Bilindiği üzere, Bağımsız Denetim Yönetmeliği’nin (BDY) 34/1-d maddesi uyarınca, denetim kuruluşları ve denetçilerin son takvim yılına ait gelirlerini Kurumumuza bildirmesi gerekmektedir.

2023 takvim yılına ait gelirlerin Kurumumuza bildirilmesine ilişkin yükümlülüğün zamanında, tam ve doğru olarak yerine getirilmesi ve bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle herhangi bir yaptırımla karşılaşılmaması adına aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önem arz etmektedir:

1) Kimler gelir bildiriminde bulunmalıdır?

Denetimin yapılış amacına/kapsamına bağlı olmaksızın 01.01.2023-31.12.2023 tarihleri arasında bağımsız denetim sözleşmesi imzalamış olan tüm denetim kuruluşları ve denetçilerin 2023 takvim yılına ait gelirlerini Kurumumuza bildirmesi gerekmektedir.

2) Bildirim ne zamana kadar yapılmalıdır?

2023 takvim yılına ait gelirlere ilişkin bildirimin Mayıs ayının on beşinci gününün sonuna kadar yapılması gerekmektedir.

3) Bildirim nasıl yapılmalıdır?

Bildirimler yukarıda belirtilen süre içerisinde Sözleşme Bilgi Girişi Sisteminde (SBG) yer alan “Gelir Bildirimi” menüsü üzerinden elektronik ortamda yapılmalıdır.

2023 takvim yılına ait gelirler bildirilirken;

• Bağımsız denetim faaliyetlerinden,
• Diğer denetim faaliyetlerinden,
• Defter tutma hizmetlerinden,
• Danışmanlık hizmetlerinden,

kaynaklanan gelirler ayrı ayrı gösterilmelidir.

Tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın, 2023 takvim yılı içerisinde gerçekleştirilen yukarıdaki faaliyetlerden kaynaklanan gelirler bildirilmelidir.

4) Şeffaflık raporu yayımlayan ve raporda 2023 takvim yılına ait gelirlerine yer veren denetim kuruluşlarının da gelir bildiriminde bulunması gerekiyor mu?

2023 takvim yılına ilişkin şeffaflık raporu yayımlayan ve söz konusu şeffaflık raporunda anılan takvim yılına ait gelirlerine yer veren denetim kuruluşlarının da SBG’de yer alan “Gelir Bildirimi” menüsü üzerinden gelir bildiriminde bulunması gerekmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Kaynak: KGK

7440 sayılı Kanunun 6/1 maddesi kapsamında mükellefler stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan emtialara ilişkin yapılan bildirim sonucunda bildirilen stok tutarı Stoklar hesabına karşılık 525 KAYDA ALINAN EMTİA ÖZEL KARŞILIK HESABINA kaydedilir. 7440 sayılı Kanuna göre emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.

525 No.lu Hesap, parasal olmayan öz sermaye unsuru kıymet olarak enflasyon düzeltmesine tabidir. Bu durumda enflasyon düzeltmesi sonrası farkın da ortaklara dağıtılıp dağıtılamayacağının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu Mükerrer 298. maddesi ile 555 Seri No.lu Vergi Usul Genel Tebliği hükümlerine göre açıklanması gerekir.

555 Seri No.lu Vergi Usul Genel Tebliğine göre 7440 sayılı Kanun kapsamında, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtianın kayda alınmasına ilişkin olarak oluşturulan karşılık hesapları bilançoda düzeltilmiş değerleriyle yer alır. 555 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Tebliğine öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz. Bunun haricinde enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur ve kar dağıtımı tabi tutulur.

Bu durumda 7440 sayılı Kanun 525 KAYDA ALINAN EMTİA ÖZEL KARŞILIK HESABINA yönelik 2024 sonrasında ortaklara dağıtımı halinde:

• 7440 sayılı Kanuna göre emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılır ve vergilendirilmez.
• 555 Seri No.lu Vergi Usul Genel Tebliğine göre enflasyon düzeltme farkı ortaklara dağıtılırsa, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur ve kar dağıtımı tabi tutulur.

Burada üzerinde durulması gereken nokta öz sermaye enflasyon düzeltme farklarının başka hesaba aktarımı, ortağa dağıtımı 525 No.lu hesap özelinde değil örneğin 213 sayılı Kanunun 328 ve 329 uncu maddeleri kapsamında oluşturulan sabit kıymet yenileme fonu ile aynı Kanunun 325/A maddesi kapsamında ayrılan girişim sermayesi fonu; 5520 sayılı Kanunun 5/1-e, j ve k bentleri gereğince oluşturulan fonlar;; 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun ek 3 üncü maddesi ile 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3. maddesi kapsamında oluşturulan fon hesapları  içinde geçerlidir.

Amortisman Süresi Biten Ancak Amortisman Ayrılmayan / Daha Az Ayrılan İktisadi Kıymetlerin Enflasyon Düzeltmesi

2023 Hesap Dönemi öncesinde ayrılmamış amortisman tutarları enflasyon düzeltmesinde dikkate alınmayacaktır. Faydalı ömür süresini tamamlayan ve amortisman yoluyla değeri tamamen yok edilmiş iktisadi kıymetlerin birikmiş amortismanlarının enflasyon düzeltmesine tabi tutulması ihtiyaridir.
Amortisman süresi bitmiş ama amortisman ayrılmamış iktisadi kıymetler açısından ise durum açıklanmaya değerdir. Burada daha önce ayrılmayan amortismanlar açısından muhasebenin çift kayıt sistemi yönünden 257 / 570-580 – 590 No.lu hesaplar açısından karşılıklı düşünmek gerekir. Bu durumda geçmiş dönemlerde ayrılmamış olsa dahi 570-580 – 590 No.lu hesaplarda da bir değişiklik yapılmayacaktır. Bunun neticesinde bu hesaplar enflasyon değerlemesine tabi olduğu için 2023 döneminde 698 – 2024 döneminde 590 hesapları açısından değerlenecektir ve enflasyon düzeltmesi sonrası kâr zarar açısından bir değişikliğe neden olmayacaktır.

296 Geçici Hesap ve Enflasyon Düzeltmesi

7440 sayılı Kanunun 6/3. Fıkrasına Göre Mükelleflerin Bilançolarında Görülmekle Birlikte İşletmelerinde Bulunmayan;

– Kasa Mevcutlarını,

– İşletmenin Esas Faaliyet Konusu Dışındaki İşlemleri Dolayısıyla (Ödünç Verme Ve Benzer Nedenlerle Ortaya Çıkan) Ortaklarından Alacaklı Bulunduğu Tutarlar İle Ortaklara Borçlu Bulunduğu Tutarlar Arasındaki Net Alacak Tutarlarını, (“131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınarak)

– Bunlarla İlgili Diğer Hesaplarda Yer Alan İşlemlerini(136. Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı)

%3 Oranında Vergi Ödenmesi Suretiyle Vergi Dairelerine Beyan Etmek Suretiyle Kayıtlarını Düzeltebileceklerdir. Yapılan düzeltme tutarları ve ödenecek vergi 689 Diğer Olağandışı Gider Ve Zararlar Hesabına (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) kaydedilir.  7440 sayılı Kanunun 1 sayılı Tebliğine göre kayıtlarda bu hesap yerine dileyen mükellefler 296 Geçici Hesabı kullanabilir. Söz konusu Geçici Hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamaz. 296 Geçici Hesabı kullanma tercihinde bulunmayan mükellefler açısından dönem karı azalacak veya dönem net zararı artış gösterecektir. Bu durumda teknik iflas v.b. konularda analizler mükellef aleyhine olacaktı. Bu durum göstermektedir ki 296 Geçici Hesabı aslında aktif/ pasifi değil özkaynağı düzenleyici bir hesap kodudur ve özkaynaklarla birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Nevi itibarıyla iktisadi işletmelere dâhil bulunan kıymetlerden parasal ve parasal olmayan kıymetler 555 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki listelerde (EK 1 ve EK 2) yer almaktadır. Bu listelerde parasal / parasal olmayan kıymetlerin arasında 296 Geçici Hesabı sayılmamıştır. 555 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre söz konusu listelerde öz sermaye kalemlerine yer verilmemekle birlikte, aksine bir hüküm olmaması ve Tebliğde bir belirleme yapılmamış olması şartıyla, bu Tebliğ uygulamasında öz sermaye kalemleri “parasal olmayan kıymet” olarak addolunur. 296 Geçici Hesabı özkaynağı düzenleyici bir hesap olması nedeniyle “parasal olmayan kıymet” olarak addolunması gerektiği düşünülmektedir. Bunun sonucunda enflasyon düzeltmesine tabi olduğu düşünülmekte ve düzeltme katsayısı ile değerinin düzeltilmesi gerekmektedir.

Enflasyon Düzeltmesi Sonrası Dikkate Alınacak Bilançolar

Enflasyon Düzeltmesi Öncesi Bilançonun Dikkate Alınması Durumları

·      Net Dönem Karının Dağıtılmasında: Kar Payı Tutarı, Enflasyon Düzeltmesi Uygulanmış Finansal Tablolarda Bulunan Kar Dağıtımına Konu Kaynakların Toplamını Aşamaz.
·      Yedek Akça Ayrılmasında
·      İntifa Senedi Sahiplerine Ödeme Yapılmasında
·      Kar Payı Avansı Hesaplamalarında

Enflasyon Düzeltmesi Sonrası Bilançonun Dikkate Alınması Durumları

·      Serbest Yedek Akçelerden* Ve Dağıtılabilir Diğer Kaynaklardan Yapılacak Zarar Mahsubundan Sonra Kalan Kar Payının Dağıtılmasında
·      Sermaye Artırımı/Azaltımı İşlemlerinde: Şirketin Sermayesine İlişkin Yapılacak Değerlendirmelerde, Ticaret Siciline Tescil Edilmiş Olan Sermaye Tutarı Esas Alınır.
·      Birleşme/Bölünme/Tür Değişikliğinde
·      Sermaye Kaybı/Borca Batık Olma Hallerinde

Enflasyon Düzeltmesinin Borca Batıklığa Etkisi

Ticaret Bakanlığı Tarafından Yayımlanan Enflasyon Düzeltmesi Uygulayan Şirketlerde Esas Alınacak Finansal Tablolara İlişkin Tebliğ Taslağı’na Göre Borca Batıklık Tespitinde Enflasyon Düzeltmesi Uygulanmış Bilanço Esas Alınır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 376. maddesine Göre Sermayenin Kaybı, Borca Batık Olma Durumunu 3 Şekilde Açıklamıştır.
·       Sermaye İle Kanuni Yedek Akçeler Toplamının Yarısının Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalması Hali: İyileştirici Önlem Yeterlidir
·       Sermaye İle Kanuni Yedek Akçeler Toplamının 2/3’ünün Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalması Hali: Sermayenin Üçte Biri İle Yetinme Veya Sermayenin Tamamlanmasına Karar Verilmesi Gerekir.
·       Borca Batık: Aktiflerin Şirket Alacaklılarının Alacaklarını Karşılamaya Yetmediğinin Anlaşılması Hâli Yani Aktiflerin Şirket Borcundan Düşük Olmasıdır.

2023 Hesap Dönemi Bilançoları Üzerinde Enflasyon Düzeltmesi Uygulanması İle Stok Ve Maddi Duran Varlığı Olan Şirketler Açısından Olumlu Etki Yapmıştır. Bu Durumda Enflasyon Düzeltmesi Sonucu Şirketlerin Borca Batık Olma Durumundan Çıkmış Olması Muhtemeldir Ve Bu Durum Şirket Lehinedir. Burada Öz Sermaye Hesaplarının Enflasyon Düzeltmesi Sonucu Zarar Etkisi Akla Gelmekle Birlikte Öz Sermaye Hesabı Artışı Geçmiş Yıl Zararı/ Geçmiş Yıl Karındaki Azalmayı Nötrler Durumda Ve Bilançoya Etki Etmemektedir. Buna Ek Olarak 555 No.lu Tebliğ Öz Sermaye Kalemlerine Ait Enflasyon Farklarını Düzeltme Sonucu Oluşan Geçmiş Yıl Zararlarına Mahsubuna Olanak Tanımıştır.

Arsa Alımı Sonrası Özel İnşaatlarda Enflasyon Düzeltmesi

Bir mamul üretimi olarak görülmesi gereken özel inşaat üretiminde, üretim maliyetinin bir unsuru niteliğine dönüşen arsa payı maliyetinin, inşaat maliyetine yüklenmesi gerekmektedir. İnşaat yapmak üzere satın alınan arazilerin maddi duran varlık olarak “250 Arazi ve Arsalar” hesabında kayıtlara alınması ancak, giderlerin yansıtma hesapları aracılığıyla üretim hesaplarına aktarma işleminde “250 Arazi ve Arsalar” hesabından “151 Yarı Mamuller- Üretim” hesabına aktarılması gerekmektedir. Arsa için inşaat yapı ruhsatı alınması tek başına “150 İlk Madde ve Malzeme” hesabında izlenmesini gerektirmez.  “150 İlk Madde ve Malzeme” ve “250 Arazi ve Arsalar” hesapları farklı şekillerde enflasyon düzeltmesine tabidir. (20.04.2005 – 017665 Sayılı Özelge)

Toplulaştırılmış yöntemler kullanılarak düzeltilebilecek parasal olmayan kıymetler, stoklarla sınırlıdır. bu durumda 250 Arazi ve Arsalar Hesabı stok mahiyetinde olmadığından Toplulaştırmış Yöntem Uygulanamaz ve gerçek yöntemle enflasyon düzeltmesi yapılması gerekir. Boş arsa ve araziler amortismana tabi değildir.

Yıllara Sari İnşaat Enflasyon Düzeltmesi Hesap Kodları

Yıllara sâri inşaat ve onarma işlerine ilişkin maliyetleri ile hakedişler deftere kayıt tarihi esas alınarak düzeltme işlemine tabi tutulacaktır.  Mahsuben verilen veya alınan avanslar, ödeme veya tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilir. 2023 hesap dönemi sonu itibarıyla düzeltme sonucu oluşan düzeltme farkları işin bitiminde mali kâr/zarar tutarının tespitinde dikkate alınmayacaktır.

* 697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı: Yıllara sâri inşaat işlerine ilişkin maliyetlerin ve hakediş bedellerinin düzeltmesinden ortaya çıkan farklar bu hesapta izlenir.

* 178 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı: 697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı borç kalanı vermesi durumunda bu hesaba devredilerek kapatılır.

* 358 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı: 697 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı alacak kalanı vermesi durumunda bu hesaba devredilerek kapatılır.

Sermayeye İlave Edilen Enflasyon Düzeltme Farklarının Kurumlar Vergisi – Kâr Dağıtımı Karşısında Durumu

Öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları Kurumlar Vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kar dağıtımı sayılmaz. Özelgelerin analizinde sermayeye eklenmiş olan pasif kalemlere ait enflasyon fark hesaplarının, şirketin sermaye azaltımı yapması veya tasfiye edilmesi sebebiyle ortaklara dağıtılması halinde,

* işletmeden çekilen tutarların öncelikle kurumlar vergisine tabi tutulması( ilgili dönem kar zararı ile ilişkilendirmeden enflasyon düzeltmesi yapılan dönem itibariyle),

* vergi sonrası dağıtılan kazancın da kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulması gerekmektedir.

501 Ödenmemiş Sermaye Hesabı Enflasyon Düzeltmesi

Enflasyon Düzeltme işleminde bilançoda yer alan parasal olmayan 500 Sermaye Hesabı Enflasyon Düzeltmesine göre:

» Nakit Olarak Ödenmiş Sermaye Tahsil Tarihi

» Ayni Sermaye Olarak Konulan Kıymetler Mülkiyetin İntikal Ettiği Tarih Düzeltmeye Esas Tarih olarak dikkate alınır.

Bu durumda ödenmeyen sermaye enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Ödenmiş sermayenin enflasyon düzeltmesi sonucu ortaya çıkan olumlu/olumsuz farkları “500-Sermaye Hesabında değil:

*“502- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları Hesabı” veya

*“503- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabında (-)” takip edilir.

2003 Hesap Dönemine İlişkin 502- Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları Hesabı ve 503- Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabında yer alan tutarlarda düzeltmeye tabidir.

2024 Toplulaştırılmış Yöntemden 3 Hesap Dönemi Boyunca Vazgeçilemez.

Stokların düzeltilmesinde gerçek yöntemi kullanan mükellefler mümkün olduğunca inebildikleri kadar alt ayrıma giderek düzeltme işlemini gerçekleştireceklerdir. Toplulaştırılmış yöntemleri seçenler ise her bir mal grubu ve mümkün olduğunca inebildikleri her bir alt ayrım itibarıyla diledikleri toplulaştırılmış yöntemi kullanmakta serbesttirler. Bu durumda enflasyon düzeltmesi sırasında gerçek yöntem- toplulaştırmış yöntem uygulamasına mamul- yarı mamul- ham madde bazında alt ayrıma göre karar vermek, her bir alt ayrımlar için yöntem seçimi gerekir.

2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan toplulaştırılmış yöntem tercihi sonraki dönemlerde değiştirilemediği gibi, toplulaştırılmış yöntem tercihinde bulunanların her bir mal grubu ve alt ayrım itibarıyla seçtikleri toplulaştırılmış yöntemden üç hesap dönemi boyunca vazgeçmeleri mümkün değildir. Ancak, 2024 hesap dönemi ilk geçici vergi dönemi itibarıyla yapılan gerçek yöntem tercihi sonraki hesap döneminde değiştirilebilecektir.

Karşılık Hesabı ve Enflasyon Düzeltmesi

Düzeltme işlemine tabi olacak karşılıklar Vergi Usul Kanun hükümlerine göre ayrılması mümkün olan karşılıklardır. Buna göre Vergi Usul Kanununda yer almayan:

» Kıdem Tazminatı Karşılığı

» Garanti Gider Karşılığı gibi karşılıklar enflasyon düzeltmesinde de dikkate alınmaz.

Vergi Usul Kanununda yer alan Şüpheli Alacak Karşılığı ise parasal mahiyet taşıdığından enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.

2023 yılında Sermayeye İlave Edilen Yeniden Değerleme Fonu ve 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkı Hesabı

1/1/2024 tarihinden önce  213 sayılı Kanunun geçici 31-32. maddesi ve/veya mükerrer 298. maddesinin (Ç) fıkrası kapsamında fonda bekletilen ve sermayeye ilave edilmiş olan yeniden değerleme fonların sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları, artış olarak dikkate alınmaz ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz.  Sermayenin, düzeltmeye esas tutarına ulaşılırken (sermayeye ilave edilmiş olan) bu nevi fonlar düzeltmeye tabi tutulmadan sermayeden düşülür. Bu durumda nakdi / ayni sermaye artışlarının enflasyon düzeltmesi yapılması sonrasında sermayede olumsuz fark oluşabilir. Bu durumda olumsuz fark 503 Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları Hesabına kaydedilir.

580 Geçmiş Yıllar Zararı Hesabı ile 502 Sermaye Düzeltme Olumlu Farkları Hesabı Mahsubu

31.12.2023 tarihinde enflasyon düzeltmesi öncesinde rutin kayıtlar yapılmak suretiyle dönem sonu kar zarar oluşacak ve buna göre enflasyon düzeltme öncesi bilanço verileri ile Kurumlar Vergisi beyanı oluşacaktır. Bundan sonra enflasyon düzeltme kaydı yapılacak ve parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farklar “698- Enflasyon Düzeltme Hesabı” ile karşılıklı çalışacaktır. Yapılan düzeltme sonucu zarar tutarı yüksekse 580 Geçmiş Yıllar Zararları Hesabı kullanılacaktır. 555 VUK Tebliğine göre öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları ( 502, 549) düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz. Bu durumda 2023 yılında düzeltme sonucu hesaplanan 580 No.lu hesap ile 502-549 No.lu hesaplar mahsuplaştırılabilir. Bu durumda enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan zarar enflasyon düzeltmesi kapsamında tanzim edilen bilançoda gösterilmeyebilecektir.

Gelecek Dönemlere İlişkin Sigorta Giderlerinin Enflasyon Düzeltmesi Karşısındaki Durumu

Peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken180 ve 280 No.lu Hesaplarda izlenen gelecek aylara – yıllara ait giderler parasal olmayan kıymetlerden sayıldığı için Defterlere Kayıt Tarihi itibariyle enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. Bunlara mahsuben verilen veya alınan parasal olmayan avanslar, ödeme veya tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilir. Bunlara örnek olarak peşin ödenen işyeri kira gideri – işyerine ilişkin sigorta gideri – güvenlik için bina kamera bedelleri verilebilir. Bu tutarlarda enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.

180- 280 Nolu Gider Hesapları Enflasyon Düzeltmesine Tabi İken 181-281 Gelir Tahakkuk Hesapları Enflasyon Düzeltmesine Tabi Değildir.

Enflasyon Düzeltmesi Sonrası Stokların – Arsaların / Maddi Duran Varlıkların Zararına Satışı

Enflasyon düzeltme işlemine tabi tutulmuş olan 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetlerden amortismana tabi olmayan kıymetlerin, düzeltilmiş değerlerinin altında bir bedelle satılması halinde, düzeltme sonrası değerle, düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zarar, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Bu durumda 2024 Hesap Döneminde parasal olmayan kıymetlerden olan stokların -arsaların amortismana tabi olmaması nedeniyle zararına satışı gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmayacak olup, amortismana tabi olan maddi duran varlıkların zararına satışı gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınabilir.

Ersan KARACA
Yeminli Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.alomaliye.com/2024/05/06/enflasyon-duzeltmesi-bilinmesi-gerekenler/

Ramazan’da 3.000 TL olarak ödenen emeklilere bayram ikramiyesi, bir değişiklik olmazsa Kurban Bayramı’nda da 3.000 TL olarak ödenecek. Emeklilerle birlikte dul ve yetim aylığı alanlara da bayram ikramiyesi ödeniyor. Emekliler ile dul ve yetim aylığı alanlara ödenen ikramiye rakamı ise farklı.

Bayram ikramiyesi her yıl Ramazan ve Kurban Bayramının içinde bulunduğu ay itibarıyla SGK’dan gelir veya aylık alanlara ödeniyor. Dolayısıyla emekliler, dul ve yetim aylığı alanlar, malulen emekliler yılda iki kez bayram ikramiyesi alıyorlar. Bayram ikramiyesi alabilmek için bayramın içinde bulunduğu ayda SGK’dan aylık ve gelir almak gerekiyor. Bu yıl Kurban Bayramı’nın ilk günü 16 Haziran Pazar. Dolayısıyla haziran ayı itibarıyla SGK’dan gelir ve aylık almaya hak kazanmış ve talepte bulunmuş kişiler Kurban Bayramı’nda bayram ikramiyesi alabilecekler.

Bayram ikramiyesinden yalnızca emekliler değil, SGK’dan gelir ve aylık alan bütün kişiler yararlanabiliyor. Bunlar emekliler, maluller, dul ve yetim aylığı alan kişiler, iş kazası sonrası sürekli iş göremezlik geliri alan kişiler, iş kazası sonrası sürekli iş göremezlik geliri alırken vefat eden kişilerin hak sahipleri, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışması bulunan ve Türkiye’den kısmi gelir ve aylık alan kişiler de bayram ikramiyesi alabiliyorlar.

Emekliler ve malulen emekli olmuş malullük aylığı alan kişiler için bayram ikramiyesinin tutarı 1.100 TL. 1.000 TL olarak başlayan bayram ikramiyesi tutarı 2021 yılında 1.100 TL’ye çıkartılmıştı. 2023 yılında 1.100 TL olan rakam 2.000 TL’ye çıkartılmıştı. Son olaraksa bu yılın mart ayında ikramiye tutarı 3.000 TL’ye yükseltildi.

Herkes aynı almıyor

Bayram ikramiyesinin tutarı, ölüm aylığı alan kişiler için ölüm aylığı payına endeksli. Örneğin kocasından dul aylığı alan ve çalışan kadın, yüzde 50 oranında ölüm aylığı alır. Bu durumda aylık alan dul eşe 1.500 TL bayram ikramiyesi ödenir. Çalışmayan ve emekli olmayan dul eş aylık alan tek kişi ise yüzde 75 oranında ölüm aylığı alır.

Bu durumda dul eşe 2.250 TL bayram ikramiyesi ödenecek. Diğer yandan babasından dolayı aylık almakta olan kız çocuk yüzde 25 oranında aldığı yetim aylığı nedeniyle 750 TL bayram ikramiyesi alabilecek. Dolayısıyla dul ve yetim aylığı alan kişilerin ikramiyesi ölüm aylığı oranına göre belirlenecek. Bayram ikramiyesi tutarındaki artış aynı ölçüde bu durumdaki kişilerin ikramiyelerini de artıracak.

Haczi olan ne yapacak?

Emeklilerin emekli aylıkları nafaka ve SGK borcu dışında haczedilemiyor. Dolayısıyla borcu bulunan ve hakkında haciz başlatılmış emekli aylığını almaya devam edebiliyor.

Bayram ikramiyesi için de aynı durum geçerli. Haczi bulunan emeklinin maaşı haczedilemeyeceği gibi, bayram ikramiyesine de haciz konulamıyor. Emeklinin, dul ve yetimin bayram ikramiyesinden haciz ya da borç nedeniyle kesinti yapılamıyor ve bayram ikramiyesinin tutarında bir azalma yaşanmıyor.

Halen Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan aylık alanların bayram ikramiyesi alması için başvuru yapmalarına gerek yok. Bu kişilere ikramiyeler herhangi bir başvuru olmaksızın ödenecek. Ödemeler doğrudan emekli aylıklarının yatırıldığı bankalara yapılacak. Dolayısıyla bayram ikramiyelerini emekliler kendi bankalardan çekebilecekler.

Ölüm aylığı almakta olan kız çocukları evlenmeleri halinde aylıklarını kaybediyorlar. Ancak evlenirken ölüm aylıklarının iki yıllık tutarını çeyiz parası olarak alıyorlar. Bayram ikramiyeleri çeyiz parasının hesabında dikkate alınmıyor. Evlilik hazırlığındaki kişilerin bayram ikramiyesi alabilmek için düğünü ertelemeleri söz konusu olabilir. Düğünü bayram sonrası yaptığı için bayram ikramiyesi ödendiği tarihte aylık alıyor olan kız çocuğu bayram ikramiyesi alabilir.

Bu ay emekli dilekçesi

Emeklilerin bayram ikramiyesi alabilmesi için bayramın içinde bulunduğu ay SGK’dan aylık alıyor olmaları gerekiyor. SSK ve Bağ-Kur’lular için aylık talebinde bulunulan ayı takip eden ayın başından itibaren aylığa hak kazanıldığı için mayıs ayının son günü olan 31 Mayıs’a kadar aylık talebinde bulunan kişiler 1 Haziran itibarıyla aylığa hak kazanmış olacakları için Kurban Bayramı’nda ikramiye alabilecekler.

Cem Kılıç

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cem-kilic/emeklilik-basvurusu-ve-bayram-ikramiyesi-7122593

7440 Sayılı Kanunun 6/3. Fıkrasına Göre Mükelleflerin Bilançolarında Görülmekle Birlikte İşletmelerinde Bulunmayan;

-Kasa Mevcutlarını,

-İşletmenin Esas Faaliyet Konusu Dışındaki İşlemleri Dolayısıyla (Ödünç Verme Ve Benzer Nedenlerle Ortaya Çıkan) Ortaklarından Alacaklı Bulunduğu Tutarlar İle Ortaklara Borçlu Bulunduğu Tutarlar Arasındaki Net Alacak Tutarlarını, ("131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınarak)

-Bunlarla İlgili Diğer Hesaplarda Yer Alan İşlemlerini(136. Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı)

%3 Oranında Vergi Ödenmesi Suretiyle Vergi Dairelerine Beyan Etmek Suretiyle Kayıtlarını Düzeltebileceklerdir. Yapılan düzeltme tutarları ve ödenecek vergi 689 Diğer Olağandışı Gider Ve Zararlar Hesabına (7440 sayılı Kanun 6/3 md.) (Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) kaydedilir.  7440 Sayılı Kanunun 1 Sayılı Tebliğine göre kayıtlarda bu hesap yerine dileyen mükellefler 296 Geçici Hesabı kullanabilir. Söz konusu Geçici Hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamaz. 296 Geçici Hesabı kullanma tercihinde bulunmayan mükellefler açısından dönem karı azalacak veya dönem net zararı artış gösterecektir. Bu durumda teknik iflas v.b. konularda analizler mükellef aleyhine olacaktı. Bu durum göstermektedir ki 296 Geçici Hesabı aslında aktif/ pasifi değil öz kaynağı düzenleyici bir hesap kodudur ve öz kaynaklarla birlikte değerlendirilmesi gerekir.

Nevi itibarıyla iktisadi işletmelere dâhil bulunan kıymetlerden parasal ve parasal olmayan kıymetler 555 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki listelerde (EK 1 ve EK 2) yer almaktadır. Bu listelerde parasal / parasal olmayan kıymetlerin arasında 296 Geçici Hesabı sayılmamıştır. 555 Seri Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre söz konusu listelerde öz sermaye kalemlerine yer verilmemekle birlikte, aksine bir hüküm olmaması ve Tebliğde bir belirleme yapılmamış olması şartıyla, bu Tebliğ uygulamasında öz sermaye kalemleri "parasal olmayan kıymet" olarak addolunur. 296 Geçici Hesabı öz kaynağı düzenleyici bir hesap olması nedeniyle "parasal olmayan kıymet" olarak addolunması gerektiği düşünülmektedir. Bunun sonucunda enflasyon düzeltmesine tabi olduğu düşünülmekte ve düzeltme katsayısı ile değerinin düzeltilmesi gerekmektedir.

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 183. Maddesine Göre Kanun, Sözleşme Veya İşin Niteliği Engel Olmadıkça Alacaklı, Borçlunun Rızasını Aramaksızın Alacağını 3. Kişiye Devredebilir. Temlik İle Birlikte Borçluya Karşı Alacaklı Değişmiş Olur. Alacağın Devrinin Geçerliliği, Alacağın Temlik Sözleşmesinin Yazılı Şekilde Yapılmış Olmasına Bağlıdır. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Alacağın Temlik Sözleşmesinin Noterde Onaylattırma Zorunluluğu Bulunmamaktadır.

7.000,00 TL’yi Aşan Bir Alacağın Borçlar Kanununa Göre Düzenlenen Temlik Sözleşmesi İle Bir Başkasına Devir Edilmesi Halinde Söz Konusu Temlik Sözleşmesinin Noterde Düzenlenmesi Koşulu İle Yapılacak Borç Ödemesinin Banka, Özel Finans Kurumu Veya Ptt Aracı Kılınmadan Tevsik Edilmesi Mümkün Bulunmaktadır.

Gerçek Veya Tüzel Kişilerin Başkalarından Temlik Yoluyla Devir Aldıkları Alacaklarının Vergi Borçlarına Takas Taleplerinin Geçerli Olması İçin Alacağın Temlik Sözleşmesinin Noterce Onaylanmış Olması Gerekir.

Belli Parayı İhtiva Eden Alacağın Temlik Sözleşmesinde Devir Bedeli Üzerinden; Binde 9,48 Damga Vergisi, Değerli Kâğıt Ve Yazı Ücreti Masrafları Alınmaktadır. Bu Durumda Alacağın Temlik Sözleşmesinde Vergiler Yüksek Miktara Ulaşabilmektedir.

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Borca batık olma durumu, şirketin aktiflerinin borçlarını karşılayamaması halidir

Değerli okurlar, Cuma günü LinkedIn hesabımdan meslektaşlarımla, pişmanlıkla beyan ve ödeme halinde iyi mükellef indirimi şartlarının ihlal edilmiş sayılmayacağı düşüncemden hareketle ihtirazi kayıtla beyan tavsiyemi paylaştım. Çok sayıda meslektaşım yorumlarıyla katkıda bulununca oldukça yaygın olduğunu anladığım bu konuyu buraya da taşımaya karar verdim. Bir düzenlemeyi temel Türk dil bilgisi kurallarından, cümlede virgülün varlığı, yokluğu ya da cümle içindeki yerinden hareketle yorumlama tartışmasını 30 sene önce de yaptığımızı hatırladım.

Güncel virgül vakası: Olmayan-sanal virgül

Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi başlığı ile Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 121.maddesinde düzenlenen (%5’lik)indirimden yararlanabilmenin ilk şartı, kanunda belirtilen beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş olmasıdır.

Bahse konu maddenin 1.fıkrasının 1 numaralı bendindeki parantez içi “(Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.)” şeklindeki hükmünü, Mali İdare, "Ancak öncesinde bir beyan verilmiş, sonrasında pişmanlıkla ek beyanda bulunulursa bu imkandan yararlanılır.” şeklinde anlıyor ve öncesinde beyannamenin verilmediği, sadece pişmanlık beyannamesinin olduğu durumların şartları sağlamadığı düşüncesi ile yıllık beyan sisteminde %5 indirimi engelleyen blokaj koyuyor.

Ben bu yorumun doğru olmadığını düşünüyorum. Bu nedenle iyi mükellef indiriminiz engelleniyorsa ihtirazi kayıtla beyanda bulunun, konuyu yargıya taşıyın tavsiyesinde bulunuyorum.

Bu yorumun yanlışlığının temel noktası, parantez içinde bir virgülün olmaması ve fakat Mali İdarece sanki parantez içindeki cümlede, “sonra” kelimesini takip eden, gizli bir “virgül” varmış gibi okunması ve anlamlandırılmasıdır.

Buna göre, parantez içinde iki ayrı durum belirtilerek, bu hallerde (beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş olması ) şartın ihlal edilmiş sayılmayacağı hükme başlanmıştır.

1. Kanuni süresinde verilmiş bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla beyanname verilmiş olmasının, indirimden yararlanma şartını ihlal etmeyeceği açıkça ifade edilmektedir.

2. Daha önce hiç verilmemiş olan bir beyannamenin sonradan pişmanlıkla verilmiş olması hali de dahil olmak üzere, beyannamenin pişmanlıkla verilmesi şartın ihlali sayılmamıştır.

Parantez içi cümlenin Mali İdarenin anladığı gibi anlaşılabilmesi için parantez içi cümlede sonra kelimesinden sonra bir virgül konulması gerekiyordu. Ancak, cümleye o virgül konulursa, Mali İdarenin yorumladığı anlam çıkar ve cümledeki veya kelimesi öncesindeki “kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra” bölümü ile birleştirilerek okunabilir/anlamlandırılabilir.

O cümlede virgül yok. Varmış gibi yapılamaz ve varmış gibi yorumlanamaz.

Birinci virgül vakası: Virgülün kanundaki yeri

Bundan 30 sene önce 1.1.1995 ‘te yürürlüğe giren, yatırım indiriminde endeksleme konusunda da bir virgül tartışması yaşanmıştı.

Tartışma yaratan düzenleme şöyleydi: “…Ek 4. madde hükmü 1.01.1995 tarihinden sonra, yatırım teşvik belgesine bağlanmış olan yatırımlar için 1.01.1995 tarihinden itibaren yapılan yatırım harcamalarına uygulanır.”

Virgülü göz önüne alarak okuyanlara göre; 1.01.1995 tarihinden önce teşvik belgesi alınmış olsa dahi, bu yatırımcılar 1.01.1995 tarihinden sonraki yatırım harcamalarını yeniden değerlemeye tabi tutabileceklerdi.

Mali idare, o zaman sanal virgül yaratmamış, olan virgülü yok sayarak, yasanın ruhundan hareketle,1.1.1995 tarihinden sonra teşvik belgesi alanların yatırım harcamalarını yeniden değerlemeye tabi tutabilecekleri, bu tarihten önce alınmış teşvik belgeleri için yasanın verdiği imkândan yararlanılamayacağı görüşündeydi.

Konu yargıya intikal etmiş ve uzunca bir süre yargıyı meşgul etmişti.

Türk Dil Kurumu'nun hakemliğine ihtiyaç var

Bu konuyla bu kez yargıyı meşgul etmemek için Türk Dil Kurumu'na başvurmayı öneriyorum.

Şaka bir yana, nedense bu indirim düzenlemesini uygulamamak için bin bir dereden su getirircesine zorluklar yaratıldığı hissindeyim. Öyle ise lütfen mükellefleri uğraştırmayın ya uygulayın ya da kaldırın gitsin.

Zeki GÜNDÜZ

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.dunya.com/kose-yazisi/vergi-tarihi-tekerrur-ediyor-30-sene-sonra-ikinci-virgul-vakasi/725546

Son günlerde sonucu merakla beklenen davalar birer birer sonuçlanmaya başladı. Hepsi de birbirinden ilginç ve önemli davalar. Örneğin, Ek MTV, Ek vergi, KKM gibi. Sırada emisyon priminde ek vergi ve finansman gider kısıtlaması davaları var!

Bu arada, yukarıda belirtilenler dışında önemli bazı davalarla ilgili olarak verilen kararlar da artık yerleşik hale gelmeye başladı. Bunlardan birisi de, ruhsat veya tapuda ofis olarak gösterilen taşınmazların konut olarak satışında uygulanacak KDV oranı ile ilgili. Bu konudaki tartışma yaklaşık 13 yıldır sürüyor!

Konu tam olarak ne ile ilgili?

Konu, ruhsat veya tapuda ofis olarak gösterilen taşınmazların konut olarak satışında uygulanacak KDV oranı ile ilgili. Bu, KDV oranından KDV iadesine kadar pek çok konuyu yakından ilgilendiriyor.

Maliye tartışmalı düzenlemeyi yaptı, sonra kaldırdı!

Maliye, ruhsat veya tapuda ofis olarak gösterilen taşınmazların konut olarak satışında uygulanacak KDV oranı ile ilgili düzenlemeyi kendisi yaptı, sonra yine kendisi kaldırdı!

Her şey Maliye’nin Sirküleri ile başladı!

Her şey Maliye’nin görüş değiştirmesiyle başladı. Nasıl mı? İşte süreç

KDV’nin yürürlüğe girdiği 1985 yılından itibaren konut ve işyeri satışlarına uygulanacak KDV oranları, ruhsat ve tapu kayıtları esas alınarak tespit ediliyor ve buna göre KDV oranı uygulanıyordu.  Ancak, Maliye, 2011 yılında yayınladığı bir Sirkülerle uzun yıllardan bu yana süregelen görüş ve uygulamasını değiştirdi, taşınmazlarda KDV oranının, yapı ruhsatı ile tapu kayıtlarında ne şekilde gösterildiğinden çok, fiilen ne amaçla kullanıldığı/kullanılacağı hususuna bakılarak tespit edilmesi gerektiğini açıkladı (8 Ağustos 2011 tarihli ve 60 Sıra No.lu KDV Sirküleri).

Maliye, bu Sirkülere dayanarak çok sayıda özelge de verdi (GİB’in 23.08.2013 tarih ve 1259, Ankara VDB’nin 05.09.2013 tarih ve 2851, 03.07.2013 tarih ve 20361 sayılı Özelgeleri)

Görüş değişikliği ofislerin konut olarak satılmasına neden oldu!

Evet, bu görüş değişikliği, yapı ruhsatı veya tapuda işyeri, ofis, dükkan, büro olarak yer alan ve net alanı 150 m2’yi geçmeyen taşınmazların konut olarak kullanılmak üzere satılması halinde, bu satışların indirimli oranda (yüzde 1) KDV’ye tabi olması ve bu satışlar nedeniyle yüklenilip indirim konusu yapılamayan KDV’lerin nakden veya mahsuben iade olarak talep edilmesi sonucunu doğurdu. Bu kapsamda çok sayıda KDV iadesi de yapıldı.

Maliye, 2014 yılı sonlarına doğru bu görüşünden vazgeçti!

Evet, gerçekten de ruhsat ve tapuda işyeri – ofis – dükkan olarak kayıtlı taşınmazların konut olarak satılması ve üstüne KDV iadesi alınması oldukça ilginçti. Hatta anlaşılır gibi de değildi.

Nitekim, Maliye, yaptığı hatanın farkına vararak, 2014 yılının sonlarına doğru bu görüşünden vazgeçerek, tekrar doğru olan ilk görüş ve uygulamasına geri döndü, taşınmaz satışlarında KDV oranının, tapu ve ruhsat kayıtları esas alınarak tespit edileceğini açıkladı 

Uygulama halen bu görüş çerçevesinde yürütülüyor.

Maliye yaptığı KDV iadelerini cezalı olarak geri istedi!

Maliye, 2011 – 2014 zaman aralığında verdiği özelgeleri esas alarak, ruhsat veya tapuda iş yeri – ofis olarak görünen taşınmazları konut olarak satan ve yanlış KDV oranı uygulayan mükellefler adına eksik tahakkuk ettirdikleri KDV’ler nedeniyle cezalı tarhiyatlar yaptı, bu kapsamda KDV iadesi alan mükelleflerden de, iade tutarlarını haksız iade kapsamında cezalı olarak geri istedi.

Mükellefler olayı Yargı’ya taşıdı!

Maliye’nin önceki görüşüne göre ruhsat veya tapuda iş yeri – ofis olarak görünen taşınmazları konut olarak satıp düşük KDV oranı uygulayan ve/veya KDV iadesi alan mükellefler, haklarında yapılan cezalı tarhiyatları yargıya taşıdı.

Vergi Mahkemeleri Maliye’yi haklı buldu!

Vergi Mahkemeleri bu konuda Maliye’yi haklı buldu.

Verilen kararlarda özetle; taşınmaz teslimlerinde esas alınması gereken kıstasın, inşaat ruhsatı ve tapu  kayıtlarının esas alınması gerektiği,  kişilerin hangi amaçla sattıkları veya alanların hangi amaçla kullandıklarının uygulanacak KDV oranı açısından bir önem taşımadığı, alıcıların kullanım tercihlerinin önemli olmadığı, aksi halde, bağımsız bölümlerin hukuki nitelendirilmesinin kullanıcıların tercihine bırakılmış olacağı, bunun da vergilendirme tekniğine aykırı bir durum oluşturacağı belirtildi.

Konu Danıştay’a yansıdı!

Danıştay, ilk kararlarında; satışı yapılan taşınmazın iş yeri mi yoksa konut mu olduğuna tapu kayıtları esas alınarak karar verilmesi ve KDV oranının da buna göre belirlenmesi gerektiğine hükmederek, satışı yapılan taşınmazın iş yeri mi yoksa konut mu olduğunun nasıl tespit edileceği hususuna açıklık getirdi (Danıştay 4. Dairesi’nin 08.06.2021 tarihli ve E.2021/2180, K.2021/3054 sayılı, Danıştay 9. Dairesi’nin 07.10.2021 tarihli ve E.2018/2060, K.2021/4580 sayılı Kararları). Yani, Danıştay’ın ilk kararları, kat yönetim planında ofislerin konut olarak kullanılmasına karar verilmesinin herhangi bir öneminin bulunmadığı, bu konuda resmi tapu kayıtlarının esas alınması gerektiği doğrultusunda.

Danıştay’ın 2022 yılında verdiği kararlar da aynı doğrultuda!

Danıştay’ın 2022 yılında verdiği kararlar da aynı doğrultuda devam etti, taşınmaz teslimlerinde inşaat ruhsat kayıtlarının esas alınması gerektiği, kişilerin hangi amaçla sattıkları veya alanların hangi amaçla kullandıklarının uygulanacak KDV oranının tespitinde önem arz etmediği, aksi halde bağımsız bölümlerin hukuki nitelendirmesinin kullanıcıların tercihine bırakılmış olacağı ve bu durumun vergi tekniğine aykırı olduğu, belediyece verilen ruhsatta bağımsız bölümlerin iş yeri olarak isimlendirildiği hususunun tartışmasız olduğu, dolayısıyla iş yeri olarak ruhsatlandırılan ve iş yeri olarak yapı kullanım izni bulunan bağımsız bölümlerin konut olarak tesliminin yapılamayacağı ve indirimli oranda KDV uygulanamayacağı belirtildi (Danıştay 4. D.’nin 18.04.2022 tarihli ve E.2018/6540, K.2022/2618 sayılı Kararı).

Bu kararlara rağmen ümitler hala devam ediyordu!

Yukarıda yer alan kararlara rağmen, ruhsat veya tapuda iş yeri – ofis olarak görünen taşınmazları konut olarak satıp düşük KDV oranı uygulayan ve/veya KDV iadesi alan mükelleflerin ümidi hala devam ediyordu.

2024 yılında verilen kararlar tüm ümitleri bitirdi, son nokta da konuldu!

Danıştay, içinde bulunduğumuz 2024 yılında verdiği kararlar ile, ruhsat veya tapuda ofis olarak gösterilen taşınmazların konut olarak satışında uygulanacak KDV oranı ile ilgili tartışmaya son noktayı da koydu: Satışı yapılan taşınmazın iş yeri mi yoksa konut mu olduğuna tapu kayıtları esas alınarak karar verilmesi ve KDV oranının da buna göre belirlenmesi gerekir. Satın alan kişilerin kullanım durumları ve taahhütleri bağımsız bölümlerin niteliğini ve mükelleflerin vergisel yükümlülüklerini etkilemez (Danıştay 3. Dairesi’nin 15.02.2024 tarihli ve E.2020/4155, K.2024/539, Danıştay 9. Dairesi’nin 05.03.2024 tarihli ve E.2023/3123, K.2024/1098 sayılı Kararları).

Yani, Danıştay’ın konu ile ilgili kararları artık yerleşik hale geldi.

Sonuç olarak;

Danıştay’ın 2024 yılında verdiği bu son kararlar, ruhsat veya tapuda iş yeri – ofis olarak görünen taşınmazları konut olarak satıp düşük KDV oranı uygulayan ve/veya KDV iadesi alan mükelleflerin tüm beklentilerini tamamen bitirdi. Yani, taşınmaz satışlarında alıcıların kullanım şekli veya satın alma amacının değil, tapu kayıtlarının esas alınması ve KDV oranının tapu kayıtlarına göre belirlenmesi gerekiyor. Yani, ruhsat veya tapuda ofis olarak gösterilen taşınmazların konut olarak satışında, tapu kayıtlarının esas alınması ve yüzde 20 oranında KDV hesaplanması gerekiyor.

Alıcıların bu taşınmazları hangi amaçla satın aldıklarının veya bunları hangi amaçla kullanacaklarının herhangi bir önemi bulunmuyor. Satılan taşınmaz tapu kayıtlarında konut olarak yer alıyorsa konutun tabi olduğu KDV oranında, işyeri - ofis olarak kayıtlı ise iş yeri – ofisin tabi olduğu oranda KDV hesaplanması gerekiyor.

Bu kararlarla, son 13 yılda büyük tartışmalara ve ihtilaflara neden olan bir konu daha çözüme kavuşturulmuş oldu.

Darısı diğer ihtilaflı dosyaların başına!..

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/danistay-ofisi-konut-olarak-satanlar-icin-son-noktayi-koydu/741213

İş Kanunu'nun 25 maddesinde işverenin haklı fesih yapabileceği durumlar belirtilmiştir. Bu durumlardan biri de "işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi" dir.

Ancak işçinin iş sözleşmesi her durumda bu madde kapsamında feshedilebilir mi? soruna cevap verilebilmesi için durumun işveren tarafından analiz edilmesi gerekir.

Bu soruya cevap verebilmek için her durumu kendi içerisinde değerlendirmek daha doğru olacaktır.

Değerlendirilmesi gereken durumlar:
? İşçinin görevini yerine getirememesi kendi kusurundan mı kaynaklanıyor?
?İş sözleşmesinde veya sözleşme eklerinde işçinin görevleri belirlenmiş mi?
?İşçi görevlerini biliyor mu? İşçiye tebliğ edilmiş mi?
?Görevini yapmamada ısrar var mı? Yoksa bir defa olan bir şey mi?
?Görevlere uymamanın müeyyideleri çalışanlara bildirilmiş mi?
?Görevi yapmama durumu işverenden veya işyerinden kaynaklanmamalıdır. Örneğin: İşverenin işçiye gerekli ekipmanı verememesi sonucu işçinin görevini yerine getirememesi veya eksik yerine getirmesi bu madde kapsamında değerlendirilemez.
?Görevi yerine getirmemede ısrar doğru belirlenmeli, işçiye ikaz, uyarı, savunma vermesi sonrasındaki durum değerlendirilmeli ısrar durumu analiz edilmelidir.
?Görevini yapmamakla yapamamak arasındaki fark ayırt edilmeli. İşçinin kasten görevini yapmaması veya işveren uyarılarını dikkate almaması durumu ile kendi yetersizliği nedeniyle yapamaması ayrı durum oluşturacaktır.
?İşçiye görevinin dışında görevler verilmiş mi? Kapasitesinin üstünde bir performans mı bekleniyor?
?İşçinin çalışma sürelerine dikkat ediliyor mu? İşçinin bu davranışına aşırı çalışma mı neden oluyor vb.

Bu madde kapsamında yapılan fesihlerde işçinin (yıllık izin, fazla çalışma, prim ) gibi alacaklarının ödenmesi gerekir. Kıdem ve ihbar tazminatı ödenmez.

İşverenler durumun haklı / geçerli neden olup olmadığını iyi analiz etmelidir.

Haklı nedenle fesih yapılacak ise fesih Kodunun 49 olarak seçilmesi gerekir. Bu kodla çıkış yapıldığında işçi işsizlik ödeneğinden yararlanamayacaktır.

MURAT DELİP

İş Hukuku | Bordrolama | İK Teknolojileri | Kişisel Gelişim Uzmanı

DÜZELTME İŞLEMLERİ 2024 VE İZLEYEN DÖNEMLERDE VERGİ GELİRLERİNİ AZALTIYOR OLABİLİR Mİ?

Hali hazır hepimizin maçın son dakikalarına mağlup giren takımlar gibi var gücümüzle enflasyon düzeltmesi yapmaya devam ediyoruz. 31.12.2023 tarihli bilançolar düzeltilmeden de düzeltmenin bilançolar üzerindeki etkisini yorumlayamıyoruz. Zira aktifinde ve pasifinde yer alan parasal olmayan kalemlerin düzeltmeye esas tarihlerinin çok geçmiş tarihlere dayanması, paralelinde düzeltme katsayılarının yükselmesine dolayısıyla gelir ve gider etkilerinin o kadar değişkenlik göstermesine neden oluyor, bu hususu defalarca yazmıştık. Yani özetle ne idare tarafı ne mükellef tarafı bilançolar düzeltilip ortaya çıkmadan bu bilançoların 2024 ve izleyen dönemlerdeki vergi etkisini net bir şekilde yorumlayamaz, diye düşünüyorum.

Enflasyon düzeltmesi tamamlanmış bilançoları gözlemlediğimizde, genellikle öz kaynak hesaplarından kaynaklı gider etkisinin, gelir etkisinden fazla olduğu bilanço türleri yaygın karşılaştığımız gerçekler. Bu hali ile mükellefler enflasyon düzeltmesinden kaynaklı daha az vergi öder hale geliyorlar. Mali idarenin 2023 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamelerindeki düzeltilmiş bilançoları görmeden enflasyon düzeltmesinden kaynaklı ilave gelir beklentisi içerisine girmemesi gerekir. Bilakis düzeltilmiş bilançolardan kaynaklı daha az vergi ödeyen mükelleflerin sayısı artıyor diye gözlemliyorum. Bu yönü ile düzeltmenin yıllık olarak hesaplanması ve vergi etkisinin olmaması yönünde bir düzenleme karşı karşıya kalınabilir.

Soner Ülgen

Tax partner at Northwest Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.

Linkedin paylaşımından Alıntı yapılmıştır