Gelir İdaresi özelgeleri, vergi cezası ve gecikme faizine karşı koruma sağlıyor. Aynı nitelikli özelgeler sadece özelgenin verildiği değil bütün mükellefler için aynı sonuçları doğuruyor. Bu nedenle özelgeler oldukça önemli ve izlenmesi gereken kaynaklar.

Gelir İdaresi’nce verilen özelgelerden seçilmiş bazılarının özetine, yorum yapmadan zaman zaman bu köşede yer vermeye çalışıyorum.

İşte son zamanlarda verilen özelgelerden seçtiğim bazılarının özeti. Özelgelerin tam metinlerine Gelir İdaresi’nin internet sitesinden ulaşmak mümkün. 

- Veri hırsızlığı (hacker) dolayısıyla yapılan ödemeler gider kaydedilebilir mi?

(29.03.2024 tarih ve 438074 sayılı özelge)

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilebilmesi için yapılan genel giderlerin matrahtan indirilebilmesi için giderle kazancın elde edilmesi ve idamesi arasında illiyet bağının bulunması, giderin keyfi olmaması, yani kazancın elde edilmesi için mecburi olarak yapılması, yapılan gider karşılığında gayri maddi bir kıymet iktisap edilmemiş olması gerekir. Ayrıca, bu giderlerin tevsik edici belgelere dayanması (fatura, fatura yerine geçen vesikalar gibi) ve yasal kayıtlarda izlenmesi gerekmektedir.

Buna göre, satıcı firmanın mailinin şüpheli şahıslarca (hacker) ele geçirilmesinden dolayı sahte banka hesabına yapılan ödemelerin, gelir ve kurumlar vergisi kanunlarında indirilebilecek giderler arasında sayılmadığından, kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün değildir. 

- İlave tasarım indirimi geçici vergi dönemlerinde kullanılabilir mi?

(12.03.2024 tarih ve 152373 sayılı özelge)

6652 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda belirtilen göstergelerden herhangi birinde bir önceki yıla göre en az yüzde yirmi artış sağlayan tasarım merkezlerinde, ilgili yılda gerçekleştirilen tasarım harcamalarının toplam tutarının, bir önceki yıl gerçekleştirilen tasarım harcamalarının toplam tutarı ile kıyaslanması sonucu ortaya çıkan artışın yarısının ilave tasarım indirimi olarak dikkate alınması mümkündür.

Diğer taraftan, ilave tasarım indirimiyle ilgili söz konusu kararda belirtilen göstergeler yıllık olarak dikkate alınıp, tasarım merkezleri birlikte hesaplamaya dahil edilecek olup, ilave tasarım indiriminin geçici vergi dönemleri itibariyle uygulanması mümkün değildir.

- Serbest bölgeye verilen yazılım hizmetinden elde edilen kazanç için Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesi kapsamında indirim yapılabilir mi?

(03.01.2024 tarih ve 3211 sayılı özelge)

Bilgisayar programlama faaliyeti kapsamında, serbest bölgeye verilen yazılım veya yazılım güncellemesi hizmeti nedeniyle elde edilen kazancın genel hükümlere göre vergilendirilmesi gerekir. Gelir Vergisi Kanunu uygulaması bakımından hizmetin Türkiye’de yerleşmiş olmayanlarla, kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlara verilmesi ve hizmetten münhasıran yurtdışında yararlanılması şartlarının sağlanmaması nedeniyle, söz konusu kazancın %50’sinin anılan adı geçen kanunun 89. maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi kapsamında beyanname üzerinden indirim konusu yapılması mümkün değildir.

- Mükellefiyet tesisi öncesinde yapılan faaliyete ilişkin eğitim giderleri, serbest meslek kazancının tespitinde dikkate alınabilir mi?

(05.03.2024 tarih ve 134083 sayılı özelge)

Aynı takvim yılı içerisinde mükellefiyet tesis ettirilmeden önce alınan hukuk uyuşmazlıkları ve arabuluculuk eğitimine ait giderlerin, işe başlanılmasını müteakip Vergi Usul Kanunu’nda yer alan süreler içerisinde yasal defterlere kaydedilmesi halinde, söz konusu eğitime ait giderlerin serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkündür.

Öte yandan, söz konusu giderlere ilişkin belgelerde yer alan katma değer vergisi tutarları, genel esaslar çerçevesinde hesaplanan katma değer vergisi tutarından indirim konusu yapılabilir.

- Noterlikte yapılan tahsilatlara ilişkin kredi kartı komisyon ödemeleri gider yazılabilir mi?

(19.03.2024 tarih ve 77291 sayılı özelge)

Noterlikçe POS cihazı ile yapılan tahsilatlara ilişkin olarak bankalar tarafından kesilen komisyon ödemelerinin; mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler kapsamında değerlendirilmesi ve mesleki kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür.

Çocuğun tiyatro eğitimi için yapılan harcama eğitim gideri kapsamında beyan edilen gelirden indirilebilir mi?

(04.03.2024 tarih ve 134718 sayılı özelge)

18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış olan çocukların eğitimleri için, Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında Millî Eğitim Bakanlığı’nın izin ve denetimine tabi olarak eğitim ve öğretim kurumu kapsamında faaliyet gösteren eğitim kursuna ödenen ücretlerin, beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması kaydıyla eğitim harcaması olarak yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilmesi mümkündür.

Buna göre, çocuğun tiyatro eğitimi hizmeti almış olduğu Şirketin, Özel Öğretim Kurumları Kanunu uyarınca Millî Eğitim Bakanlığı’nın izin ve denetimine tabi olarak faaliyet gösteren eğitim ve öğretim kurumu kapsamındaki bir kurs olması halinde, söz konusu kursa çocuğun tiyatro eğitimi için ödenen tutarların, beyan edilecek gelirin %10’unu aşmaması kaydıyla eğitim harcaması kapsamında yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.

- İştirak amacıyla elde tutulan aynı kuruma ait iştirak hisselerinin bir kısmının satılması durumunda 2 yıllık süre nasıl tespit edilir?

(02.02.2024 tarih ve 2798 sayılı özelge)

Aynı kuruma ait değişik tarihlerde iktisap edilen iştirak hisselerinin bir kısmının satılması durumunda, elden çıkarılan hisse senetlerinin maliyet bedelinin ilk giren ilk çıkar (FİFO) yöntemine göre belirlenmesi gerekir.

- İntifa senedi alımı için ödenen bedel kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilir mi?

(16.02.2024 tarih ve 4021 sayılı özelge)

Birleşme hallerinde devralan şirketin, intifa senetlerini birleşme sözleşmesinin yapıldığı tarihteki gerçek değeriyle satın alması durumunda, söz konusu intifa senetlerinin kaynağa dönüşü söz konusu olup, herhangi bir sermaye payını temsil etmeyen ve sahiplerine kardan pay alma dışında pay sahipliği hakkı tanımayan intifa senetlerinin, birleşme durumunda ihraç eden şirkete iade edilerek imha veya itfasından doğan gelirlerin kar payı olarak değerlendirilmesi, gelir vergisi tevkifatı yapılması ve gerçek kişilerce elde edilen söz konusu kâr paylarının vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, Türk Ticaret Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20. maddelerinde belirtilen şartlar dahilinde devrolan şirketin intifa senedi sahiplerine Türk Ticaret Kanunu’nun 140. maddesi uyarınca intifa senetlerinin satın alınması nedeniyle yapılan kâr payı niteliğindeki ödemelerin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi veya Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün değildir. 

Recep Bıyık

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/secilmis-yeni-ozelgeler/742085

Reeskont kredilerine ilişkin taahhüt edilen ihracatın gerçekleşmemesi nedeniyle kredi talimatında (Sözleşmede) öngörüldüğü şekilde ödenen müeyyide/ceza tutarları mahiyet ve tutar itibariyle kesinleştiği hesap döneminde, Gelir Vergisi Kanunu 40/1-3 nolu bendine istinaden kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

Gelir Vergisi Kanunu 40/1-3 nolu bendi: Sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar hariç olmak üzere kurumun kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının suçlarından doğan maddî ve manevî zarar tazminat giderleri kurum kazancının tespitinde indirilemez.

Sözleşmede öngörüldüğü şekilde ödenen ve bu durumda gider olarak indirilebilen müeyyide/ceza tutarlarının "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabında izlenmesi gerekir. ÖZELGE

İHRACAT VE DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMETLER REESKONT FİNANSMANI UYGULAMA TALİMATI EK MADDE 3: Türk lirası üzerinden düzenlenen senetler karşılığında ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont finansmanı kullanacak firmalar, bu Uygulama Talimatının ek 2. maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen şekilde ihracat veya döviz kazandırıcı hizmet gelirlerini satar ve döviz alımı yapmama taahhüdü verir ve bu firmalara aynı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen şekilde döviz satış taahhüdü karşılığı %2 prim Merkez Bankasınca ödenebilir. 

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Kat Karşılığı İnşaat İşlerinde KDV Uygulaması PDF Olarak İndirmek İçin Tıklayınız

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Z raporu, bir iş günü içerisinde ödeme kaydedici cihaz kullanmak suretiyle yapılan tüm satışlara ilişkin bilgileri, elde edilen hasılatı, tahsil olunan KDV tutarını ayrıntılı olarak veren, iş günü sonunda alınan ve müteselsil sıra numarası taşıyan ve ancak alıcının mükellefe ait adı, soyadı, unvanı ve T.C. kimlik numarası/vergi kimlik numarası gibi kişisel bilgilerin yer almadığı bir mali rapordur.

Buna göre, ödeme kaydedici cihazlar kullanılarak yapılan satışların özeti niteliğinde olan Z raporları Form Bs bildirimlerine dâhil edilmemelidir.
06.05.2024 Tarihli Özelge

Gider Yönünden
Bir Mükelleften Alınan 5.000 TL'den Az Yazar Kasa Fişi Aylık Toplamı Form Ba ile Beyan Edilmez. Belirlenen Haddi Aşan Yazar Kasa Fişi Aylık Toplamı Beyan Edilir.

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Bilindiği üzere, katma değer vergisinde indirim ve iade işlemleri; KDV beyannameleri ile beyan edilen ve bu beyanlar neticesinde de iade ve indirim hakları doğuran bir karaktere sahiptir. Başka bir deyişle, mükellefçe KDV beyannamesi ile ZAMANINDA beyan edilmeyen ve beyannamede gösterilmeyen indirim ve iadeler herhangi bir hak doğurmamaktadır.

İade hakkı doğuran işlemlerin beyannamede bu vasıfta gösterilmemiş ve beyan edilmemiş olması halinde mükellefin bu işlemler nedeniyle yüklendiği vergiler için iade hakkı yerine normal indirim hakkını TERCİH ettiği anlamına gelmektedir.

Dolayısıyla indirimli orana tabi işlemlerden doğan iade alacağına ilişkin ilgili vergilendirme dönemi beyannamesinde seçimlik HAKKIN kullanılmamış olması veya ilgili yılın sonuna kadar düzeltme beyannamesi verilmek suretiyle TALEPTE bulunulmamış olması halinde mahsuben iade hakkı doğmaz. Zira, beyannamede beyan edilmeyerek bu haktan vazgeçilmiş ve kesinleşmiş olmaktadır. (Danıştay 4. Dairesi, E:2021/4611, K:2023/769)

Bilal SIRÇA

Bakanlık Kontrolörü, Yeminli Mali Müşavir, E.Vergi Müfettişi

Linkedin paylaşımından Alıntı yapılmıştır

Vefat eden kişi için en az 5 yıl prim ödenmiş ise geride kalan eş, çocuk, anne, babaya ölüm aylığı bağlanabilir. Vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı alan eş, çalışırsa aylığını kaybetmez.

5510 sayılı Kanunun 34 üncü maddesi gereği ölüm aylığı bağlanan eşin aylığı ancak, evlenmesi halinde kesilir.

Çalışmayan ya da emekli olmayan kişi, ölen eşinin maaşının %75'ini alır.

Çalışan ya da emekli olan kişi, ölen eşinin maaşının %50'sini alır.

Özgür Demir

İş Başmüfettişi, Bilirkişi, Chief Labor Inspector

Linkedin paylşımından Alıntı yapılmıştır.

* Fatura İçeriği Mal Teslimi/ Hizmet İfasının Yapılmadığı Anlamına Gelmez ve Fatura İptal Edilmez.

* Fatura içeriği mal teslimi / hizmet ifasının kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile illiyet bağının bulunması, kazancın elde edilmesine yönelik bulunan ve karşılığında gayri maddi bir kıymet iktisap edilmemiş ve maliyete dahil edilecek mahiyette olmaması durumunda da faturaya konu tutar kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilir.

* Faturada gösterilen KDV 3065 sayılı KDV Kanununu 29. maddesinde belirtilen şartları taşıması şartıyla söz konusu KDV'nin indirim olarak dikkate alınması 213 sayılı VUK'nun 3. maddesi gereğidir.

* 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Kanunun 353/1. maddesi kapsamında elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kâğıt olarak düzenlenmesi halinde 3.400 -TL'den aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10'u Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. Ancak İşlemin mahiyeti açısından sadece satıcıya bu ceza kesilmesi gerektiği düşünülmektedir.

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. Maddesine Göre:

* Binek Otomobillere İlişkin Kiralama Yoluyla Edinilen / İşletmeye Dahil Olan Ve İşte Kullanılan Taşıtların Giderlerinin %70'i indirilebilir.

* Kiralama Yoluyla Edinilen Binek Otomobillerinin Her Birine İlişkin Aylık Kiranın 26.000,00 TL'si Gider Olarak Dikkate Alınabilir.

* Satın alınan binek otolara ilişkin ÖTV Ve KDV 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu 270. Maddesine Göre maliyet bedeline ilave edebilir veya gider olarak gösterebilir.

2024 Yılı İçin:

> KDV - ÖTV Gider Yazma Sınırı: 690.000,00 TL

> KDV - ÖTV Hariç İlk İktisap Bedeli Amortisman Ayırma Sınırı: 790.000,00 TL

> KDV - ÖTV Dahil Amortisman Sınırı: 1.500.000,00 TL

* KDV - ÖTV'nin Tercihen Maliyet Bedeline Eklendiği Veya Binek Otomobilin 2. El Olarak İktisap Edildiği Hâllerde, Amortismana Tabi Tutarı, İktisap Edildiği Yıl İçin Belirlenen Tutarı Aşan Binek Otomobillerinin Her Birine İlişkin Ayrılan Amortismanın En Fazla Belirlenen Bu Tutara İsabet Eden Kısmının, Safi Kurum Kazancın Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınması Mümkün Bulunmaktadır.

* Buna Göre, İktisap Edilen Binek Otomobilleri İçin Ayrılan Amortisman Tutarlarının, Her Bir Binek Otomobili İçin İktisap Bedelini Geçmemek Kaydıyla İlgili Yıl İçin Belirlenen Kadarlık Kısmı Safi Kurum Kazancın Tespitinde Gider Olarak Dikkate Alınabileceğinden, İktisap Edilen Söz Konusu Binek Otomobillerin Yeniden Değerlemeye Tabi Tutularak Değerinin Artırılması, Gider Olarak Dikkate Alınabilecek Amortisman Tutarını Etkilemeyecektir.

* Bu Durumda Yeniden Değerleme Sonrası Amortisman Hesabında Yukarıda Sayılan Tutarlara Ve Faydalı Ömre Göre Amortisman Gider Olarak Kabul Edilir, Geri Kalan Kısım K.K.E.G.'dir.

* Sonuç Olarak Kısıtlamalar Sonrasında Kiralama Yoluyla Araç Temininin Vergisel Açıdan Daha Verimli Olduğu Düşünülmektedir.

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR

İhracat ve üretim yapan firmaların 01.01.2022 tarihinden itibaren bu faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına uygulanmak üzere kurumlar vergisi oranında 1 puanlık indirim 7351 sayılı kanunla 22.01.2022 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Böylece kurumlar vergisi mükellefleri gerek ihracat faaliyetlerinden gerekse üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranını 1 puan indirimli uygulayabileceklerdir.

Uygulama usul ve esasları belirleyen Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 20) 14/05/2022 tarihli ve 31835 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

7351 sayılı Kanunun 15 inci maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununun 32’nci maddesine aşağıdaki yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkralar eklenmiştir.

"(7) İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır.

(8) Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır. Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre ayrıca indirim uygulanmaz.

(9) Yedinci ve sekizinci fıkralardaki indirimli oranlar, madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır."

Kurumlar Vergisi Kanununun 32. maddesinin 7. fıkrası uyarınca ihracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanabilecek olup mal ihracatının yanı sıra hizmet ihracatı da aynı kapsamda değerlendirilmiştir.

7456 sayılı kanunla, ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan kurumlar vergisi oranında değişikliğe gidilmiştir. Kurumlar vergisi kanununun 32. Maddesiyle kurumlar vergisi oranı ve geçici vergi oranları belirlenmiş olup, 7456 Sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi oranında artış yapılmış, söz konusu artışla birlikte şirketlere ek vergi yükü gelmiştir. Yapılan değişiklikle kurumlar vergisi oranı 5 puan artırılmıştır. Başta finans kuruluşları olmak üzere, belirli bazı kurumlarda %25’den %30’a, diğer kurumlarda %20’den %25’e yükseltilmiştir. 7456 Sayılı Kanun’la Kurumlar Vergisi oranında artış yapılmakla birlikte, ihracatçı şirketlerin ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri gelirlere uygulanan kurumlar vergisi oranında yapılan 1 puanlık indirim de 5 puana çıkarılmıştır.      

7456 sayılı Kanununla bir yandan kurumlar vergisi oranı artırılmış diğer yandan da ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan 1 puanlık indirim 5 puana çıkarılmıştır. Söz konusu düzenleme, 01/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanacaktır. Dolayısıyla 2023 yılı 3. Dönem için uygulanacak geçici vergi oranı %25, Banka finans şirketleri için ise %30 uygulanmakla birlikte, ihracatçı şirketlerin sadece ihracat faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları için geçici vergi oranı %20 olarak uygulanacaktır.

7456 sayılı kanunla yapılan düzenleme çerçevesinde kurumlar vergisi mükellefleri için uygulanacak olan %25 oranındaki vergi oranı ihracatçı firmalar için ihracat gelirlerine uygulanmak üzere 5 puanlık indirimle %20 olarak uygulanacaktır.

5 Puan indirim uygulaması sadece kurumlar vergisi mükelleflerine yönelik olup, gelir vergisi mükelleflerine yönelik bu yönde bir indirim uygulaması bulunmamaktadır. 

7456 sayılı kanunla yapılan düzenleme çerçevesinde; 5 puanlık kurumlar vergisi oranındaki indirim; ihracat yapan kurumları kapsamakla birlikte, hizmet ihracı kapsamında yapılan işlemler ile yurt dışındaki bir müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılan hizmetleri kapsamaktadır. 

Kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanmasının şartları

- İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterli olacaktır.

- Üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli olarak uygulanabilmesi için ise bu kurumların;

• Sanayi sicil belgesine sahip olma ve

• Fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme

Şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

Buna göre, sanayi sicil belgesini haiz olmakla birlikte fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etmeyen veya fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etmesine rağmen sanayi sicil belgesini haiz olmayan kurumlar bu Kanunun 32 nci maddesinin sekizinci fıkrası hükmünden yararlanamayacaklardır.

Yurt dışından satın alınan malların Türkiye’ye girmeksizin başka bir ülkedeki müşteriye satılmak suretiyle ihraç edilmesi halinde de bu faaliyetten elde edilen kazançlara kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli olarak uygulanabilecektir.

Kurumlar vergisi oranında yapılan indirim sadece ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazanca uygulanacaktır. Mükelleflerin; ihracat faaliyetlerinin yanı sıra diğer faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarının da bulunması halinde, ihracattan kaynaklanan ve indirim uygulanacak matrah, ihracattan elde edilen kazancın ticari bilanço karına oranlanması suretiyle tespit edilecektir.

                     Matrah x          İhracat Faaliyetinden Elde Edilen Kazanç
                                             ----------------------------------------------------------
                                                                Ticari Bilanço Karı

İhracat faaliyetinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç aşılmamak kaydıyla) 5 puan indirim uygulanacaktır.

İmalat faaliyetinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (imalat faaliyetinden elde edilen kazanç aşılmamak kaydıyla) 1 puan indirim uygulanacaktır. İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterliyken, üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançları için sanayi sicil belgesine sahip olma ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

İmalat ve ihracat faaliyetinde birlikte bulunanlarda, imalat ve ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazancın ticari bilanço karı içindeki payına göre safi kurum kazancına (imalat ve ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç toplamı aşılmamak kaydıyla) 5 puan indirim uygulanacaktır. 5 puan indirim uygulanabilecek kazanç tutarının gerek, ihracat ve/veya imalat faaliyetlerinden elde edilen kazancı gerekse safi kurum kazancını aşamayacaktır.

İmalat ve/veya ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazanç toplamının ticari bilanço karından büyük olması halinde, safi kurum kazancını aşmamak kaydıyla imalat ve/veya ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazancın tamamına 5 puan indirim uygulanacaktır. İhracat faaliyetinden elde ettiği kazancın ticari bilanço karından fazla olması halinde, safi kurum kazancını aşmamak kaydıyla ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın tamamına 5 puan indirim uygulanabilecektir.

Ticari bilanço karı oluşmadığı durumlarda, mali karın (safi kurum kazancının) oluştuğu durumlarda da safi kurum kazancının aşılmamak kaydıyla ihracat ve imalat faaliyetinden elde edilen kazanç tutarına 5 puan indirim uygulanabilecektir.

Birden fazla konuda üretim faaliyetinde bulunanların üretimden elde ettikleri kazancın tespitinde, üretim faaliyetinden elde edilen kazançlar (varsa üretimden doğan zararlarla) bir bütün olarak değerlendirilecektir.

Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal edenlerin ürettikleri ürünlerin ihracatından elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı, üretilen ürünlerin yurt içinde ve yurt dışında satılmasına göre ayrım yapılmaksızın, "ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç" olarak 5 puan indirimli uygulanacaktır. Yani, imal ettikleri ürünleri aynı zamanda ihraç eden kurumlar 5 puanlık indirimden ihracat faaliyetlerinden elde edilen kazançları kapsamında yararlanacakları için, imalat faaliyetleri sebebiyle ayrıca bir indirim uygulanmayacaktır.   

 Yukarıdaki açıklamalara göre;

■ Mal ihracatı yapanlar

■ Hizmet ihracatı yapanlar

■ Yurt dışından satın aldığı malları Türkiye’ye getirmeden başka bir ülkedeki müşteriye satanlar

■ Yurt içinden serbest bölgeler ile gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara satış yapanlar

■ Yurt dışında mukim müşterilere uluslararası taşımacılık hizmeti verenler (23.05.2023 tarihli ve 49327596-125[KVKÖZ.2022.93]-97624 Sayılı Özelge)

Indirimden yararlanır.

İhracat yapan kurumların ihracattan elde ettikleri kazançlarıyla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi oranının 5 puan indirimli uygulanabilmesi için ihracat faaliyetiyle iştigal etmeleri yeterliyken, üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançları için sanayi sicil belgesine sahip olma ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal etme şartlarını birlikte sağlamaları gerekmektedir.

KURUMLAR VERGİSİ 5 PUANLIK İNDİRİM UYGULAMA ÖRNEKLERİ

Örnek 1: Aydın ilinde üreticilerden satın aldığı incirleri ihraç eden (B) A.Ş. söz konusu ihracattan 2023 yılında 900.000 TL kazanç elde etmiştir. Bu dönemde herhangi bir indirim ve istisnadan yararlanmayan, zarar mahsubu ve başkaca kazancı olmayan (B) A.Ş.'nin bu kazancına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanabilecektir.

Örnek 2: Toptan ve perakende ürün ticareti yapan (C) A.Ş.'nin 2023 yılı faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ......................................................................................: 2.000.000 TL

-İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç ......................................................: 1.200.000 TL

-Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan) .....................................: 800.000TL

KKEG ...........................................................................................................:200.000TL

Taşınmaz satış kazancı istisnası .......................................................................: 100.000TL

Kızılay Derneğine yapılan nakdi bağış ve yardımlar .............................................: 100.000TL

Matrah ....................................................................................................: 2.000.000 TL

(C) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç nedeniyle 5 puan indirim uygulanacak matrahı aşağıdaki gibi tespit edilecektir.

İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç/ TBK)

                                                         : 2.000.000 TL x (1.200.000/2.000.000)

                                                         : 2.000.000 TL X %60

                                                         : 1.200.000TL

Dolayısıyla, (C) A.Ş. 2.000.000 TL'lik 2023 yılı matrahının 1.200.000 TL'lik kısmına kurumlar vergisi oranını (%25-%5=) %20 olarak uygulayacak, matrahın kalan 800.000 TL'lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.

Örnek 3: İhracat faaliyetinde bulunan (Ç) A.Ş. 2023 yılında bu faaliyetinden 600.000 TL kazanç elde etmiş ancak 5 puan indirim kapsamında olmayan diğer faaliyetleri zararla sonuçlanmıştır. (Ç) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ................................................................................... : 500.000TL

-ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç .................................................... : 600.000TL

-Diğer zarar ............................................................................................ : 100.000TL

KKEG ...................................................................................................... :300.000TL

Matrah .................................................................................................. : 800.000TL

(Ç) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç (600.000 TL) mükellefin ticari bilanço karından (500.000 TL) fazla olduğu için safı kurum kazancını aşmamak kaydıyla ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın {600.000 TL) tamamına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli olarak uygulanacaktır.

Örnek 4: İhracat faaliyetinde bulunan (D) A.Ş. 2023 yılında bu faaliyetinden 1.000.000 TL kazanç eldenetmiştir. 5 puan indirim kapsamında olmayan faaliyetlerinden ise 50.000 TL zarar doğan (D) A.Ş.'nin geçmiş yıl zararları nedeniyle kurumlar vergisi matrahı 200.000 TL olmuştur. (D) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ................................................................................... : 950.000TL

-ihracat faaliyetinden elde edilen kazanç .................................................: 1.000.000 TL

-Diğer zarar ..............................................................................................: 50.000TL

Geçmiş yıllar zararları ................................................................................: 750.000TL

Matrah .................................................................................................. : 200.000TL

(D) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat faaliyetinden elde ettiği kazanç (1.000.000 TL) mükellefin ticari bilanço karından (950.000 TL'den) fazla olsa da bu döneme ilişkin safi kurum kazancı 200.000 TL olduğu için ihracat faaliyetinden elde edilen kazancın ancak safi kurum kazancına (200.000 TL) kadar olan kısmına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanabilecektir.

Örnek 5: Türkiye'de telekomünikasyon alanında faaliyette bulunan (E) A.Ş. aynı zamanda yabancı kullanıcıların kendi ülkelerinde almış oldukları mobil hatlarıyla Türkiye'de telefon hizmetinden yararlanabilmeleri için ilgili ülke operatörleriyle yapmış olduğu anlaşmalar kapsamında dolaşım hizmeti sağlamaktadır. Bu kapsamda, 2023 yılında muhtelif ülkelerde mukim telekomünikasyon firmalarının müşterileri tarafından Türkiye'de telefon kullanım (dolaşım/roaming) hizmetinden faydalanılmıştır.

(E) A.Ş.'nin 2023 faaliyet sonuçlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.

Ticari bilanço karı ....................................................................................... : 50.000.000 TL

- İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç ...................................................... : 5.000.000 TL

(Dolaşım/roaming hizmetinden elde edilen kazanç)

-Diğer kazançlar (1 puan indirim kapsamında olmayan) .................................. : 45.000.000 TL

KKEG ..........................................................................................................: 2.000.000 TL

Taşınmaz satış kazancı istisnası .....................................................................: 12.000.000 TL

Matrah ..................................................................................................... :40.000.000 TL

(E) A.Ş.'nin 2023 yılında ihracat (dolaşım/roaming hizmeti) faaliyetinden elde ettiği kazanç nedeniyle 5 puan indirim uygulanacak matrahı aşağıdaki gibi tespit edilecektir.

İndirimli oran uygulanacak matrah : Matrah x (İhracat faaliyetinden elde edilen kazanç/ TBK)

                                                         : 40.000.000 TL x {5.000.000/50.000.000)

                                                        : 40.000.000 TL x %10

                                                        : 4.000.000 TL

Dolayısıyla, (E) A.Ş. 40.000.000 TL'lik 2023 yılı matrahının 4.000.000 TL'lik kısmına kurumlar vergisi oranını (%25-%5=) %20 olarak uygulayacak, matrahın kalan 36.000.000 TL'lik kısmına ise genel oran uygulanacaktır.

KAYNAKÇA

• 7351 Sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
• Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)'Nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 20}

16.11.2023

Mazlum Kaya Doğan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mazlumkayadogan/003/

Öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz. Bunun haricinde enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur ve kar dağıtımı tabi tutulur.

Örneğin: 2005 yılında kurulan şirketin 1.000.000 TL nakdi sermayesi vardır. 14/5/2024 tarihinde tescil edilen kararla tamamı 4 Milyon TL tutarında 502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları Hesabından karşılanmak suretiyle sermayesini 5.000.000 TL’ye çıkarmıştır. Ancak 14/9/2024 tarihinde şirket yetkili organı sermaye azaltımı kararı almış ve sermaye 1.000.000 TL'ye inmiştir. Sermaye azaltımının sırasıyla yeniden değerleme artışları ve geçmiş yıl karlarından yapıldığı kabul edilecektir. Kalan kısmın ise sermayeye eklenme tarihi beş tam yıllık süreyi geçmiş unsurlardan karşılanması gerekmektedir. Bu durumda azaltılan sermayenin tamamının 502 Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları Hesabından geldiği dikkate alınması gerekir. 555 Seri Nolu Tebliğe göre işletmeden çekilen enflasyon düzeltme farkının bu dönemde vergiye tâbi tutulur ve kar dağıtımı tabi tutulur.

Enflasyon düzeltmesi olumlu farkı kapsamında :
> Hesaplanan Kurumlar Vergisi: 4 Milyon TL * % 25 =1 Milyon TL
> Kar Dağıtım Stopajı: (4 Milyon - 1 Milyon TL)* % 10 =300 Bin TL

ERSAN KARACA

ERSAN KARACA YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR