Bilindiği üzere; KDV Kanunu’nun 30/b maddesinde faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanlar dışındaki şirketlerin binek araç alımlarına ilişkin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisini indirim konusu yapamayacağı düzenlenmiştir.
Öte yandan, KDV Genel Uygulama Tebliği’nde yapılan değişiklikle; ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile iştigal eden mükelleflere, 22/3/2019 tarihi itibarıyla binek araç alımlarına ilişkin alış vesikalarında gösterilen KDV’yi indirim konusu yapabilme imkânı getirilmiştir.
İkinci El Motorlu Kara Taşıtı Ticareti Yapan Her Mükellef KDV İndirimi Yapabilir mi?
Birçok şirket, ikinci el piyasasının hareketli olduğu dönemlerde asıl faaliyet konularının yanında ikinci el araç alım-satım faaliyetine de başladılar. Ancak, binek araç alımlarına ilişkin getirilen KDV indirim hakkı, KDV Genel Uygulama Tebliği’nde belirtildiği üzere yalnızca İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik kapsamında işletmesi adına yetki belgesi alan mükelleflere verilmiştir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus; yetki belgesine sahip mükelleflerin alım-satım amacı dışında satın aldıkları ve işletmede kullandıkları binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağıdır.
Uygulamada yetki belgesi olmaksızın diğer faaliyetlerinin yanında ikinci el araç alım-satım faaliyeti yapan firmaların satmak amacıyla aldıkları binek araçlara ilişkin alış vesikalarında gösterilen KDV tutarını da indirim konusu yaptıkları gözlenmektedir.
Bu Yanlış Uygulamanın Vergisel Karşılığı Var mı?
İlgili Yönetmelik uyarınca işletmesi adına yetki belgesi olmayan şirketlerin satmak için aldıkları binek araçlara ödedikleri KDV tutarını indirim konusu yaptıklarının tespit edilmesi ya da yetki belgesi olmasına karşın satmak amacı dışında işletmede kullanmak amacıyla alınan binek araçlara ödedikleri KDV tutarını indirim konusu yaptıklarının tespit edilmesi durumunda; söz konusu KDV tutarlarının indirim hesaplarından tenzil edilerek KDV beyanlarının yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Yapılan bu düzeltme neticesinde ödenecek KDV çıkması durumunda hem vergi aslı tutarı aranılacak hem de vergi aslı üzerinden 1 kat vergi ziyaı cezası kesilecektir. Ayrıca hesaplanan bu tutarlar üzerinden normal vade tarihinden itibaren gecikme faizi hesaplanacaktır.
Bu Araçlara Yapılan Masraflar İçin Ödenen KDV ne olacak?
7194 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/5’ inci maddesine parantez içi hüküm eklenmiştir. Söz konusu parantez içi hükümde; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70' inin indirilebileceği belirtilerek binek araçlara yönelik olarak gider kısıtlaması getirilmiştir.
Gider kısıtlamasına ilişkin Kanun gerekçesinde; taşıtlara ilişkin giderlerin kazançtan indirilmesinin mükelleflerce suistimal edilebildiği ve şahsi ihtiyaçlar için kullanılan binek otomobillere ait giderlerin de gelir veya kurum kazancından indirilebildiği belirtilmiştir.
Gider kısıtlaması nedeniyle binek araçlara yapılan giderlerin % 70’i kurum kazancından indirilebilirken %30’luk kısmının ise kurum kazancından indirilmesi kanunen kabul edilmemektedir. İndirimi kabul edilmeyen kısmın Gelir\Kurumlar Vergisi Beyannamesine “KKEG” olarak eklenmesi gerekmektedir.
KDV Kanunu’nun 30/d maddesinde; kanunen indirimi kabul edilmeyen giderler üzerinden ödenen KDV’ nin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
Bu sebeple binek araçlar için yapılan giderlerin kanunen indirimi kabul edilmeyen %30’luk kısmına isabet eden KDV tutarının indirim olarak dikkate alınmaması, indirimi mümkün olmayan KDV tutarının Gelir\Kurumlar Vergisi Beyannamesine “KKEG” olarak eklenmesi gerekmektedir.
Satmak İçin Aldıkları Binek Araçlara Yapılan Masraflar Gider Kısıtlamasına Tabi mi?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/5’ nci maddesinde yer alan gider kısıtlamasından sadece faaliyetleri kısmen veya tamamen binek araçları işleten ya da kiralayan firmalar muaf tutulmuştur.
Konuya ilişkin olarak verilen güncel özelgelere baktığımız zaman idarenin görüşü de ikinci el motorlu araç ticaretiyle uğraşan firmaların satmak için aldıkları araçlara yapılan masrafların gider kısıtlamasına tabi olduğu yönünde olup, örnek özelge aşağıdaki gibidir;
- İkinci el araç alım-satımı faaliyetiyle iştigal eden mükellefin, alım-satıma konu olan binek araçlara ait akaryakıt ve bakım giderlerinin Gelir Vergisi Kanunu’ na göre safi kazancın tespitinde tamamını mı yoksa %70'ini mi gider olarak indirim konusu yapacağı sorusuna verilen cevap;
- Kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi faaliyetiyle iştigal etmediğiniz anlaşıldığından, satışa konu edilmek üzere "153-Ticari Mallar" hesabında izlemek suretiyle işletmenize kayıtlı olan ve işte kullanılan binek otomobillere ait yakıt, bakım ve onarım gibi giderlerin en fazla %70'inin ticari kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. (Antalya VDB. nın 08.08.2022 Tarih- 76464994-130[KDV.2020.219]-190854 Sayılı Özelgesi)
İkinci el araç ticareti yapan şirketlerin satmak amacıyla aldıkları binek araçların gider kısıtlamasının kapsamı dışında bırakılmamış olması, söz konusu sektör için mağduriyetleri de beraberinde getirmektedir.
Şöyle ki, ikinci el araç ticareti yapan şirketlerin satmak için aldıkları binek araçların alış vesikalarında gösterilen KDV’nin indirim hakkı varken, gider kısıtlamasından dolayı hem bu araçlara ilişkin yapılan masrafların %30’ unun kurum kazancından indirimine hem de bu giderlere isabet eden KDV tutarının indirimine izin verilmemektedir.
Bu sebeple ikinci el araç ticareti yapan mükelleflerin satmak amacıyla aldıkları binek araçların alımında ödenen KDV’ nin tutarının indirimine imkan veren düzenlemenin bir benzerinin Gelir Vergisi Kanunun 40/5’ inci maddesinde de yapılması gerekmektedir.
İkinci el araç ticareti yapan şirketler için satmak amacıyla aldıkları binek araçlar ticari mal mahiyetinde olup gider kısıtlamasının kanuni gerekçesinde belirtilen; şahsi amaçlarla kullanılan binek araçların giderlerinin kurum kazancından indirildiği yönündeki suiistimaller söz konusu olmamaktadır.
Öte yandan ikinci el araç ticareti yapan mükelleflerin satmak amacıyla alınmayan ve işletmede kullanılan binek araçların gider kısıtlamasına tabi olduğu ayrıca belirtilerek suistimaller engellenebilir.
Sonuç olarak, ikinci el motorlu araç ticareti yapan firmaların Gelir Vergisi Kanunu’ nun 40/5’ inci maddesindeki parantez içi hükümle getirilen gider kısıtlamasından muaf tutulması yönünde düzenleme yapılarak ikinci el motorlu araç ticareti yapan firmaların satmak amacıyla aldıkları binek araçlara yapılan masraflar dolayısıyla ödenen KDV tutarına da indirim hakkının getirilmesi gerekmektedir.
Mustafa GÜL
Vergi Müfettişi
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/ikinci-el-binek-otomobil-kdv-indiriminde-yasanan-sorun/716481
