23 Eylül günü Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulan “Gümrük Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 24.10.2019 itibari ile TBMM Genel Kurulundan geçti ve yasalaştı. Yürürlüğe girmesi için Resmî Gazete’de yayımlanmasını bekliyoruz. Yazı kaleme alındığında halen bu düzenleme Resmî Gazete’de yayımlanmamıştı.
Bir önce yazımızda değişikliklerin detayına değinmiştik. Bazı idari para cezalarında indirimler öne çıkan konular olmuştu. Ama “gümrüklenmiş değer”e bağlı cezaların halen bazı maddelerde olmasını da doğru bulmadığımızı ifade etmiştik. Bu düşüncemizi bir kez daha yinelemek istiyoruz. Diğer taraftan bu değişiklikler içinde uzun süredir beklediğimiz olumlu bir yeniliğe de yer verildiği görülüyor. Bunun adı “izahat” müessesesi. Bugün bunun üzerinde durmak istiyoruz.
İzahat nedir?
Gümrük uygulamaları oldukça teknik ve karmaşık. Doğru işlem yapmak zaman zaman imkansız olabiliyor. Bu gibi durumları aşmak adına kanunda bilgi istemeye yönelik düzenlemeler mevcut. Birçok mükellef bu yola başvurarak uygulamalar hakkında bilgi talep edebiliyor. Bu bilgilendirmeler ışığında yapılan işlemlere ilişkin olarak daha sora idari para cezası uygulanmasına engel oluyor. Aynı vergi mevzuatında olduğu gibi bir mukteza sisteminin olması arzu edilen bir durumdu. İşte bu noktada, “izahat” uygulaması önemli bir ihtiyacı karşılayacak gibi duruyor.
Yapılan değişiklikle, idarenin yanlış yönlendirmelerinden dolayı oluşan bir hata sonucunda idari para cezası tatbik edilmeyeceği kabul edilmiş oluyor. Kanun’da bunun düzenleniyor olması önemli. Böylece mükellefler tarafından karışık ve tereddüt edilen hususlarda idareden izahat alınarak ilerlenebilecek ve bunun sonucunda herhangi bir idari para cezası ile karşı karşıya kalınmayacak. Ancak yanlış ve hatalı yönlendirme sonucu bir vergi ortaya çıkması durumunda ise bunun ödenmesi gerekecek. Gecikme faizi konusu ise düzenleme de yer almıyor.
Vergi uygulamalarında nasıl oluyor?
Gelir idaresi izahat olarak benzer bir kurumu uzun süredir uyguluyor. Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen bu uygulamada tereddüde düşülen vergi uygulamalarında yazılı bir izahat talep edilebileceği düzenleniyor. Gelir idaresi, kendisinden istenecek izahatı özelge ile cevaplandırabileceği gibi aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler de yayımlayabilir. Sirküler ve vergi mahremiyetine ilişkin hükümler göz önünde bulundurulmak şartıyla özelgeler, Gelir İdaresi Başkanlığınca internet ortamında yayımlanıyor. Internet üzerinden yayınlanan özelge ile herkes bu izahattan haberdar oluyor.
Yetkili makamların mükellefin kendisine yazı ile yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihadın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmiyor ve gecikme faizi hesaplanmıyor. Burada bir noktaya işaret etmekte yarar var. Düzenlemeden de görüleceği üzere, Gelir İdaresindeki uygulama gümrüktekinden farklı olarak gecikme faizinin uygulanmamasını da içeriyor.
Ne yapılmalı?
Uzun süredir gelir idaresi uygulamalarında yer alan özelge müessesesinin gümrük uygulamalarında da yer alması oldukça sevindirici. Ancak yapılan düzenlemede izahat kavramının içeriğine yer verilmiyor. Ancak bu kavramın içinde, Bağlayıcı Tarife ve Menşei Bilgileri, idare tarafından veya akredite edilen laboratuvarlarda verilen tahlil raporları gibi geleneksel gümrük uygulamalarının da yer alması gerekir. Kanunun yürürlüğe girmesi ve yapılan alt düzenlemeler ile uygulamanın nasıl olacağını daha sağlıklı değerlendirme imkanımız olacaktır. Sercan Bahadır https://www.vergidegundem.com/
