Emlak vergisine ilişkin birçok daimî ve geçici muafiyet bulunuyor olsa da genellikle ilgilileri tarafından bilinmediği veya önemsenmediği için fazladan ödenmektedir. Bir kısmı da bildirime tabi olduğu için bu husus unutulabilmektedir.
Emlak vergisi mükellefiyeti belediyelere karşı yerine getirilirken bu tür muafiyetlerden genellikle mükelleflerin bildirimi veya itirazı ile faydalanılmakta, çoğu zaman kendiliğinden muafiyet sağlayan bir uygulamaya rastlanmamaktadır.
Kamuoyunda yoğun olarak bilinen emlak vergisi muafiyeti, başka bir geliri olmayan ve tek meskene ilişkin olarak bilinen muafiyettir. Oysa bu muafiyet emlak vergisi mükelleflerine yönelik olan muafiyetlerden sadece biridir.
Peki bugüne kadar muafiyet kapsamında olup da fazladan ödenen emlak vergilerinin iadesi mümkün müdür?
Bazı özel koşulların varlığı halinde ödenen emlak vergisinin iadesi mümkündür. Emlak vergisi muafiyet şartları ve söz konusu verginin iadesi için aranan şartlar mevzuatta düzenlenmiştir. İade talebinde bulunacak olanların hata ile veya ihmalen yapılmış olan yanlışlar neticesinde meydana gelebilecek hak kayıplarının önüne geçilmesi için sürecin başından sonuna kadar takip edilmesi gerekmektedir.
Aşağıda emlak vergisinden muaf olan taşınmazlardan başlıcalarına yer verilmiştir. Muafiyet şartlarını haiz olan taşınmazlar bakımından 5 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde, fazladan ödediğinizi düşündüğünüz emlak vergileri var ise bunun için iade talebinde bulunabilirsiniz. Vergilendirme hataları kapsamında açık olarak muaf olan bir servet üzerinden verginin fazladan ödenmiş olması ve gerekli işlemler tamamlanmak kaydıyla iade alınması mümkündür. Ancak öncelikle emlak vergisi mevzuatına göre hangi durumlarda muafiyet bulunduğunun tespiti gerekmektedir.
6360 Sayılı Kanun Kapsamında Kaldırılan Yerlerdeki Emlak Vergisi Muafiyeti
6360 sayılı yasa kapsamında köy tüzelkişiliği kaldırılarak mahalleye dönüştürülen bölgelerde emlak vergisi ve Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım paylarına muafiyet getirilmiştir. Söz konusu muafiyetlere rağmen birçok belediye tarafından muafiyet kapsamında bulunan yerlere ilişkin olarak emlak vergisiyle diğer vergi ve harçlar tahsil edilmektedir. 6360 sayılı Kanunu kapsamında bulunan ve tüzel kişiliği kaldırılan köylerdeki yerlere ilişkin olarak alınması gereken emlak vergisi, kanunun geçici 1/15. maddesine göre ise 2025 yılı sonuna kadar muaf tutulmuştur.
Tek Mesken Emlak Vergisi Muafiyeti
Tek mesken muafiyetinden, aşağıda sayılan kişiler yararlanabilecektir.
- Hiçbir geliri olmadığını belgeleyenler
- Maaşı dışında geliri bulunmayan emekliler
- Engelliler
- Şehitlerin dul ve yetimleri ile gaziler
Kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup, on sekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, özürlülerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin tek mesken muafiyetinden yararlanabilmeleri için Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğleri ekinde yer alan formları doldurmaları ve ilgili belediyeye vermeleri gerekmektedir.
Küçük Sanayi Siteleri ve OSB’lerde Emlak Vergisi Muafiyeti
Emlak Vergisi Kanunu’na göre organize sanayi bölgeleri ile sanayi ve küçük sanayi sitelerindeki binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılmaktadır.
Sağlık Tesisleri ve Sosyal Yardım Amaçlı Tesislerin Emlak Vergisi Muafiyeti
Kazanç gayesi olmamak şartıyla işletilen hastane, dispanser, sağlık, rehabilitasyon, teşhis ve tedavi merkezleri, sanatoryum, prevantoryum, öğrenci yurtları, düşkünler evi, yetimhaneler, revirler, kreşler, kütüphaneler ve korunmaya muhtaç çocukları koruma birliklerine ait yurtlar ve işyerleri vb. binaları, bina vergisinden muaftır. Bu madde kapsamında bina vergisi muafiyetinden yararlanabilmek için bu binaların kamu yararına çalışan derneklere ait olmasına gerek yoktur. Kazanç gayesi gütmemek ve maddede sayılan amaçlara tahsis edilmiş olmak muafiyet için yeterlidir.
Belediye ve Mücavir Alan Sınırı Dışındaki Bina ve Arazilerde Emlak Vergisi Muafiyeti
Belediye mücavir alan sınırları dışındaki binaları, bina vergisi ile belediye mücavir alan sınırları dışındaki araziler, arazi vergisinden muaftır. Ancak bunların kanunda sayılan şartları haiz olmaları gerekmektedir.
Hazine’den (Milli Emlak) Satın Aldığınız Taşınmazlarda Emlak Vergisi Muafiyeti
Hazineye ait taşınmaz malların satış ve devir işlemleri ve bu işlemler sırasında düzenlenen belgeler vergi, resim ve harçtan müstesnadır. Satışı yapılan taşınmaz mallar, satış tarihini takip eden yıldan itibaren beş yıl süre ile emlak vergisine tâbi tutulmazlar.
Doğalgaz ve Petrol Boru Hatları ve Bunlarla İlgili Tesislerin Emlak Vergisi Muafiyeti
Doğalgaz, ham petrol ve bunların ürünlerinin nakli ve dağıtımı amacıyla kullanılan boru hatları ile bunların ayrılmaz parçası olan istasyonlar (pompa, kompresör, basınç düşürme ve ölçüm, hat vana grupları, haberleşme, pik, katodik koruma gibi), bina vergisinden daimi olarak muaftır.
Turizmi Teşvik Kanunu Kapsamındaki Tesislerin Emlak Vergisi Muafiyeti
Turizmi Teşvik Kanunu hükümlerine göre turizm işletme belgesi almış mükelleflere ait olan ve turizm amaçlı kullanılan binalar bina vergisinden muaftır. Turizm işletme belgesi almış olan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, işletmelerine dahil olan ve Turizmi Teşvik Kanunu’nda belirtilen amaçlara tahsis ettikleri binaları, inşalarının sona erdiği veya mevcut binaların bu maksada tahsisi halinde turizm müessesesi belgesinin alındığı yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılmaktadır. Muafiyetten faydalanmak için, durumun ilgili yıl içinde vergi dairesine bildirilmesi şarttır.
Tabii Afetler Nedeni ile Devletçe Yapılarak Hak Sahiplerine Dağıtılan Binalarda Emlak Vergisi Muafiyeti
Tabii afetler nedeni ile inşa edilen binalar da emlak vergisinden muaf tutulmuştur. Deprem, su basması, yangın gibi tabii afetler sebebiyle binaları yanan, yıkılan veya kullanılmaz hale gelen veya yangın, su baskını, yer kayması, kaya düşmesi, çığ ve benzeri (deprem hariç) afetlerle zarar görmesi muhtemel yerlerdeki binaların vergi mükellefleri tarafından afetin meydana geldiği veya afete maruz kalındığının yetkili kuruluşça tebliği tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde afetin vuku bulduğu yerde veya kamu kuruluşlarınca gösterilen yerlerde inşa edilen binalar inşalarının sona erdiği yılı, kamu kuruluşlarınca ilgili kanunlarına göre inşa olunup hak sahiplerine teslim edilen binalar devredildikleri yılı takip eden bütçe yılından itibaren 10 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır. Muafiyetten faydalanmak için durumun ilgili yıl içinde vergi dairesine bildirilmesi şarttır.
Fuar, Sergi ve Panayır Binalarında Emlak Vergisi Muafiyeti
Fuar, sergi ve panayır yerlerinde inşa edilen binalar (bu yerlerin açık bulunmadığı zamanlarda da kullanılanlar hariç), bu maksada tahsis edildikleri süre için vergiden muaftır. Muafiyetten faydalanmak için durumun ilgili yıl içinde vergi dairesine bildirilmesi şarttır.
Geri Kalmış Bölgelerde İnşa Edilen Sınai Tesislerde Emlak Vergisi Muafiyeti
Planlama teşkilatınca tespit ve tayin edilen geri kalmış bölgelerde inşa edilen sınai tesisler, inşalarının sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılmaktadır.
Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında İnşa Edilen Binaların Emlak Vergisi Muafiyeti
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında inşa edilen binalar, inşalarının sona erdiği tarihi takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılmaktadır.
Tarımsal Amaçlı Olarak Kullanılan Binaların Emlak Vergisi Muafiyeti
Tarımsal üretimde kullanılmak şartıyla makine ve alet depoları, zahire ambarları, samanlıklar, arabalıklar, ağıllar, ahırlar, kümesler, kurutma mahalleri, böcekhaneler, seralar ve benzeri binalarla, işçi ve bekçi bina, kulübe ve barakaları, su ürünleri müstahsillerinin istihsalde kullandıkları ağ ve alet depoları, kayıkhaneler, denizlerde ve göllerdeki işçi ve balıkçı kulübe ve barakaları emlak vergisinden muaftır.
Kanunla Kurulan Üniversitelere Ait Binaların Emlak Vergisi
Kanunla kurulan özel vakıf üniversitelerine ait binalar kiraya verilmiş olsa bile bina ve arazi vergisinden muaftır.
Ulaşımla ve Enerji ile İlgili Tesislerin Emlak Vergisi Muafiyeti
Kamunun kullanımına tahsis edildiği Maliye Bakanlığı’nca kabul edilen rıhtım, iskele, dalgakıran ve bunların mütemmimleri ile, demiryolları ve köprü, rampa ve tünel, yeraltı ve yerüstü geçitleri, peron, alimantasyon (bakım) tesisleri, iskele ve istasyon binaları ile yolcu salonları, cer ve malzeme depoları gibi demiryolu mütemmimleri, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne ait hava liman ve meydanlarındaki terminal binaları, teknik blok, hangar, sistemlere ait depo; elektrik ve mekanik sistemlere ait laboratuvar ve bakım tesisleri, pist taksirut ve apron sahası ile ısı ve enerji santralleri, hidrofor tesisleri, gerek hava liman ve meydanlarında ve gerekse uçuş yolları üzerindeki seyrüsefer yardımcı (radar, ILS, VOR, DME, NDB gibi) tesisleri ile hava yer ve yer muhabere sistemleri (VHF, UHF, HF) ve yukarıda belirtilen sistem ve tesislerin mütemmimleri kiraya verilmemek şartıyla bina vergisinden muaf tutulmuşlardır.
Korunması Gerekli Kültür Varlılarında Emlak Vergisi Muafiyeti
2683 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu’nda tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle üzerlerinde kesin yapılanma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuşlardır.
Mehmet Göktuğ KÖKBULUT
Avukat
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://www.alomaliye.com/2024/01/31/2024-emlak-vergisinden-muaf-durumlar/
