(Serinin Dördüncüsü)

Teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamında gerçekleştirilen makine ve teçhizat teslimleri, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/d maddesi uyarınca KDV’den istisnadır. Kanun’da yer almamasına rağmen KDV Uygulama Tebliği’nde yapılan açıklamalar çerçevesinde istisnadan yararlanacak olan yatırımcının istisna belgesi alması gerekmektedir.   

Teşvik belgeli yatırımlarda KDV istisna belgesinin uygulamadaki yeri, Serinin dördüncüsü olarak kaleme almış olduğumuz bu makalenin konusunu teşkil etmektedir.     

Yatırım Harcamaları İçin İstisna Belgesi Alınması Usul mü Yoksa Esas Mıdır? 

Teşvik belgesi kapsamındaki makine teçhizat alımlarının KDV istisnasından yararlanabilmesi için vergi dairesinden “istisna belgesi” alınması gerektiği, Kanun metninden ziyade Uygulama Tebliğine dayanmaktadır. Teşvik belgesine konu makine ve teçhizatın ithal edilmesi halinde, istisna belgesi gümrük idaresine; yurt içinden alınması halinde de satıcıya ibraz edilmelidir. Ancak, vergi idaresinden istisna belgesini talep eden kişinin mutlak surette KDV mükellefi olması şartı aranır. Vergi dairesinden istisna belgesi talep eden Devlet üniversiteleri ve hastaneleri, belediyeler ve benzerinin başvuru anında KDV mükellefiyetinin bulunması durumunda bunlar adına, mükellefiyetinin bulunmaması halinde ise varsa KDV mükellefi iktisadi işletmesine istisna belgesi verilir. İstisna belgesini talep edenin KDV mükellefiyetinin bulunması, bir nevi söz konusu makine ve teçhizatın indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanılacağına karine teşkil etmektedir.

Vergi İdaresinin görüşlerinden istisna belgesinin alınmamış olmasına yaklaşımın esas değil usul olduğunu belirtmekte fayda var. Yani, alımı gerçekleştirilen makine ve teçhizatın teşvik belgesine ekli listede olması yeterlidir. İstisna belgesinin aranması bir nevi satıcı tarafı koruyucu bir sonuç doğurmaktadır. Bu nedenle, satıcı tarafındaki iade süreçlerinde problem yaşanmaması ya da istisna olmadığı halde satıcı KDV istisnalı fatura düzenlediği için işlemlerin istisna belgesine bağlanmak suretiyle gerçekleştirilmesinde fayda görülmektedir.   

İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 04/08/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.13-296 sayılı özelgesinde “…Bu itibarla, KDV Kanununun 13/d maddesi uyarınca "yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri"ne ilişkin KDV istisnasında, istisnanın başlangıç tarihi yatırım teşvik belgesinin alındığı tarih olup, bu tarihten sonra belge kapsamında yaptığınız makina ve teçhizat alımları KDV den istisna olacaktır. Dolayısıyla, vergi dairesinden aldığınız istisna yazısı tarihinin, teşvik belgesi kapsamında aldığınız makineye ait fatura tarihinden sonra olması istisna uygulanmasına engel değildir.” şeklinde,

Elazığ Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 11/01/2012 tarih ve B.07.4.DEF.0.23.10.00-2011-KDV-ÖZE-07-1 sayılı özelgesinde “…Ancak, KDV Kanununun 13/d maddesi uyarınca "Yatırım Teşvik Belgesi" sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimlerine ilişkin KDV istisnası uygulamasında, istisnanın uygulanmasına esas teşkil eden belge yatırım teşvik belgesidir. Dolayısıyla, belge sahibi mükellefin öteden beri KDV mükellefiyetinin bulunması ve belgede yazılı makine ve teçhizatı vergiye tabi işlemlerde kullanacak olması istisna için yeterli olup belge sahibi mükellefin mükellefiyet durumunu gösteren yazının sonradan alınarak ibraz edilmesi istisna uygulamasına engel teşkil etmemektedir.” şeklinde görüş verilmiştir.

Yukarıda yer alan özelgelerden de görüleceği üzere, yatırım harcamasının teşvik belgesinin alındığı tarihle uyumlu olması esastır. Dolayısıyla, harcamanın teşvik belgesinin alındığı tarihte ya da bu tarihten sonra gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu sebepledir ki vergi idaresi istisna belgesinden ziyade yapılan harcamanın, teşvik belgesi tarihi ve içeriği ile olan uyumuna dikkat etmektedir. 

Şaban Atuçuran
Direktör
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://kpmgvergi.com/

50 yaş üstü ve 18 yaş altı işçilerde bu süreler ne zaman başlar, ne zaman sonra erer; işçi lehine yorum ilkesi gereği bu sürelere ilave gün eklenmesi gerekir mi veya kanunda öngörülen bu süre, 18 yaş altı çalışan açısından kazanılmış bir hak oluşturur mu?

Bilindiği üzere, hizmet sürelerine göre işçilere en az kaç gün yıllık izin kullandırılacağına ilişkin genel düzenlemeye, 4857 sayılı İş Kanununun 53 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer verilmiştir.

Bu genel düzenlemenin hemen ardında da aynı kanun maddesinin beşinci fıkrasında "Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır." altıncı fıkrasında ise "... onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz." şeklinde istisnai iki düzenleme yer almıştır.

Belirtilen kanun maddesinin son fıkrasında da bu sürelerin iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabileceği belirtilmiştir.

İş sözleşmesi ile bu sürelerin artırılmadığı varsayımı altında;
Esas itibari ile 53 üncü maddesinin altıncı fıkrasındaki düzenlemenin, 50 yaş üstü çalışalar için olan kısmının, sadece bir ila beş yıl kıdemi olanlar için bir sonucu olacaktır.

18 – 49 yaş aralığındaki işçilerde yıllık izin sürelerinin, kıdem süresine göre 1 ila 5 yıl (dahil) arası olanlar için 14 gün, 6 ila 14 yıl arası olanlar için ise 20 gün olmasından yola çıkarak ve işçi lehine yorum ilkesi de gözetilerek, 50 yaş üstü bir çalışan için beşinci yıldan sonra yıllık izin gününe +6 günlük bir süre eklenmeli mi sorusu akla gelmektedir.

Örnek Yargıtay (22.HUKUK_DAİRESİ_Esas_2017-26807_Karar_2020-335_Karar_Tarihi_15.01.2020) kararında da görüleceği üzere, bu sorunun yanıtının “HAYIR” olduğu görülecektir.

Nitekim belirtilen Yargıtay kararında toplam 18 yıllık kıdemi olan ve çalışmasının 15. yılında 50 yaşını dolduran bir işçi için bu hesaplamanın 50 yaşını doldurduğu gün itibari ile 20 gün üzerinde yapılması gerektiğine hükmedilmiştir.

Aynı şekilde, 18 yaş altında olması dolayısı ile 20 gün olarak yıllık izin hakkı olan bir işçinin 18 yaşın ikmali ile birlikte yıllık izin günü, kıdemine göre genel hükümler çerçevesinde yeniden belirlenecektir. İşçinin kıdem süresinin 5 yılın altında olması durumunda, 18 yaşından sonraki devam eden çalışmasının 5. yılının sonuna kadarki yıllık izin süresi 14 gün olarak uygulanacaktır.

Dolayısı ile kanunda yıllık izin süreleri ile ilgili olarak belirli bir yaşa bağlı olarak getirilen bu sınırlamalarda, işçi lehine yorum ilkesine geçerli olamayacağı gibi; bu süreler 18 yaş altı bir çalışan açısından, kazanılmış hak olarak da değerlendirilemeyecektir. İsmail Oltubel 

3065 sayılı KDV kanunu 11/1-C maddesi kapsamında malın imalatçısı tarafından ihraçatçıya teslim edilen mala ilişkin olarak, imalatçı tecil-terkin veya iade talebinde, ihracatçı ise genel gider ve atiklere ilişkin olarak iade talebinde bulunabiliyor.

▪️İhracat konusu malların geri gelmesi halinde gümrük müdürlüğünden malı çekecek olan ihracatçı, faturada yer alan ancak ödenmeyen KDV tutarını gümrük idaresine ödemek zorundadır.

▪️Tecil-terkin veya iade talebinde bulunan imalatçı açısından genel şartları taşımakla beraber geri gelen eşyaya ilişkin KDV tutarının gümrük idaresine ödenmesi durumunda işlemleri yapılabilir. Anılan tutarın ödendiğine ilişkin tevsik zorunluluğu malın imalatçısına ait olup, ihracatçı tarafından gümrük idaresine ödenecek tutar ilgili dönem beyanı ile indirim konusu yapılır.

▪️İhracatçı uhdesinde bulunan malın KDV kanunu 11/1-A kapsamında direk ihracı mümkün bulunmakla beraber KDV hesaplanarak yurtiçi teslimi de mümkündür. Muhammed Yüce

İşçinin kıdem tazminatı ödenirken giydirilmiş brüt ücreti esas alınır. Yani işçinin çalışması karşılığı aldığı ücretinin (brüt) yanında ek menfaatler, sosyal yardımlar vb. (şartlar sağlanıyorsa) dahil edilir.

İşçiye yapılan ek menfaatlerden biri de ikramiye ödemleridir. İşyeri uygulaması haline gelmiş, iş sözleşmeleri ile kararlaştırılmış veya düzenli olarak yapılan ikramiye ödemleri kıdem tazminatı hesaplanırken giydirilmiş brüt ücrete eklenir.

İkramiye ödemeleri kıdem tazminatına eklenirken toplam ikramiye bedelinin bir aya denk gelen karşılığı bulunur.

Örneğin: Yılda 3 kez 15000 TL ikramiye ödemesi yapılan işçiye kıdem tazminatı ödenirken ikramiye ödemesi giydirilmiş brüt ücrete eklenmesi gerekir.

15000x3 = 45000 TL
45000/12= 3750 TL (Bir aylık karşılığı)

Giydirilmiş ücrete 3750 TL eklenir.

Örneğe göre bir yıl çalışan asgari ücretlinin brüt kıdem tazminatı (20.002,50+3750)= 23.752,50 TL'dir.

İşveren burada kıdem tazminatı tavanına dikkat etmelidir. Giydirilmiş brüt ücret bir yıllık tavan tutarın üstüne geçmemelidir. Ancak işveren dilerse tavan tutarının üstünde ödeme yapabilir. (SGK ve Gelir Vergisi) kesintisi yapması şartıyla

Kıdem tazminatında giydirilmiş brüt ücretin doğru belirlenmesi ve kıdem tazminatının da doğru olarak hesaplanması gerekir. Aksi durumda işçiye az veya hak edişinden fazla kıdem tazminatı ödemesi yapılmış olur.

Kıdem tazminatından tavan aşılmadığı sürece tutarı ne olursa olsun damga vergisi haricinde kesinti yapılmaz. MURAT DELİP

Görünen o ki, düzeltme işlemi 2024 yılı ve sonrasında epeyce belirsizlik ve ihtilafa yol açacak…

2012 yılında 6322 sayılı Kanun’la Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinde ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde yapılan düzenlemeyle, Türkiye’de yerleşmiş olmayanlara Türkiye’den verilen ve yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmetlerinden elde edilen kazancın % 50’sinin beyanname üzerinde gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirimi öngörüldü.

2016 yılında 6728 sayılı Kanun’la, madde kapsamındaki hizmetlere; ürün testi, sertifikasyon, veri işleme ve veri analizi hizmetleri eklendi. 2023 yılında 7491 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle de;

- Yukarıda sayılan faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanan istisna oranı % 50’den % 80’e çıkartılırken,

- Kazancın elde edildiği yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartı getirildi.

Değişiklik, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir ve kazançlara uygulanmak üzere yürürlüğe girdi. Dolayısıyla yeni düzenleme, içinde bulunduğumuz beyan döneminde verilen gelir vergisi beyanlarında ve Nisan ayında verilecek kurumlar vergisi beyanlarında da uygulanacak.

İndirim koşulları neler?

Kapsama giren hizmetlerden elde edilen kazançlarda indirimden yararlanabilmek için;

- Hizmetin, esas faaliyet konuları arasında olması ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişi ve kurumlara sunulması,  

- Hizmet karşılığında faturanın yurt dışı mukimi kişi veya kurum adına düzenlenmesi,

- Türkiye'den verilen hizmetten münhasıran yurt dışında yararlanılması ve

- Kazancın tamamının elde edildiği yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmesi, gerekiyor.

Müşterinin yurt dışında olması

İndirimden yararlanabilmek için, müşterinin yurt dışında olması, faturanın da yurt dışında yerleşik kişi veya kurum adına düzenlenmesi gerekiyor.

Bu çerçevede örneğin, yurt dışında bulunan büyükelçilik binalarına ilişkin mimari projelerin çizimi hizmeti, esas itibarıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne verildiğinden, bu işten elde edilen kazanç için indirim uygulaması yapılamıyor. (09.05.2016 tarih ve 53061 sayılı özelge.)

Hizmetten yurt dışında yararlanılması

İndirimden yararlanabilmek için, verilen hizmetten yurt dışında yararlanılmış olması, yurt dışı mukimi kişi ve/veya kurum için verilen hizmetin, bu kişilerin ve/veya kurumların Türkiye'deki faaliyetleri ile ilgisinin olmaması gerekir.

Bu çerçevede örneğin;

- Avrupa Birliği tarafından finanse edilen, yurt dışında mukim bir kurum liderliğinde konsorsiyum tarafından Türkiye’de yürütülen proje kapsamında, söz konusu kuruma verilen tasarım ve mühendislik hizmetinden yurt dışında yararlanılmadığından, (14.07.2014 tarih ve 716 sayılı özelge.)

- Yurt dışında bulunan müşteriye, müşterinin Türkiye’de satın alacağı ürünlerin ihraç edilmeden önce kalite kontrol işlemi yapılması, bu işlem sonucunda müşteriye rapor hazırlanması, müşterinin de bu rapor doğrultusunda ürünlerin satın alma işini gerçekleştirmesi hizmeti, münhasıran yurt dışında yararlanılan bir hizmet olmadığından, (12.04.2017 tarih ve 101659 sayılı özelge.)

indirim uygulamasından yararlanılması mümkün değil.

Elde edilen gelirin döviz cinsinden olması veya yurda getirilip getirilmemesi önemli mi?

İndirimden yararlanabilmek için, madde kapsamında elde edilen gelirin döviz veya Türk Lirası olması önemli değil. Her iki durumda da indirimden yararlanılabilir. (03.02.2023 tarih ve 166967 sayılı özelge.)

Yukarıda belirttiğim üzere, 2023 yılında yapılan değişiklikle indirim, kazancın elde edildiği yıla/hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihe kadar tamamının Türkiye’ye transfer edilmesi şartına bağlandı.

Yapılan değişiklik kapsamında, 2023 yılı beyannamesinde indirimden yararlanabilmek için, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar kazancın tamamının Türkiye’ye getirilmesi şart.

Serbest Bölgeye verilen hizmetlerden elde edilen kazanç için indirim yapılabilir mi?

İndirimden, Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan hizmetlerden elde edilen kazançlarla sınırlı yararlanılabiliyor.

Serbest Bölgeler yurt dışı sayılmadığından, Serbest Bölgelere ve Serbest Bölgeler’de faaliyette bulunanlara verilen hizmetler nedeniyle elde edilen kazançlar için indirimden yararlanmak mümkün değil. (03.01.2024 tarih ve 3211 sayılı özelge.)

Hizmet ihraç eden kurumlarda 5 puan indirimli kurumlar vergisi uygulaması nasıl yapılacaktır?

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesi hükmü gereği, ihracat yapan kurumların, ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, 5 puan indirimli uygulanıyor.

Hizmet ihracından elde edilen kazancın %80’lik kısmının kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alındığı kurumlarda, hizmet ihracından elde edilen kazanç tutarının tamamına 5 puan indirimli kurumlar vergisi oranı uygulanması söz konusu değil. Bu durumda indirimli oran sadece hizmet ihracından elde edilen kazancın, indirime konu edilen kısmı düşüldükten sonra kalan kısmına uygulanabilir.

İndirimden yararlanılan kazanç ile ilgili olarak yurtdışında ödenen vergilerin tamamı Türkiye’de mahsup edilebilir mi?

Yabancı ülkelerde elde edilen kazançlar üzerinden yurt dışında ödenen vergiler, Türkiye'de bu kazançlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisinden, belirli koşul ve sınırlar çerçevesinde mahsup edilebiliyor.

Kapsama giren hizmetlerden elde edilen kazançların % 80’lik kısmı beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirim konusu yapılarak, bu kısım üzerinden Türkiye’de kurumlar vergisi hesaplanmıyor. Bu nedenle, yurtdışında ödenen vergi tutarının ancak % 20’lik kısmı, Türkiye’de hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilebilir. (23.07.2013 tarih ve 774 sayılı özelge.)

İndirimle ilgili seçilmiş bazı özelgeler

- Danışmanlık faaliyeti düzenleme kapsamında olmadığından, bu faaliyetten elde edilen kazanç için indirim uygulaması mümkün değil. (22.05.2023 tarih ve 107854 sayılı özelge.)

- Tasarım danışmanlık faaliyeti düzenleme kapsamında olmadığından, bu faaliyetten elde edilen kazanç için indirim uygulaması mümkün değil. (11.08.2020 tarih ve 67858 sayılı özelgeler.)

- Yurtdışındaki müşteriye verilen dijital reklam yönetim hizmeti faaliyeti, Kanun’da sayılan faaliyetlerden olmadığından, bu faaliyetten elde edilen kazanca indirim uygulanması mümkün değil. (16.01.2013 tarih ve 3959 sayılı özelge.)

- Yurt dışındaki müşterilere teslim edilen bilgisayar oyunları yazılımları kapsamında, oyunun oynanması esnasında elde edilen reklâm gelirlerinden alınan paylar, yazılım hizmetinden elde edilen gelir olmayıp, bilgisayar oyunlarının yurt içi ve yurt dışındaki kullanıcılar tarafından oynanması esnasında elde edilen gelir niteliğinden olduğundan, bu kapsamda elde edilen kazançtan indirim yapılması mümkün değil. (12.07.2019 tarih ve 235439 sayılı özelge.)

- Yurt dışındaki kişi ve kurumlara Türkiye'de sunulan ve münhasıran yurt dışında yararlanılan tasarım ve mimarlık hizmetlerinden elde edilen kazanç için indirim uygulaması mümkün. Ancak, montaj hizmetlerinin kanun kapsamına girmemesi nedeniyle bu faaliyetten elde edilen kazançların söz konusu indirim kapsamında değerlendirilmesi mümkün değil.

Hizmetin yurt dışında verilmesi halinde, bu hizmetten elde edilen kazançtan Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi uyarınca indirim yapılması olanaklı değil. (06.10.2020 tarih ve 114489 sayılı özelge.)

- Klinik çalışma raporları düzenleme faaliyeti tıbbi raporlama niteliği taşıdığından, aranan koşulların saplanması halinde, bu hizmetten elde edilen kazançtan indirim yapılabilir. (21.08.2013 tarih ve 885 sayılı özelge.) Recep BIYIK

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/hizmet-ihracindan-elde-edilen-kazanclarda-indirim/734881

Uzun yıllardır beklenen enflasyon muhasebesi nihayet 31/12/2023 itibariyle “enflasyon düzeltmesi” adı altında uygulamaya konuldu. Ancak, mevzuatın öngördüğü uygulamayla mükellefleri ve mali müşavir meslek mensuplarını ciddi sorunlar bekliyor.

2023 sonu enflasyon farklarının geçmiş yıl kar/zararlarına aktarılması

 Kanun ve uygulama tebliğine göre, 31/12/2023 tarihli düzeltmeler sonucu oluşacak kar/zararlar geçmiş yıl kar/zararları hesaplarına aktarılarak vergilendirilmeyecek. Ancak, aktarılacak farklar geçmiş yıl gerçek kar/zarar hesaplarını artırarak veya azaltarak dağıtılacak karları etkileyeceği gibi sonraki yıllarda kullanılacak zararları da etkileyecektir.

1/1/2024 ten itibaren oluşacak farkların vergiye tabi olması

Geçici vergi dönemleri dahil 1/1/2024 tarihinden itibaren yapılacak düzeltmeler sonucu oluşacak karlar vergiye tabi tutulacak. Özellikle, aktif hesaplarda meydana gelecek artışlar pasif hesaplarda oluşacak artışlara göre fazla çıkarsa fark kar olarak vergilendirilecek. Bu durum, daha çok sermaye yapısı zayıf olan işletmelerde görülecektir.

Mali müşavir meslek mensuplarının iş yükünün artması

2024 yılının ilk üç ayı geride bırakılmışken, mali müşavir meslek mensupları ve muhasebe sorumluları bir yandan 2023 yılının dönem sonu işlemleri ve 2023 yılı enflasyon düzeltmesiyle uğraşırken, bir yandan da 2024 yılının birinci geçici vergi çalışmaları ve yeni yılın enflasyon düzeltmesiyle uğraşacaklardır.

Başta meslek odaları ve çeşitli platformlarda enflasyon düzeltmesine ilişkin meslek mensuplarına yönelik yoğun eğitim çalışmaları devam etmektedir. Meslek mensupları, bir yandan sık sık yapılan eğitim programlarına katılmak diğer yandan da işyerlerinde işlerini takip etmeye çalışmaktadırlar. Uygulamanın yeni olması, mevzuatının detaylı ve karışık olması, iş yükünün yoğunluğu gibi sebeplerden dolayı hazırlanacak mali tablolar veya beyanların ne kadar sağlıklı olabileceği ciddi bir tartışma konusudur.

2024 geçici vergi dönemlerine uygulanmaması beklentisi

Düzeltme işlemleri, 1/1/2024 tarihinden itibaren (geçici vergi dönemleri dahil) uygulanacağından, ilk yıl olması ve birçok işletmede alt yapının henüz hazır olmaması nedeniyle beyan edilecek geçici vergilerin çok sağlıklı olamayacağı bilinmelidir. Bu durumda hem mükellefler hem de idare sıkıntı yaşayacaktır. İlk yıl, uygulamanın yıllık yapılması daha sağlıklı sonuçlar verecektir.

Bazı mükellefler için 1 yıl ertelenmesi beklentisi

Uygulama, birçok mükellefe ciddi bir maliyet yüklemiştir. Yeni programlar satın alınmış, ilave danışmanlık ve muhasebe destekleri alınmıştır. Bunun üzerine ayrıca ilave bir vergi yükü de gelirse mükellefler bir hayli zorlanacaktır.

Kaldı ki, ülke genelindeki tüm mükellefler ve meslek mensupları aynı donanıma ve kurumsal yapıya sahip değildirler. Özellikle, deprem bölgesi mükellefleri için mücbir sebep hali de dikkate alınarak, başta deprem bölgesi mükellefleri olmak üzere bakanlığın belirleyeceği küçük ölçekli bazı mükellefler için uygulamayı hiç değilse 1/1/2025 tarihine kadar ertelemesi yerinde bir karar olacaktır.

Sonuç olarak

Mükellefler, yüksek enflasyon sonucu oluşan fiktif kazançlar ve vergi yükünden kurtulmak için yıllarca enflasyon muhasebesinin uygulanmasını bekledi. Nihayet, 31/12/2023 itibariyle uygulamaya konulan “enflasyon düzeltmesi” uygulaması birçok mükellefin ilave vergi yüküyle karşılaşacaklarını ortaya koydu. Enflasyon düzeltmesi sonucu tespit edilecek farklardan dolayı mükellefleri ilave bir vergiyle cezalandırmak vergi adaletini zedeleyecektir.

Toplumda, güven karşılığı yüksek olan Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek’ten mükelleflerin ve meslek mensuplarının önemli beklentileri bulunuyor. Konunun Maliye Bakanlığı’nca tekrar gözden geçirilerek, çok gecikmeden beklentilere ivedi çözüm bulunmalı. Önemli beklentiler özetle; uygulamanın basitleştirilmesi, özellikle 2024 yılında geçici vergi dönemlerinde uygulanmaması, bazı mükellef grupları için uygulamanın 1/1/2025 tarihine ertelenmesi olarak sıralanabilir.

Talha APAK

https://www.dunya.com/kose-yazisi/enflasyon-muhasebesi-uygulamasi-ciddi-sorunlar-iceriyor/720471

DUYURU

KONU: BOBİ FRS 2021 Sürümünde Yapılan Değişiklikler (Kripto Varlıkların Raporlanması)

Kripto varlıkların kullanım alanında yaşanan artışa ve piyasalarda kazandığı öneme karşın uluslararası alanda standart koyucular tarafından kripto varlıkları ele alan, bu varlıkların muhasebeleştirilmesine ve raporlanmasına özgü kapsamlı bir düzenleme oluşturulmamış olmakla birlikte, son dönemde bu konuda ilk adımı atan ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (U.S. Securities and Exchange Commission/SEC) olmuştur.  

Konu hakkında Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board/IASB) tarafında yaşanan gelişmeleri özetlemek gerekirse, Mart 2021’de IASB tarafından IASB’nin çalışma planında öncelik vereceği finansal raporlama hususlarına yönelik yeni konuların belirlenmesi için paydaşlardan bilgi talebinde bulunulmuştur. Gelen görüşlerin çoğunda kripto varlıklar ve kripto varlıklarla ilgili işlemlere ilişkin potansiyel projeye öncelik verilmesi talep edilmiş olsa da aşağıda sıralanan gerekçelerden ötürü IASB iş planına, kripto varlıklara ilişkin bir proje eklememeye karar vermiştir:

• Haziran 2019’da UFRS Yorumlama Komitesi (IFRS Interpretations Committee) tarafından, elde tutulan kripto para birimlerinin nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiğinin belirtildiği bir kararın açıklanmış olması. Kararda, olağan iş akışı içerisinde satış amaçlı elde tutulan kripto para birimlerinin TMS 2 Stoklar kapsamında muhasebeleştirilmesi gerektiği, bu kapsamda olmayan kripto para birimlerinin ise aktif piyasa üzerinde gerçeğe uygun değer ölçümüne izin veren TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar kapsamında muhasebeleştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
• Kripto varlıkların ve bunlara yönelik işlemlerin birçok ülkede yaygın olduğu veya birçok işletmenin finansal tabloları üzerinde gerçek anlamda yaygın bir etkiye sahip olduğu konusunda şüphelerin olması.
• Farklı türde kripto varlıkların ve kripto yükümlülüklerin muhasebeleştirilmesini dikkate alacak bir projenin, bu tür kripto varlıkların ve kripto yükümlülüklerin doğmasına yol açan teknolojinin yeni ve hızla gelişen bir ekosistemin parçası olduğu göz önüne alındığında karmaşık ve erken olabilecek olması.
• UFRS Vakfı’nın mevcut iş planına maddi olmayan varlıklara ilişkin araştırma projesinin eklenmiş olması. Bu proje maddi olmayan duran varlıklara ilişkin açıklama hükümlerinin geliştirilmesi, kripto para birimlerinin TMS 38 kapsamında kalıp kalmayacağının ele alınması dahil TMS 38’in kapsamın incelenmesi gibi süreçlerden oluşacaktır.

Diğer taraftan kripto varlıkların nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği hususunda Kurumumuza gelen görüş talepleri ve bu tür varlıkların işletmeler tarafından kullanılmasının yaygınlaşmaya başlaması üzerine, UFRS Vakfı tarafından kripto varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin alınan kararlar ve belirlenecek gündem Kurumumuzca takip ediliyor olmakla birlikte, Kurum tarafından kripto varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin hükümlerin oluşturulması ve  Büyük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler için Finansal Raporlama Standartları (BOBİ FRS)’ye eklenerek mevzuata kazandırılmasına yönelik çalışmalara başlanmıştır. Bu projeyle en azından, bağımsız denetime tabi olmakla birlikte Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS)’leri uygulamayan, diğer bir ifadeyle geçerli finansal raporlama çerçevesi BOBİ FRS olan işletmeler için kripto varlıkların muhasebeleştirilmesine ve raporlanmasına yönelik mevcut belirsizliğin asgari düzeye indirilmesi amaçlanmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FASB) 13/12/2023 tarihinde, kripto varlıkların muhasebeleştirilmesi ve kripto varlıklara ilişkin dipnot açıklamaları hakkında yeni bir düzenleme yayımlamıştır. Söz konusu Kurul tarafından yayımlanan duyuruda değişikliklerin amacı, yatırımcılara ve diğer sermaye tahsis edenlere, kapsam dahilindeki kripto varlıkların temel ekonomisini ve bir işletmenin finansal durumunu daha iyi yansıtan, karar verme açısından daha faydalı bilgiler sağlamak ve aynı zamanda maliyet yönteminin uygulanmasıyla ilişkili maliyet ve karmaşıklığı azaltmak olduğu ifade edilmiştir.

Kurum tarafından da söz konusu gelişmeler takip edilmiş ve kripto varlıkların muhasebeleştirilmesi ve raporlanması hususunda hükümlerin oluşturularak BOBİ FRS’ye eklenmesine yönelik projede FASB tarafından yayımlanan düzenlemenin de referans alınmasına karar verilmiştir.

Proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde BOBİ FRS 2021 sürümünde yapılacak değişiklikleri içeren taslak metin hazırlanmıştır. BOBİ FRS’de kripto varlıklara ilişkin yapılan güncelleştirmeler aşağıda özetlenmektedir:

1. Düzenleme kapsamına giren kripto varlıkların kapsamı belirlenmiştir.
2. Kripto varlıkların sonraki ölçümü ve sunumuna ilişkin hükümler belirlenmiştir. Bu kapsamda kripto varlıkların gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesinde esas alınması gereken hükümlere referans verilmiştir.
3. Gerek Münferit Finansal Durum Tablosu gerekse Konsolide Finansal Durum Tablosu’nda duran varlıklar grubuna “Dijital Varlıklar” isimli kalem eklenmiştir.
4. Dipnot açıklamalarına ilişkin hükümler içeren “Bölüm 26 Dipnotlar”da Tüm İşletmeler Tarafından Yapılacak Açıklamalar başlığı altına, kripto varlıklara ilişkin yapılması gereken açıklamalar eklenmiştir.
5. BOBİ FRS’de geçen terimlere ilişkin tanımları içeren “EK 9 – Tanımlar”a “Kripto Varlık” ifadesinin tanımı eklenmiştir.

Kripto varlıkların ölçümü, sunumu ve söz konusu varlıklar için dipnot açıklamalarına ilişkin BOBİ FRS’de yapılan değişiklikler Kurum internet sitesinde kamuoyu görüşüne açılmıştır. Söz konusu taslak değişikliklere ilişkin görüş ve önerilerinizin 02/04/2024 tarihine kadar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. adresine iletilmesi rica olunur.

İlgili değişiklikleri içeren taslak metne aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz.

BOBİ FRS 2021 Sürümünde Yapılan Değişiklikler (Kripto Varlıkların Raporlanması)

Kaynak, KGK

Giriş

Kurumlar vergisi mükellefleri Nisan Ayı’nın sonuna kadar kurumlar vergisi beyannamelerini verecekler ve söz konusu beyannameler ekinde yer alan bilançolarının yanı sıra enflasyon düzeltmesi uygulanmış bilançolarını da bu beyannamelerine eklemeleri gerekecektir. Söz konusu beyanname verme süreleri ile ilgili olarak bir süre uzatımı olması durumunda enflasyon düzeltme işlemleri için de uzatılan süreler geçerli olacaktır.

Eğer herhangi bir süre uzatımı olmaz ise 2023 hesap dönemi bilançosuna enflasyon düzeltmesi uygulanması sonucu oluşan “Geçmiş Yıl Kârları/Zararları” da 1 Mayıs itibari ile belli olmuş olacak. Bilindiği üzere 2023 hesap dönemi enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak kâr veya zarar üzerinden herhangi bir vergilendirme söz konusu olmayacak. 1 Mayıs sonrasında ortaya çıkacak geçmiş yıl kârları da alınacak bir şirket genel kurul kararı ile bu tarihten sonra her zaman sermaye artırımına konu olabilecek. Söz konusu geçmiş yıl kârlarının sermayeye eklenmesi durumunun 2024/1. Geçici ve sonraki dönemlerde yapılacak enflasyon düzeltmesine etkileri ile ilgili genel değerlendirmelerde bulunmak mümkün olsa da konunun her bir firma özelinde ayrı ayrı değerlendirilmesinin daha faydalı olacağı düşüncesinde olduğumuzu da yeri gelmişken belirtelim.

Yapacağımız çalışmanın konusunu da yapılacak olan enflasyon düzeltmeleri sonucu oluşacak geçmiş yıl kârlarının sermaye artırımına konu edilmesi durumu ve sonrasında KVK 32/B. Maddesinde yer alan sermaye azaltımı oluşturmakla beraber konunun bütünlüğü ve daha iyi anlaşılması açısından kısaca enflasyon düzeltmesi ve sermaye azaltımından bahsetmek de fayda olacağını düşünmekteyiz.

Enflasyon Düzeltmesi

Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır.

Enflasyon düzeltmesi, kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılacaktır.

2023 hesap dönemi sonuna ait bilanço 213 sayılı Kanunun geçici 33 üncü maddesi gereğince düzeltilecek, daha sonraki dönemlere ait bilançoların düzeltme işlemleri ise TÜİK tarafından Türkiye geneli için ilan edilen fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artışın; içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması halinde mali tablolar enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Geçici vergi dönemlerinde bu oranların tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dâhil önceki otuz altı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son on iki ay dikkate alınacaktır. Enflasyon düzeltmesi, her iki şartın aynı anda birlikte gerçekleşmemesi halinde ise sona erecektir. Diğer bir ifade ile enflasyon düzeltmesine başlanılan bir hesap döneminden sonra, söz konusu şartlardan sadece birinin gerçekleşmemesi halinde de enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülüğü devam edecektir.

Bu çerçevede, söz konusu şartların oluşmasına bağlı olarak şartların oluştuğu geçici vergi döneminden itibaren 2024 hesap dönemi ve şartların devamına bağlı olarak izleyen dönemlerde enflasyon düzeltmesi işlemleri yapılacaktır. Bununla birlikte bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılacaktır. Ayrıca şunu da belirtmek de fayda var,  enflasyon düzeltmesi uygulanmayan bir hesap döneminden sonra enflasyon düzeltme şartlarının yeniden oluşması halinde ise enflasyon düzeltmesi yapılan en son dönemden başlamak üzere enflasyon düzeltmesi yapılması gerekecektir.

Satın alma gücü ile ulusal para değerindeki değişmeler arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda, mali tablolarda yer alan kıymetler iki gruba ayrılmaktadırlar, bunlar parasal kıymetler (parasal varlıklar ve parasal kaynaklar) ile parasal olmayan kıymetler(parasal olmayan varlıklar ve parasal olmayan kaynaklar). Parasal kıymetler enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Zira bilançoda görünen parasal kıymete ait değer, bilanço tarihi itibarıyla o kıymetin satın alma gücünü de göstermektedir. Ancak bilançoda görünen parasal olmayan kıymetlere ait değerler, bilanço tarihi itibarıyla bu kıymetlerin satın alma gücünü gösteren değerler olmadığından, bilançonun enflasyonun etkilerinden arındırılmasını teminen parasal olmayan kıymetler enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.

Parasal olmayan kıymetler özelinde yapılacak düzeltme işlemleri sonucunda oluşacak farklar Enflasyon Düzeltme hesaplarında takip edilecektir. Bu kapsamda parasal olmayan aktif kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan farklar bu hesabın alacağına, parasal olmayan pasif kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tâbi tutulması sonucu oluşan farklar ise bu hesabın borcuna kaydedilecek ardından enflasyon düzeltme hesabının bakiyesi geçmiş yıl kâr veya zararı olarak gelir tablosuna aktarılmak suretiyle kapatılacaktır. Son olarak ise bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kâr/zarar farkı, diğer bir ifade ile düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kâr veya zararı düzeltilmiş bilançoda öz kaynaklar içinde, Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları hesabının alt hesabında izlenecektir. 2023 hesap dönemi enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak geçmiş yıl kâr veya zararı gelir tablosu ile ilişkilendirilmeyecek ancak 2024/1. Geçici vergi dönemi ve devamında yapılacak enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak geçmiş yıl kâr veya zararı gelir tablosuna aktarılarak kâr ve zarar ile ilişkilendirilecek, vergilendirme işlemi de buna göre yapılacaktır.

Buradan hareketle enflasyon düzeltmesi yapmak zorunda olan mükelleflerden öz kaynakları güçlü olanlar enflasyon düzeltmesi sonrasında dönem kârını ve kurumlar vergisi matrahını azaltırken, daha çok yabancı kaynakla finanse edilen ve öz kaynakları zayıf olanlar ise enflasyon düzeltmesi kârı ve kurumlar vergisi matrahını artıracaklardır. Birçok mükellefin de öz kaynak yerine yabancı kaynak finansmanını tercih ettiği göz önüne alındığında enflasyon düzeltmesi sonucu genel olarak kullanılacak hesabının Geçmiş Yıllar Kârları hesabının alt hesabı olacağı öngörülmektedir.

Sermaye Azaltımı

İşletmenin aktif toplamı ile borçları arasındaki fark öz sermaye olarak tanımlanmaktadır. Öz sermaye, işletme sahip veya ortaklarının bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile sermaye düzeltmesi olumlu farkları, sermaye yedekleri, kâr yedekleri, yeniden değerleme fonları, geçmiş yıllar kârları ve geçmiş yıllar zararları ve dönemin net kâr veya zararını kapsamaktadır.

Kurumların öz sermaye kalemleri içerisinde yer alan; yeniden değerleme fonları, sermaye düzeltmesi olumlu farkları gibi bazı hesap kalemleri işletmeden çekildiğinde kurumlar vergisine ve kâr payı dağıtımına bağlı vergi kesintisine; geçmiş yıl kârları gibi bazı hesap kalemleri ise işletmeden çekildiğinde kâr payı dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulmaktadır.

Mükellefler tarafından, öz sermaye kalemleri içerisinde söz konusu hesaplarda yer alan tutar sermayeye ilave edilebilmektedir. Bu bağlamda, sermaye azaltımı yapılması durumunda, sermaye azaltımının sermayeye ilave edilen hangi kalemlerden yapıldığı vergilendirme açısından önem arz etmektedir.

KVK’da yer alan düzenleme ile kurumların sermayelerini azaltmaları durumunda, hangi sermaye unsurunun ne kadar tutarda azaltılmış kabul edileceği ve azaltılan bu tutarın nasıl vergilendirileceği hususları belirlenmiştir.

Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesi sonrası kurumlar tarafından sermaye azaltılması durumunda, azaltılan bu tutar üzerinden yapılması gereken vergileme işleminde öncelikle dikkat edilecek husus, sermayenin hangi unsurunun ne kadar tutarda azaltılacağıdır.

Azaltıma konu edilebilecek sermaye unsurları esas itibarıyla; sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara nakledilmesi kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri, sadece kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemleri ve başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdi sermaye şeklinde üç sınıfta gruplandırılabilecektir.

Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan sermaye azaltımı yapılması durumunda azaltımın sırasıyla, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara nakledilmesi kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinden sonrasında sadece kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemlerinden ve son olarak başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde vergilendirilmeyecek olan ayni ve nakdi sermayeye bağlı olarak yapıldığı kabul edilecektir. Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıl geçtikten sonra herhangi bir şekilde sermaye azaltımına konu edilmesi durumunda ise söz konusu sınıflandırmalarda yer alan sermaye unsurlarının toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit olunacağı belirtilmiştir.

Kurumlar tarafından yapılacak sermaye azaltımında, daha önce sermayeye eklenen öz sermaye unsurlarının sermayeye eklenme tarihi itibarıyla bazılarının beş tam yıllık süreyi aşması bazılarının ise bu süreyi aşmaması söz konusu olabilmektedir. Bu durumda ise sermayeye ilave edilen öz sermaye unsurlarından öncelikle sermayeye eklenme tarihi beş tam yılı geçmemiş olan unsurların sermayeden azaltıldığının kabul edileceği de unutulmamalıdır.

Sonuç

Enflasyon düzeltmesi sonrasında öz sermaye kalemleri altında ileride sermaye artırımına ve devamında sermaye azaltımına konu olabilecek iki adet kalem oluşacak bunlardan birisi sermayenin düzeltilmesi sonucu oluşacak “Sermaye Düzeltilmesi Olumlu Farkları” diğeri ise aktif parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşacak enflasyon düzeltmesi hesabı alacak bakiyesi ile pasif parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşacak enflasyon düzeltmesi hesabı borç bakiyesinin karşılaştırılması sonucu oluşacak alacak bakiyesinin atılacağı geçmiş yıllar kârları hesabının altında bir alt kalem olarak gösterilecek olan “Geçmiş Yıllar Kârları” olacaktır.

Sermaye azaltımının sermayeye eklenmiş olan sermaye düzeltilmesi olumlu farklarından kaynaklanması durumuna ilişkin KVK özelinde yer alan düzenlemelere yazımızın “Sermaye Azaltımı” başlıklı bölümünde yer vermiştik. Enflasyon düzeltmesi sonrasında oluşacak geçmiş yıllar kârlarını sermayeye eklemiş olan kurumlar açısından ilerleyen dönemlerde sermaye azaltımının söz konusu olması durumunda ise ikili bir ayrıma gidilmesi gerekecektir. Bunlardan birincisi 2023 hesap dönemine ilişkin yapılacak enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıl kârlarının sermayeye eklenmesi durumu ve ikincisi enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşmasına bağlı olarak şartların oluştuğu geçici vergi döneminden itibaren 2024 hesap dönemi ve şartların devamına bağlı olarak izleyen dönemlerde enflasyon düzeltmesi yapılması sonucu oluşan geçmiş yıl kârlarının sermayeye eklenmesi durumudur.

Bilindiği üzere 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan geçmiş yıl kârı (düzeltme sonrası) vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmeyecektir. 2023 yılı enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan geçmiş yıl kârının herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi durumunda ise nakledilen veya çekilen bu tutarın bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği dönemde gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulacağı bununla birlikte işletmeden çekilen değerlerin, elde edenlerin hukuki statüsüne göre kâr payı stopajına tabi tutulacağı ve kâr paylarının vergilendirilmesine ilişkin hükümler doğrultusunda vergilendirileceği de ayrıca belirtilmiştir.

O zaman 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonrası tespit edilen geçmiş yıl kârının sermayeye eklenmesi ve sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan ilgili kurum tarafından sermaye azaltımı yapılması durumunda, azaltılan tutarın diğer geçmiş yıl kârlarından ayrı olarak işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara nakledilmesi kurumlar vergisine ve kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemi olarak değerlendirilmesi gerekecek ve bu tutara hem Kurumlar Vergisi uygulanacak hem de kâr dağıtımına bağlı olarak ilgili mevzuat çerçevesinde vergi kesintisine tabi tutulacaktır. Yeri gelmişken belirtmek de fayda var 2023 hesap dönemi düzeltme öncesi geçmiş yılları kârının sermaye eklendikten sonraki beş tam yıllık süre tamamlanmadan sermaye azaltımı söz konusu olması durumunda ise bu tutar için kurumlar vergisi uygulanmayacak sadece kâr dağıtımına bağlı olarak ilgili mevzuat çerçevesinde vergi kesintisi söz konusu olabilecektir. Yapmış olduğumuz değerlendirmelerde sadece bu tutarların sermaye artırımına konu edildiği ve azaltılan sermaye tutarının da bu tutara eşit veya daha az olduğu varsayımı altında hareket edilmiştir.

Sermayeye ilave olunan 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonrası tespit edilen geçmiş yıl kârının sermayenin bir unsuru olduğu tarihten itibaren beş tam yıl geçtikten sonra ilgili kurum tarafından sermaye azaltımı yapılması durumunda ise işletmeye konulan nakdi veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit edilerek değerlendirme yapılması gerekecektir.

2024 hesap dönemi enflasyon düzeltmesi sonucu oluşacak geçmiş yıl kâr veya zararı gelir tablosuna aktarılarak kâr ve zarar ile ilişkilendirilerek vergilendirileceğini belirtmiştik. Bu nedenle 2024 hesap dönemine ait geçmiş yıl kârının sermayeye eklenmesi ve sermayeye eklendiği tarihten itibaren beş tam yıllık süre tamamlanmadan ilgili kurum tarafından sermaye azaltımı yapılması durumunda ilgili geçmiş yıl kârının sadece kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak öz sermaye kalemi olarak değerlendirilmesi,  beş tam yıl geçtikten sonra ilgili kurum tarafından sermaye azaltımı yapılması durumunda ise işletmeye konulan nakdi veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit edilerek değerlendirmeye tabi tutulması gerekecektir.

Fatih KAYA
Vergi Müfettişi
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.alomaliye.com/2024/03/19/enflasyon-duzeltmesi-sonucu-olusan-gecmis-yillar-karlari-ve-kvk-32-b-fatih-kaya-vergi-mufettisi/

Yaşar ÇATALKAYA

Yeminli Mali Müşavir 

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Tabloyu PDF Formatı ile İndirmek İçin Tıklayınız