KDV Tevkifatında Önemli Değişiklikler Yapan Tebliğ (Seri No: 35)
I- GİRİŞ
Bilindiği üzere, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği ile daha önce çıkarılmış olan 123 adet KDV Genel Tebliği yürürlükten kaldırılarak KDV konusunun tümü bu tek Tebliğ’de toplanmıştır.
Daha sonra çıkarılan 35 adet Tebliğ ile söz konusu ana Tebliğ’de değişiklikler yapılmış olup son olarak çıkarılan 35 no.lu KDV Tebliği, KDV tevkifatı alanında önemli farklılıklar getirmiştir.
Bu yazımızın konusu olan 35 no.lu KDV Tebliği 1 Mart 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir(1).
35 no.lu KDV Genel Tebliği ile getirilen KDV tevkifatı uygulamasındaki değişiklikler, aşağıdaki II no.lu bölümde tablo halinde özetlenmiştir.
Kısmi tevkifat türlerinin tamamını, tevkifata tabi işlemin içeriği, tevkifat oranı tevkifatın kim tarafından yapılması gerektiği, tevkifata ilişkin nakden veya mahsuben uygulanan iade imkanları konusunda özet bilgiler içeren ve Yaklaşım dergisinin her sayısında (pratik bilgiler bölümünde) bulundurulan KDV Genel Uygulama Tebliği’ne Göre KDV Tevkifatlarına İlişkin Tablo, 35 no.lu KDV Tebliği’ne göre revize edilmiş haliyle bu dergide yer almaktadır.
II- 35 NO.LU KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ’NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ İLE GETİRİLEN KDV TEVKİFATINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİ ÖZETLEYEN TABLO
TEBLİĞ MADDE NO |
GETİRİLEN DEĞİŞİKLİĞİN ÖZET OLARAK AÇIKLANMASI |
1 |
35 no.lu KDV Tebliği’nin 1. maddesi ile Belirlenmiş Alıcılar Listesine Aşağıdaki Kuruluşlar Eklenmiştir; - Sigorta ve reasürans şirketleri, - Sendikalar ve üst kuruluşları, - Vakıf üniversiteleri, - Mobil elektronik haberleşme işletmecileri, Bilindiği üzere KDV tevkifatı yapmak zorunda olan alıcılardan bir kısmı “Belirlenmiş Alıcılar” olarak adlandırılmakta bazı tevkifat türleri sadece bu belirlenmiş alıcılar tarafından uygulanmaktadır. |
2 |
Bilindiği üzere eskiden sadece belirlenmiş alıcıların müşteri durumda olduğu yapım işleri ve bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik, mimarlık, etüt-proje hizmetleri 3/10 oranında KDV tevkifatına tabi tutulmaktaydı. KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2.1. no.lu bölümünde düzenlenmiş olan bu tevkifat ile ilgili oran 3/10’ dan 4/10’a yükseltilmiş, ayrıca KDV dahil bedeli 5 Milyon TL ve üzerinde olan Yapım İşleri ve Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik, Mimarlık, Etüt-Proje Hizmetlerinin KDV mükelleflerine hitaben yapılması da yine 4/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir. Projenin genişlemesi, sözleşme bedelinin güncellenmesi ve benzeri nedenlerle iş bedelinin daha sonra 5 milyon TL’yi aşması halinde, bu durumun ortaya çıktığı tarihten itibaren tevkifat uygulanır. Bu yeni tevkifat türünün, 35 no.lu Tebliğ’in yürürlüğe girdiği 1 Mart 2021 günü ve izleyen günlerde başlatılan işler itibari ile geçerli olduğu 1 Mart 2021 ‘den önce başlamış ve devam etmekte olan işleri kapsamaması gerektiği görüşündeyiz. Ancak şifahen aldığımız bilgiye göre Maliye İdaresi yetkilileri, KDV dahil bedeli 5 milyon TL’yi aşan söz konusu devam etmekte olan işlerle ilgili olarak 1 Mart 2021 tarihinden sonra düzenlenecek faturalarda KDV tevkifatı gösterilmesini istemektedirler. |
3 |
KDV mükellefleri tarafından yaptırılan ve KDV dahil bedeli 5 Milyon TL ve üzerinde olan yapım işleri ve bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik, mimarlık, etüt-proje hizmetlerinin KDV tevkifatı kapsamına alınması ile ilgili ibare değişikliklerinin KDV Genel Uygulama Tebliği’ndeki yerlerine işlenmesi. |
4 |
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2.3 no.lu bölümü uyarınca Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Yönelik Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetlerinde 5/10 oran üzerinden tatbik edilmekte olan KDV tevkifatı oranı 7/10’a yükseltilmiştir. |
5 |
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2.7 no.lu bölümü Uyarınca Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetlerinde 5/10 oran üzerinden takbik edilmekte olan KDV Tevkifatı Oranı 7/10’a yükseltilmiştir. |
6 |
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2.10 no.lu bölümü uyarınca Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetlerinde 7/10 oran üzerinden takbik edilmekte olan KDV tevkifatı oranı 9/10’a yükseltilmiştir. |
7 |
Karayolu İle Yurtiçi Yük Taşımacılığı (Kargoculuk hariç) 2/10 oranla KDV tevkifatı kapsamına alınmıştır. Bilindiği üzere eskiden servis taşımacılığı işleri 5/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi tutulmaktaydı. Servis taşımacılığı hizmetinin KDV tevkifatına tabi tutulmasına ilişkin hiçbir değişiklik yapılmamıştır. 35 no.lu KDV Tebliği’nin 7. maddesi ile yurtiçinde karayolu ile yük taşımacılığı hizmetleri de 2/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir. Tebliğe göre söz konusu hizmetlerin, tahsis edilmiş özel plakalı araçlar ile yapılıp yapılmaması, ilgili birimlerden taşımacılıkla ilgili zorunlu belge ve sertifikaların alınıp alınmaması veya taşıma işinde kullanılan aracın özmal ya da sözleşmeli taşıt olup olmaması tevkifat uygulaması kapsamında işlem tesisine engel değildir. Ancak; - Karayolu ile mal taşıma işlemi Kargo işletmeciliği yetki belgesi sahibi mükellefler tarafından bu belge kapsamında yapılmakta ise KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. - Keza yurtiçi kara nakliyatını üstlenen firma bu taşımayı kendi özmal aracı ile veya kiraladığı bir araç ile bizzat yapmıyor ise (alt firmaya yaptırıyorsa) yani nakliye aracısı durumunda ise yine KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. Kargo şeklinde olmayan yurtiçi karada mal taşıma işini yaptıran KDV mükellefi, nakliye aracısı olan firma veya belirlenmiş alıcı, bu Taşımanın KDV Tevkifatı Gerektirip Gerektirmediğini ( taşıma faturasını düzenleyecek olanın taşımayı özmal veya kiralık araçla bizzat mı yaptığını yoksa başka bir firmaya mı yaptırdığını ) Nereden Bilecektir? Bizim anlayışımıza göre, taşımayı yaptıran sadece taşıma işini yaptırdığı firmanın beyanı ile yetinebilmelidir. Bunun için taşımayı yapacak olana, bu taşımayı bizzat mı yoksa taşeron kullanarak mı yaptığını sorup aldığı cevaba göre hareket etmelidir (Taşımacı taşımayı özmal aracı ile veya kiraladığı araç ile bizzat yaptığını bildirmişse 2/10 oranda KDV tevkifatı yapılmalı taşıma faturası da aynı oranda KDV tevkifatlı olarak düzenlenmelidir. Taşımacı, taşımayı alt firmalara yaptırdı ise KDV tevkifatsız olarak fatura düzenlenmeli ve KDV’nin tamamı taşımacıya ödenmelidir.). Bu konuda taşımacının kestiği faturadaki bilgiler de böyle bir yazışmaya gerek olmaksızın taşıtana ışık tutabilir. (Taşımacı KDV tevkifatlı fatura düzenlediyse tevkifat uygulanır. Taşıma faturası KDV tevkifatsız olarak düzenlenmişse ve tevkifatsız düzenleme nedeni, “kargo taşımasıdır” veya “taşıma işlemi alt firmaya yaptırılmıştır.” şeklinde açıklanmışsa, tevkifat yapılmaması gerektiğini anlaşılır.). |
8 |
KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2.12 no.lu bölümü uyarınca Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetlerinde 5/10 oran üzerinden takbik edilmekte olan KDV tevkifatı oranı 7/10’a yükseltilmiştir. |
9 |
Eskiden KDV mükellefleri tarafından 5018 sayılı Kanun’a ekli cetvelde belirtilen idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen Diğer Bütün Hizmetler 5/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi tutulmaktaydı. 35 no.lu KDV Tebliği’nin 9. maddesi ile, 5018 sayılı Kanun ekindeki cetvelde yazılı kuruluşlara ilaveten aşağıda belirtilen kuruluşlara verilen ve diğer fasıllarda bahsi geçmeyen diğer bütün hizmetler yine 5/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir. - Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, - Döner sermayeli kuruluşlar, - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, - Bankalar, - Sigorta ve reasürans şirketleri, - Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları ile, - Kalkınma ajansları |
10 |
Kamu özel iş birliği modeli ile 6428 sayılı Kanun kapsamında yaptırılan sağlık tesislerine ilişkin olarak, işletme döneminde sunulan bazı hizmetlerde, 01.03.2020 ‘den beri hizmetin türüne göre değişen oranlarda KDV tevkifatı uygulanmaktadır. Bu kapsamdaki hizmet türleri ve KDV tevkifat oranları 30 no.lu KDV Tebliği’ndeki tabloda belirlenmiş olup bu tabloda yer alan 3/10 ibaresi 4/10, 7/10 ibaresi 9/10 olarak değiştirilmek suretiyle bu kapsamda sadece tevkifat oranı değişikliği getirilmiştir. |
11 |
Ticari Reklam Hizmetleri 3/10 oranda kdv tevkifatına tabi hale getirilmiştir. 35 no.lu KDV Tebliği’nin 11. maddesi ile KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.3.2 no.lu bölümünün sonuna 2.1.3.2.15 no.lu yeni bir bölüm eklenmek suretiyle ticari reklam hizmetleri 3/10 oranda KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir. Bu yeni KDV tevkifat türünün kapsamı, 35 no.lu Tebliğ’de şöyle belirlenmiştir: “2.1.3.2.15.2. Kapsam Ticari reklam, ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak; bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurulardır. Tevkifat kapsamına, mal veya hizmetlerin tanıtım ve pazarlamasına yönelik her türlü ticari reklam hizmeti alımları (reklama ilişkin danışmanlık, reklamın planlanması, reklam içeriğinin hazırlanması ve tasarımı, reklamın yayımlanması gibi reklama yönelik hizmetler dahil) girmektedir. Yüklenicileri tarafından tamamen veya kısmen alt yüklenicilere veya daha alt yüklenicilere devredilen ticari reklam hizmetlerinde, işi devreden her yüklenici tarafından, kendisine ifa edilen hizmete ait KDV üzerinden tevkifat yapılır. Reklam hizmetinin, reklam ajansları üzerinden alınması, söz konusu ajansların bu kapsamda alacakları yayın, prodüksiyon gibi reklama yönelik hizmetlerin tevkifata tabi tutulmasına engel teşkil etmez. Profesyonel spor kulüplerinin (şirketleşenler dahil) reklam hizmetleri Tebliğin (I/C-2.1.3.2.9.) bölümü kapsamında, tasarımı yapılmış olan reklamlara ilişkin baskı ve basım hizmeti alımları Tebliğin (I/C-2.1.3.2.12.) bölümü kapsamında değerlendirilir.” Reklam sektörü ve reklam işlemleri fevkalade karmaşık bir yapıya sahip olduğundan, bu yeni tevkifat, türü özellikle kapsam yönünden bir çok sorun ortaya çıkarmaya adaydır. |
12 |
DMO Tarafından Yapılan Sair Mal Alımları 2/10 oranında tevkifata tabi hale getirilmiştir. 35 no.lu KDV Tebliği’nin 12. Maddesi ile KDV Genel Uygulama Tebliği’ne I/C-2.1.3.3.7 no.lu bölüm eklenmek suretiyle Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından yapılan ve diğer fasıllarda KDV tevkifatına tabi olduğu belirtilmeyen tüm Mal Alımları 2/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir. Bilindiği üzere KDV Kanunu’nun 2/3. maddesine göre su, elektrik, gaz, ısıtma ve benzeri enerji kullanımları mal teslimi sayılmakta olup, bu nitelikteki teslimler DMO Genel Müdürlüğüne yapılsa dahi KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. |
13 |
Bu madde ile, KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.4.2. bölümünde yer alan örnek metni değiştirilmiştir. Örneğin eski ve yeni metinlerine bakıldığında, tevkifata tabi işlem bedelinin tevkifat yapıldıktan sonra küçülmesi durumunda alıcı ve satıcının yapacağı işlemlere ilişkin idari düzenlemede herhangi bir farklılık oluşmadığı görülmektedir. |
14 |
Bu madde ile, KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.4.3. bölümünde yer alan örnek metni değiştirilmiştir. Örneğin eski ve yeni metinlerine bakıldığında, tevkifata tabi işlem bulunmadığı halde fuzulen tevkifat yapılması durumunda, alıcı ve satıcının yapacağı işlemlere ilişkin idari düzenlemede herhangi bir farklılık oluşmadığı görülmektedir. |
15 |
KDV Tevkifatına Uğrama Gerekçesi İle KDV İadesi Alınabilmesi İçin Tevkifat Uygulayanın Bu Tevkifatı Ödemiş Olması Şartı Getirilmiştir. 35 no.lu KDV Tebliği’nin 15. Maddesi ile, KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.5.1. no.lu bölümündeki; “İade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması Şartı Aranmaz.” cümlesi, “İade taleplerinin yerine getirilmesinde, alıcı tarafından 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk ettirilen KDV’nin ödenmiş olması Şarttır.” şeklinde değiştirilmiştir. Görüldüğü gibi eskiden Maliye İdaresi KDV tevkifatı nedenli KDV iade taleplerinin yerine getirilmesinde, tevkifatı yapan alıcının bu tevkifatı beyan etmiş olması ile yetinmekte (ödenmiş olması şartını aramamakta) iken, 35 no.lu KDV Tebliği ile 1 Mart 2021 tarihinden itibaren tevkifatı yapanın bu tevkifatı vergi dairesine ödememiş olduğu durumlarda, tevkifata uğrayanın KDV iade talebini yerine getirmemeye başlayacaktır. Bu önemli uygulama değişikliğinin ciddi sorunlar doğuracağı anlaşılmaktadır: - Öncelikle bu yeni kural hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu için yoğun tartışmalara ve iptal davasına konu olmaya adaydır. - Ortaya çıkması muhtemel sorunlardan biri de Mart 2021 öncesi dönemlere ait KDV iade taleplerinde bu yeni kuralın geçerli olup olmayacağı konusudur. Bize göre, yeni kural mevzuatın geçmişe yürütülemezliği kuralı uyarınca, Mart 2021 öncesi dönemlere dayanan KDV iade talepleri hakkında uygulanmamalıdır. Nitekim KDV Genel Uygulama Tebliği yürürlüğe girdiğinde bu Tebliğ ile getirilen değişikliklerin, Tebliğ yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemler itibari ile geçerli olacağı belirtilmişti. - Tevkif edilen KDV’nin ödenip ödenmediğini nasıl tespit edileceği ve belgeleme şekli, bu tevkifatın kısmen ödenmiş olması durumunda ne yapılacağı gibi sorular henüz cevapsızdır. Ödeme şartının getirilmesine bağlı olarak bir çok gecikme ve aksaklık yaşanacağı anlaşılmaktadır. - Keza özellikle tevkifatı yapan ve ödemeyen alıcının genel bütçe kapsamı dışındaki kamu kuruluşu veya ekseri hissesi kamuya ait bir kuruluş olması halinde, KDV iadesini alamayan satıcıların uğratıldığı haksızlık gündem oluşturacaktır. NOT: Genel bütçe kapsamındaki idarelere yapılan tevkifatlı işlemlerle ilgili olarak hakedişin harcama yetkilisi tarafından onaylanması yeterli olup ayrıca KDV tevkifatının beyanı ve ödenmesi aranmaz (KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.5.1 no.lu bölümü). |
16 |
Yurtiçi kargo hariç kara taşımacılığı hizmetlerinin, ticari reklam hizmetlerinin ve DMO Genel Müdürlüğünce diğer fasıllarda bahsi geçmeyen her türlü mal alımlarının KDV tevkifatı kapsamına alınması ile ilgili ibare değişiklikleri, bu madde ile KDV Genel Uygulama Tebliği’ndeki yerlerine işlenmiştir. |
17 |
Bu maddede 35 no.lu KDV Tebliği’nin yayımı tarihini takip eden ay başında (1 Mart 2021 tarihinde) yürürlüğe gireceği hükme bağlanmıştır. |
III- SONUÇ
Kısmi KDV tevkifatı, KDV kaçağının yoğun olduğu işlem türlerinde, uygun görülen orandaki KDV kısmının, bu tevkifata tabi malı veya hizmeti alan tarafından 2 no.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilip doğrudan Hazineye aktarılmasını sağlayan ve bu yolla vergiyi emniyete alan bir uygulamadır.
Ancak kısmi KDV tevkifatı aynı zamanda KDV uygulamasını daha da karmaşık hale getirmekte, KDV’nin sistemi üzerinde bozucu etki yapmakta ve vergi ödevlerini düzgün şekilde yerine getiren mükelleflerin külfete ve mağduriyete uğramasına sebep olmaktadır.
Uygulama alanı devamlı olarak genişletilen Kısmi KDV Tevkifatı 35 no.lu KDV Tebliği İle Yeni ve Önemli Bir Genişlemeye Daha Konu Olmuştur.
Kısmi KDV tevkifatı yüzünden yaptığı hizmete veya sattığı mala ait KDV’yi tam olarak alamayan satıcılara, KDV iadesi talep etme hakkı tanınmakla beraber, bu hakkın kullanılması son derece ağır formalite ve külfetlere katlanılmasını gerektirmekte ve iade işlemindeki gecikmeler mükellefleri finansal açıdan da zarara uğratmaktadır.
KDV tevkifatı gerekçeli KDV iadesi taleplerinin yerine getirilmesinde, eskiden tevkifatı yapanın bu tevkifatı beyan etmesiyle ile yetinilmekte iken 35 no.lu Tebliğ ile Tevkif Edilen KDV’nin Ödenmiş Olması Şartının Getirilmesi, KDV tevkifatı yüzünden KDV iadesi istemek zorunda kalan satıcıların önüne, Hukuk İlkelerine ve Hakkaniyete Aykırı Yeni Bir Engel çıkarmıştır.
Mehmet MAÇ*
Yaklaşım / Mart 2021 / Sayı: 339
* YMM
(·) Bu yazı hazırlanırken BDO Denet’in 2021/045 sayılı Sirkülerinden yararlanılmıştır.
(1) 16.02.2021 tarih ve 31397 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.