20 Mayıs Tarihli KDV Hariç 10.000,00 Dolar Tutarında Mal Satılmıştır. Buna Yönelik Ödeme İse 28 Ağustos Günü TL Cinsinden Yerine Getirilmiştir.

* Mal Satış Faturası: 321.940,00 KDV HARİÇ

* 20.05.2024-30.06.2024 Kur Farkı Geliri: 6.322,00 KDV HARİÇ

( 30.06.2024 Tarihinde Sadece Değerleme Yapılır, Fatura Kesilmez.)

* 28.08.2024 Tarihli Kur Farkı Fatura : 17.637,00 KDV HARİÇ(20.05.2024-28.08.2024 Arası)

* Kur Farkı KDV: 3.527,40

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara Göre:

• Türkiye’de Yerleşik Kişilerin Kendi Aralarında Akdedecekleri;
• Taşıt Satış Sözleşmeleri Dışında Kalan
• Menkul Satış Sözleşmelerinde ( MAL SATIŞI DÂHİL)
  • Sözleşme Bedelini Ve Bu Sözleşmelerden Kaynaklanan Diğer Ödeme Yükümlülüklerini Döviz Cinsinden Veya Dövize Endeksli Olarak Kararlaştırmaları Mümkündür.
  • Ancak Söz Konusu Sözleşmelere İlişkin Belirtilen Haller Dışında Kalan Ödeme Yükümlülüklerinin TL Cinsinden Yerine Getirilmesi Ve Kabul Edilmesi Zorunludur. KİRALAMA SÖZLEŞMELERİNDE İSE BU ŞART YOKTUR.

• Dönem Sonu Değerleme İşlemlerine Yönelik Kur Değerlemesinde Fatura Düzenlenmez Ve KDV Hesaplanmaz.
• KDV Dâhil Toplam Bedelin Dövize Endeksli Olarak Belirlenmesi Durumunda Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Tarih İle Ödeme Tarihi Arasında Ortaya Çıkan Kur Farkı Bedeline İÇ YÜZDE ORANI Uygulanarak KDV Hesaplanır. Yani 27.08.2024 Tarihinde 10.000,00 Dolar Karşılığı Olan 407.492,40 TL KDV Dâhil Tutar Olduğu İçin İç Yüzde Yapılarak 339.577,00 TL KDV Hariç Tutar Bulunur ve KDV Hesaplanır.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Yatırım teşvik belgesi (YTB) esas olarak, yatırımcının öngörüleri çerçevesinde beyan ettiği bilgiler çerçevesinde hazırlanır. 

Teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarında veya belgede kayıtlı diğer bilgilerde değişiklik olması durumunda, yatırımcı tarafından revize gerekçesi veya ilgili bilgi veya belgelerle birlikte başvurularak belgenin revizesi talebinde bulunulabilir. İlgili Genel Müdürlük tarafından yapılacak değerlendirme sonrasında gerekçesi uygun bulunan teşvik belgeleri revize edilebilir.

Teşvik belgesinin revizesine gerekçe olabilecek değişikliklere örnek olarak, yatırım yeri değişikliği, sabit yatırım tutarında değişiklik, yatırım süresi değişikliği, istihdam ve kapasite değişikliği, yatırım cinsi değişikliği sayılabilir. Bu değişikliklerden bir kısmı destek unsurlarını da etkileyebilir.

Bu makalede, teşvik belgesi revizesinin yatırım destek unsurlarından indirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına etkisini, Gelir İdaresi görüşleri çerçevesinde özetlemeye çalışacağım.

Yatırım yeri değişikliği halinde, eski yatırım yerinde yapılan bina inşaat harcamaları, yatırım harcaması olarak kabul edilebilir mi?

Teşvik belgesinin revize edilerek yatırım yerinin değişmesi durumunda, eski yatırım yerinde yapılan bina inşaat harcamaları, revize sırasında belge kapsamından çıkartılabilir. Bina inşaat harcamaları sonucu oluşan varlıklardan yeni yatırım yerine taşınamayacak olanlar için bu söz konusu olacaktır. Taşınabilir olanların, belge kapsamında kalmasını ilgili Genel Müdürlüğün kabul edebileceğini düşünüyorum.

Bina inşaat harcamalarının belge kapsamından çıkartılması, indirimli kurumlar vergisi uygulamasında bu harcamaların yatırım harcaması olarak dikkate alınmasını engeller.

Gelir İdaresinin internet sitesinde konuya ilişkin bir özelge var. Özelgede yer alan bilgiden, revize sırasında teşvik belgesinin özel şartlar bölümüne, yatırım yerinin değişmesi nedeniyle, revize tarihinden önceki bina inşaat harcamalarının belge kapsamında değerlendirilmeyeceğinin yazıldığı anlaşılıyor. Özelgede, belgede yer alan bu koşul nedeniyle, belge revize tarihine kadar eski yatırım yerinde yapılan bina-inşaat harcamalarının indirimli kurumlar vergisi hesabında dikkate alınmasının mümkün bulunmadığı belirtiliyor. (02.07.2024 tarih ve 116175 sayılı özelge.)

Teşvik belgesinin revize edilmesi durumunda, yeni oranlar hangi harcamaya/kazanca uygulanır? 

Teşvik belgesinde yapılan bazı revizeler, yatırıma katkı oranını ve vergi indirim oranını değiştirebilir. Bu durumda yeni oranların hangi dönemden itibaren uygulanacağı konusunu gündeme getiriyor.

Gelir İdaresi verdiği özelgelerde, yatırım teşvik belgesi revize edilerek vergi indirim oranı ve yatırıma katkı oranının artırılması durumunda, revize tarihinden sonraki dönemlere ilişkin (bu tarihin içinde bulunduğu geçici vergilendirme dönemi dahil) olmak üzere verilecek geçici ve yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde, teşvik belgesi kapsamındaki (revize öncesi olanlar dahil) tüm harcamalara (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca uygun görülmesi şartıyla), revize edilmiş yatırıma katkı oranı esas alınarak indirimli kurumlar vergisi uygulanmasının mümkün olduğu yönünde görüş veriyor. (02.07.2024 tarih ve 116175 sayılı, 07.11.2022 tarih ve 24393 sayılı özelgeler.)

2016 yılında verilen bir özelgede, 04.09.2015 tarihinde revize edilerek yatırıma katkı oranı %20’den %30’a çıkarılan bir olayda, diğer faaliyet kazançları ile yatırım dolayısıyla elde edilecek kazançlara, 04.09.2015 tarihinden önceki dönemler için revize öncesi yatırım teşvik belgesinde yer alan yatırıma katkı tutarının; bu tarihten sonra oluşan kazançlara ise revize edilmiş yatırıma katkı oranının dikkate alınarak indirimli kurumlar vergisi uygulanması gerektiği açıklanmış. (03.10.2016 tarih ve 228 sayılı özelge)

Yukarıda özetlenen özelgelerde, revize tarihinden sonra yeni oranların uygulanacağı açıklanmış olmakla birlikte, özelgeler tam olarak aynı şeyi söylemiyor. İlk iki özelge revize tarihinin içinde bulunduğu geçici vergi dönemi kazançlarından itibaren revize oranların uygulanacağını söylerken, son özelge revize tarihinden sonra oluşan kazançlara yeni oranların uygulanacağı söyleniyor. Ben 2022 ve 2024 tarihli özelgelere uyulabileceği düşüncesindeyim.

Yatırımın genel teşvik kapsamından bölgesel teşvik kapsamına alınması durumunda, indirimli kurumlar vergisi teşviki uygulamasında hangi harcamalar dikkate alınabilir?

Genel teşviklere yönelik olarak düzenlenmiş teşvik belgesinin daha sonra revize edilerek, indirimli kurumlar vergisi teşvikini de içeren bölgesel yatırım teşvik belgesine çevrilmesi durumunda, teşvik belgesindeki yatırıma başlama tarihinden itibaren yapılan yatırım harcamalarının da indirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında yatırıma katkı tutarının hesabında dikkate alınması mümkün.

Gelir İdaresi tarafından verilen bir özelgede, 26.02.2015 tarihli teşvik belgesinin 19.10.2017 tarihi itibariyle revize edilerek teşvik kapsamına indirimli kurumlar vergisinin de alındığı bir olayda, 19.10.2017 tarihinden sonra, yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlar ile yatırımın tamamen veya kısmen işletilmesinden elde edilecek kazançlara indirimli kurumlar vergisinin uygulanabileceği açıklanmış. (23.02.2018 tarih ve 4841 sayılı özelge.)

Benzer bir özelgede, genel teşviklere yönelik olarak düzenlenmiş 11.04.2017 tarihli yatırım teşvik belgesinin, 14.02.2018 tarihli teşvik belgesiyle revize edildiği ve indirimli kurumlar vergisi desteğini de içeren bölgesel yatırım teşvik belgesine çevrildiği hususu dikkate alındığında, teşvik belgesindeki yatırıma başlama tarihi olan 23.03.2017 ile 14.02.2018 tarihleri arasında yapılan yatırım harcamalarının da indirimli kurumlar vergisi uygulaması kapsamında yatırıma katkı tutarının hesabında dikkate alınmasının mümkün olduğu, 14.02.2018 tarihi itibarıyla revize edilmiş yatırım teşvik belgesiyle birlikte indirimli kurumlar vergisi uygulamasına hak kazanılacak olması nedeniyle, 14.02.2018 tarihinden sonra yatırım döneminde diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlar ile yatırımın tamamen veya kısmen işletilmesinden elde edilecek kazançlara indirimli kurumlar vergisi oranının uygulanabileceği açıklanmış. (06.07.2018 tarih ve 138710 sayılı özelge)

Fiili yatırım tutarının YTB’de yer alan harcama tutarını geçmesi durumunda dikkate alınacak yatırıma katkı tutarı nedir?

Gelir İdaresi verdiği özelgelerde;

- İndirimli kurumlar vergisi uygulamasında, YTB’de yer alan harcama tutarlarına göre hesaplanan yatırım katkı tutarlarının dikkate alınmasının esas olduğu,

- Ekonomik gelişmelere paralel olarak, teşvik belgesinde belirtilen yatırımlara ilişkin harcamanın fiilen artmış olmasının, hesaplanan yatırıma katkı tutarını değiştirmeyeceği, 

- Bu çerçevede, teşvik belgesine bağlanan yatırımla ilgili olarak, yatırım harcaması başta olmak üzere diğer konularda revizelerin yapılması durumunda, revize tarihinden itibaren ilave harcamalar üzerinden hesaplanan yatırım katkı tutarlarının dikkate alınabileceği, 

yönünde görüş veriyor. (14.05.2024 tarih ve 91717 sayılı özelge.)

Recep BIYIK YMM

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/yatirim-tesvik-belgesinin-revizesinde-vergi-indirimi/763256

Çok acele bir şekilde yapılan, uzlaşmaya ilişkin yeni yasal düzenlemenin acilen gözden geçirilmesi ve geçmişteki sorunlarla yeni mevzuatın yaratacağı müstakbel sorunları çözecek yeni bir düzenlemenin yapılması şarttır.

Değerli okurlar, 7524 sayılı sayılı torba yasa ile vergiler uzlaşma kapsamından çıkarıldı. Bu değişiklik 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girdi.

Buna göre sadece vergilere bağlı olarak kesilecek vergi ziyaı cezalar ile belli bir tutarı (2024 yılı için 23.000 TL'yi) aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları uzlaşmaya konu edilebilecek.

Geçici bir maddeyle, değişikliğin yürürlüğe girdiği 2 Ağustos tarihinden önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin olarak eski hükümler uygulanacak. Yani bunlarda vergi aslı da uzlaşmaya konu edilecek.

Vergide uzlaşma nedir?

Vergide "uzlaşma" müessesesi, mükellef ile idare arasındaki uyuşmazlığın yargıya intikal etmeden idari aşamada çözülmesini sağlayan bir düzenleme. Tarhiyat öncesi ve sonrası olmak üzere iki türü var.

Vergi uyuşmazlıklarını yargıya intikal etmeden sona erdirmeyi amaçlayan, yargının iş yükünü azaltan bir uygulama. Mükellef ile idare arasındaki uyuşmazlığı, tarafların karşılıklı anlaşarak ortadan kaldırmalarını sağlıyor.

Mükellef uzlaşarak ödeyeceği tutardan indirim kazanıyor. İdare ise vergiyi bir an önce tahsil ediyor.

Özetle iki tarafın da kazandığı ve uzun bir süre başarı ile uygulanan uzlaşma müessesesi, geçmişte, şeffaf olmadığı ve indirim gerekçeleri tutanakta belirtilmediği için çok eleştirildi. Anayasaya aykırı olduğu iddia edildi.

Uzlaşma fiilen etkisizleştirildi

Yaşanan tartışmaların da etkisiyle yazılı olmayan bir talimatla uzlaşma bir standarda bağlandı. Vergi aslında indirim yapılmayıp sadece cezada indirim yapılır hale geldi. Ceza indirimi de konu ayırımı yapılmaksızın yüzde 80 indirim şeklinde uygulanmaya başlandı. Bu konunun detaylarına 17 Aralık 2020 tarihli yazımdan ulaşabilirsiniz. Böylece uzlaşmanın işlerliği azaltıldı.

Uzlaşma fiilen kaldırılmak istendi

Yakın zamanda uzlaşma yine yazılı olmayan bir talimatla bu defa fiilen kaldırılmaya çalışıldı. Yoğun tepkiler üzerine geri adım atıldı. Bu gelişmeyi değerlendirdiğim yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

Son torba yasa ile vergi aslı uzlaşma dışına çıkarıldı. Böylece, uzlaşmanın en çok eleştirilen, vergi aslından indirim yapılması ihtimali de kaldırılmış oldu. Son zamanlarda zaten vergide indirim yapılmadığı için fiili durumun yasal düzenlemeye bağlandığını söylemek yanlış olmaz.

Vergi aslının uzlaşma dışı bırakılmasının sonuçları

Vergi aslının uzlaşma konusu olmasına ve vergi aslında indirim yapılmasına ilişkin eleştiriler de dikkate alınarak konu yeniden düzenlenseydi, çok daha isabetli olurdu. Sorunu bu şekilde çözmek (!) doğru değil.

Bu yaklaşım, uzlaşmanın olumlu yanlarının hiç dikkate alınmadığını gösteriyor. Uyuşmazlığı hem pratik hem de hukuki güvenlik çerçevesinde hızlı bir şekilde çözüme kavuşturmanın yararları değerlendirilmemiş anlaşılan. Bunu düzenlemenin hiç tartışılmadan yapılmasından da anlıyoruz.

Peki, bu yeni durum ne getirecek?

* Öncelikle, kesin olarak vergi uyuşmazlıklarının sayısının çok ama çok artacağını söylemek mümkün. Doğal olarak yargının iş yükü artacak. Vergi uyuşmazlıklarının sonuçlanma süresi uzayacak.

* Eskisinden farklı olarak artık sadece vergi ziyaı cezası (ve belli tutarı aşan genel ve özel usulsüzlük cezaları) uzlaşma konusu olabileceğinden, vergi ziyaı cezasında uzlaşma istensin istenmesin vergi aslı bağımsız olarak dava konusu edilebilecek.

* Vergi aslı için dava açıldıktan sonra vergi ziyaı için yapılan uzlaşma toplantısında uzlaşmanın sağlanamaması halinde cezalar için de dava açılabilecek. Bu durum aynı inceleme ile ilgili olarak iki farklı davanın görülmesine neden olacak. Tabii ki bu sorun bağlantı sebebiyle davaların birleştirilmesi yoluyla giderilebilir.

* Geçmişte vergi aslını dava edip vergi ziyaı cezasında uzlaşmak mümkün olmadığından, dava kaybedildiğinde mükelleflerin önüne çok büyük bir rakam (vergi aslı, ceza ve gecikme faizi) çıkmaktaydı. Şimdi dava kaybedildiğinde en azından ceza olmayacak, sadece vergi ve gecikme faizi ödenecektir. Dava uzun sürdüğünde gecikme faizi yükü artacağından tarhiyatın dayanağının iyi değerlendirilmesi gerekir. Yani her durumda dava açmak avantajlı olmayabilir.

* Cezada uzlaşıp vergi aslı dava edildiğinde, davanın kazanılması halinde uzlaşma yoluyla kesinleşen ve ödenen cezanın akıbeti ne olacaktır? Tabii ki İdare bu durumda, cezanın uzlaşma yoluyla kesinleşmesine bağlı olarak ödendiğini, yapılan ödemenin vergi davasının kazanılması halinde iadesinin mümkün olamayacağını söyleyecektir. Ancak bu yorum tartışmaya açıktır, çünkü yargı kararıyla ortadan kaldırılan bir verginin üzerinden hesaplanarak ödenen cezanın hukuki dayanağı kalmamıştır. İdarenin yargı kararı üzerine tahsil ettiği cezayı mükellefe iade etmesi gerekir. Aksi halde mükelleften olmayan bir verginin cezası tahsil edilmiş olur.

* Çok acele bir şekilde yapılan, uzlaşmaya ilişkin yeni yasal düzenlemenin acilen gözden geçirilmesi ve geçmişteki sorunlarla yeni mevzuatın yaratacağı müstakbel sorunları çözecek yeni bir düzenlemenin yapılması şarttır.

* Uzlaşma ile ilgili yapılan düzenlemeyi en iyi anlatan atasözü sizce de "Pireye kızıp yorgan yakmak" değil mi?

Erdoğan Sağlam YMM

https://t24.com.tr/yazarlar/erdogan-saglam/vergi-asli-uzlasma-kapsamindan-cikarildi-artik-sadece-cezalar-icin-uzlasilabilecek,46147

Sevgili okurlar, takip edenleriniz bilir; enflasyon muhasebesine geçilmesi gerektiğini öteden beri hem yazar hem de söylerim.. Bu konuda bu kadar ısrar ediyor olmam, yaptığımız iş sebebiyle bu gerekliliği sahada da yakından görmemizle ilgili... Yüksek enflasyon ortamında finansal tablolar piyasa gerçekliğinden kopmuş, işletmelerin gerçek durumunu yansıtmaz hale gelmişti… 

Bu durum işletme ile ilgili tüm paydaşların yanlış ya da eksik bilgilenmesi sonucu kararlarında yanılmalarına sebep olmakta idi... Hatta işletmelerin ortakları ve yöneticileri bile şirketlerinin mali tabloları ile gerçek durumu arasında sıkışıp kararsız, hatta bazen hareketsiz kalmakta idi...

Öte yandan enflasyon ortamında varlıklarda değer artışı reel olarak bir kazanç değilken varlıkların elden çıkarılması durumunda yüksek vergi yükümlülükleri ortaya çıkmakta idi... Yüksek enflasyon her işletme için gerçek kar ya da zararın belirlenmesi başta olmak üzere, stok maliyeti, yerine koyma maliyeti gibi can alıcı konularda belirsizlik yaşamaktaydı...

Özetle beklentimiz uygulanması gereken enflasyon muhasebesi ile işletmelerin mali tablolarının günün koşullarına uygun olarak güncellenmesi ve gerçeği yansıtmasıydı. Bu bakımdan amacımız gayet açık ve netti!

Ancak gelinen noktada ortaklık fena halde karıştı... Artık iş içinden çıkılabilir olmaktan uzaklaşıyor. 

Hazine ve Maliye Yönetimi; enflasyon muhasebesi uygulansın, hem de her geçici vergi döneminde de uygulansın, yapılan endekslemeye göre ortaya çıkan olumlu veya olumsuz fark da vergi matrahına dahil edilsin yani vergilendirilsin dedi. Zaten kamu bütçesinde açık var, vergi gelirlerini ne kadar arttırırsak iyidir görüşü ile yasal düzenleme yaptı ve uygulamasına geçildi...

Muhasebe meslek mensupları bu işin vergi boyutunun ihmal edilmesi gerektiğini, geçici vergi dönemlerinde uygulanmasının (yani gelir tablosu ile birlikte ara dönem bilançolarının çıkarılmasının) neredeyse imkânsız hatta anlamsız bir uğraş olacağını, yapılmasının birçok eksik işlem ve hatalara neden olacağını savundu... Hatta TURMOB ilk kez ülkemizdeki Mali Müşavir Odaları’nı bu hususa dikkat çekmek ve sesini duyurmak amacıyla Ankara’ya çağırdı. Böylelikle geniş katılımlı bir miting yapıldı. Ancak bu bile Hazine ve Maliye Bakanlığı nezdinde gerekli ve yeterli etkiyi yaratmamış olsa gerek ki, hem enflasyon düzeltmesinden vergi alınması hem de geçici vergi dönemlerinde uygulanması ısrarında devam etti. Yalnızca II. dönem geçici vergi beyanname verilmesi ve ödenmesinin süresi uzatıldı.

Beyannameler hazırlanınca enflasyon düzeltmesinin ( vergi doğurması sonucu ) işletme sahipleri de konuya taraf oldu. Çünkü ceplerindeki yangın arttı... Enflasyon muhasebesi patronlara enflasyon vergisi olarak yansıdı. Bu zamana kadar enflasyon muhasebesini muhasebecinin görevlerinden biri, yerine getirilmesi yasal bir zorunluluk olarak gören işletme sahipleri, enflasyon vergisi ile tanışınca ortalık iyice karıştı. Muhasebe meslek mensupları nasıl olup da bu ortamda zaten kar etmeyen işletmelerin vergi vermeleri gerektiğini patronlara anlatmakta yine güçlük yaşadılar. Ancak bu kez durum farklı... Durumun farkına yeni varan patronlar geç kalmış olarak sahaya indi ve bağlı oldukları odalar aracılığı ile enflasyon muhasebesinin en azından geçici vergi dönemlerinde uygulanmaması gerektiği konusunda çağrıda bulunmaya başladılar. Bu çağrı ve beraberinde oluşan tepki ses getirmiş olmalı ki Maliye yönetimi daha önce yazılı olarak, son kez geçici vergi beyannamesinin verilme süresini uzattığını açıklamışken, 23 Ağustos tarihinde yayınlanan 172 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile 27 Ağustos’a kadar uzatılmış olduğu II. geçici vergi dönemini bu defa 6 Eylül tarihine kadar yeniden uzattığını açıkladı.

Bu durum Maliye yönetiminin de bu konuda kafasının karışık olduğu algısını yaratırken, meslek mensuplarının ve patronların haklılığının görüldüğünü göstermiş olabilir mi? Öte yandan acaba enflasyon muhasebesi, daha doğrusu enflasyon vergisi gelen tepkilere dayanamayacak mı?

Şimdi kafalar hepten karıştı...

Sanırız kafa karışıklığı Maliye Bakanlığı’nın; enflasyon muhasebesi = enflasyon vergisidir algısının değişmesi ile birlikte son bulacak. Çünkü enflasyon düzeltmesi işlemi bir bilanço düzeltmesi işlemidir. Ortada gerçek bir kar ya da zarar oluşmamaktadır ve bu işlem üzerinden vergi alınmaması gerekir.

Ekonomi yönetimine çağrımız yapısal reformlara yoğunlaşılarak, söylemde sağlamak istedikleri vergi adaleti hususunda artık harekete geçip ilgili taraflarla mutabık kalıp sahaya inmeleridir. Yoksa bu ortamda sırf enflasyondan dolayı değeri artmış gibi görünen varlıklardan vergi almak tüy beklediğiniz kazı kesmek demektir. 

YILMAZ SEZER/ YMM

GÜNCEL GROUP 

YÖN.KUR.BŞK.

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/enflasyon-muhasebesi-enflasyon-vergisi-anlamina-gelmez-ki/763257

Geçen hafta cuma günü bir uzatma daha geldi Maliye cephesinden, muhasebeciler aylık beyannamelerinde uzatma beklerken enflasyon muhasebesinden geçmiş geçici vergi beyanları için 10 gün daha süre verildi.

Enflasyonun olumsuz etkileri çok, bunlardan bir tanesi de işletmelere yol gösterici olması gereken finansal tablolar üzerinde ortaya çıkıyor. Ölçüm ve kayıt yapılan para hızla değer kaybedip tabiri caizse pul olunca, bir noktadan sonra fikir verme özelliğini de kaybediyor. Finansal tabloların biraz daha gerçeğe yakın veriler sunabilmesi için yeniden değerleme veya enflasyon muhasebesi gibi uygulamalar gerekiyor.

Enflasyon muhasebesi uygulamasında şartların gerçekleştiği ilk 2 yıl için tüm ülke el birliğiyle düzeltme yapılmamasına karar verdi, acı reçete de ertelenmiş oldu. Özetle bakarsak, son 20 küsur yılda fiyatlar 30 kat artmış. Eski taşınmazlarınız, eskiden ödenmiş sermayeniz gerçeğe uygun bir değeri ifade etmiyor. Çıkan yasa ile tüm firmalar 2023 yılı bilançolarını düzeltti, kar da çıksa zarar da Maliye bu karı vergilendirmedi, zararı da vergiden düşmeye izin vermiyor. Artırılmış stok, demirbaş, makine ve teçhizat üzerinden artan tutarlar üzerinden stok maliyeti ve amortismana başlandı. Yani, vergisiz bir şekilde düzeltilen bu değerlerin 2024’te matrah üzerinde aşındırıcı bir etkisi başladı diyelim.

Peki, 2024’te ne oluyor, hiper enflasyon şartları devam ediyor, rakamlar ortada. O yüzden 2024’te hem geçici vergilerde hem de yıllıkta bir düzeltme yapılması gerekiyor. Mayıs ayında yapılacak olan ilk düzeltme ertelendi. Şimdi ise Maliye ikinci geçici vergi döneminde ikinci bir uzatma ile firmalara biraz süre daha tanıdı. Geçici vergide bir erteleme veya sadece yıllık yapılması talebine yeşil ışık yakmadı. Meslek örgütünün sessiz çığlığı duyulmadı, meslek mensupları ise dertli. Peki, neden erteleme veya iptal isteniyor? Geçici vergi özü itibariyle ve adından anlaşılacağı üzere yılsonunda yapılan dönem sonu işlemleriyle karşılaştırınca çok basit ve hızlıca hesaplanan ve asıl vergiye mahsuben alınan bir peşin vergi. Bunun ipucu biraz teknik uygulamada saklı. Son 20 yılın enflasyonuyla aşınan tüm dönen ve duran varlıklar vergisiz bir şekilde bilançolara alındı. Şimdi satılsa yeni maliyetten kar çıkacak, amortisman ise yeni tutar üzerinden ayrılmaya başlandı bile. O yüzden Maliye, vergisiz geçiş uygulaması sonrasında bu yıl uygulamayı önce geçici vergi dönemlerinde sonra da yıllık uygulamada görmek istiyor.

İş dünyası ise maalesef biraz sınıfta kaldı! Ülkemizin göz bebeği şirketler ve sivil toplum ise biraz son dakikacı. 2-3 yıldır devam eden bu hengâmede taleplerini çok az dile getirebildi. Tam da Maliye erteleme olmayacak sadece size beyannameleri düzenlemeniz için ilave 10 gün veririm deyince biraz daha sesleri duyulur oldu. Hâlbuki kendi içinde tutarlı ve haklı olan enflasyon düzeltmesi ve muhasebesi uygulamasında teknik/ekonomik konulara uygun vakit varken kafa yorulabilirdi, bir önceki uygulamanın bilinen teknik sorunlarından da ders çıkararak.

Geçici vergi adı üstünde, yıllık gelir/kurumlar vergisine giderken Hazine’nin vergi ihtiyacını gidermeye yönelik. Asıl vergi yılsonunda hesaplanıyor, kolayı ve mantıklısı bu olduğu için %10 yanılma payı bile var. Geçici vergide uygulama yapılması bir tercih, Bakanlığın sadece yıllık olarak yaptırma yetkisi de var. Hiç yapılmaması için ise ya enflasyonun düşmesi ya da kanun değişikliği şart. Bir diğer yolu da Cumhurbaşkanı’nın kriterleri değiştirmesi, kanuna göre enflasyonun son 3 yılda toplam %100, içinde bulunulan yılda ise %10 olması yeterli. Cumhurbaşkanı bu oranları sırasıyla %35’e indirmeye ve %25’e kadar artırmaya yetkili. Yani daraltma ve genişletme yaparak 2025 ve 2026 için farklı senaryolar çalışılabilir.  

Bir önceki uygulamada olan belli aktif büyüklüğünün altındaki firmalara seçimlik olarak yaptırılması da önemli bir kolaylık sağlayabilirdi. Şu anda çok sayıda gayri faal, işi olmayan, kâğıt üstünde olan veya borca batık firmanın da enflasyon muhasebesi yapması gerekiyor.

Sorulara örnek olarak, karşımıza çıktıkça çözüm bulmaya çalıştığımız amortismana tabi olmayan kıymetlerin yeni yılda olası zararına satışında aşan maliyetinin kanunen gider veya maliyet olarak kabul edilmemesi, daha önce ayrılmamış amortismanların yine ayrılmamış sayılarak düzeltmeye tabi tutulması, geçmiş yıl zararlarının yeni yılda kar etkisi yaratmasına rağmen vergiye tabi matrahtan düşülememesi, varlıklarda ertelenmiş vergi imkânı veren yenileme fonu rakamının nasıl ele alınacağı gibi.

Tebliğ’de yer alan bir maddeye göre stok veya amortismana tabi olmayan bir kıymeti biraz zararına satarsanız, zarar kısmını matrahtan indiremeyebilirsiniz. Üstelik bu Tebliğ açıklamasının bir yasal dayanağı da yok. Daha doğrusu bir önceki düzenlemeye ilişkin geçici 25’inci maddede bu fıkra varken mevcut düzenleme olan mükerrer 298/A maddesinde bu cümle yer almıyor. Bu konuda çok sayıda ihtilaf çıkabilir.

Konuya biraz daha geniş bir perspektiften bakmak gerekir. Tüm ülkeyi tek bir şirket gibi düşünürsek, günün sonunda enflasyonun vergi etkisinin hem kar hem de zarar boyutu var, sonuç olarak ülke bilançosunun daha doğru ve anlaşılır olmasını sağlayacak. Bunun bazı şirketlere kar ve vergi, bazı şirketlere de vergiden indirilebilir zarar oluşturacağı kesin. Bunu zaten baştan beri biliyor ve söylüyorduk, daha anlaşılır olması için önümüzdeki 10 gün çok önemli. Tüm iş insanları gelir tablolarına bakıp enflasyonun şirketine etkisini gelir tablosunda kar/zarar hesabında görecekler.

Maliye Bakanlığı’nın elinde 1,1 milyon kurumlar vergisi mükellefi şirketler ile bilançoya tabi şahısların tüm finansal verileri var. Bu yıl verilecek beyannamelerde 648/658 enflasyon kar/zarar rakamlarını açıklaması sadece akademik bir bilgi ihtiyacı değil konuşulan konuların sonuçlarını tüm vergi mükellefleri ve kamuoyunun bilmesi açısından şeffaf ve faydalı bir bilgi sağlayabilir.

2024 yılı için yapılacak olan düzeltmeyi henüz satılmamış bir maldan, varlıktan vergi almak diye yorumlamak tam doğru olmaz. 2023 sonuna kadar bu düzeltme vergisiz bir şekilde yapıldı. Üstelik varlıkların düzeltilmesi gelir etkisi yaratırken, güçlü özkaynak kalemleri de gider etkisi yaratıyor. Yani borçla finanse edilen varlıklarla özkaynakla karşılanan yatırımlar açısından farklı sonuçlar çıkması mümkün.

Bu teknik konular bir sonraki yazımızın konusu olsun ama sonuç olarak şunu söyleyelim, uluslararası bir standardın da gereği olan enflasyon muhasebesinde çok ses çıktı ama bu sesleri ahenkle yönetip bir senfoni haline getiremedik.

Sonuç olarak, geçer bir not alamadık.

ŞABAN KÜÇÜK

YMM, Taxia

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/enflasyon-muhasebesinde-sinifta-mi-kaldik/763286

3/7/2024 tarihli ve 32591 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 161 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 1/9/2024 tarihi itibarıyla Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı kapatılmıştır.

Mülga Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığınca yürütülen vergi dairesi görev ve yetkileri, yeni kurulan ve 1/9/2024 tarihi itibarıyla faaliyete başlayacak olan Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Müdürlüğünce yürütülecektir.

Bu kapsamda, İstanbul Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığının Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Müdürlüğüne dönüşümüne ilişkin işlemler nedeniyle, Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı 29/8/2024 tarihinde saat 23:59’da işlemlere kapatılacak; 1/9/2024 tarihi itibarıyla Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Müdürlüğü olarak faaliyetine başlayacaktır.

Diğer taraftan, söz konusu çalışma nedeniyle Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı ile aynı sistem altyapısında bulunan aşağıdaki vergi dairelerine ilişkin olarak sunulan hizmetlerde de ara ara kesintiler yaşanabilecektir. Çalışmanın tamamlanmasının ardından bahse konu vergi dairelerinde işlem yapılmasına başlanabilecektir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

-Adalar Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Buldan Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Çal Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Eğirdir Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Hayrabolu Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Muratlı Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Niksar Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Sarayköy Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Şile Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Taşköprü Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Tavas Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Tosya Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Yalvaç Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Yeditepe Vergi Dairesi Müdürlüğü

-Zile Vergi Dairesi Müdürlüğü

Kaynak: GİB

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” 27 Ağustos 2024 tarih ve 32645 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. Söz konusu yönetmelikte özet olarak; sıfır taşıt ticaretinde distribütör ve yetkili satıcıların yükümlülükleri, ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretini düzenleyen yönetmeliğin kapsamı genişletilmesi, elektronik ortamda gerçekleştirilen taşıt ihaleleri ile taşıt ön değerlemesine yönelik ilke ve kurallar yer almaktadır.

Bu yönetmelik ile otomotiv sektöründe adil, rekabetçi ve istikrarlı piyasa yapısını korumayı, motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenlerin ve tüketici mağduriyetlerinin önlenmesini amaçlanmaktadır. Yönetmelikte öne çıkan başlıklar ise şu şekildedir;

1. Sıfır Taşıt Ticareti Yönetmelik Kapsamına Alındı

Distribütörlerin, yetkili satıcıların ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak sayılacak.

Buna göre distribütörlerin aşağıda belirtilen faaliyetleri her durumda haksız ticari uygulama kabul edilecek;

• Yetkili satıcıyı bir ay içinde son üç yıllık satışlarının aylık ortalamasından fazla taşıt almaya zorlamak,
• Fatura tarihinden sonra taşıt fiyatında artış yapmak veya taşıtı on beş gün içinde yetkili satıcıya teslim etmemek, taşıt satışını, kendisinin veya bir başkasının mal veya hizmetini alma şartına bağlamak,
• Yetkili satıcının taşıt satışlarına ilişkin kampanyalardan faydalanmasını diğer ürün ve hizmetlerin satışı, fiyat indirimi, yetkili satıcının kâr marjının kısıtlanması ve taşıt satış kotası gibi şartlara bağlamak.

Yetkili satıcılar ise alıcı tarafından ÖTV ve KDV’si ödenen taşıtın fiyatını artıramayacak ve taşıtı 15 gün içinde alıcıya teslim etmekle yükümlü olacak.

2. Kaporası Alınan Taşıt Siparişleri Hakkında Yeni Düzenleme

Kısmi ödeme alınan siparişlerde alıcıların mağduriyetlerini önlemek amacıyla sipariş formu düzenleme zorunluluğu getirildi. Yetkili satıcı, bu formu düzenlemeden alıcıdan herhangi bir ödeme talep edemeyecek, kaportası alınan taşıtı 45 gün içinde alıcıya teslim edecek ve taşıt teslimine 7 gün kalıncaya kadar satış fiyatının %10’ undan fazla kapora alamayacak.

Ayrıca alıcı, sipariş formunun düzenlendiği tarihten itibaren 14 gün içinde siparişini herhangidir cezai şarta maruz kalmadan iptal edebilecek.

3. Taşıt Alım Satımında Güvenli Ödeme Sisteminin Kullanımı Zorunlu Hale Getirildi

İkinci el motorlu kara taşıtı satışlarında “Güvenli Ödeme Sistemi”nin herkes tarafından kullanılması zorunlu hale getirildi. Bu düzenleme, taşıt alım satımında karşılaşabilecek dolandırıcılık faaliyetlerinin, sahte para kullanımının, satış bedelinin ödenememesi gibi durumların önüne geçilmesi amaçlamaktadır.

Bu kapsamda yönetmeliğe göre;

– İşletmelerin ve diğer gerçek veya tüzel kişilerin ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında ödemenin bir kısmının veya tamamının nakit, havale, elektronik fon transferi veya Bakanlıkça belirlenen diğer ödeme yöntemleriyle yapılması halinde taşıt satış bedeli, Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluş tarafından taşıt mülkiyeti ile satış bedelinin eş anlı el değiştirmesini sağlayacak şekilde oluşturulan elektronik sistem üzerinden ödenecektir.

– İkinci el motorlu kara taşıtı alım satımında noterler, yetki belgesi bilgilerini Bakanlığın; ekspertiz raporu ibraz edilmesi halinde, ekspertiz işletmesinin hizmet yeterlilik belgesi bilgilerini Türk Standartları Enstitüsü’nün  (TSE) elektronik sistemlerinden kontrol edecekler.

4. İkinci El Araçlara Garanti Getirildi

Model yılına göre sekiz (8) yaşın veya yüz altmış bin (160.000) kilometrenin altında olan ve tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıtların motor ve şanzımanı ile elektrik ve elektronik sistemleri, satış tarihinden itibaren üç ay veya beş bin kilometre işletmenin garantisi altında olacak.

Üretici tarafından yenilenmiş ikinci el motorlu kara taşıtı satışlarında garanti, satış tarihinden itibaren bir yıl veya yirmi bin kilometre olacak. İşletme, garanti kapsamına giren hususları sigorta yaptırmak suretiyle de karşılayabilecek.

5. Ekspertiz Raporu Şartı Getirildi

TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ekspertiz işletmesi bulunmayan illerde faaliyet gösteren işletmeler hariç olmak üzere, işletme tarafından, tescil belgesinde araç sınıfı M1, M1G, N1 ve N1G olan taşıt satışlarından önceki on gün içinde ekspertiz raporu alınacak. Ekspertiz raporu ücreti, satış işleminin alıcıdan kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemesi durumunda alıcı, diğer hallerde işletme tarafından ödenecek.

Ekspertiz raporu, ilgili standarda göre verilen TSE hizmet yeterlilik belgesi bulunan ekspertiz işletmeleri tarafından düzenlenecek. Üç nüsha düzenlenen raporun iki nüshası satıcı işletmeye verilecek olup rapor, satıcı işletme ile ekspertiz işletmesi tarafından en az beş yıl süreyle saklanacaktır.

Model yılına göre sekiz yaşın veya yüz altmış bin kilometrenin üzerindeki taşıtlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu olmayacak.

6. İnternet Üzerinden Yapılan Taşıt Ön Değerlemesinde Uyulması Gereken Kurallar Belirlendi

Taşıtını satmak isteyenleri yanıltacak fiyat tekliflerinin önüne geçmek ve ön değerleme yapan işletmeler arasında rekabeti bozucu uygulamaları engellemek amacıyla;

– Elektronik ortamda yapılan ön değerlemelerde taşıt sahibine sunulan ilk fiyat teklifi ile nihai teklif arasındaki farkın %5’ ten fazla olmaması,

– Verilen teklifin asgari 24 saat geçerli olması,

– Fiziksel incelemesi yapılan taşıta aynı gün içinde nihai teklif verilmesine yönelik düzenleme yapıldı.

7. Taşıt Satış İhalelerine Kurallar Getirildi

Elektronik ortamda yapılan ihalelerin güvenli ve şeffaf şekilde gerçekleştirilmesinin sağlanması amacıyla;

– İhale şartlarının ve satışa sunulan taşıtlara ilişkin detaylı bilgilerin ihale platformunda ilan edilmesi,

– İhale fiyatının adil rekabet kurallarına uygun olarak belirlenmesi,

– İhale platformu işleticisinin ve satıcının doğrudan veya dolaylı olarak ihaleye katılamaması gibi asgari kurallar belirlendi.

Sercan BAKAÇ
Vergi Müfettişi
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.alomaliye.com/2024/08/27/motorlu-kara-tasitlarinin-ticareti-hakkinda-yeni-duzenlemeler/

Kaynaklar:

Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik, (27 Ağustos 2024 tarih ve 32645 sayılı Resmi Gazete: Erişim Tarihi: 27.08.2024)

https://ticaret.gov.tr/haberler/ticaret-bakanligi-motorlu-kara-tasitlarinin-ticareti-hakkinda-yeni-kurallar-getirdi (Erişim Tarihi: 27.08.2024)

İşçinin normal şartlarda iş akdinin feshedilmesi sonucunda süreç SGK çıkışı ile sonlanmaktadır. Ancak bazı durumlarda hizmet akdi devam eden işçinin aynı işverene ait diğer işyerlerinde işe başlaması halinde önceki işyerinden çıkış yapılmalı mı? Kıdem ve ihbar tazminatı ödenmeli mi? gibi sorular gündeme gelebilmektedir.

İşveren, işçiyi başka bir işyerinde işe başlatmak istemesi halinde bazı kurallar çerçevesinde iş akdini sonlandırmadan diğer işyerinde çalışmaya başlatması mümkün.

Nakil İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar
✅ İşyerleri arasında nakil işleminin yapılabilmesi için, işverenin gerçek kişi olması halinde T.C. Kimlik numarasının, tüzel kişi olması halinde ise vergi kimlik numarasının aynı olması gerekmektedir.

✅Nakil işlemi için çıkış yapılması ve ertesi güne girişin yapılması gerekir. Örneğin: 28.08.2023 tarihinde nakil kodu ile çıkışı yapılan sigortalı 29.08.2023 tarihi ile diğer işyerine girişinin yapılması gerekir.

✅Nakil işleminde nakil edilen işyerine İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ bir aylık süre zarfında verilebilir. Örneğin 31.08.2024 tarihinde A şubesinden nakil edilen işçi 01.09.2024 tarihi ile nakil edilen işyerine SGK İŞE GİRİŞ BİLDİRGESİ'ni bir aylık süre zarfında 01.09.2024 tarihli yapabilir.

✅Nakil eden işyeri, işçinin SGK çıkışını yaparken işten ayrılış nedenini, 16- “Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli” kodu seçmeli ve ardından işçinin nakil gideceği işyerinin Sicil Numarası girmelidir.

✅İşçinin çıkışı yapıldıktan sonra, çıkış tarihini takip eden gün için SGK girişinin yapılması gerekir. Burada da Nakil geldiği işyerinin sicil numarasının girilmesi gerekmektedir.

⚠ Gerçek kişi T.C. kimlik, tüzel kişi vergi numarası aynı olmaması durumunda yapılacak çıkış- giriş nakil olarak sayılamaz.
⚠ İşten çıkış kodunun 16 seçilmesi durumunda nakil gidilecek işyerinin sicil numarası girilmesi zorunlu olacaktır.
⚠ Nakil işleminin yapılabilmesi için aynı işverene ait en az iki işyerinin olması ve bu işyerlerinin aktif olması gerekir.
⚠ İşçinin aynı işverene ait başka bir işyerine nakil edilmesi halinde kıdemi sıfırlanmamalı kaldığı yerden devam ettirilmelidir. Gene aynı şekilde işçinin yıllık izin hakları kaldığı yerden devam ettirilmelidir.
⚠ Nakil yolu ile işçinin aynı işverene ait başka işyerinde çalışmaya başlaması nedeniyle hakları devam edeceği için kıdem ve ihbar tazminatı ödenmez.
⚠ 31 Çeken aylarda nakil işlemi yapılacak ise 1 gün eksik gün bildirimi yapılması gerekir. (Nakil eden+ nakil edilen şube prim gün sayısı toplam 30 gün olabilir)
⚠ Nakil edildiği yerde bordrosu düzenlenirken nakil geldiği şubedeki KGVM dikkate alınır.

Murat Delip

İş Hukuku | Bordrolama | İK Teknolojileri | Kişisel Gelişim | İçerik Üreticisi

* Adat Faiz Hesabı =(Verilen Borç Bakiyesi x Gün Sayısı x Faiz Oranı ) / 36500

. Şirketler ilişkili kişilere borç para kullandırdıkları takdirde adat faiz oranını öncelikle İÇ EMSALLERİNE bakıp belirler, İÇ EMSAL yoksa DIŞ EMSAL tespit edilir.

1 SeriNo.luTransfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğin 4. bölümünde “Emsallere uygun fiyat veya bedele ulaşmak için öncelikle iç emsal kullanılacak, bu şekilde kullanılacak fiyat veya bedelin bulunmaması ya da güvenilir olmaması halinde dış emsal karşılaştırmada esas alınacaktır.” denilmektedir. İç emsal hesabında kullanılan banka kredisi varsa kredi faiz oranının ve kullanılan krediye ilişkin bilgi/belgeler üzerinden tespit edilmektedir. Bunun tespiti yapılamıyorsa VERGİ DENETİM KURULU BAŞKANLIĞI tarafından DIŞ EMSAL olarak “Bankalarca Açılan Ticari Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları” dikkate alınır. Bu nevi somut delillere dayanan adat hesaplamalarında Merkez Bankası’nca Reeskont İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranının esas alınması gerektiği DANIŞTAY Kararlarında yer almaktadır.

* 100 Kasa Hesabı, 131-231 Ortaklardan Alacaklar Hesabı ile birlikte Borç Bakiyesi veren 331-431 Ortaklara Borçlar Hesabı toplamı adatlandırılır.

Kasa adatlandırma ile ortaklardan alacaklar adatlandırması farklı olmalıdır. Kasada ortalama alacak - borç devir hızı uyarınca belli bir para tutulması zorunludur.

* Yapılmış olan bir vergi incelemesinde adatlandırma aylık dönemler itibariyle KDV Beyanlarına eklenmiştir.

* KDV Oranı % 20'dir.

* Kurum Geçici Vergisi dönemlerinde 3 aylık toplam farklar dikkate alınır. BURADA ASIL DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ARALIK AYINDA TEK ADAT FATURASI DOĞRU ŞEKİLDE KESİLSE DAHİ HER AY AYLIK TOPLAMLARI BEYAN EDİLMEDİĞİNDEN CEZA İLE MUHATAP OLUNMASI MUHTEMELDİR.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

BU NOTLAR DENETİM ÇALIŞMASINDA KULLANILMAK ÜZERE OLUŞTUĞUNDAN EKLENMESİNİ TALEP ETTİĞİNİZ HUSUSLAR BİLDİRİLİRSE ONLARA YÖNELİK ÇALIŞMAMIZDA YER VERİLEBİLİR. 2024 ENFLASYON DÜZELTMESİ SONRASI BİLANÇOLAR İÇİN İYİ BİR BİR DENETİM NOTUNA İHTİYAÇ VARDIR.

ENFLASYON DÜZELTME 2024 TOPLU ŞEKİLDE

Enflasyon Düzeltmesi Öncesi Normal Koşullarda Bilanço Tanzimi Sonrası Aşağıdaki Sıraya Uygun Şekilde Enflasyon Düzeltmesi Yapılır Ve Düzeltilmiş Bilanço Tanzim Edilir.

A)  PARASAL OLMAYAN KIYMET TESPİTİ

İ) ENFLASYON DÜZELTMESİ TABİİ HESAPLAR ÖRNEK

* 180 / 280 Gelecek Aylara / Yıllara Ait Giderler Hesabı: Peşin Ödenen Ve Cari Dönem İçinde İlgili Gider Hesaplarına Kaydedilmemesi Gereken180 Ve 280 Nolu Hesaplarda İzlenen Gelecek Aylara – Yıllara Ait Giderler Parasal Olmayan Kıymetlerden Sayıldığı İçin Defterlere Kayıt Tarihi İtibariyle Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulur. Bunlara Mahsuben Verilen Veya Alınan Parasal Olmayan Avanslar, Ödeme Veya Tahsil Tarihinden Mahsup Tarihine Kadar Düzeltilir. Bunlara Örnek Olarak Peşin Ödenen İşyeri Kira Gideri – İşyerine İlişkin Sigorta Gideri – Güvenlik İçin Bina Kamera Bedelleri Verilebilir. Bu Tutarlarda Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulur. 180- 280 Nolu Gider Hesapları Enflasyon Düzeltmesine Tabi İken 181-281 Gelir Tahakkuk Hesapları Enflasyon Düzeltmesine Tabi Değildir.

* 380 / 480 Gelecek Aylara / Yıllara Ait Gelirler Hesabı: 380- 480 Nolu Hesaplar Enflasyon Düzeltmesine Tabi İken 381-481 Gider Tahakkuk Hesapları Enflasyon Düzeltmesine Tabi Değildir.

• Yabancı Para Cinsinden Olan Aşağıdaki Hesaplar Düzeltme Tarihindeki Döviz Kuru ile düzeltilir.
• 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
• 159 Verilen Sipariş Avansları Hesabı
• 259 Verilen Avanslar Hesabı
• 110 Hisse Senetleri Hesabı
• 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı
• 242 İştirakler Hesabı
• 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı

* 260 Haklar Hesabı: Finansal kiralama işlemleri dahil. Reel Olmayan Finansman Maliyeti hesaplanmaz.

* Genel olarak Öz Kaynak hesapları enflasyon düzeltmesine tabiidir. (522 - 523- 524- 570- 580- 590- 591 Nolu Hesaplar 2023 Dönem Enflasyon Düzeltmesinde 698 Hesaba gönderilerek kapatılmış olması gerekir. 2023 Enflasyon Düzeltme sonrası kar zarar 570/580 Nolu Hesaplarda gösterilir. Bu hesaplar da 2024 Hesap Döneminde enflasyon düzeltmesine tabiidir. Vergi Matrahı tespitinde 2023 ve önceki dönem kar zarar mukayyet değer ile gösterilir.) 1.1.2024 Tarihinden Önce 213 Sayılı Kanunun Geçici 31-32. Maddesi Ve/Veya Mükerrer 298. Maddesinin (Ç) Fıkrası Kapsamında Fonda Bekletilen Ve Sermayeye İlave Edilmiş Olan Yeniden Değerleme Fonların Sermayeye İlavesi Nedeniyle Oluşan Sermaye Artışları, Artış Olarak Dikkate Alınmaz Ve Bunlar Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmaz. Sermayenin, Düzeltmeye Esas Tutarına Ulaşılırken (Sermayeye İlave Edilmiş Olan) Bu Nevi Fonlar Düzeltmeye Tabi Tutulmadan Sermayeden Düşülür. Bu Durumda Nakdi / Ayni Sermaye Artışlarının Enflasyon Düzeltmesi Yapılması Sonrasında Sermayede Olumsuz Fark Oluşabilir. Bu Durumda Olumsuz Fark 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabına Kaydedilir.

* 525 Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı; Pasif kalemlere ait enflasyon farkı ortaklara dağıtılırsa, bu işlemlerin yapıldığı dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin vergiye ve kar dağıtımına tabi tutulur. 7440 sayılı Kanun 525 KAYDA ALINAN EMTİA ÖZEL KARŞILIK HESABINA yönelik 2024 sonrasında ortaklara dağıtımı halinde:

• 7440 sayılı Kanuna göre emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.

• 555 Seri No.lu Vergi Usul Genel Tebliğine göre enflasyon düzeltme farkı ortaklara dağıtılırsa, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur ve kar dağıtımı tabi tutulur.

* Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltmesi Muhasebe Kayıtları: Geçici Vergi Verilmediği İçin 2024 Hesap Döneminde Biten İşler İçin Yapılması Gereken Muhasebe Kayıtları Aşağıda Gösterilmiştir. 2024 Hesap Döneminde Biten İşler İçin 2023 Enflasyon Düzeltme Kar/ Zararı Dönem Vergi Matrahında Dikkate Alınmaz. Enflasyon Düzeltmesinde Defter Kayıt Tarihi Dikkate Alınır. Reel Olmayan Finansman Maliyeti Hesaplaması Yapılmaz. Yabancı Para Cinsinden İşlemler Düzeltme Tarihindeki Döviz Kuru İle Düzeltilir, Ayrıca Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmaz.

1. 2023 Dönemi Enflasyon Düzeltmesi

• Maliyetler Enflasyon Düzeltmesi

---------------------------------------------/--------------------------------------------------------

170-177 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Maliyetleri

697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

--------------------------------------------/-----------------------------------------------------------

• Hakediş Enflasyon Düzeltmesi

-------------------------------------------/-------------------------------------------------------------

697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

                                  350-357 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım Hakediş Bedelleri Hesabı

-------------------------------------------/-------------------------------------------------------------

- 178- 358'e Virman

-------------------------------------------/-------------------------------------------------------------

178 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

                                   697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı( Borç Kalanı Varsa)

-------------------------------------------/--------------------------------------------------------------

697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı( Alacak Kalanı Varsa)

                                   358 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

-------------------------------------------/-----------------------------------------------------------------

2) 2024 Dönemi Geçici Kabul Veya İş Bitiminde Enflasyon Düzeltmesi Kar Zarar Tespiti

2023 Hesap Dönemi Sonu İtibarıyla Düzeltme Sonucu Oluşan Düzeltme Farkları 2024 Hesap Döneminde İşin Bitiminde Mali Kâr/Zarar Tutarının Tespitinde Dikkate Alınmaz.

-------------------------------------------/-----------------------------------------------------------------

358 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

658 Enflasyon Düzeltme Zararları Hesabı

                                648 Enflasyon Düzeltme Karları Hesabı

178 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı

--------------------------------------------/-----------------------------------------------------------------

• 256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı: Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında Doğrudan Parasal Olmayan Kıymet Olarak Kabul Edilerek Düzeltmeye Tabi Tutulması Mümkün Bulunmamakta Olup, Öncelikle Bu Hesapta İzlenen Kıymetlerin Mahiyetinin Belirlenmesi, Diğer Bir İfade İle Parasal Ya Da Parasal Olmayan Ayrımına Tabi Tutularak Gerekli İşlemin Yapılması İcap Etmektedir. Tablo Ve Maşrapa, Çeşme Musluğu, Kazan, İbrik, Bakraç Vb. Eski Eşyaların Enflasyon Düzeltmesi Uygulamasında Parasal Olmayan Kıymet Olarak Dikkate Alınabilir.

İİ) ENFLASYON DÜZELTMESİ TABİİ OLMAYAN HESAPLAR ÖRNEK

• 181 / 281 Gelir Tahakkukları Hesabı
• 381 / 481 Gider Tahakkukları Hesabı
• 120 / 220 Alıcılar Hesabı: Finansal Kiralama Dâhil
• 121 / 221 Alacak Senetleri Hesabı: Finansal Kiralama Dâhil
• 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı: Düzeltme İşlemine Tabi Olacak Karşılıklar Vergi Usul Kanun Hükümlerine Göre Ayrılması Mümkün Olan Karşılıklardır. Vergi Usul Kanununda Yer Alan Şüpheli Alacak Karşılığı Parasal Mahiyet Taşıdığından Enflasyon Düzeltmesine Tabi Tutulmayacaktır. Vergi Usul Kanununda Yer Almayan Kıdem Tazminatı Karşılığı - Garanti Gider Karşılığı Gibi Karşılıklar Enflasyon Düzeltmesinde De Dikkate Alınmaz.
• 124 / 224 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri Hesabı
• 301 / 401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar Hesabı
• 302/ 402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyeti Hesabı
• 331 / 431 Ortaklara Borçlar Hesabı
• 501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı
• 296 Geçici Hesap

B)  DÜZELTMEYE ESAS TUTARLARI BULUNUR.

- Stoklar Özelinde Gerçek Yöntemin Zorluğu Nedeniyle Toplulaştırmış Yöntem Tercih Edilebilir. Stokların düzeltilmesinde gerçek yöntemi kullanan mükellefler mümkün olduğunca inebildikleri kadar alt ayrıma giderek düzeltme işlemini gerçekleştireceklerdir. Toplulaştırılmış yöntemleri seçenler ise her bir mal grubu ve mümkün olduğunca inebildikleri her bir alt ayrım itibarıyla diledikleri toplulaştırılmış yöntemi kullanmakta serbesttirler. Bu durumda enflasyon düzeltmesi sırasında gerçek yöntem- toplulaştırmış yöntem uygulamasına mamul- yarı mamul- ham madde bazında alt ayrıma göre karar vermek, her bir alt ayrımlar için yöntem seçimi gerekir. 2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan toplulaştırılmış yöntem tercihi sonraki dönemlerde değiştirilemediği gibi, toplulaştırılmış yöntem tercihinde bulunanların her bir mal grubu ve alt ayrım itibarıyla seçtikleri toplulaştırılmış yöntemden 3 hesap dönemi boyunca vazgeçmeleri mümkün değildir. Ancak, 2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan gerçek yöntem tercihi sonraki hesap döneminde değiştirilebilecektir.

- Reel Olmayan Finansman Maliyet Hesabı

C)  DÜZELTMEYE ESAS TARİH VE DÜZELTME/ TAŞIMA KATSAYILARI

213 Sayılı Kanunun Mükerrer 298 İnci Maddesinin (A) Fıkrasındaki Taşıma Katsayısına İlişkin Tanımda Yer Alan, “Bir Önceki Dönemin Sonundaki Yİ-ÜFE” İfadesindeki “Bir Önceki Dönem” Kavramından; Enflasyon Düzeltmesi Hesap Dönemi Olarak Yapılıyorsa Enflasyon Düzeltmesi Yapılmış Bir Önceki Hesap Dönemi, Geçici Vergi Dönemlerine İlişkin Olarak Yapılıyor İse Enflasyon Düzeltmesi Yapılmış Bir Önceki Geçici Vergi Dönemi (Birinci Geçici Vergi Dönemine İlişkin Yapılıyorsa Bir Önceki Hesap Dönemi) Anlaşılmalıdır.

alınır.

Ç) Düzeltmeye esas tutarlar düzeltme/taşıma katsayılarıyla çarpılarak, düzeltilmiş tutarlar hesaplanır ve enflasyon farkları kayıtlara

D) Yapılan Hesaplamalar sonucunda düzeltilmiş BİLANÇO tanzim edilir.

- Bu çalışmayı PDF Formatı ile görmek için Tıklayınız

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.