Yarım çalışma, doğum ve evlat edinme sonrası analık izninden itibaren verilen bir haktır. “Çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi” amacıyla işçinin talebine bağlı olarak; doğumda sadece kadın işçiye, evlat edinmede evlat edinen kadın veya erkek işçiye verilir. Evlat edinmede yarım çalışma hakkının kullanabilmesi için üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinilmesi gerekir.
Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde,
- Birinci doğumda 60 gün,
- İkinci doğumda 120 gün,
- Sonraki doğumlarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
Çoğul gebelikte bu sürelere 30’ar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde yarım çalışma süresi 360 gün olur. Yarım çalışma süresince süt izni verilmez.
Yarım çalışma haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilir. Haftalık çalışma süresi 45 saat olan işyerlerinde 22,5 saat, 40 saat olan işyerlerinde ise 20 saat şeklinde uygulanır. Yani, yarım çalışmada işçi bir haftada çalıştığının yarısı kadar çalışır diğer yarısında ücretsiz izinli sayılır.
Bu halde bir işçinin yarım çalışma süresinde bir haftada en fazla 22,5 saat çalışabilir. Hastalık veya diğer durumlar olmadığı sürece, bir ay içerisinde işçi 15 gün işveren nezdinde çalışmış, 15 gün ise ücretsiz izinsiz sayılmış olur.
Ücretsiz izinli olduğu süreler için çalışan belirli şartları sağladığında İŞKUR’dan yarım çalışma ödeneği alabilir. Ayrıca ücretsiz izin sürelerine işçi, İŞKUR tarafından sigortalı sayılır ve toplam yüzde 32.5 oranındaki sigorta primi işçi ve işveren payları ödenir.
Yarım çalışma ödeneğinden yararlanılabilmesi gerekli şartlar;
- İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
- Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
- Doğum ve evlat edinme sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekir.
Yarım çalışma ödeneği başvuru işçi tarafından yapılacaktır. Ancak yarım çalışma belgesi işveren tarafından doldurulacaktır. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan yersiz ödemeler kanuni faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadardır. Yani, yarım çalışma ödeneği 1 günlük net 67,14 Türk Lirası'dır. Bir ay içerisinde hastalık ve benzeri durumlar olmadan yapılan yarım çalışma süresinde 15 gün için yarım çalışma ödeneğinin üst sınırı net 1007,05 Türk Lirası olur. İbrahim Işıklı
https://www.dunya.com/kose-yazisi/dogum-sonrasi-yarim-calisma-hakki/423166
