeltme Sonrası Değerle, Düzeltme Öncesi Değer Arasındaki Farka İsabet Eden Zarar, Gelir Veya Kurumlar Vergisi Matrahının Tespitinde Dikkate Alınmayacaktır. Ancak 2024 Yılı Enflasyon Düzeltmesinde Bu Hüküm Yoktur. Yani 2025 Yılında Yapılacak Amortismana Tabi Olmayan Emtia Satışında Satış Bedeli 2023 Yılı Düzeltilmiş Değerinin Üstünde Olması Halinde 2024 Düzeltilmiş Değerinin Altında Olsa Bile Satış Zararı Kabul Edilir.

·      Geçmiş yıl Kar Zarar= 2023 Yılında Geçmiş Yıl Karları, Geçmiş Yıl Zararları Ve Dönem Net Karı, Dönem Net Zararı 698 Enflasyon Düzeltmesi Hesabına Aktarılarak Kapatılır. 2024 Yılında İse 2023 Yılından Gelen Düzeltmesi Sonrası Oluşan Geçmiş Yıl Karları İle Geçmiş Yıl Zararları Taşıma Katsayısı İle Düzeltmeye Tabi Tutulur. Vergi Beyannamesinde Mukayyet Değer İle Yer Alır.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Yeni ekonomi paketinin hazırlıklarının başladığı belirtildi. Pakette, lüks ev ve arabaları olup vergi ödemeyenler incelenirken, magazin, sanat ve spor dünyası da takibe alınacak.

Sabah'tan Zübeyde Yalçın'ın haberine göre, Ekim ayında TBMM Başkanlığı’na sunulması beklenen düzenleme kapsamında milyon dolarlık ev ve arabaları olmasına karşın hiç vergi vermeyen grupların vergilendirilmesi sağlanacak. Bu kapsamda sanatçılardan sporculara, kuyumculara kadar birçok kesim mercek altında.

TBMM'nin 1 Ekim'de açılması ile gündeme gelecek yasa tekliflerine ilişkin çalışmalar devam ederken, ikinci bir ekonomi paketinin de yeni yasama yılıyla birlikte gündeme gelmesi bekleniyor.

Meclis tatile girmeden kurumlar vergisi gibi alanlarda düzenlemeler içeren yasa kabul edilmiş, ancak diğer düzenlemeler yetişmemişti.

Yakın takip başladı

Yeni pakette vergilere ilişkin düzenlemeler, "Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınması" politikası kapsamında olacak. Vergideki kayıt dışılığı önleyecek yeni adımların atılması beklenirken, milyonlarca lira para kazanan, lüks evlerde oturan, lüks arabalara binen ve vergi ödemeleri düşük olan gruplar yakın takibe alındı.

Bu kesimlerin asgari oranda bir vergi ödemelerini sağlayacak düzenlemelerin teklifte yer almasına çalışılırken, hangi kesimlerin bu kapsama gireceği de detaylı olarak çalışılıyor.

Sanatçı, sporcu, kuyumcu…

AK Parti kurmaylarının “Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi” alınacak bir sistem kuracaklarına yönelik ifadeleri izlenirken, açıklamalar şu şekilde oldu:

“Kayıt dışılığa son vereceğiz. Herkes kazandığının vergisini ödeyecek. Yeni yasa teklifinde buna dönük önlemler olacak. Bakıyorsunuz milyonlarca liralık bir arabaya biniyor. Lüks içinde bir hayatı var ama vergi ödemiyor. Bu grupları tek tek inceliyoruz. Sanatçı, sporcu, kuyumcu ya da başka gruplar ilgili detaylı bir çalışma yapılacak. Onların kayıt dışılığının önüne geçilecek.” :)

https://www.ekonomim.com/gundem/yeni-ekonomi-paketinden-sanatci-sporcu-kuyumcuya-vergi-cikacak-haberi-762180

Efendim konu malum, Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılsın mı yoksa sadece yıl sonunda mı yapılsın. Beyan ve ödeme süresi uzatılan, ikinci geçici vergi beyanının verileceği son tarih olan 27 Ağustos Salı günü yaklaştıkça, idareye yapılan baskıların düzeyi anormal düzeyde artmaya başladı.

Şu an vergicilikle uğraşan paydaşların büyük bir kısmından ve iş dünyasından tek bir ses yükseliyor: Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmasın. Peki, bu talep ne kadar mantıklı ve hakkaniyete uygun acaba? Gelin birlikte değerlendirelim.

GEÇİCİ VERGİDE ENFLASYON DÜZELTMESİNİ ERTELEMEK HAKKANİYETSİZLİK YARATIR.

Bir an için geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinin ertelendiğini, enflasyon düzeltmesinin sadece yıl sonunda yapılacağının kabul edildiğini varsayalım.

Bu durumda şunlar olacaktır: Şirkete koyduğu özsermayesi eriyen firmalar, geçici vergi dönemlerinde haksız ve yersiz yere geçici vergi ödeyecekler. Şirketini borçla çeviren firmalar ise, enflasyona bağlı olarak ortaya çıkan kazançlarından yıl sonuna kadar geçici vergi ödemeyerek, adeta bir vergi ertelemesinden yararlanacaktır.

Bu durumda yıl sonu gelip, enflasyon düzeltmesi yapıldıktan sonra, 2024 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi verildiğinde; enflasyon mağduru şirketler haksız ve yersiz yere ödedikleri ve enflasyon karşısında eriyen geçici vergilerin iadesini almaya çalışacaktır. Enflasyondan yararlanan şirketleri ise yıl sonunda çok büyük bir sürpriz bekliyor olacaktır, yıl boyunca ödemeyip erteledikleri vergiyle karşı karşıya kalacaklardır.

GEÇİCİ VERGİ DÖNEMLERİNDE ENFLASYON DÜZELTMESİNİ ERTELEMEK CİDDİ BİR HATA OLUR

Yukarıda özetlediğimiz üzere, geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinin ertelenmesi durumunda; enflasyon mağduru şirketlerden haksız yere vergi toplanmış olacak, buna karşın enflasyondan yararlananların ödeyeceği vergiler ötelenerek, onlara kanunda öngörülmemiş bir olanak sağlanmış olacaktır.

Hiç kimsenin, birilerinin sırtındaki vergi yükünü alıp, bir başkasının sırtına yüklemeye hakkı yoktur. Bu nedenle, geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesini ertelemenin çok ciddi bir hata olacağını düşünüyorum.

Pişmanlık ve ıslah; beyana dayanan vergilerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini, vergi idaresine kendiliğinden haber vermeleri halinde, belli şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmemesini esas alan uygulamadır. Bu kapsamda hazırlanan “Pişmanlıkla Beyan Rehberi” güncellenerek kullanıma sunulmuştur.

Söz konusu Rehberde;

• Pişmanlık ve ıslah uygulamasının kapsamı,
• Pişmanlık hükümlerinden kimlerin yararlanabileceği,
• Pişmanlık ve ıslah kapsamına giren vergiler,
• Pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanma şartları,
• Yapılmakta olan vergi incelemesi ya da takdire sevk işlemine ilişkin vergi türünden farklı vergi türü için pişmanlıkla beyanname verilip verilemeyeceği,
• Pişmanlık zammı oranı ve nasıl hesaplanacağı,
• Pişmanlık şartlarının ihlalinin sonuçları,

gibi konularda açıklayıcı bilgilere ve örneklere yer verilmiştir.

Pişmanlıkla Beyan Rehberine ulaşmak için tıklayınız.

555 Nolu Tebliğinin 16/2. numaralı fıkrasına göre 31.12.2023 tarihinde aşağıdaki hesaplar 698 Enflasyon Düzeltme Hesabına aktarılmak suretiyle kapatılır ve düzeltilmiş bilançoda gösterilmez. Düzeltme sonrası hesaplanan kâr / zarar düzeltilmiş bilançoda 570-580 Geçmiş Yıllar Karları/ Zararları Hesabı alt hesabında izlenir. Bu durumda 31.12.2023 tarihinde aşağıdaki hesaplar kapatılması suretiyle enflasyon düzeltmesi sonrası 2023 Hesap Dönemi kar zarar 570-580 Geçmiş Yıllar Karları/ Zararları Hesabının alt hesabında tek bir kalem olarak dikkate alınmış olması gerekmektedir.

- 522 MDV Yeniden Değerleme Artışları Hesabı
- 570 Geçmiş Yıllar Karları Hesabı
- 580 Geçmiş Yıllar Zararları Hesabı
- 590 Dönem Net Karı Hesabı
- 591 Dönem Net Zararı Hesabı

Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan Tebliğe göre,

- Dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplamını aşamaz.

- Dağıtılabilir diğer kaynaklardan zarar mahsubu sonrasında kalan değerlerden kâr payı dağıtımı yapılması halinde enflasyon düzeltmesi uygulanmış finansal tablolar esas alınır.

2023 Hesap Dönemi Enflasyon Düzeltmesi sonrası Bilançoda 580 Geçmiş Yıllar Zararı alt hesabında enflasyon düzeltmesi zararı oluştuysa bu durumda 2023 ve öncesi net kârlar enflasyon düzeltmesi zararı içinde erimiş olduğundan bu karların dağıtıma konu edilmesi mümkün olmadığı kanaati hasıl olmuştur.

Eğer enflasyon düzeltmesi sonrası kar mevcutsa bu durumda 2023 ve onceki yıllardan gelen net kar dağıtıma konu edilebilir, burada enflasyon düzeltmesi öncesi bilanço dikkate alınır.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Yeni vergi düzenlemesinin yürürlüğe girmesiyle, yurtdışından hızlı kargo veya posta yoluyla yapılan bireysel alışverişlerin limiti 150 eurodan 30 euroya düşürüldü ve gümrük vergileri artırıldı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuat Başgil Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Batı, yeni düzenlemenin kimleri etkileyeceğini, ‘gerçek kişi’ ifadesinin anlamını, düzenlemenin amacını ve 30 euro üzerindeki ürünlerle ilgili uygulanacak detayları açıkladı.

Cumhurbaşkanı kararıyla Gümrük Kanunu’nda değişiklik yapıldı ve 6 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yeni düzenleme yürürlüğe girdi. Düzenlemeye göre, yurtdışı hızlı kargo veya posta yoluyla bireysel alışveriş limiti 150 eurodan 30 euroya düşürüldü, gümrük vergisi de artırıldı. Yeni düzenlemeyle Avrupa Birliği ülkelerinden gelen ve değeri 30 euroyu geçmeyen ürünlerin gümrük vergisi yüzde 20’den yüzde 30’a; diğer ülkelerden gelmesi durumundaki vergi oranı ise yüzde 30’dan yüzde 60’a yükseltildi.

Düzenleme, fiziki mağazaları kapsamıyor

Yeni gümrük düzenlemesi ne anlama geliyor, kimleri etkileyecek?
Yeni düzenlemeyi daha net anlamak için önce Türkiye’ye yurtdışından eşya getirme yollarına bakmak gerekiyor. Bir eşya yurtdışından Türkiye’ye üç şekilde girebilir. Ya firmanın Türkiye’de fiziki mağazası olacak, ya yolcu beraberi eşya olarak girecek ya da posta veya hızlı kargo yoluyla yurtdışından gelecek.

"Her bir yolcu beraberinde, ticari mahiyet arz etmeyen 430 euroluk eşya getirebiliyor"

Bu ayrım neye göre yapılıyor?
Türkiye’de fiziki mağazası olan bir yabancı firma, yurtdışından getirdiği ürünlerini Türkiye’de tekrardan satışa sunduğu yani Türkiye’de bir ticari faaliyet yürüttüğü için bu mallar ithalat rejimine tabi. Başka bir deyişle ‘gümrük beyannamesi’ sunuluyor ve ithalatta alınan ÖTV ve KDV gibi pek çok ek mali yükümlülük getiriliyor. Yeni düzenleme ise ‘ticari mahiyet’ arz etmeyen ürünleri kapsadığından yeni düzenlemenin, yabancı firmaların Türkiye’deki fiziki mağazalarını etkilemiyor. Hızlı kargo veya posta taşımacılığı yoluyla ya da yolcu beraberi eşya olarak getirilen ürünlerde ise eşya doğrudan nihai kullanıcıya ulaştığından ticari mahiyet arz etmiyor. Ancak bu yolların suistimal edilerek kayıtdışı satışa neden olmaması amacıyla bunlara da belirli sınırlamalar getiriliyor. Mesela her bir yolcu beraberinde, ticari mahiyet arz etmeyen 430 euroluk eşya getirebiliyor.

Limit 150 eurodan 30 euroya düşürüldü

Bu limit, posta ve hızlı kargo taşımacılığında ne kadar?
150 euro olarak uygulanıyordu. Ancak yeni düzenleme ile 21 Ağustos tarihinden itibaren 50 euroya düşürüldü. Yani düzenleme yalnızca yurtdışından hızlı kargo ve posta yoluyla gelen ürünleri kapsıyor.

Kurumsal alışverişler de kapsam dışı bırakıldı

Peki, karardaki ‘gerçek kişi’ ibaresi ne anlama geliyor?
Cumhurbaşkanı kararı ile ‘gerçek kişi’ ibaresi de eklenerek yalnızca bireysel kullanımlar için yapılan alışverişlere muafiyet sağlanmış oldu. Yani kurumsal satın almalar gümrük muafiyeti dışında bırakıldı.

AB’ye yüzde 50 diğerlerine yüzde 100 vergi artışı

Bu yeni oranlar uygulamaya nasıl yansıyacak?
AB ülkelerinden vergisiz fiyatı 100 TL olan bir ürün getirilecekse 21 Ağustos öncesi 20 TL gümrük vergisine tabi iken 21 Ağustos’tan itibaren 30 TL ödenecek. Yani ödenecek vergi yüzde 50 artacak. AB dışındaki bir ülkeden vergisiz fiyatı 100 TL olan bir ürün olması halinde de 21 Ağustos öncesi 30 TL gümrük vergisi ödenecekken 21 Ağustos’tan itibaren 60 TL gümrük vergisi ödenecek. Burada ise yüzde 100 vergi artışı uygulanmış olacak. Ürün Özel Tüketim Vergisi’ne (ÖTV) tabi ise ayrıca yüzde 20 bir oran daha uygulanacak.

100 liralık ürüne 92 lira ek ödeme

Diyelim vergisiz hali 100 lira olan bir ürün var. Tüketici buna ne kadar ilave ödeme yapacak?
AB harici bir ülkeden ÖTV’ye tabi 100 liralık bir sipariş için tüketicinin, 60 lira gümrük vergisi, 160 lira üzerinden yüzde 20 yani 32 lira Özel Tüketim Vergisi ödeyecek. Yani 100 liralık ödemeye 92 lira ilave ödeme çıkıyor. Bunun dışında ürünün türüne göre değişen oranlarda gümrük sunum ücreti ve damga pulu vergisi de ekleniyor. Yani yeni düzenlemeyle AB dışından getirilen ürünlerde en az ürünün vergisiz fiyatı kadar bir ek ödeme yapılıyor.

Alınan ürünün 30 euro ve üzeri olması halinde ne oluyor?
İthalat rejimine tabi olacağından ek vergilerin ödenmesi gerekiyor. Bu da ürün türüne ve firmanın faaliyet alanına göre değişiyor.

Hazine’ye gelir yaratılacak, kayıtdışılık önlenecek

Sizce bu düzenlemenin amacı ne?
Hükümetin bu uygulamayı ‘yerli üreticiyi korumak’ amacıyla getirdiği konuşuluyor ama ben tamamen Hazine’ye gelir yaratmak amacıyla olduğunu düşünüyorum.

Döviz çıkışını engellemek amaç değil mi?
Bunun elbette döviz kaçışına etkisi olacaktır lakin esas amaç Hazine yararı kanısındayım. Bununla birlikte kayıt dışılığın da önüne geçeceğini düşünüyorum. Instagram, kayıtdışı satış yapanlarla dolu. Öyle ki 2021 yılında bana gelen bir dosyada Adana’da ilkokul mezunu bir ev hanımı yabancı markalardan sipariş verdiği ürünlerle Instagram üzerinden o kadar çok satış yapmıştı ki bakanlık tarafından kadına 1.8 milyon TL ceza kesilmişti.

Vergiyi maliyete ya da kaliteye yansıtmak istemiyorlar

Peki, bu karar tüketiciye nasıl yansıyacak?
Söz konusu düzenleme ilk etapta tüketicileri etkilemiyor gibi görünebilir çünkü Nike gibi büyük bir firmanın fiziki mağazasında da online mağazasında da online’a özgü bir indirim olmaması halinde fiyat genelde aynı oluyor. Yeni vergiyle birlikte fiyat artışı olacak ve bu artış malın tüketimini etkileyebilecek. Ama Nike gibi firmalar bunu istemeyecek ve çözüm yolları arayacaklar. Tüketicilerin ise ilk birkaç gün haricinde bu ürünleri sipariş etmeye devam edeceği kanaatindeyim. Bunun iki nedeni var; ilki bazı ürünlerde yurtdışı fiyatların cazibesini hala koruması, diğeri ise tüketim alışkanlıkları.

Yurtdışı siparişlerinin e-ticaretteki payı

Ticaret Bakanlığı’nın mayıs ayında yayınladığı ‘Türkiye’de E-ticaretin Görünümü’ isimli rapora göre, 2023 yılında yurtiçi harcamaların payı yüzde 93.37 olarak gerçekleşirken diğer ülkelerin Türkiye’deki e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamaların payı yüzde 2.88, Türk vatandaşlarının yurtdışından yaptığı alımların payı ise yüzde 3.75 olarak gerçekleşti. Perakende e-ticaret hacminin reel büyümesi ise yüzde 52.74 oldu.

https://www.ekonomim.com/alisveris/limit-dusuruldu-vergiler-yukseldi-iste-10-soruda-yurt-disindan-alisveriste-yeni-vergi-duzenlemesi-haberi-762091

Enflasyon düzeltmesi uygulaması için geri sayım başlamışken bazı maddelere itirazı olan iş dünyası temsilcilerinden çözüm önerileri gelmeye devam ediyor.

İTO Başkanı Şekib Avdagiç, uygulamaya ‘ciro sınırı’ getirilmesini önerirken ATO Başkanı Gürsel Baran, yılda bir kez uygulanması gerektiğinin altını çizdi. İSO Başkanı Erdal Bahçıvan ve ASO Başkanı Seyit Ardıç ise duran varlıkların enflasyon düzeltmesine konu edilmemesi gerektiğini belirtti.

İşletmelerin en son 2004 yılında tabi tutulduğu enflasyon muhasebesi uygulamasına ilişkin usul ve esaslar 30 Aralık 2023 tarihinde yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenmişti. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), 2024 yılı ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi yapılması gerektiğini ve mükelleflere kolaylık sağlanması amacıyla son kez geçici vergi beyanname verme sürelerini 27 Ağustos Salı gün sonuna kadar uzatıldığını bildirmişti. Belirlenen sürenin sonuna yaklaşırken iş dünyası itiraz ettiği bazı hususlarda düzenlemeye ilişkin çözüm önerilerini sunmaya devam ediyor.

“Uygulamada şirketlere belirli bir ölçek getirilebilir”

 Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, enflasyon ortamının toplumun tüm kesimleriyle birlikte ticari hayatı ve işletmeleri de derinden etkilediğini söyledi.

Enflasyon muhasebesinin özü itibarıyla mali tabloların düzeltilerek gerçek durumun yansıtılmasına yönelik bir işlem olduğunu bildiren Baran, “Bu nedenle uygulamanın vergisel değil, muhasebeye ait bir işlem olarak değerlendirilmesini ve bu şekilde uygulanmasını istiyoruz. Enflasyon muhasebesinin mükellefler açısından vergisel bir sonuç doğurmayacak şekilde, yılda bir kez uygulanmasının doğru bir karar olacağını düşünüyoruz” ifadesini kullandı.

Baran, enflasyon düzeltmesi sonucu ortaya çıkan ve “net parasal pozisyon kazancı” olarak adlandırılan tutarın vergi matrahıyla ilişkilendirilmeyerek sermayenin bir unsuru olarak dikkate alınabileceğini ve sermayeye eklenebileceğini kaydederek, “Diğer yandan uygulamada şirketlere belirli bir ölçek getirilebilir. Bağımsız denetime tabi işletmeler zorunlu olarak, diğer şirketler ise seçimlik enflasyon muhasebesini uygulayabilirler” önerisini paylaştı.

“Vergilendirme akti satışa söz konusu olduğunda uygulanmalı”

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Seyit Ardıç ise birçok ülkede muhasebe standartları gereğince enflasyon düzeltmesi yapıldığını ve enflasyondan arındırma işleminin firmalar üzerinde vergi etkisi yaratmadığını söyledi. İşletmelerin mali tablolarının düzeltilmesinin, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) kapsamındaki gibi vergisiz bir şekilde gerçekleştirilmesini talep ettiklerini belirten Ardıç, “Enflasyon düzeltmesi uygulaması ile iktisadi işletmelerin aktiflerinde yer alan kıymetlerin defter değerleri, güncel değerlerine getirilmektedir.

Bu varlıklar satışa konu edilmediği sürece enflasyon farkından oluşan kıymet artışları vergilendirilmemelidir. Vergilendirme ancak bu aktif satışa söz konusu olduğunda uygulanmalıdır” değerlendirmesini yaptı. Ardıç, enflasyon muhasebesi uygulamasının, üretim, istihdam ve ihracatının güçlü kalabilmesi için gözden geçirilmesi gerektiğini savundu.

"Şirketleri ve KOBİ'leri çaresiz bırakmamalı"

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, enflasyon muhasebesi uygulamasına “ciro sınırı” getirilmesinin bir çözüm olabileceğini belirterek, örneğin 2023 cirosu 500 milyon liranın altında olan firmaların bu kapsamdan muaf tutulabileceğini söyledi. Şirketlerin yaptıkları ve devam eden yatırımdan kaynaklanan ve enflasyon muhasebesi sonucu oluşacak verginin doğmaması gerektiğini vurgulayan Avdagiç, “KOBİ’ler ‘faaliyetten doğmayan kar’ üzerinden bir vergi yüküyle karşı karşıya bırakılmamalı.

Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmamalı. Ayrıca düzenleme yılda bir kere yapılmalı. Enflasyon muhasebesi, özellikle KOBİ’lere ve bunlara hizmet veren mali müşavirlere içinden çıkılmaz bir iş yükü oluşturmaktadır. Şirketler ve özellikle KOBİ’leri çaresiz bırakmamalı” diye konuştu.

“Değerleme artışları mali kâr olarak vergilendirilmemeli”

 İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da enflasyon muhasebesinin bilançoların güncellenmesi ve kredi kullanımında “gerçek değerli” bilançoların dikkate alınacak olması açısından olumlu bir uygulama olduğunu söyledi. Karşılığı orta ve uzun vadede alınacak olan yatırımlara, bir gelir ve kazanca ulaşmadan, adeta bir varlık değerlendirmesi vergisi altında enflasyon muhasebesinin uygulanmaması gerektiğini kaydeden Bahçıvan, değerleme artışlarının mali kâr olarak vergilendirilmemesi gerektiğini belirtti.

Bahçıvan, ticarete konu olmayan ancak aktifte yer alan bir varlığın, enflasyon nedeniyle artan değerinin vergilendirilmesinin sanayicilere ilave bir maliyet getireceğini belirterek, “Bu nedenle ticari faaliyetle ilgili olmayan maddi duran varlıklar enflasyon düzeltmesine konu edilmemelidir. Uygulama güçlüğü ve sağlıklı olmayacağı gerekçesi ile ara vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinin yapılmaması, yılsonunda bir kere yapılması daha sağlıklı sonuçlar doğuracaktır” dedi.

İş dünyası temsilcilerinden 3 öneri

1-Enflasyon muhasebesi uygulamasına ‘ciro sınırı’ getirilmesi bir çözüm olabilir. Örneğin, 2023 cirosu 500 milyon liranın altında olan firmalar, bu kapsamdan muaf tutulabilir.

2-Enflasyon muhasebesinin mükellefler açısından vergisel bir sonuç doğurmayacak şekilde, yılda bir kez uygulanmasının doğru bir karar olacağını düşünüyoruz.

3-Ticari faaliyetle ilgili olmayan maddi duran varlıklar enflasyon düzeltmesine konu edilmemelidir.

https://www.dunya.com/ekonomi/ciro-siniri-getirilsin-yilda-bir-kez-uygulansin-haberi-742629

Vergi sistemimizdeki beyan esası mükelleflerin gelirlerini ve ödenmesi gereken vergiyi en iyi kendilerinin belirleyebileceği kabulüne dayanır. Bununla beraber vergi idaresine kanunla, beyanların doğruluğunu denetleme yetkisi verilmiştir. Denetimler sonucunda ödenmesi gereken verginin beyan edilenden fazla olduğu tespit edildiğinde ek bir tarhiyat-mükelleften vergi istenmesi-söz konusu olacaktır. Yapılan tespitin özelliğine göre tarh usulü farklı olacaktır; ikmalen tarhiyat veya re’sen tarhiyat.

 Daha önce bir vergi tarh edildikten sonra(ör: mükellefin beyanına göre) bu vergiyle ilişkili olarak ortaya çıkan ve defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak miktarı tespit olunan bir matrah veya matrah farkı üzerinden alınacak verginin tarh edilebilmesi halinde ikmalen vergi tarhı söz konusu olacaktır. Aksi halde vergiye dayanak teşkil edecek vergi matrahının re’sen takdir edilmesi suretiyle belirlenecektir ve vergi re’sen tarh edilecektir.

Vergi matrahı veya matrah farkı Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde, takdir komisyonlarınca yapılacak re’sen takdire göre ya da vergi inceleme elemanlarının inceleme sonuçlarına göre oluşturulan vergi inceleme raporlarında belirlenecektir. Bu gün yazımızda vergi inceleme elemanlarınca yapılacak re’sen takdir ve buna dayanan re’sen tarhiyat üzerinde duracağız

Vergi matrahının re’sen takdir edilmesi ve yetkililer

Vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya inceleme yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi hesaplanıp mükelleften istenir. İnceleme raporunda Vergi Usul Kanunu’nun 30’uncu maddesine göre belirlenen matrah veya matrah farkı re’sen takdir olunmuş sayılır. Bu tarh şekli re’sen vergi tarhı olarak nitelenir.

Takdir nedenlerinin varlığının önemi

 Aşağıdaki hallerden herhangi birinin bulunması durumunda, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir.

1. Vergi beyannamesi kanunî süresi geçtiği halde verilmemişse,

2.Vergi beyannamesi kanuni veya ek süreler içinde verilmekle beraber beyannamede vergi matrahına ilişkin bilgiler gösterilmemiş bulunursa,

3. Bu kanuna göre (VUK) tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olursa veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara her hangi bir sebeple ibraz edilmezse,

4. Defter kayıtları ve bunlarla ilgili vesikalar, vergi matrahının doğru ve kesin olarak tespitine imkân vermeyecek derecede noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih (güvenilir) bulunmazsa.

5. Tutulması zorunlu olan defterlerin veya verilen beyannamelerin gerçek durumu yansıtmadığına dair delil bulunursa.

6. Bu kanunun mükerrer 227’nci maddesi uyarınca 3568 sayılı Kanun’a göre yetki almış meslek mensuplarına imzalattırma mecburiyeti getirilen beyanname ve ekleri imzalattırılmazsa veya tasdik kapsamına alınan konularda yeminli malî müşavir tasdik raporu zamanında ibraz edilmezse.

Vergi inceleme raporlarında ön görülen matrah veya matrah kısmının re’sen takdir edilmiş matrah hükmünde sayılması, yukarıda belirtilen re’sen takdir sebeplerinden birisinin bulunması şartına bağlıdır. Bu sebeplerden hiç biri yoksa takdir komisyonuna başvurulamayacağı gibi, inceleme raporundaki matrah veya matrah kısmı üzerinden re’sen tarhiyat yapılması da söz konusu olamaz.

Vergi inceleme elemanının re’sen takdir yetkisi

1983 yılına kadar re’sen takdir yetkisi sadece takdir komisyonlarına verilmişti. Vergi incelemesine yetkili olanlar ikmalen tarh edilecek vergilerle ilgili konuları doğrudan rapora bağlayabiliyorlardı. Re’sen takdiri gerektiren konuları rapora bağlayabilmek için takdir komisyonlarının karalarını beklemek durumunda idi. Bu durum önemli zaman kaybına neden oluyordu. Vergi Usul Kanunu’nun 30’uncu maddesinde 2791 Sayılı Kanun’la değişiklik yapılarak ‘’Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporunda belirtilen matrah veya matrah kısmı’’ re’sen takdir edilmiş matrah veya matrah farkı hükmünde sayılmış, bunun üzerinden re’sen vergi tarh edileceği hükme bağlanmıştır. Böylece vergi incelemesi ile inceleme elemanınca tespit edilen matrah veya matrah kısımları, defter, kayıt ve belgelere ve kanuni ölçülere dayanmadığı hallerde de, ayrıca takdir komisyonu kararına gerek olmadan tarhiyata konu edilebilecektir.

Bu düzenlemeyi Vergi Usul Kanunu’nun 134’üncü maddesinde tanımlanan vergi incelemesi kapsamında değerlendirmek gerekir. Maddede vergi incelemesinden maksadın’ ’ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak’’ olduğu ’ifade edilmiştir.

İncelemeler sırasında maddede belirtilen çerçevede bir araştırma ve tespite imkan verecek belge ve doneler elde edilmelidir. Aksi halde denetim elemanınca inceleme sırasında tatmin edici bilgi belge ve doneler elde edilemezse keyfi olarak bir matrah veya matrah farkına esas teşkil edecek re’sen takdir yoluna gidilemez.

İnceleme elemanlarınca, vergi inceleme raporlarında belirtilen matrahların re’sen tarhiyata konu olması, randıman farkı, kaydi envanter sonucu bulunan farklar, taraf ifadelerine göre ortaya çıkan ve somut diğer delillerle desteklenen matrah kısımları ve benzeri matrah farklarında söz konusu olabilecektir. Bunların yanında, defter kayıtları ve dayanak olarak gösterilen belgelerin gerçek durumu yansıtmadığını gösteren delillerin bulunması halinde de matrahın inceleme elemanınca tespit edilmesi yoluna gidilecektir. Takdir komisyonu kararlarının da yeterli kanıtlarla desteklenmesi gereği açıktır.

Yargı organlarının görüşü

İncelenme elemanlarınca ya da takdir komisyonlarınca deliller ortaya konmadan yapılacak re’sen takdire dayanan tarhiyat ya da takdir işlemleri yargı organlarınca uygun görülmemektedir. Danıştay tarafından verilen bir kararda başkaca araştırma v e tespit yapmadan hurda metal sektöründe sahte fatura kullanımının yaygın olduğu ileri sürülerek yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmamaktadır şeklinde görüş verilmiştir. Danıştay bu kararı ile eksik inceleme ve varsayıma dayalı tarhiyat yapılamayacağını belirterek, inceleme elemanlarınca yapılacak tarhiyatın da yeterli belge ve donelere dayanması gereğine işaret etmiştir.

Danıştay 4’üncü dairesinin 1998 tarihli bir kararında ‘’….Türk vergi sistemine göre genel kanaate ve varsayımlara dayalı olarak vergilendirme yapılması mümkün bulunmamaktadır. Vergi Usul Kanunu’nda usul ve esasları belirtilen tarh şekillerinin uygulanabilmesi için gerçek ve gerçeğe en yakın biçimde vergiyi doğuran olayın ortaya çıkarılması ve bununla ilgili somut kanıtların açıklıkla ortaya konulması zorunludur.’’ denilmiştir.

Günümüzde iletişim ve veriye ulaşmada sağlanan ilerlemeler inceleme elemanının bilgiye ulaşmasını da kolaylaştırmıştır. Bu gelişmeler inceleme elemanlarının çalışmasını da kolaylaştırmıştır. Elektronik ortamda, bazı sınırlamalar olmakla birlikte, denetim yapılması mümkün olabilecektir. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/vergi-inceleme-elemaninin-resen-takdir-yetkisi/762105