I- GİRİŞ

Günümüzdeki ekonomik olumsuz koşullar, özellikle döviz kurlarındaki ani ve hızlı değişimler finansal sorunlara yol açmakta ve birçok şirketin bu durumdan olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Bu gelişmeler paralelinde İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan düzenlemeler ile borçlu olup ödemelerini zamanında yapamayan şirketlerin ve şahısların, konkordato ilan edebilmeleri belirli şartlara uymak koşuluyla sağlanmıştır.

Konkordato başvuru belgeleri ile ilgili olarak 7155 sayılı Kanun, konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda, Türkiye Denetim Standartlarına göre hazırlanmış makul güvence veren raporun başvuru esnasında ibraz edilmesi zorunluluğunu getirilmiştir. Konkordato başvuru sürecinde gerçek ya da tüzel kişi; mahkemeye belgeleri süresinde ve eksiksiz olarak ibrazı etmekte, mahkeme ise başvuru evraklarını inceleyerek borçlunun iyi niyetli olup olmadığına ayrıca alacaklılara zarar verme kastının olup olmadığına bakarak en az üç ay olmak üzere geçici mühlet kararı vermektedir.

Bu çalışmada; konkordatoda geçici mühlet kavramı ile makul güvence raporunun kapsamı detaylı olarak ele alınmış ve açıklanmıştır.

Borca batık durumda olan işletmelerin iflasları, kanunun belirlediği şekil şartlarını taşıması durumunda geçici bir süre için ertelenerek, alacaklı baskısı olmaksızın borçlunun ticari faaliyetine devam edebilmesine olanak sunmaktaydı([1]).

15 Mart 2018 tarihinde 7101 sayılı İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile iflas ertelemenin yerine geçmesi adına İcra ve İflas Kanunu’nun 285 ila 309. maddeleri arasında düzenlenen konkordato hükümleri genişletilmiştir. Düzenleme ile birlikte genişletilen konkordato hükümleri yeni bir yapıya kavuşmuştur. Konkordato sisteminin daha kolay işlemesi amacıyla yasanın gerekçesi olarak “İflasın ertelenmesi kurumunda alacaklıların herhangi bir şekilde söz sahibi olamaması, sürecin borçlu ve mahkeme arasında yürütülmesi ve yaşanan yargılama sorunları birlikte değerlendirildiğinde bu kurumun tamamıyla yürürlükten kaldırılması ve yerine alacaklılar ile borçlunun bir müzakere sonrasında anlaşmaları ve bu anlaşmanın mahkemece tasdiki esasına dayanan konkordato kurumunun daha etkin ve aktif bir şekilde kullanılması ticari ve sosyal hayat bakımından bir ihtiyaç olarak görülmüştür.” olarak ifade edilmektedir([2]).

7101 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten kısa bir süre sonra, borçlunun art niyetli olarak ve gerçeğe uygun olmayan finansal tablolarla konkordato müessesini suiistimal etmesini önlemek amacıyla 7155 sayılı Kanun, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 286/1. maddesinin (e) bendinde değişiklik yapılarak denetim raporu esasları yeniden düzenlenmiştir. İİK’nın 286/1. maddesinin (e) bendi, “Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları” şeklinde yeniden düzenlenmiştir.

Bu çerçevede çalışmada geçici mühlet süreci incelenmiş ve bu aşamada hazırlanan makul güvence raporlarının kapsamı incelenmeye çalışılmıştır.

II- GEÇİCİ MÜHLETİN AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ

Geçici mühlet mehaz Kanun olan İsviçre İcra ve İflas Kanun’da 2013 yılında yapılan değişikliklerle, borçluya kısa zamanda koruma sağlamak amacıyla ihdas edilmiştir([3]). Bizde ise geçici mühlet, 2018 yılında 7101 sayılı İcra ve İflâs Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla yapılan değişikliklerle, 2004 Sayılı İcra İflas Kanun’un 12. Babında Adi Konkordato Başlığı altında ve 287. ve 288. maddelerinde düzenlenmiştir. İİK. madde 288/1’deki; “Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.” düzenlemesiyle kesin mühlete atıf yapılmış, kesin mühlete ilişkin hükümlerin geçici mühlette de geçerli olacağı hüküm altına alınmıştır.

A- GEÇİCİ MÜHLETİN AMACI VE İŞLEVİ

Geçici mühletin amacı, borçlu olan gerçek ya da tüzel kişiyi, alacaklarını tahsil etmek isteyen alacaklıların baskılarından uzaklaştırmak, icra takiplerini bir süre durdurmak ve geçici bir korunma imkânı tanımaktır([4]).

Geçici mühletin işlevi ise, geçici olarak koruma altına alınan borçlunun konkordato teklifinin tasdik edilip edilemeyeceği veya süreç sonunda borçlunun mali durumunu iyileştirip iyileştiremeyeceğinin açıklığa kavuşturulmasıdır([5]).

B- GEÇİCİ MÜHLETİN HUKUKİ NİTELİĞİ

Hukuki açıdan geçici mühlet, borçlunun aleyhine yapılan icra takipleri bakımından koruma altına alındığı, borçlunun konkordato başvurusunda bulunduğu ve kendisine geçici mühlet verildiği hususunun Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edildiği, mahkemenin İİK. madde 297 gereğince verdiği tedbir kararına göre yönetim yetkisinin mahkeme tarafından atanan komisere geçebildiği ve borçlunun tedbirler çerçevesinde faaliyetine devam ettiği, borçlunun genel olarak malvarlığı ve işletme faaliyeti tespit edilerek sunmuş olduğu konkordato projesinin başarılı olma ihtimali hakkında komiser heyeti tarafından mahkemeye görüş bildirildiği, alacaklıların takip yapamadığı, alacak kaydı talebinde bulunamadığı genel olarak bekleme durumunda olduğu, kesin mühlete geçebilmek için tamamlanması gereken ön aşama olarak açıklanabilir([6]).

C- GEÇİCİ MÜHLETİN KESİN MÜHLETTEN FARKLARI

Konkordato başvurusunun temel amacı konkordato projesinin tasdik edilmesidir, bu bağlamda geçici mühlette de kesin mühlette de ana amaç konkordato projesinin tasdik edilmesine yönelik işlemlerdir. Ancak ayrı ayrı düşünüldüğünde, iki aşamada da amaç ve yapılacak işlemler açısından farklı süreçler mevcuttur. Genel hatlarıyla farkları özetleyecek olursak;

• Geçici mühlet aşamasında, alacaklılarının ödeme taleplerinden bunalan borçlu kendisine sağlanan korumadan yararlanarak, atanan komiserlerin kayıtları ve malvarlığı üzerinde inceleme yapmasını sağlayıp bir yandan da faaliyetine devam ederek, tacirse ticari hayatta varlığını sürdürmek, tacir değilse aktifinin daha iyi değerlenmesini sağlamak suretiyle, projesinin gerçekleştirilebilir olduğunu mahkeme nezdinde ispat etmek ve kesin mühlete geçilmesi yönünde mahkeme nezdinde kanaat oluşturmak durumundadır.Başka bir deyişle geçici mühlet, borçlunun kesin mühlete geçmek için gereklişartları sağladığı hususunda mahkemede kanaat oluşturabilmesi için kesin mühlet öncesi aşamadır. Mahkemede konkordato projesinin başarılı olabileceği yönünde kanaat oluşmaması halinde mahkeme geçici mühletin sonlandırılmasına ve tedbirlerin kaldırılmasına karar verecektir.

• Kesin mühlet aşamasına, geçici mühlet süresi içinde konkordato projesinin başarıya ulaşacağı yönünde mahkemede kanaat oluşturan borçlular geçebilmektedir. Geçicimühletteamaç, bir sonraki aşama olan kesin mühlete geçmek iken, kesin mühlette amaç Kanun’da belirtilen nisapta alacak ve alacaklıyı ikna ederek konkordato projesine olumlu yönde oy vermelerinin ve konkordato projesinin mahkeme tarafından tasdik edilmesinin sağlanmasıdır. Kesin mühlette geçici mühletten farklı olarak, geçici mühlet sürecine dâhil olmayan alacaklılar, alacak kaydı yaptırarak ve gerekli şartların bulunması halinde alacaklılar kurulu oluşturarak sürece dâhil olmakta, hatta söz sahibi olmaktadır.

• İİK. madde 287/5’te düzenlenen,“291. ve 292. maddeler, geçici mühlet hakkında kıyasen uygulanır.”hükmü ve İİK. madde 288/1’de düzenlenen, “Geçici mühlet, kesin mühletin sonuçlarını doğurur.” hükmü gereği iki aşama da birbiri ile sıkı sıkıya bağlı olup kesin mühletin ön aşaması olan geçici mühlette yapılan birçok işlem kesin mühlette de yapılmaya devam etmektedir.

III- GEÇİCİ MÜHLETTE MAKUL GÜVENCE RAPORU

19 Aralık 2018 tarih ve 30630 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7155 Sayılı Kanun’un 13. maddesi ile İİK. m. 286/1-e bendi; “Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ile dayanakları” şeklinde düzenlenmiştir. Bir başka ifade ile makul güvence raporu konkordato süreçleri için standart hale getirilmiştir.

KGK, makul güvence raporunda aşağıda belirtilmiş bilgilere yer verilmesi ve bu doğrultuda görüş bildirilmesini bildirmektedir.

a)Hazırlanmış olan finansal tabloların Bağımsız Denetim Standardı 805’e göre olumlu görüşe (veya sınırlı olumlu görüşe) varılan makul güvence denetimi ve raporu hazırlanacaktır.

b)2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 285 ve 286. maddeleri kapsamında (ileriye yönelik finansal bilgiler) konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen tutar ile borçlunun iflâsı hâlinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel tutarı gösteren karşılaştırma tablosu incelenecektir. Görüş kısmında bu sonuç belirtilecektir.

c)Konkordato ön projesinin, varsayımlara uygun şekilde hazırlandığı ve tüm önemli yönleriyle 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 285 ve 286. maddelerine uygun olduğu belirtilmelidir.

A- MAKUL GÜVENCE RAPORUNDA DENETİM SÜREÇLERİ

Bağımsız denetçi, Güvence Denetim Standartları (GDS) 3000 ve 3400’e uygun olarak yürütülen denetim çalışmasını yürütecektir. 

GDS 3000’e uygun olarak yürütülen bir güvence denetimi sonucunda verilen makul güvence; yüksek bir güvence seviyesidir ancak, mutlak bir güvence değildir.

Konkordato ön projesi ve bu projede yer alan teklif ile karşılaştırma tablosunda hata veya hile kaynaklı “önemli yanlışlık” riskleri belirlenmekte ve değerlendirilmekte; bu risklere karşılık veren denetim prosedürleri tasarlanmakta ve uygulanmakta ve bağımsız denetçinin görüşüne (sonuca) dayanak teşkil edecek yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edilmelidir.

Bağımsız denetçinin sorumluluğu, konkordato ön projesi ve karşılaştırma tablosu ile ilgili aşağıdaki konuları kapsayacaktır:

a)Konkordato projesinin dayandığı yönetimin en iyi tahmine dayalı varsayımlarının makul olup olmadığı,

b)Konkordato projesinin varsayımlara uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı,

c)Konkordato projesinin uygun bir şekilde sunulup sunulmadığı ve tüm önemli varsayımlar hakkında yeterince açıklama yapılıp yapılmadığı,

ç) Konkordato talebine eklenecek son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar ile diğer tarihi finansal bilgilerin dayandığı esasla tutarlı bir şekilde, uygun muhasebe ilkeleri kullanılarak hazırlanıp hazırlanmadığı ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içerip içermediği,

d)Konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği      hususlarında yeterli ve uygun kanıt elde ederek bir güvence sağlamak ve bir makul güvence denetimi raporu hazırlamak.

1- Konkordato Ön Proje İncelemesi

Konkordato ön projesi;

• borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyebileceğini,

• bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçeceklerini,

• ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını,

• borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlayıp sağlamayacağını, göstermesi gerekir.

2- Şirketin Mal Varlığının İncelenmesi

İcra ve İflas Kanunu’nun 286/b maddesi ile Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkındaki Yönetmelik düzenlemesinin 6. maddesine göre, konkordato ön projesinde borçlunun, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli malî kaynağı hangi yöntemle sağlayacağı, borçlunun, ödemelerin yapılması için mallarını satıp satmayacağı, borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceği, alacaklıların, alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacakları; bu kapsamda sermaye artırımı veya kredi temini yoluna gidip gitmeyeceği yahut başka bir yöntem kullanıp kullanmayacağı yer alır.

Borçlu, malvarlığının durumunu gösterir belgeleri konkordato talebine ekler. Şayet borçlu, defter tutmaya mecbur kişilerden ise ayrıca aşağıdaki belgeleri de ekleyecektir:

a) 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na(TTK) göre hazırlanan son bilanço,

b)Gelir tablosu,

c)Nakit akım tablosu,

ç) İşletmenin devamlılığı esasına göre hazırlanan ara bilanço,

d)Aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilanço,

e)Ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri,

f)Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler,

g)Tüm alacak ve borçları, vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler,

ğ) Borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler,

h)Bağımsız denetime tabi olan borçlular için, birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılanların bağımsız denetimden geçmiş olması gerekir.

Ek olarak borçlu; alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren listeyi konkordato teklifine ekler. Ayrıca, konkordato ön projesinde yer alan teklife göre alacaklıların eline geçmesi öngörülen tutar ile iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel tutarı karşılaştırmalı ortaya koyan tabloyu ve makul güvence veren denetim raporunu ekler.

3- Dönem Sonu TTK Finansal Tabloların incelenmesi

Eski Türk Ticaret Kanunu’nun da sadece bilanço tablosundan bahsedilirken, yeni Türk Ticaret Kanunu ile günün şartlarına ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları da (UFRS) dikkate alınarak yeni finansal tabloların oluşturulmasına ait düzenlemeler yer almıştır. Finansal tabloların hazırlanmasına ilişkin TTK’nın 69, 72. ve 78. maddelerinde hükümler yer almaktadır. TTK’nın 69. maddesine göre yılsonu finansal tablolar; “Türkiye Muhasebe Standartları’na (TMS) uyularak düzenlenmeli, açık ve anlaşılır olmalı, düzenli bir işletme faaliyeti akışının gerekli kıldığı süre içinde çıkarılmalıdır. Bu maddede finansal tabloların çıkarılma süresi ile ilgili kesin bir zaman aralığı belirlenmemiştir. Bu durum envanter zamanında olduğu gibi finansal tabloların düzenlenmesinde de sübjektif uygulamalar oluşturabilir. Buna rağmen finansal tabloların oluşturulmasında düzenli bir işletme faaliyeti akışı için gerekli sürenin 3 ay olarak belirlenmesi sübjektif etkiyi azaltma yönündedir.” Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS)’nın belirleyeceği kurallar ve bunlara dayalı TMS’yle dinamik bir yapı sağlanır([7]).

Finansal tabloların incelenmesi; muhasebe bilgilerine analiz yöntemlerinin uygulanması yoluyla bulunulacak neticelerin işletmenin mali durumunun ve faaliyet sonuçlarının değerlendirilmesi için kullanılmasıdır. Analiz teknikleri aşağıdaki gibidir;

a)Oran Analizi

b)Karşılaştırmalı Tablolar Analizi

c)Trend(Eğilim) Analizi

d)Dikey (Yüzde) Analizi

4- Aktiflerin Muhtemel Satış Fiyatı

Kanun koyucu, yönetim kurulunun iki farklı ara bilanço düzenlemesini uygun bulmuştur. Biri aktiflerin işletmenin devamlılığı esasına dayanan, diğeri aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden oluşturulan. Yıllık bilançodan şirketin borca batık olduğu görülürse, hemen borca batıklık tedbirlerine başvurulmamaktadır. Bunun yerine yıllık bilanço “şirketin borca batık durumda bulunduğu şüphesini uyandıran işaret” sayılarak söz konusu iki tip ara bilanço hazırlanır ve bunun sonucuna göre yön belirlenmektedir([8]).

Ara bilançonun aktiflerin muhtemel satış değerine göre düzenlenmesi, yıllık bilanço esasının, dolayısıyla aktiflerin defter değeri/iktisap değeri denilen kayıtlı değerin terk edilip, aktiflerin bilanço günü satılsa fiyatları ne ise o değere, yani cari (günün) değerine göre çıkarılması sonucunu doğurmaktadır. Bilanço tahminlere (muhtemel satış değerlerine) göre düzenlenir, ancak genel kabul görmüş ilkelere uyulmaktadır([9]).

5- Alacak ve Alacaklı Listelerinin Kontrolü

Alacak ve alacaklı listelerinin kontrolü için çeşitli denetim prosedürleri uygulanmaktadır. Mutabakat mektupları, faturaların ve banka hareketlerinin döngülerinin incelenmesi alacak ve alacaklı listelerinin kontrolünde sıkça kullanılan tekniklerdir. Hesap bakiyelerin gerçeği yansıtıp yansıtmadığı tespit edilip yeterli düzeyde denetim kanıtı elde edilir.

6- İflas Durumunda Alacaklıların Hakları

Bir gerçek veya tüzel kişinin iflasına karar verilmesi ile bu şahıstan alacaklı durumunda olan kişilerin bütün alacakları değersiz hale gelmez. İflas açılır, alacaklılar iflas masasına başvurur, varsa müflisin mevcutları paraya çevrilip alacaklılara dağıtılır. Başka bir ifadeyle, iflasın sonunda alacaklılar alacaklarının bir kısmını tahsil etme olanağına sahiptirler. Bu nedenle, iflas kararı sadece alacağın şüpheli hale geldiğini gösterir ve sahibine Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 323. maddesine göre karşılık ayırma imkânı verir. Ancak mahkeme, iflas eden borçlunun herhangi bir ödeme yapamayacak durumda olduğunu hükme bağlarsa, bu takdirde alçak değersiz hale gelmiş demektir.

Konkordato halinde alacakların durumu İİK’nın 285-309. maddelerinde düzenlenen konkordato, borçlunun alacaklarının üçte iki çoğunluğuyla yaptığı ve onu kabul etmeyen diğer alacaklıları da bağlayan alacakların alacağın belli bir yüzdesinden vazgeçtiklerini belirleyen bir anlaşmadır. VUK’un 324. maddesinde; “Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterindeki özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği taktirde kar hesabına naklonulur” hükmüne yer verilmiştir. Kanun maddelerinden de anlaşılacağı üzere, konkordatonun kabul edilmesi durumunda; konkordato yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, alacaklı yönünden değersiz alacak sayılmakta ve VUK 322. maddesi doğrultusunda işleme tabi tutulması gerekmektedir. Bu nedenle konkordato durumunda şüpheli alacak karşılığı ayrılmaz([10]).

7- Gelecek Dönem Nakit Akış Tahminlerinin İncelenmesi

Nakit akış tablosu finansal tablo kullanıcılarına firmanın dönem içinde gerçekleştirdiği nakit hareketi bilgilerini sunmaktadır. Bir başka ifade ile, firmanın dönem içinde hangi faaliyetlerden ne tutarda nakit girişi sağladığı ve hangi faaliyetler kapsamında ne tutarda nakit çıkışı gerçekleştiği nakit akış tablosu yoluyla finansal tablo kullanıcılarına sunulmaktadır. Paydaşların ekonomik karar sürecinde nakit akış tablosunda sunulan bilgilerden fayda sağlamaları beklenmektedir.

Nakit akış tablosu aynı zamanda kâr/zarar tablosuyla yakından ilgilidir. Firmaların kâr/zarar tablosunda yer alan dönem kârı tutarı nakit ve tahakkuk olmak üzere iki bileşenden oluşmaktadır. Dolayısıyla, nakit akış tablosu döneme ait raporlanan kâr tutarına karşılık dönem içinde gerçekleşen nakit hareketlerini göstererek raporlanan kâr tutarını daha somut hale getirmektedir. Literatürde kârın bileşenleri inceleyen pek çok çalışma yapılmıştır([11]). Yatırımcıların ise firmaların yayınladıkları bilgilerde kar/zarar tutarını dikkate aldıkları sonucuna ulaşılmıştır([12]).

Nakit akışları; firma değeri, performans, firma duran varlık yatırımları, hisse senedi fiyat değişimleri, gelecek dönem kâr ve nakit akışlarının tahmini gibi konularda kullanılması bakımından akademik çalışmalarda dikkate alınmaktadır([13]). Ana faaliyetlerinden istikrarlı nakit akışına sahip firmanın hisse senedi, yatırımcılar açısından tercih edilebilir ya da nakit akışlarında belirli bir büyüme trendine sahip firmaya olan yatırımların artış olması tahmin edilir. Bu noktadan hareketle nakit akış tablosunun finansal tablo kullanıcılarının karar sürecinde yararlı bilgi sunmasının önemli olduğu ifade edilebilir. Diğer taraftan gelecek dönem nakit akışlarının tahmini işletme birleşimleri, satın alımlar ve şerefiyenin oluşması gibi durumlarda da önemli rol oynayabilir. İşletme değerinin basit olarak gelecek dönem nakit akışlarının bugünkü değeri olduğu düşünüldüğünde, gelecek dönem nakit akışlarının ve söz konusu tutarların tahmini, birleşme ve devralma konularında önem taşımaktadır.

Muhasebe Standartları Kurulu (FASB) tarafından tahakkuk esaslı kar tutarının gelecek dönem nakit akışlarının tahmin edilmesi noktasında nakit akışlarının kendisinden daha güçlü olduğu değerlendirmesi yapılmıştır. Kurul, finansal raporlamanın temel amacını yatırımcılara, kredi verenlere ve diğer paydaşlara firmaya ait muhtemel nakit akışlarının tutar, zaman ve belirsizlik açısından değerlendirme yapabilmelerine yardımcı olacak bilgileri sunmak olarak ifade etmekte ve buna göre tahakkuk esaslı kâr tutarının firmaya ait mevcut ve gelecek dönemlere ilişkin nakit yaratma kabiliyeti hakkında yalnızca nakit giriş/çıkışları bilgisini içeren nakit akışlardan daha iyi bir gösterge olması gerekmektedir (Hüseyin ve Merver, 2018, s. 113-124).

B- MAKUL GÜVENCE RAPORU ÖRNEK UYGULAMA

Örnek uygulamada olay (vaka) yöntemi seçilmiştir. Uygulamada gözlem ve mülakat yolu ile de ihtiyaç duyulan bilgiler elde edilmiştir. Bu uygulama Makul Güvence Raporu’nun daha anlaşılır kılınması için Türkiye’de sanayi alanında faaliyet gösteren bir işletmeye ait, gerçek verilerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Şirket yönetiminin talebi üzerine işletmenin adı değiştirilerek aktarılacaktır.

1- Konkordato Ön Proje İncelemesi

Borçlunun hazırladığı konkordato ön projesi ve karşılaştırma tablosu, TDS’nin bir parçası olan İleriye Yönelik Finansal Bilgilerin İncelenmesi Standardına (GDS 3400) uygun olarak incelenir. Borçlunun konkordato talebine eklenecek son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar ile diğer tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetimi Bağımsız Denetim Standardı 805’e uygun olarak yürütülür.

Konkordato ön projesi ve karşılaştırma tablosunun;

• • Dayandığı yönetimin en iyi tahmine dayalı varsayımlarının makul olup olmadığı,
• • Varsayımlara uygun bir şekilde hazırlanıp hazırlanmadığı,
• • Uygun bir şekilde sunulup sunulmadığı ve tüm önemli varsayımlar hakkında yeterince açıklama yapılıp yapılmadığı,
• • Konkordato talebine eklenecek son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar ile diğer tarihi finansal bilgilerin dayandığı esasla tutarlı bir şekilde, uygun muhasebe ilkeleri kullanılarak hazırlanıp hazırlanmadığı ve
• • Hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içerip içermediği ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği,

hususlarında yeterli ve uygun kanıt elde ederek bir güvence sağlanır ve görüş oluşturulur.

2- Finansal Tabloların Kontrolü ve Mal Varlıklarının İncelenmesi

Konkordato ön projesinde yer alan finansal tablolar:

Şirketin yukarıdaki bilanço ve gelir tablosu verileri ile yasal defter ve kayıtlar incelenmiş aşağıdaki varlık ve yükümlülük tutarlarının kayıtlı olduğu görülmüştür. 

Güvence Denetim Standardı 3400 kapsamında ileriye yönelik finansal bilgiler denetlenirken aşağıdaki hususlar dikkatler ele alınır.

• Faaliyet döngüsü

• Varsayımların güvenilirlik derecesi

• Kullanıcıların ihtiyaçları

3- Aktiflerin Muhtemel Satış Fiyatları Üzerinden (Rayiç Bedel) Hazırlanan 31.05.2020 Tarihli Ara Bilançonun İzahının İncelenmesi

• Nakit ve nakit benzerlerine ilişkin çalışmalar, denetim kanıtları ve düzeltme kayıtları incelenmiştir.

• Şirketin maddi duran varlıklarına ilişkin değerleme (ekspertiz) raporu incelenmiş ve hesaplara doğru aktarılıp aktarılmadığı test edilmiştir.

• Şirketin maddi olmayan duran varlıklarına ilişkin değer tespit rapor incelenmiş, sahip olunan özel üretim ve lisans değerlerinin hesaplara doğru aktarılıp aktarılmadığı test edilmiştir.

• Şirketin şüpheli ticari alacaklarına ilişkin çalışmalar incelenmiş, hesaba ilişkin tutarlar mutabakat yolu ile tespit edilmiştir.

• Şirketin ilgili finansal tablolarda raporladığı kıdem tazminatı karşılığı çalışması test edilmiş ve kayıtlara doğru yansıtılıp yansıtılmadığı tespit edilmiştir.

• Şirketin tüm alacaklılarına, alacak miktarlarına ve alacaklıların imtiyaz durumlarına ilişkin çalışmalar kontrol edilmiş ve aşağıdaki bildirilen rakamlar tespit edilmiştir.

Konkordato ön projesinde kayıtlı muhasebe değerleri ile rayiç değer çalışmaları test edilmiş, aşağıdaki farkların tespiti yapılmıştır.

4- İflas Halinde Borçların Ödenme Durumu

İflas halinde borçların ödenme durumu ile ilgili yapılan çalışmalar

5- Alacaklıların Eline Geçmesi Öngörülen Miktar İle Borçlunun İflası Halinde Alacaklıların Eline Geçebilecek Muhtemel Miktarın Tespiti

6- Kâr Zarar Projeksiyonu

7-Nakit Akış Projeksiyonu

8-Örnek Uygulama Tespitler

Borçlunun hazırlandığı konkordato ön projesi ve karşılaştırma tablosu, TDS’nin bir parçası olan İleriye Yönelik Finansal Bilgilerin İncelenmesi Standardına (GDS 3400) uygun olarak incelenmiştir. Borçlunun konkordato talebine eklenecek son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, ara bilançolar ile diğer tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetimi Bağımsız Denetim Standardı 805’e uygun yürütülüp yürütülmediği test edilip değerlendirilmiştir.

Yapılan çalışmada yukarıdaki bilanço değerlerinin farklarının hesaplamalarla tutarlı olduğu tespit edilmiştir. Şirketin konkordato başvurusuna eklenecek konkordato ön projesinin denetimi sonucunda söz konusu projede yer alan teklifin dayanağı olan finansal tablolarda önemli bir bulgu bulunamamıştır.

Ragnar Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin (“Borçlu”) konkordato başvurusuna eklenecek konkordato ön projesinin 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 285 ve 286. maddelerine uygun olarak denetimi sonucunda söz konusu projede yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence vermekteyiz.

IV- SONUÇ

Konkordato talebi ile kesin mühlet arasında oluşan boşluk Geçici Mühlet ile kapatılarak icra takibi yapılabilmesinin önüne geçilmesi ve borçlu nezdinde işlemlere devam edilebilmesi sağlanmıştır. Konkordato talebine ek olarak kanunda belirtilen belgelerin talebe eklenmesi şartıyla Geçici Mühlet Kararı verilebilmektedir.

Konkordato başvuru sürecindeki bazı finansal analiz raporlarının gerçeği yansıtmadığı tespiti sonrası 7155 sayılı Kanun ile,  İİK’nın 286/1. maddesinin (e) bendinde değişikliğe gidilmiştir ve finansal analiz raporundan makul güvence veren denetim raporuna dönülmüştür. Bunula birlikte hak eden borçluların geçici mühlet kararı alabilmesi amacıyla raporun yetkinliği artırılmış, güvence denetimin standardı netleştirilmiştir. Ayrıca makul güvence raporunun Türkiye Denetim Standartlarına göre hazırlanması şartı getirilmiştir. Yetkilendirilmiş olan bağımsız denetim kuruluşunca Türkiye Denetim Standartlarına kapsamında gerçekleştirilen makul güvence denetçi raporu konkordato başvurusu sırasında konkordato ön projesi ile birlikte mahkemeye sunulması gerekmektedir.

Küçük işletmelere tanınan rapor sunma muafiyetine hükmün yeni halinde yer verilmemiştir. Bununla birlikte küçük, orta, büyük ayrımı yapılmaksızın tüm işletmeler için konkordato talebinde denetim raporunu mahkemeye sunma şartı getirilmiştir. Özetle, bağımsız denetim raporu konkordato talep eden tüm borçlulardan aranan şart olmuştur.

Güvence denetimiyle işletmeye duyulan güvenin artırılması amaçlanmaktadır. Güvence raporları ile finansal veya finansal olmayan bilginin kalitesi üçüncü taraflarca doğrulanabilmektedir. Konkordato hem borçlu hem de alacaklı açısından şirketlerin ve ilişkililerin finansal durumlarını etkilemesi yönüyle büyük önem taşımaktadır. Makul Güvence Raporu’nun sonucunun konkordato kararını etkilemesi yönüyle düşünüldüğünde konkordatoya başvuru sürecinde bağımsız denetçi raporu hazırlanması önem arz etmektedir([14]).

Hakan KEPİR*
Yusuf ÖCALMIŞ**
Erhan BAYAR***

E-Yaklaşım / Mayıs 2021 / Sayı: 341

*  SMMM/ Bağımsız Denetçi

** SMMM/Bağımsız Denetçi

*** SMMM

[1] Nazalı, E. ve Zümbül, H. (2018), Uzlaşmada Yeni Dönem: Konkordato, Bülten, 06.09.2018.

[2] Şimşek N. S., Fadıllıoğlu, İ. ve Bağarkası, B. (2018), Borcunu Ödemekte Zorlanan Kişilerin Yeni Çıkış Yolu Olarak Konkordato, https://www.gsghukuk.com/tr/yayinlar/kose-yazilari/borcunu-odemekte-zorlanan-kisilerin-yeni-cikis-yolu-olarak-konkordato.pdf, Erişim: 19.12.2020.

[3] Budak, A. C. ve Yücel, M. T. (2015),  İflas Tasarrufun İptali Davası ve Konkordato İle İlgili 2013 Tarihli İsviçre İcra ve İflas Kanunu Değişiklikleri, Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, 11(31), s. 21-38.

[4] Budak, A. C. ve Yücel, M. T. (2015),  İflas Tasarrufun İptali Davası ve Konkordato İle İlgili 2013 Tarihli İsviçre İcra ve İflas Kanunu Değişiklikleri, Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, 11(31), s. 21-38.

[5] Pekcanıtez, H. ve Erdönmez, G. (2018), Konkordato, İstanbul: Vedat Kitapçılık.

[6] Çınar, S. S. (2019), Geçici Konkordato Mühleti ve Sonuçları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

[7] Necdet, S., Nurcan, A. (2016). Türk Ticaret Kanunu ve Son Yasal Düzenlemelerin Finansal Raporlama ve Denetime Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Muhasebe Denetimi Özel Sayısı, 21(5), s. 1515-1526,

[8] Kayar, İ. (2012). Yeni TTK’ya Göre Anonim Şirkette Sermaye Kaybı ve Borca Batıklığın Tespiti ve Sonuçları, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 18(2), s. 643-658.

[9] Tekinalp, Ü. (2013). Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, İstanbul: Vedat Kitapçılık. 

[10] Aslanoğlu, S., Özalp, A.R. İflas ve İflas Erteleme Hallerinde Alacaklıların Durumu, http://www.musbarosu.org.tr/Print.aspx?ID=21287&Tip; Erişim: 19.12.2020.

[11] Burgstahler, D. and Ilia D. (1997), Earnings Management to Avoid Earnings Decreases and Losses, Journal of Accounting and Economics, 24(1): pp. 99-126.

[12] Dechow, P. M., Richard G. S., and Amy P. S. (1996), Causes and Consequences of Earnings Manipulation: An Analysis of Firms Subject to Enforcement Actions by the SEC, Contemporary Accounting Research 13(1): pp. 1-36.

[13] Bollerslev, T., Xu, L. ve Zhou, H. (2015). Stock Return and Cash Flow Predictability: The role of Volatility Risk, Journal of Econometrics, 187(2), pp. 458-471.

[14] Diğer yararlanılan kaynaklar:6

- 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu

-    7101 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

-    7155 Sayılı Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun

-    Cleary, S. (1999), The Relationship Between Firm Investment and Financial Status, The Journal of Finance, 54(2), pp. 673-692.

-    Damodaran, A. (2016). Damodaran on Valuation: Security Analysis for Investment and Corporate Finance (Vol. 324): John Wiley & Sons.

-    Dechow, P. M., Richard G. S., and Amy P. S. (1995), Detecting Earnings Management, The Accounting Review, 70(2): PP. 193-225.

-    Temiz, H., Acar, M. (2018), Gelecek Dönem Nakit Akışı Tahmininde Dönem Karı ve Nakit Akışı Karşılaştırması, Muhasebe ve Denetime Bakış, 54, s.113-124.

-    Jones, J. J. (1991), Earnings Management During Import Relief Investigations, Journal of Accounting Research 29(2): pp. 193-228.

-    Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun 14.02.2019 Tarih ve 75935942-050.01.04-[01/71] Sayılı Kararı.

-    Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik

-    Lang, L. H., Stulz, R. ve Walkling, R. A. (1991), A Test of the Free Cash Flow Hypothesis: The Case of Bidder Returns, Journal of Financial Economics, 29(2), pp. 315-335.

-    Sloan, A. (1996), Create An Account Or Log In, Accounting Review, 71(3), pp. 289-315.