Bedelli askerliğe ilişkin kanun teklifi geçen hafta Meclis gündemine geldi. Uzun zamandır bedelli askerlik bekleyen kişiler teklifin gündeme gelmesiyle hareketli günler yaşamaya başladılar. Bedelli askerlik düzenlemesinde 28 günlük temel askerlik eğitimi de yer alınca özellikle işçi ve memurların kafasında işten nasıl ayrılıp birliklerine teslim olacakları sorusu belirdi. Geçen haftaki görüşmeler sonrası 28 günlük temel askerlik eğitiminin kalkması gündemde.
Önümüzdeki hafta bu konu netleşecektir. Ancak şu anki teklifte 28 günlük temel askerlik eğitimi ve çalışanlar için önerilen yol belli. İşçi ve memur 28 gün boyunca ücretsiz veya aylıksız izinli sayılacak ve 28 gün sonra işine veya görevine kaldığı yerden devam edecek.
Memurlar izinli
Bedelli askerlik başvurusu yapacak işçiler 28 günlük temel askerlik eğitimini boyunca ücretsiz izinli sayılacaklar. Bedelli askerlik yapacak işçiler 28 gün için ücretsiz izinli sayılacaklar ve döndüklerinde işlerine kaldıkları yerden devam edecekler. Bedelli askerlik başvurusu yapan işçiler, kendilerine tebliğ edilen ve bedelli askerlik temel eğitimini yapacakları birliklerine teslim olmaları gereken tarihi içeren belgeyi işverene vererek ücretsiz izin alabilecekler. İşveren bu belgeyi aldıktan sonra işçisini ücretsiz izne ayırmak zorunda.
Bedelli askere gidiyor diye işçisini işten çıkarma hakkına sahip değil. Dolayısıyla bedelli askerliğe giden işçinin hak kaybı yaşanmaması sağlanmış durumda. Ücretsiz izinli sayılan işçi 28 gün için ücret alamayacak ancak döndüğünde işine kaldığı yerden devam edebilecek.
Bedelli askerlik yapacak memurlar 28 gün boyunca aylıksız izinli sayılacaklar. Memurların izninin kamu kurum ve kuruluşları tarafından onaylanmaması da söz konusu değil. Bedelli askere giden memurun izni amiri tarafından onaylanmak zorunda. Bedelliye giden memur 28 gün sonra görevine aynı şartlarda ve kaldığı yerden devam edecek.
Bedelli askerlik kapsamındaki temel askerlik eğitimini yapmak için 28 gün boyunca kurumlarından ücretsiz izinli sayılacak memurlar adına 28 gün boyunca sağlık sigortası primi yatırılmaya devam edilecek. Bu nedenle bedelli askerlik hizmetini yapmaya giden eşi veya babası üzerinden sağlık hizmeti alan kişiler bu süre boyunca sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edebilecek. Dolayısıyla babası veya eşi bedelliye giden kişiler bu sürede sorun yaşamadan sağlık hizmetlerinden faydalanabilecek.
28 gün borçlanma
28 günlük temel askerlik eğitimini tamamlamak üzere birliklerine teslim olacak işçiler bu sürede ücretsiz izinli sayılacakları için adlarına prim yatırılmayacak. Memurların da yalnızca genel sağlık sigortası primleri yatırılacak, yani 28 gün için emekliliklerine prim yatırılmayacak. Bu nedenle bedelli askerlik kapsamındaki temel askerlik için birliklerine teslim olan işçi ve memurlar isterlerse ileride bu 28 günlük süreyi borçlanabilir ve emekliliklerine 28 gün ekleyebilirler.
Sağlık çalışanına yıpranma hakkı
Geçen hafta Meclis gündemine gelen bir diğer konu ise sağlık çalışanlarına yıpranma hakkı tanınması. Sağlık çalışanları ne yazık ki fiziki, mesleki ve sosyal pek çok riskle karşı karşıyalar. Deyim yerindeyse kelle koltukta çalışan bu meslek grubu yıpranmayı fazlasıyla hak ediyor. Meclis gündemine gelen torba kanun bu haliyle yasalaşırsa sağlık çalışanları emeklilikte yıpranma hakkına kavuşmuş olacaklar.
Kamuoyunda yıpranma olarak bilinen fiili hizmet süresi zammı, bazı meslek gruplarına maruz kaldıkları risklerin fazla olması nedeniyle daha erken ve daha az çalışarak emekli olmak hakkı tanınmasıdır. Gazeteciler, polisler, askerler ve yer altında çalışanlar gibi 18 farklı meslek grubu için fiili hizmet süresi zammı uygulanmaktadır.
1 yıla 60 gün
Meclis gündemine gelen kanun teklifinde sağlık çalışanlarının her bir yıllık çalışmasına 60 gün eklenmesi hükmü yer alıyor. Bu çerçevede bir yıl çalışan sağlık çalışanı adına 420 gün prim ödendiği kabul edilecek. Yıpranma hakkı diğer meslek gruplarında emeklilik için gereken yaşı da bazı şartlarda öne çekiyor. Ancak düzenlemede bu yönde bir ifadeye yer verilmemiş. Eğer Mecliste metne bir ekleme olmaz ise sağlık çalışanlarının her bir yıl 420 prim günü olarak kabul edilecek ve toplamda bu sayede elde edilen prim günü 5 yılı geçemeyecek. Yani bir sağlık çalışanı 1800 günden daha fazla fiili hizmet süresi zammı elde edemeyecek.
Emeklilik öne çekilir
Diğer yandan yıpranma sağlık çalışanlarına yalnızca prim günü kazandırmayacak. Ayrıca emeklilik yaşının da öne çekilmesi söz konusu olacak. En az 10 yıl sağlık çalışanı olarak görev yapmış kişiler, her yıl 60 gün olarak uygulanan fiili hizmet süresi zammının yarısını emeklilik yaşı indiriminde kullanabilecek. Bu sayede sağlık çalışanları en az 10 yıl görev yaparak en fazla üç yıl erken emekli olabilecek. Kanun teklifinde bu konuda başka bir detay olmadığı için genel hükümlerin uygulanacağı düşünülerek yapılan bu değerlendirme, teklifte bu yönde ifade yer alırsa değişecektir. Dolayısıyla bu koşulların farklılaşması ve sağlık çalışanlarına emeklilikte daha fazla avantaj sağlanması da mümkün olabilecektir. Cem Kılıç
http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/cem-kilic/bedelli-askere-giden-ucretsiz-2711267/
