T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

MERSİN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)

Sayı : 18008620-130[ÖZG-2013-66]-67

Tarih: 17/11/2016

Konu : Kat Karşılığı Alınan Dairelerin Satışında Vergilendirme.

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, 07/12/1993 tarihinde satın aldığınız arsanızı müteahhide vermeniz karşılığında aldığınız 7 adet daireyi satmak istediğiniz belirtilerek;

-Kazancınızın değer artış kazancı mı yoksa ticari kazanç olarak mı vergilendirileceği, ticari kazanç olarak vergilendirilmesi halinde mükellefiyetinizin hangi tarih itibariyle ve hangi vergi dairesine tesis ettirileceği,

-Değer artış kazancı veya ticari kazanç hesaplanırken arsanın ilk alış değeri ile dairenin satış değeri arasındaki farkın mı, yoksa müteahhidin tarafınıza fatura ettiği tutar ile daire satış tutarı arasındaki farkın mı dikkate alınacağı,

-Mükellefiyetinizin tesisinden önceki tarihlerde müteahhidin adınıza düzenlediği faturaların kayıtlarınıza nasıl alınacağı ve bu faturalarda gösterilen KDV'lerin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı veya maliyete ilave edilip edilemeyeceği hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükme bağlanmış, aynı maddenin ikinci fıkrasının (4) numaralı bendinde ise, gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işlerinden elde ettikleri kazancın ticari kazanç olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, aynı Kanunun 38 inci maddesinde; "Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:

1.İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir.
1.İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.

Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye

ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur." hükümleri yer almaktadır.

Ticari faaliyet emek-sermaye organizasyonuna dayanmakta olup, kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin ticari faaliyet olma niteliğine etki etmemektedir. Ancak, bir faaliyetin ticari faaliyet sayılabilmesi için kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle birlikte, faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde kazanç sağlama potansiyeline sahip olması, şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarını aşması gerekmektedir.

Gayrimenkul alım satımı ticari bir organizasyon içinde yapıldığında alım satımın ticari faaliyetin bir unsuru sayılması, ancak ticari organizasyonun şekli ve maddi unsurları ile açıkça belli olmadığı hallerde faaliyetin devamlılık kasıt ve niyeti ile yapıldığını belirleyen objektif ölçü olarak, muamelede çokluk olup olmadığına bakılması gerekmektedir.

Buna göre, gayrimenkullerin iktisap tarihinden sonra aynı kişiye farklı tarihlerde veya farklı kişilere aynı tarihte veya birbirini izleyen tarihlerde satılması durumunda yapılan satışlar devamlı olarak gayrimenkul alım-satım işiyle uğraşıldığına karine teşkil edeceğinden, elde edilen kazancın Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesine göre ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Diğer yandan, aynı Kanunun "Değer Artışı Kazançları" başlıklı Mükerrer 80 inci maddesinin 1 inci fıkrasının 6 ncı bendinde, iktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançların (Kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolaysıyla tahsisi ettikleri gayrimenkullerin tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır.) değer artışı kazancı olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin ikinci fıkrasında, bu maddede geçen "elden çıkarma" deyiminin, maddede yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade ettiği belirtilmiş, üçüncü fıkrasında da bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, (2013 takvim yılı gelirleri için) 9.400 Türk Liralık kısmının gelir vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan, 25/03/2011 tarihli ve 76 sıra numaralı Gelir Vergisi Kanunu Sirkülerinin, "Gayrimenkullerde İktisap Tarihinin Belirlenmesi" başlıklı dördüncü bölümünde,

" Gayrimenkullerde iktisap, Türk Medeni Kanununun 705 inci maddesi uyarınca, tapuya tescille olmaktadır. Buna göre, kat karşılığı müteahhide veya kooperatiflere verilen arsa karşılığında alınan gayrimenkuller dahil, iktisap edilen gayrimenkullerin elden çıkarılması halinde, değer artışı kazancının tespiti yönünden iktisap tarihi olarak, gayrimenkulün tapuya tescil edildiği tarih esas alınacaktır.

Ancak, gayrimenkulün tapuya tescil tarihinden önce sahibinin fiilen kullanımına bırakıldığı bazı özel haller de iktisap tarihi olarak tapuya tescil tarihi yerine fiilen kullanıma bırakılma tarihinin kabul edilmesi gerekir.

...”

açıklamalarına yer verilmiştir.

Mezkur Kanunun 106 ncı maddesinde ise, gelir vergisinin, mükellefin ikametgahının bulunduğu mahal vergi dairesince tarh edileceği, iş yeri ve ikametgahı ayrı vergi daireleri bölgesinde bulunan mükelleflerin vergilerinin, Maliye Bakanlığınca uygun görüldüğü takdirde ve mükellefe de evvelden bildirmek kaydıyla iş yerinin bulunduğu yerin vergi dairesince tarh edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;

-Arsanızın kat karşılığı müteahhide verilmesi karşılığında iktisap edilen gayrimenkullerin satışının ticari bir organizasyon içerisinde yürütülmesi veya bu tür bir organizasyon içinde yürütülmemekle beraber;

a) Aynı kişiye farklı tarihlerde,

b) Farklı kişi ve tüzel kişilere aynı tarihte,

c) Değişik kişi ve tüzel kişilere, değişik tarihlerde veya birbirini izleyen yıllarda,           

d) Bir kısmının teslim alındığı takvim yılı içinde toplu olarak diğer kısmının ise takip eden takvim yılı içinde satılması

durumunda, yapılan satışlar devamlı olarak gayrimenkul alım satım işiyle uğraşıldığına karine teşkil edeceğinden, elde edilen kazancın Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesi çerçevesinde ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Söz konusu gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde ticari organizasyon oluşturmayacak şekilde satılması halinde ise, elde edeceğiniz kazancın Gelir Vergisi Kanununun değer artışı kazancına ilişkin hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:

213 sayılı Vergi Usul Kanununun;

-153 üncü maddesinde mükelleflerin işe başamayı bildirmek zorunda oldukları,

-156 ncı maddesinde, ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yerinin; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane şube, depo,otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yer olduğu,

-219 uncu maddesinde, muamelelerin defterlere 10 gün içinde veya kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi deftere işlenmesi hükmünde olduğundan 45 gün içinde kaydedileceği,

-229 uncu maddesinde faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen vesika olduğu,

-262 nci maddesinde maliyet bedelinin, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade ettiği

hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre, gerçek kişilere mükellefiyet tesisi edilmesi halinde mükellefiyet tesis edilen faaliyet konusunun ayrı bir işyeri açılmasını gerektirmeyecek nitelikte olması halinde ikametgah adresinin işyeri olarak kabulü mümkün bulunmaktadır.

Sahibi olduğunuz arsanın elden çıkarılması nedeniyle vergiyi doğuran olay, müteahhidin arsa karşılığı yapmış olduğu konutları tarafınıza teslim etmesi ile gerçekleşmektedir. Buna göre, söz konusu konutların tarafınıza teslimini müteakip azami yedi gün içinde bu konutların emsal bedelleri üzerinden müteahhit tarafından (mükellefiyetiniz olmadığından) adınıza arsa satışı için gider pusulası düzenlenmesi gerekmektedir.

Öte yandan, müteahhit tarafından şahsınıza teslim edilen konutlar için emsal bedelleri üzerinden fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Buna göre, gerek tarafınızdan müteahhide teslim edilen arsa için, gerekse müteahhit firma tarafından şahsınıza yapılan konut teslimlerinde, vergiyi doğuran olay karşılıklı olarak vuku bulduğundan, bu tarih itibariyle eş zamanlı olarak gider pusulası ve fatura düzenlenmiş olacaktır.

Ayrıca, söz konusu müteahhit tarafından düzenlenen faturada yer alan bedelin iktisap ettiğiniz konutların maliyet bedeli olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup, adınıza mükellefiyet tesis edilmesi halinde ise anılan faturanın işe başlanılmasından itibaren 219 uncu maddede yer alan sürede tevsik edici vesika olarak kayıtlara alınması mümkün bulunmaktadır.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

Katma Değer Vergisi Kanununun;

-1/1 inci maddesinde, Türkiye'de yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

-10 uncu maddesinin (a) bendinde, vergiyi doğuran olayın, mal teslimi ve hizmet ifası      

hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılması ile (b) bendinde ise, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi ile vuku bulduğu,

-29/1 inci maddesinde; mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri,

-29/3 üncü maddesinde ise, indirim hakkının vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

-34/1 inci maddesinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği

hüküm altına alınmıştır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, gayrimenkul satışlarınızın ticari mahiyet arz etmesi durumunda, KDV mükellefiyetinin tesisinden önce faaliyetinize ilişkin olarak yüklendiğiniz KDV'nin, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak kaydıyla KDV mükellefiyetinin tesisinden sonra kanuni defterlere kaydedilmesi ve indirim konusu yapılması mümkündür.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

Son günlerde kendini Sosyal Güvenlik Uzmanı diyerek ekranlara çıkan yaptığı işi bilmeden sadece sigortalıları yanıltmak suretiyle erken emeklilik ,yüksek emekli maaşı diyerek uydurma haberle rant kapısını zorlayanlara cevap verelim.

5000 VE 3600 GÜNLE EMEKLİLİK

Zaten yasalarımızda işçi olarak çalışanlara 5000 gün ve 3600 günle emeklilik var.

Eğer bunlar doğru kişilerle Yurtdışı Borçlanma,12 Eylül 1980 göre Borçlanma, Usta Öğretici Borçlanma gibi yasadaki hakları kullanarak emekli olabilirler.

Aşağıdaki tablolara bakarak sigortalılar ne zaman emekli olabileceğini kendileri de rahatlıkla bulabilir.

Bunun yanında doğru kişilerle emeklilik planlamalarını da yapabilirler.

Sosyal Güvenlik Müşavirliğine hakim kişi ile yola çıkarsanız yasal yoldan yanılmadan emeklilik planlamasını,efektif emekli aylığı planlaması yaparsınız.

506/GEÇİCİ 81/A BENDİNE GÖRE AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARI (KADINLAR)        

506/GEÇİCİ 81/A BENDİNE GÖRE AYLIĞAHAK KAZANMA KOŞULLARI (ERKEKLER)

506/GEÇİCİ 81/B BENDİNE GÖRE AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARI (KADINLAR)

506/GEÇİCİ 81/B BENDİNE GÖRE AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARI (ERKEKLER)

506/GEÇİCİ 81/C BENDİNE GÖRE AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARI (KADINLAR)

506/GEÇİCİ 81/C BENDİNE GÖRE AYLIĞA HAK KAZANMA KOŞULLARI (ERKEKLER)

Tablolara baktığınızda ne zaman emekli olacağınızı zaten tespit edebilirsiniz. Vedat İlki

https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8952

SGK mevzuatında (5510 sayılı Kanunun 88. maddesi) İşverenin KDV iadesi alacağından kendisinin veya iştiraklerinin hatta alım satım ilişkisi içinde olduğu diğer işverenlerin de SGK borçları için mahsup talebinde bulunabileceği belirtilirken, Maliye mevzuatında( 11 nolu KDV Genel Tebliğinde) sadece işverenin kendi SGK borçları için iade alacağından mahsup talebinde bulunabileceği belirtilmektedir. SGK ve Maliye mevzuatındaki bu gibi çelişkiler giderilmeli, mevzuatlar yazılırken ilgili Kurumların da görüşleri alınmalıdır. Mehmet Emre Dikmen

5510 Sayılı SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU

Primlerin ödenmesi

MADDE 88- 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kuruma öder.

Hak edilen ancak, ödenmemiş olan ücretler üzerinden hesaplanacak primler hakkında da birinci fıkradaki hüküm uygulanır.

60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (d) ve (g) bentleri gereği genel sağlık sigortalısı sayılanlar için, her ay otuz tam gün genel sağlık sigortası primi ödenmesi zorunludur.

87 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen yükümlüler, her aya ait primlerini takip eden ayın sonuna kadar Kuruma öderler. Bunlardan sosyal güvenlik destek primine tâbi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Bu kişiler primlerini en fazla 360 günle sınırlı olmak üzere peşin olarak erken ödeyebilir. Erken ödeme halinde erken ödenen her gün için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun Ek 1 inci maddesine göre erken ödeme indirimi hükümleri uygulanır. Ancak yapılan erken ödeme indirimi, prime esas kazançtan indirilmez. Erken ödemede sigortalılık süresi, sigorta priminin ait olduğu her ayın ilk gününden itibaren, prim ödeme gün sayısına dahil edilir. Erken ödeme yapılan ve prim ödeme gün sayısına dahil edilmeyen sürede isteğe bağlı sigortalılığın sona ermesi halinde, sigortalılık süresine sayılmayan günlere ait primler, ilgililere iade edilir.

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların, her ay için otuz tam gün prim ödemesi zorunludur. Bu kapsamdaki sigortalılardan, bu Kanuna göre tescilleri yapıldığı halde, beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarının Kurumca yapılacak bildirimde belirtilen süre içerisinde ödenmemesi halinde, daha önce prim ödemesi bulunan sigortalının ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle, prim ödemesi bulunmayan sigortalının ise tescil tarihi itibariyle sigortalılığı durdurulur. Prim borcunun ait olduğu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez. Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80 inci maddenin dokuzuncu fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarını, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıları çalıştıran işverenler, çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden bu Kanun gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek, en geç ödemenin yapıldığı tarihi takip eden onbeş gün içinde Kuruma öderler.

87 nci maddenin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlüler, her aya ait primleri ilgili ayı takip eden ayın sonuna kadar Kuruma öderler.

Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz.

Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların prim borçları, sattıkları tarımsal ürün bedellerinden borç tutarını geçmemek şartıyla % 1 ilâ % 3 oranları arasında olmak üzere kesinti yapılmak suretiyle tahsil etmeye Kurum yetkilidir.

Prim borçları katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma değer vergisi iade hakkı sahibi kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı veya iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebilir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeş gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilir. Ancak prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde, süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için birinci fıkrada belirtilen ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanır. Kurum, Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile bu uygulamadan faydalanacak işverenleri; iştigal konusu, işletme türü ve işletme büyüklüğü itibariyle belirlemeye ve lehine mahsup talebinde bulunulan işverenlerin prim borcu ödeme süresini otuz günü aşmamak üzere uzatmaya yetkilidir.

Kurum, prim ve her türlü alacaklarını, işverenlere olan borçlarından mahsup etmek suretiyle tahsil etmeye yetkilidir.

Primlerin özel ödeme şekilleri kullanılmak suretiyle ödenmesi zorunluluğunu getirmeye ve primlerin yatırılacağı tahsilât kuruluşlarını belirlemeye Kurum yetkilidir.

Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci, 102 nci ve 106 ncı maddeleri hariç, diğer maddeleri uygulanır. Kurum, Amme Alacaklarının Tahsil Usûlü Hakkında Kanunun uygulanmasında Maliye Bakanlığı ile diğer kamu kurum ve kuruluşları ve mercilere verilen yetkileri kullanır.

Kurumun prim ve diğer alacaklarının tahsilinde, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Kurumun alacaklı biriminin bulunduğu yer iş mahkemesi yetkilidir. Yetkili iş mahkemesine başvurulması alacakların takip ve tahsilini durdurmaz.

Kurumun sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işverenlerin üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri, görevleri ile ilgili olarak Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Kurum, kamu idarelerinde işyerinin özelliği nedeniyle primlerin farklı zamanlarda ödeme süresini belirlemeye yetkilidir. Prim alacaklarının tahsili için en geç bir yıl içinde icra yoluna başvurmayan Kurum yetkili personeli hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.

Miktarı Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarı geçen ve yurt dışına çıkış yasağı konulacağına dair ihtar tebliğ edilmesine rağmen, borcunu ödemeyen işverenlerin kendileri veya kanunî temsilcileri hakkında Kurumun talebi üzerine, 5682 sayılı Pasaport Kanununun 22 nci maddesi hükümleri uygulanır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar ile haklı sebebin neler olduğu, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Yukarıdaki tabloya bakarak 2018 yılında 6331 sayılı Kanununa göre Çalışma ve İş Kur İl Müdürlükleri tarafından kesilen cezalar tahsilatı yapması SGK verilmiştir.

6331 sayılı Kanunun kapsamında olan işyerlerine İş Kazası ve Meslek Hastalıklarının zamanında bildirilmemesi,aynı zaman da Hizmet sunucuları da bunları bildirmemesi halinde İPC uygulanacaktır.

İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur:

1. a) İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde.
2. b) Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde.

Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir.

23.04.2015 (dahil) tarihinden sonra meydana gelen iş kazası veya sağlık hizmet sunucuları tarafından konulan meslek hastalığı tanısı nedeniyle 6331 sayılı Kanunun 14. maddesinde belirtilen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere uygulanacak idari para cezalarına ilişkin iş ve işlemler SGK tarafından takip edilecektir.

6331/2.Maddesinde istisna tutulan işyerleri için ceza uygulanmayacaktır. Vedat İlki

https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8950

KVK Kanunu kapsamında, Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik Taslağı Mayıs başında; Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı ise Mayıs sonunda, Kişisel Verilerin Korunması Kurulu’nun resmi sitesinde duyuruldu.

Bildiğiniz üzere Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“Kanun”) 7 Nisan 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun’un geçici 1.maddesinin 4.fıkrasında ise, Kanun’un yayımından itibaren 1 yıl içerisinde Kanun’daki yönetmeliklerin yürürlüğe konulacağı belirtilmiştir.

Bu yönetmelikler:

1. Kanun’un m. 7/3 hükmündeki; kişisel verilerin silinmesine, yok edilmesine veya anonim hale getirilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik,
2. Kanun’un m. 16/5 hükmündeki; Veri Sorumluları Siciline (“Sicil”) ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik,
3. Kanun’un m. 23/7 hükmündeki; Kişisel Verilerin Korunması Kurulu’nun (“Kurul”) çalışma usul ve esasları ile kararların yazımı ve diğer hususları düzenleyen yönetmelik,
4. Kanun’un m.25/5 hükmündeki; Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun (“Kurum”) teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak, hizmet birimleri ile bu birimlerin çalışma usul ve esasları,Kanun’da belirtilen faaliyet alanı, görev ve yetkilerine ilişkin yönetmelik,
5. Kanun’un m.30/7 hükmüyle değişik 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 47/6 hükmündeki; kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, güvenliği ve ilgili diğer hususlara ilişkin olan yönetmelik (“Sağlık Verisi Yönetmeliği”) olmak üzere 5 yönetmelikten müteşekkildir.

Sağlık Verisi Yönetmeliği, 20 Ekim 2016’da yayımlanarak yürürlüğe girdi. Çoğunlukla iç işleyişe ilişkin olan Kurul’un çalışma usul ve esaslarını düzenleyen yönetmelik ile hizmet birimlerinin görev ve yetkilerine ilişkin yönetmelik çalışmaları Kurulca tamamlansa da henüz yayımlanmadı. Ayrıca, Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik Taslağı Mayıs başında, Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı ise Mayıs sonunda Kurul’un resmi sitesinde (www.kvkk.gov.tr) duyuruldu.

Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik Taslağı

Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik Taslağı’nda (“Sicil Yönetmeliği”) öncelikle tanımlar maddesi dikkat çekmekte olup irtibat kişisi, Kişisel Veri İşleme Envanteri (“Envanter”), Kişisel Veri Saklama Ve İmha Politikası (“Politika”), Veri Sicil Bilgi Sistemi (“VERBİS”) ve yurt dışında yerleşik veri sorumlularının atayacağı temsilci gibi kavramlar ilk kez tanımlanmıştır.

Sicile Kayıt Yükümlülüğü

Sicil Yönetmeliği uyarınca veri sorumluları, kişisel veri işlemeden önce Sicile kaydolmalıdır. Sicil Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesini müteakip, mevcut veri sorumluları Kurul’un belirleyeceği sürede kayıt yükümlülüklerini gerçekleştirecektir.

Veri Sorumlularının Sicile Kayıtta Sunması Gereken Bilgiler

• Veri sorumlusu ve varsa veri sorumlusu temsilcisinin kimlik ve adres bilgileri,
• Kurul’un belirleyeceği başvuru formundaki bilgiler,
• Kişisel veri işleme amaçları, veri konusu kişi grupları ve veri kategorileri,
• Kişisel verilerin aktarılabileceği alıcı/alıcı grupları ile yabancı ülkelere aktarımı öngörülen kişisel veriler,
• Veri güvenliğine ilişkin öngörülen ve Kurul’un belirlediği kriterlere göre alınan tedbirler,
• Kişisel verilerin işlendikleri amaç için gerekli azami süre.

Sicil Yönetmeliği uyarınca veri sorumluları, Sicile ilk kayıtta ve kayıtlı kaldığı sürece her yıl Sicil ücreti ödeyecektir. Sicil Yönetmeliği m.5’te ticaret sicilinin aleniliğine benzer şekilde Sicilin kamuya açık tutulacağı ve tüm veri sorumlularının Sicile kaydolacağı belirtilmiştir. Burada hususiyetle Türkiye’de yerleşik olmayan veri sorumlularının da Sicile kaydolma zorunluluğu bulunduğunun altı çizilmelidir. Böylece, Türkiye’de yerleşik olmayan veri sorumlularına da veri işleme olanağı verileceği, ancak bu kişileri Sicile kaydederek söz konusu kişilerin Kurul’un gözetiminde tutulacağı ve söz konusu veri sorumlularının da idari yaptırımlara maruz kalabileceği hususları netleştirilmiştir.

Sicile açıklanacak bilgiler; Envantere dayanılarak ve VERBİS’teki başlıklar kullanılarak VERBİS üzerinden Sicile iletilmelidir. Sicil Yönetmeliği’nde de belirtildiği üzere veri sorumluları şirketlerine özgü ve iş süreçlerine bağlı gerçekleştirdikleri kişisel veri işleme faaliyetlerini; kişisel veri işleme amaçları, veri kategorisi, aktarılan alıcı grubu ve veri konusu kişi grubuyla ilişkilendirerek bir Envanter oluşturmalıdır. Öte yandan, Sicil Yönetmeliği m.9/5’te kişisel verilerin saklanması için gerekli azami süreleri belirlemek ve Envanterdeki bilgilerle uyumunu takip etmek üzere bir Politika hazırlanması gerektiği belirtilmiştir.

Sicil Yönetmeliği ile düzenlenen sorumluluk maddesinde ise tüzel kişilerde veri sorumlusunun tüzel kişiliğin kendisi olduğunu belirtilmiştir. Bununla birlikte tüzel kişiliğin temsile yetkili organının Kanun’daki yükümlülüklerin yerine getirilebilmesi için görevlendirme yapabileceği; ancak Kanun’dan doğan sorumluluklarda yetkili organın bir veya birden fazla üyesine ya da tüzel kişilik içinde veya dışında herhangi bir kişiye sorumlulukların devredilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) m.375’te yönetim kurulu üyelerinin vazgeçilemez ve devredilemez görev ve yetkileri düzenlenmiştir. TTK m.367’de de anonim ortaklık esas sözleşmesine konulacak bir hüküm gereğince, yönetim yetkisinin “kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devredilmesine” olanak tanınmıştır. Sicil Yönetmeliği’nin söz konusu maddesi ile adeta TTK m.375’e bir fıkra eklenmek istenmektedir. Oysa usulüne uygun şekilde yönetim yetkisinin yönetim kurulu üyelerinden birine veya bir üçüncü kişiye devrinde artık yetkinin devredildiği konuda diğer yönetim kurulu üyelerinin herhangi bir sorumluluğu söz konusu olamaz. Zira genel bir hukuki prensip olarak “sorumluluk”, “yetkinin” bir sonucudur.

TTK uyarınca yönetim kurulu üyelerinin üst gözetim görev ve yetkisi dikkate alındığında, sorumluluğun bu kapsamda devam ettiği bir gerçektir. Bu itibarla Sicil Yönetmeliği uyarınca yönetim kuruluna sorumluluğun kül hâlinde yüklenmesine ve şirketlerin iç yönergeleriyle belirleyeceği kişilere devredilmemesine dair bir düzenlemenin TTK ile bağdaşmadığı açıktır. Kaldı ki böyle bir düzenlemeyle, uygulamada ve yabancı yatırımcıların ülkemizde yapacakları yatırımlarda ciddi olumsuzluklar gündeme gelebilecektir.

Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı

Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı (“Silme, Yok Etme veya Anonim Hâle Getirme Yönetmeliği”) ise 15 maddeden müteşekkil olup her ne kadar hukuki bir metin ise de daha ziyade teknik konulara değinen ve bilgi teknolojileri temalı düzenlemelerden ibarettir.

Politika hazırlanırken; kişisel verilerin kayıt ortamları, kullanılan hukuki ve teknik terimlerin tanımları, kişisel verilerin saklanmasını ve imhasını gerektiren sebeplere ilişkin izahat, hukuka aykırı erişime ve işleme faaliyetlerine karşı alınan teknik ve idari tedbirler, saklama ve imha süreçlerinde yer alanların isimleri ve sorumlulukları, saklama ve imha süre tablosu ve periyodik imha sürelerine ilişkin bilgiler yer alacaktır.

Buradaki en önemli husus veri sorumlularına öngörülen periyodik imha yükümlülüğüdür.
maddede de, söz konusu Politikayı hazırlayanların ilk periyodik imha işleminde, henüz Politika hazırlamamış olanlarınsa Sicile kayıt yükümlülüğünün ortaya çıktığı tarihi takip eden otuz gün içerisinde kişisel verileri sileceği, yok edeceği veya anonim hale getireceği belirtilmiş olup periyodik imha sürelerinin faaliyet alanı ve sektörel özellikler gözetilerek Kurulca belirleneceği ancak bu sürelerin 90 günden fazla olamayacağı belirtilmiştir. Silmenin imkânsızlığı sorunsalı ise m. 8/3 hükmüyle giderilmiş ve bazı Avrupa ülkelerinde de rastlanan silinmiş sayılma müessesi düzenlenmiştir.

Görüldüğü üzere, her iki taslak yönetmelikte de veri sorumlularına yönetmeliklerin yürürlüğe girmesinden itibaren birtakım yükümlülükler getirilmektedir. Her ne kadar söz konusu metinler henüz taslak olsa da, şirketlerin söz konusu çalışmaların sonucunda ilgili yönetmeliklerce yapılması zorunlu Envanter ve Politika başta olmak üzere, ilgili mevzuata uyum kapsamında kişisel verilerin korunması hususunda bir an evvel çalışmaya başlamaları gerekmektedir.

Türkiye’de yerleşik olmayan veri sorumlularına da veri işleme olanağı verileceği, ancak Sicile kaydederek söz konusu kişilerin Kurul’un gözetiminde tutulacağı ve söz konusu veri sorumlularının da idari yaptırımlara maruz kalabileceği hususları netleştirilmiştir.

Sicil yönetmeliğindeki bazı kavramlar

Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmelik Taslağı 5 Mayıs 2017 tarihinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından internet sitesi üzerinden (kvkk.gov.tr) kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.

• İrtibat kişisi

Türkiye’de yerleşik olan veri sorumluları ile yurt dışında yerleşik olan ve tüzel kişi veri sorumlusu temsilcisi atayan veri sorumluları Sicile kayıt ve diğer işlemler için bir irtibat kişisi atamakla yükümlüdür.

• VERBİS

Veri sorumlularının Sicile başvuru ve Sicille ilgili diğer işlemlerde kullanacakları ve internet üzerinden erişilebilen bilişim sistemine VERBİS denmektedir.

• Kişisel veri işleme envanteri

Veri sorumlularının iş süreçlerine bağlı olarak gerçekleştirdikleri kişisel veri işleme faaliyetlerini, amaçlarını, veri kategorisi, aktarılan alıcı grubu ve veri konusu kişi grubuyla ilişkilendirilerek oluşturdukları ve detaylandırdıkları envanteri ifade etmektedir.

• Kişisel veri saklama ve imha politikası

Sicile kayıt yükümlülüğü olan veri sorumluları,  kişisel veri işleme amaçlarının gerektirdiği azami veri işleme sürelerini belirlemek için dayanak olan bir politika düzenlemekle yükümlüdür.

• Temsilci

Yurt dışında yerleşik veri sorumlularının,Türkiye’de yerleşik olan bir tüzel kişiyi ya da Türk vatandaşı bir gerçek kişiyi temsilci olarak atamaları gerekmektedir.

Silme, yok etme veya anonim hale getirme yönetmeliğindeki bazı kavramlar

Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı

• Silme

Silme, tamamen veya kısmen otomatik yollarla işlenen kişisel verilerin silinmesi; söz konusu kişisel verilerin ilgili kullanıcılar tarafından hiçbir şekilde erişilemez ve tekrar kullanılamaz hale getirilmesi işlemidir.

• Silinmiş sayılma

Kişisel verilerin silinmesi işlemi, diğer verilere de sistem içerisinde erişilememe ve bu verileri kullanamama sonucunu doğuracak ise; Kişisel verilerin ilgili kişiyle ilişkilendirilemeyecek duruma getirilerek arşivlenmesi, Başka herhangi bir kurum, kuruluş ve/ veya kişinin erişimine kapalı olması, Kişisel verilere yalnızca yetkili kişiler tarafından erişilmesini sağlayacak şekilde gerekli her türlü teknik ve idari tedbirlerin alınması kaydıyla kişisel veriler silinmiş sayılacaktır.

• Yok etme

Yok etme, bilgilerin saklandığı veri saklamaya elverişli tüm fiziksel kayıt ortamlarının tekrar geri getirilemeyecek ve kullanılamayacak hale getirilmesidir.

• Periyodik imha

Periyodik imha, Kanunda yer alan kişisel verilerin işlenme şartlarının tamamının ortadan kalkması durumunda kişisel verileri saklama ve imha politikasında belirtilen ve tekrar eden aralıklarla resen gerçekleştirilecek silme, yok etme veya anonim hale getirme işlemini ifade eder.

• Anonim hâle getirme

Anonim hâle getirme, kişisel verilerin başka verilerle eşleştirilse dahi kimliği belirli veya belirlenebilir bir gerçek kişiyle ilişkilendirilemeyecek hale getirilmesidir. Av. Lerzan Nalbantoğlu/Deloitte Times

İş Mahkemeleri Kanunu 12 Ekim 2017 tarihinde TBMM'de kabul edilmiş olup, 25 Ekim 2017 tarihli ve 30221 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Yasanın genel gerekçesinde ifade edildiği üzere 1950 yılından bugüne kadar geçen zaman da dikkat alınarak 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun yetersiz kaldığı ve 6100 Sayılı Kanun hükümleri de, dikkate alınarak yeni bir yargılama usulü hükümleri oluşturulmuştur. Yasa teknik anlamda, usul hükümlerine ilişkin değişikler içerdiği gibi maddi hukuka ilişkin İş Kanunu, Arabuluculuk Kanunu ve Sendikalar Kanunu'nda da, değişiklikler getirmektedir.

Açıklamalar

Öncelikle Yasa ile, yeni bir usul kanunundan öte yargılama üzerinde ciddi anlamda yük teşkil eden çalışma hayatının uyuşmazlıklarının yargı önüne gelinmeden çözülmesi amaçlanmaktadır. Bu konuyla ilgili en çarpıcı rakamsal değer 2016 yılı sonu itibariyle sadece Yargıtay'da bakılan 780 bin civarındaki uyuşmazlığın yaklaşık %15'i iş uyuşmazlıklarından kaynaklanmaktadır.

Yasa ile işçi-işveren ilişkilerindeki temel değişiklikler nelerdir? Basında da yer alan bireysel ve toplu iş sözleşmelerine dayanan işçi alacağı ve işe iade taleplerinde arabuluculuğu zorunlu hale getirilmesi çalışma hayatına, uyuşmazlıkların çözümüne nasıl etki edecektir? Yasa kapsamında yer alan temel değişiklikler ile iş uyuşmazlıklarında dava şartı haline getirilen zorunlu arabuluculuk sürecinin uygulama usul ve esaslarını ele almaya çalışacağız.

A) ARABULUCUĞA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

Öncelikle arabuluculuk ne demektir kısaca tanımlamak isteriz; 6325 sayılı Arabuluculuk Kanunu'nun 2. maddesin de, Arabulucu, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması halinde çözüm önerisi de getirebilen uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemini ifade eder.

Tanım metninde, bold olarak belirttiğimiz kısım Yasa ile 2. maddeye eklenmiştir. Arabulucuya çözüm önerisi getirme yetkisi verilmiştir. Ayrıca arabulucuya unvanını uzmanlık alanıyla birlikte örneğin "hesap uzmanı arabulucu" gibi kullanma imkânı tanınmıştır.

1- Dava Şartı Olarak Zorunlu Arabuluculuk Nedir?

Yasaya göre bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Bu kapsamda, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları ile SGK rücu davaları hariç kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı, sendikal tazminat, ücret alacağına ilişkin tüm talepler için dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunluluk haline geline gelmiştir.

Ayrıca düzenleme öncesi İş Mahkemeleri'nde görülmeyen Borçlar Kanunu'ndan düzenlenen genel hizmet sözleşmeleri, pazarlamacılık ve evde hizmet sözleşmeleri de, İş Mahkemeleri'nin görevine dahil edilmiştir.

Arabuluculuk sürecine başvuru, karşı tarafın yerleşim yerinin veya davaya konu iş yerinin bulunduğu arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonunun görevlendireceği sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır.

2- Arabulucu Kendisine Yapılan Başvuruyu Kaç Hafta İçerisinde Sonuçlandıracaktır? ​

Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içerisinde sonuçlandıracaktır. Zorunlu hallerde bu süre en fazla uzatılabilir. Taraflardan herhangi birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetini sona ermesi halinde davada kısmen veya tamamen haklı çıksa dahi yargılama giderinden sorumlu tutulur. Bu taraf lehine vekalet ücretine de, hükmedilmez. Her iki tarafta katılmazsa yargılama gideri kendi üzerlerine bırakılır. Asıl işveren-alt işverene karşı işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması aranır.

Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması halinde anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh bu şerh arabuluculuğun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesi tarafından verilecektir. Şerhin asıl uyuşmazlık hakkında görev ve yetki kurallarına göre belirlenecek olan mahkemeden talep edilmeyecektir.

Taraflar ve avukatları ile arabulucunun birlikte imzaladıkları anlaşma belgesi, icra edilebilirlik şerhi aranmaksızın ilam niteliğinde belge sayılır. Anlaşılan hususlarda taraflar dava açamayacaktır.   

3- Arabuluculuk Görüşmelerine Kimler Katılabilir ?

Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. İşverenin yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da görüşmelerde işvereni temsil edebilir, bu halde pekâlâ İK Müdürleri/Direktörleri de, arabuluculuk görüşmelerine katılabilecektir. Bu imkanın uyuşmazlıkların çözümüne ciddi anlamda katkı sağlayacağını, uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayacaktır. Ayrıca arabuluculuk müzakerelerine uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişilerde, hazır bulundurulabilir.

B) 4857 SAYILI İŞ KANUNU'NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

1- İşe İade Davalarında Zorunlu Arabuluculuk Nasıl Uygulanacaktır?

İşveren tarafında fesih işleminden sonra işe iadesini talep eden işçi, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda işçi ve işveren tarafının işe iade konusunda anlaşmaya varamamaları halinde, arabulucu tarafından son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilecektir. İşe iade davasının, arabulucuya başvurmaksızın doğrudan açılması durumunda dava, dava şartı eksikliğinden reddedilecek olup, kesinleşen kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde taraflar arabulucuya başvurabilecektir.

İş Kanunu'nun 20. Maddesinin 1. ve 3. fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir :

" İş Sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması halinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesine dava açılabilir. Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede iş mahkemesi yerine özel hakeme de götürülebilir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden reddi halinde ret kararı taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden 2 hafta içinde arabulucuya başvurulabilir. Dava ivedilikle sonuçlandırılır. Mahkemece verilen karar hakkında istinaf yoluna başvurulması halinde, bölge adliye mahkemesi ivedilikle ve kesin olarak karar verir "

2- İşe Başlatılmama Durumunda Ödenecek Tazminat Miktarı Parasal Olarak Belirlenecektir

Yasa, İş Kanunu'nun 21. maddesinde köklü değişiklik yapmıştır. Bu değişiklikle artık boşta geçen süre ücret alacağı olarak belirttiğimiz 4 aya kadar ücret alacağı ve işçinin işe iade alınmaması halinde 4 aylık maaş tutarında az olmamak üzere ödenen tazminat miktarının parasal miktar olarak belirlenmesini hükme bağlamıştır.

Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları durumunda taraflar; işe başlatma tarihini, işe başlatılmama durumunda ödenecek olan tazminatı ve diğer hakların parasal miktarını da belirlemek zorundadırlar. Aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılacak ve son tutanak buna göre düzenlenecektir. İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması halinde fesih geçerli hale gelecek ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olacaktır.

İşçinin hesaba esas ücretinin ise dava tarihindeki bir başka deyişle iş akdinin feshedildiği tarihteki ücreti olacağı belirtilmiştir. İşe iade davası bu değişiklikle birlikte tespit davası özelliğini kaybetmiştir. Zira işçi alacak miktarı da, belli olduğu için alacağını direkt olarak icraya koyabilecektir.

3- Yıllık Ücretli İzin ve Tazminat Alacaklarında Zamanaşımı Süresi 5 Yıldır

Yasayla İş Kanunu'na ek madde eklenerek aşağıdaki alacakların zamanaşımı süresi kanun yürürlüğe girdikten sonra sona eren iş sözleşmeleri için geçerli olmak üzere hangi kanuna tabi olursa olsun 5 yıl olarak belirlenmiştir :

• Yıllık ücretli izin,
• Kıdem tazminatı,
• Kötüniyet tazminatı,
• İş sözleşmenin bildirim şartına uyulmaksızın feshinden kaynaklanan tazminat,
• Eşit davranma eşit davranma ilkesine uyulmaksızın feshiden kaynaklanan tazminat. ​

4- İş Kanunu 91. Maddesinde Yapılacak Değişiklikle Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinin İnceleme Yetkisi Sınırlandırılmaktadır

Zorunlu arabuluculuk müessesine paralel olarak, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerinin "iş sözleşmesi fiilen sona eren işçilerin" kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikayetleri inceleme yetkisi kaldırılmaktadır. İş sözleşmesi devam eden işçiler bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının iş müfettişleri eliyle denetim ve teftiş yetkisi devam edecektir. İş sözleşmesi fiilen sona eren işçiler ise doğrudan arabulucuya başvuracaklardır.

C) USUL YÖNÜNDEN YAPILAN DEĞİŞİLİKLER

Yargılamanın hızlandırılması amacıyla aşağıda belirtilen kararlar hakkında temyiz yoluna kapatılarak, Yargıtay denetimi dışında bırakılmıştır : ​

• İşe iade davaları,
• İşveren tarafından toplu iş sözleşmesi veya işyeri düzenlemeleri uyarınca işçiye verilen disiplin cezalarının iptali için davalarda verilen kararlar,
• İşyeri sendika temsilcilerinin işe iade davaları (6356 Sayılı Kanun 24/1 md).
• İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklara konu tespit davaları (6356 Sayılı Kanun 34/5 md).
• Uygulanmakta olan bir toplu iş sözleşmesinin yorumundan doğan davalar (6356 Sayılı Kanun 53/1 md).
• Taraflardan her biri, karar verilen veya uygulanmakta olan bir grev veya lokavtın kanun dışı olup olmadığının tespitine ilişkin davalar (6356/71/1 md).

Yukarıda anılan davalar yönünden Bölge Adliye Mahkemesi'nin verdiği kararlar kesin olacaktır.

Genel olarak Yasa ele alındığında, objektif olarak yasanın temelinde ekonomik mantık bulunduğu, her iki tarafında kazandığı, mutlu olacağı çözümün amaçlandığı anlaşılmaktadır. Zira işçinin amacı, alacaklarına bir an önce kavuşmakken, işverenin amacı ise ekonomik olarak en avantajlı çözüm olacaktır. Yasa, Cumhurbaşkanı'nın onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup, zorunlu arabuluculuk ve işe iade davasının hüküm ve sonuçlarına ilişkin hükümler ise 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girecektir.  www.kpmgvergi.com

Geçtiğimiz hafta başında SGK sitesinde yayınlanan duyuru yeni bir uygulama gibi yorumlanmaya kalkışıldı.

Fiili Hizmet zammını köşemizden yazısı dizisi yaparak siz okurlarımızla buluşturmuştuk.

‘’ 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında fiili hizmet süresi zammına tabi olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklerine maruz kalmadıkları 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında değerlendirilmemektedir.’’ denilmiştir.

Yazılarımızda zaten bunu açıklamasını yapmamıza rağmen ısrarla yeni uygulama diye sigortalılara aktaran köşe yazıları görsel ve sosyal medya da bilgi kirliliği yaratıyor.

5510/40’ıncı maddesinde Fiili Hizmet zammı kanunla açıklanmış,konuyla ilgili yönetmelik ve genelgeler belirlenmiş,SGK çalışanlarına eğitimleri verilmiştir.

SGK tarafından yayınlanan iç yazı da yapılan incelemelerde Fiili Hizmet kazanılması mümkün olmayan dönemlerde eski yıllardan 2008/10 önce alışkanlığı sürdüren kamu /özel sektör kuruluşları ayrıntılara dikkat etmeden fiili hizmette 30 gün beyan esası yaparak haksız yere hem sigortalılık süresi,günü hem de emeklilik yaşında yaştan düşürecek süre ihlali yapıldığı görülmüştür.

9 yıl üzerine uyarı mahiyetinde bir duyuru ele alınmış,bu duyur da  30 gün Fiili Hizmet çalışmayacak işyerlerinden en fazla 26 gün Fiili Hizmetli APHB 4 günde Fiili Hizmet ihtiva etmeyen APHB düzenlemesi yoluna gidileceği hatırlatılmıştır.

Yönetmelikle birlikte  fiili hizmeti okurlarımıza kısaca açıklıyoruz.

Yönetmelik, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi işyeri, işveren, kamu idareleri ve sigortalılar açısından fiili hizmet süresi zammı uygulamasına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından 5510/ 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve tablonun birinci sütunundaki işler yada işyerlerinde çalışan ve ikinci sütunda belirtilen işleri yaparak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalılar yararlandırılır.

FİİLİ HİZMETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmeleri için, 5510/40’da  yer alan işyeri ve işlerde;

• Fiilen çalışarak söz konusu işlerin risklerine maruz kalmaları ,
• Bu sürelere ait çalışılan prim ödeme gün sayıları ile 5510/ 81 inci maddesinde belirtilen prim  tutarları yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan prim belgesi ile SGK’na bildirilir. 
• Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılır.
• Bunların dışında  kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılmaz.
• Kontrol, denetim ve idareciliğin gerektirdiği gözlem ve benzeri amaçlarla kısa süreli çalışmalar, bu işlerin fiilen yapılmayıp işin yönetim görevinin yapılması ile birinci fıkrada yer alan tablodaki işleri yapmakla birlikte işin otomasyonla yapılması, ileri teknolojilerin kullanılması gibi sebeplerle riskin ve zararlı faktörlerin etkilerinin ortadan kalktığı durumlarda sigortalılar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılmaz.
• Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde çalışmadığı halde, söz konusu işyerleri ve işler kapsamında gösterilmek suretiyle fiili hizmet süresi zammından yararlandığı tespit edilenlerin bu süreleri iptal edilir.

Yaptıkları iş nedeniyle tabloda belirtilen işyeri ve işlerden aynı anda birden fazlasına tabi olan sigortalılara en yükseğine göre fiili hizmet süresi zammı verilir.

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMI ÖZET TABLOSU

Tablonun (13) ve (14) numaralı sıralarda çalışan sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmeleri için çalışmanın ilgili kamu idaresinde ve belirtilen kadro veya unvanlarda geçmesi, (18) numaralı sırasında yer alanların ise bu görevleri yapması gerekir.

Tablonun (18) numaralı sırasında yer alanlar hariç, fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak risklerine maruz kalmadıkları 17/3/1981 tarihli ve 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında değerlendirilmez. (13) ve (14) numaralı sıralarda çalışan sigortalıların ise ücretsiz izin süreleri dışındaki diğer süreleri 40 ıncı madde kapsamında değerlendirilir.

Tablonun (10) numaralı sırasında yer alan yeraltı işlerinin maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar için 11/9/2014 tarihinden itibaren, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içerisinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs, iş öncesi ve sonrası hazırlık sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalma şartı aranmaz. Vedat İlki

https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=8949