Satış İndirimleri İle Alıştan İadeler Ve Komisyonlar
I - SATIŞ İNDİRİMLERİ
Net satış hasılatına ulaşabilmek için brüt satışlardan indirilmesi gereken değerleri kapsar. Satıştan iadeler, satış Iskontoları ve diğer indirimler şeklinde bölümlenir.
A – 610 SATIŞTAN İADELER
Satış İadesi Muhasebe Uygulamaları
Gelen iadeler tekrar satılmak üzere reyona veya stok ambarına konulur.
Aa - İade Edilen Emtia Aynı Geçici Vergi Döneminde Satış İadesi Muhasebe Kaydı
Satışların maliyeti hesaplanmamış olması durumudur. Burada dikkat edilmesi gereken husus, Henüz geçici vergi dönemi gelmedi ve “satılan malların maliyeti “ tespit edilip gelir tablosuna yansıtılmadı ise, geçici vergi döneminde “satılan malların maliyetlerini tespit ederken bu iadelerle ilgili malların maliyetlerinin göz önünde bulundurulmaması gerekir. Çünkü 600- Yurt İçi Satışlar Hesabının alacağı ile 610- Satıştan İadeler Hesabının borcu, birbirlerini dengeler. Böylece iadeye konu olan mal stoklar hesabına girmiş olur.
----------------------------------------/-------------------------------------
610 SATIŞTAN İADELER HS. 8.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV HS 1.440,00
120 ALICILAR HS. 9.440,00
İadeye konu olan malın stoklar hesabına giriş kaydı.
----------------------------------------/-------------------------------------
Ab - İade Edilen Emtia Farklı geçici Vergi Döneminde Satış İadesi Muhasebe Kaydı
1 kayıt
Satışların maliyeti hesaplanmış olması durumudur. , satış üzerinden bir geçici vergi dönemi geçmiş ve “satılan malların maliyet” leri tespit edilerek gelir tablosunda yani 621- Satılan Ticari Malların Maliyetleri Hesabına borç yazılarak dönem gelirinin tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınmış ise veya maliyetlerini “sürekli envanter metodu” na göre aylık, haftalık ve günlük takip eden işletmeler de, iadeye konu olan malın muhasebe kayıtları aşağıdaki gibi yapılmalıdır.
----------------------------------------/-------------------------------------
610 SATIŞTAN İADELER HS. 8.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV HS 1.440,00
120 ALICILAR HS. 9.440,00
İadeye konu olan malın iadesinin gerçekleşmesi
----------------------------------------/-------------------------------------
2 kayıt
Satışların maliyeti kaydının düzeltilip ilgili stok hesabının aktife alınmasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, satılan malların maliyeti hesabına giren satışa konu olan mal iade edildikten sonra 153- Ticari Mallar hesabına giriş kaydının yapılması gerekmektedir. Eğer bu kayıt yapılmaz ise fiili stoklar ile 153- Ticari Mallar hesabının kaydi stokları birbirlerini doğrulamaz ve kayıtlarda farklılık ortaya çıkar.
Ancak, bu kayıt yapılmasa bile bir sonraki geçici vergi döneminde satılan malların maliyet hesaplarının tespitinde dikkat edilmesi gerekir. Aksi halde, stoklarda bulunan bir malın satılmış gibi maliyeti gider kaydedilir ve matrah farkı doğar.
----------------------------------------/-------------------------------------
152 /153 MAMULLER VEYA TİCARİ MAL 8.000,00
620/621 SATILAN MAMUL/TİCARİ MAL MALİYETİ 8.000,00
İadeye konu olan malın maliyet tutarı maliyet hesabından çıkartılarak stoklara aktarılması işlemi
----------------------------------------/-------------------------------------
Ac - İadenin ertesi yıl içinde yapılması halindeMuhasebe Kaydı
Önceki yıla ilişkin iade alınan mal fiili bir iade olmakla beraber, mali tablonun ait olduğu dönemde satılmadığı için muhasebe işlemleri bakımından satış iadesi sayılmaz. Bu tür iadeleri mal alışı olarak; 153 / 120 şeklinde muhasebeleştirmek gerekir. Satış işlemlerinin bir önceki yıl içinde yapılması halinde yıl sonunda envanter çalışmaları sırasında fiili stoklar sayılıp, satılan malların maliyetleri gelir tablosuna yansıtılır ve mali tablolar kesinleşir.
İadenin bu işlemlerden sonra yapılması halinde artık yapılan işlem bir iade işlemi değil bir mal alış işlemi gibi muhasebe kayıtları yapılmalıdır.
Ancak, uygulamada bazı meslek mensuplarının gerek ertesi yıl iade edilen, gerekse geçici vergi dönemlerinde satılan malların maliyetlerinin gelir tablosuna yansıtılmasından sonra, iade işleminin gerçekleşmesinde yapılan muhasebe kayıtlarında doğrudan 610- Satıştan iadeler hesabına borç kaydederek işlem yaptıklarına zaman zaman şahit olunmaktadır.
Bu tür kayıt sistemi yanlış olup, ilgili kurumun vergi tarhiyatına yol açılır.
----------------------------------------/-------------------------------------
153 TİCARİ MALLAR HS. 8.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV HS. 1.944,00
120 ALICILAR HS 9.440,00
İadeye konu olan malın doğrudan stoklara aktarılması işlemi
----------------------------------------/-------------------------------------
Ad - Son Kullanma tarihi geçmiş veya hatalı bozuk emtianın iade edilmesinde Muhasebe Kaydı
İmha işlemine ilişkin olarak düzenlenen tutanağa uygun düşecek bir şekilde, Gelen iadelerin kullanım süreleri geçmiş veya benzeri durumlarda kullanılamaz hale gelip, imhası gereken stoklar indirilecek KDV ‘si 1 numaralı katma değer vergisi beyannamesinde ilave edilecek KDV bölüme eklenmesi gerekmektedir.
- a) İade Edilen Emtia Aynı Geçici Vergi Döneminde Satış İadesi Muhasebe Kaydı
1.Kayıt
………………………………../…………………………………
610 SATIŞTAN İADELER HS. 8.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV HS. 1.440,00
120 ALICILAR HS. 9.440,00
Satış iadesi gelmesi durumunda, bozuk mal işletme tarafından yetkili personel tarafından bir tutanak altına alınıp kayıtlara geçirilir
……………………………………./…………………………………
2.Kayıt
760 PAZARLAMA,SATIŞ VE DAĞ.GİD.HS.:9.440,00
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR: 8.000,00
391 HESAPLANAN KDV :.1.440,00
Gelen iadelerin kullanım süreleri geçmiş veya benzeri durumlarda kullanılamaz hale gelip, imhası gereken stoklar indirilecek KDV ‘si 1 nolu katma değer vergisi beyannamesinde ilave edilecek KDV bölüme eklenmesi gerekmektedir.
……………………………………/……………………………………….
- b) İade Edilen Emtia Farklı geçici Vergi Döneminde Satış İadesi Muhasebe Kaydı
- kayıt
İadesi gelen satışların indirim hesaplarına alınmasıdır.
----------------------------------------/-------------------------------------
610 SATIŞTAN İADELER HS. 8.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV HS 1.440,00
120 ALICILAR HS. 9.440,00
----------------------------------------/-------------------------------------
- kayıt
Satışların maliyeti kaydının düzeltilip ilgili stok hesabının aktife alınmasıdır.
----------------------------------------/-------------------------------------
152 /153 MAMULLER VEYA TİCARİ MAL 8.000,00
620/621 SATILAN MAMUL/TİCARİ MAL MALİYETİ 8.000,00
----------------------------------------/-------------------------------------
Tutanakla imha edilen mal aşağıdaki kayıt ile hesaplardan çıkartılır.
- kayıt
İmha edilecek stokların elden çıkarılacak stoklar hesabına alınmasıdır.
----------------------------------------/-------------------------------------
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR 8.000,00
152/153 MAMUL/TİCARİ MAL 8.000,00
----------------------------------------/-------------------------------------
- kayıt
Stokların imha süreci ile elden çıkarılmasından dolayı giderleştirilmesidir.
----------------------------------------/-------------------------------------
760 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞ. GİD.HS. 9.440,00
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR 8.000,00
391 HESAPLANAN KDV 1.440,00
Gelen iadelerin kullanım süreleri geçmiş veya benzeri durumlarda kullanılamaz hale gelip, imhası gereken stoklar indirilecek KDV ‘si 1 nolu katma değer vergisi beyannamesinde ilave edilecek KDV bölüme eklenmesi gerekmektedir.
…………………………………………………………../…………………………………………………………..
c- İadenin ertesi yıl içinde yapılması halindeMuhasebe Kaydı
1 kayıt
İade gelen stoklar yeni bir alış işlemi gibi değerlendirilip, aktife alınır.
----------------------------------------/-------------------------------------
153 TİCARİ MALLAR HS. 8.000,00
191.İNDİLECEK KDV HS. 1.440,00
120 ALICILAR HS. 9.440,00
----------------------------------------/-------------------------------------
2 kayıt
İmha edilecek stokların elden çıkarılacak stoklar hesabına aktarılması.
----------------------------------------/-------------------------------------
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR 8.000,00
152/153 MAMUL/TİCARİ MAL 8.000,00
----------------------------------------/-------------------------------------
3 kayıt
Stokların imha süreci ile elden çıkarılması nedeni ile Gider hesaplarına aktarılması.
----------------------------------------/-------------------------------------
760 PAZARLAMA, SATIŞ VE DAĞ. GİD. HS. 9.440,00
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR 8.000,00
391 HESAPLANAN KDV 1.440,00
----------------------------------------/-------------------------------------
Gelen iadelerin kullanım süreleri geçmiş veya benzeri durumlarda kullanılamaz hale gelip, imhası gereken stoklar indirilecek KDV ‘si 1 numaralı katma değer vergisi beyannamesinde ilave edilecek KDV bölüme eklenmesi gerekmektedir.
SATIŞ İADESİ TUTARI; Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarlarını kapsar.
İşleyişi:
Daha önce yapılan satışlar ile ilgili olarak ilgili hesaplara borç, Brüt Satışlardan ilgili hesaplara alacak kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı, malın kısmen yâda tamamen iade edilmesi durumuna göre, "610. Satıştan İadeler Hesabı’nın borcuna, buna karşılık ilgili hesaba alacak kaydedilir.
610.01 Yarı Mamul Satış İadeleri
610.01.01 (A) Yarı Mamulü
610.01.02 B) Yarı Mamulü
610.02 Mamul Satış İadeleri
610.02.01 (C) Mamulü
610.02.01 (D) Mamulü
610.03 Ticari Mal Satış İadeleri
610.03.01 (E) Ticari Malı
610.03.02 (D) Ticari Malı
B – 611 SATIŞ İSKONTOLARI
Tekdüzen hesap çerçevesi, planı ve işleyişine göre satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve miktar ıskontoları 611 SATIŞ İSKONTOLARI (-) hesabında yer almaktadır.
Ba - Fatura Üzerinde Yapılan Iskontolar
Iskonto fatura üzerinde gösterilmişse, kırdırma tutarı fatura toplamından düşülür ve kalan meblağ KDV matrahını oluşturur. Iskontonun KDV matrahından düşülebilmesi için, yapılan indirim ticari örf adet çerçevesinde yapılması, faturada ayrıca gösterilmesi esastır.
Örnek: İşletme 20.000,00 liralık mal satmış, alıcı bedeli peşin ödediği için %10 indirim yapılmıştır. KDV %18 olduğuna göre işletmenin ve alıcının kayıtlarını şöyle yapabiliriz.
Satıcının kaydı
____________15.08.2018__________________
100 KASA HESABI 21.240,00
600 Y.İ. ŞATIŞLAR 18.000,00
391 HES KDV 3.240,00
15.8.2018 GÜN VE 45581 Fatura ile satış işlemi
……………………../………………………………..
Alıcının kaydı
…………………………/……………………….:..
153 TİCARİ MALLAR 18.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV 3.240,00
100 KASA 21.240,00
Fatura ile alınan mal işlemi
………………………………………/……………………………….
Bb – Erken Ödeme Iskontosu (Kasa Iskontosu)(Nakit Iskontosu)
Kasa Iskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim yapılmasıdır.
Örnek:
Satıcı firma SANCAK A.Ş. 10.09.2018 günü Peşin fiyatı 400.000,00 lira olan levhalardan dört adet levhayı iki ay vadeli olarak 1.920,00 liraya KDV hariç satmıştır. 12.09.2018 Günü gerçek usulde vergilendirilen alıcı BAYRAK A.Ş. vade sonunu beklemeden, borcunu ödemiştir. Bu durum karşısında satıcı SANCAK A.Ş. 320.000,00 liralık erken ödeme ıskontosu yapmıştır.
Satıcı SANCAK A.Ş. ye ait kayıtlar
…………………………10.09.2018…………………………………
120 ALICILAR HESABI 2.265,60
120.01 Bayrak A.Ş.
600 Y.İ.SATIŞLAR 1.920.00
391 HESAPLANAN KDV 345,60
Emtia satış işlemi
…………………..12.09.2018…………………….
611 SATIŞ İSKONTOSU 384,00
191 İNDİRİLECEK KDV 69,12
120 ALICILAR HESABI 453,12
120.01 Bayrak A.Ş.
Erken ödeme ıskontosu işlemi
…………………………./……………………….
Alıcı bayrak A.Ş. ye ait kayıtlar
………………….10.09.2018……………………..
153 TİCARİ MALLAR 1.920,00
191 İND KDV 345,60
320 SATICILAR 2.265,60
320,01 Sancak A.Ş.
Mal alım işlemi
………………………12.09.2018……………..
320 SATICILAR 453,12
153 TİCARİ MALLAR 384,00
391 HESAPLANAN. KDV 69,12
Erken ödeme ıskontosu işlemi
………………………………………/……………………………………
Alıcının nihai tüketici olması halinde erken ödeme iskontosu ve buna ait KDV’nin işletme tarafından alıcıya iade edilecektir. Alıcının nihai tüketici olması dolayısıyla belge düzenleyemeyeceğinden satıcı tarafından yapılan iskonto ve KDV’nin de ayrıca gösterildiği gider pusulası düzenlenecektir.
Bc - Miktar Iskontosu (Ciro Primi)
Miktar Iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da tutarlarda yapılan indirimdir.
Mal ve hizmet satışına ait ya dönem sonunda ya da belli bir cironun aşılması halinde yapılan ıskontolarda KDV indirimi söz konusu olmayacaktır. Buradaki ıskonto doğrudan satılan mal ve hizmetle ilgili değildir. Dolayısıyla firmaya karşı verilen hizmetin sonucudur. Burada satıcı firma alıcı firmaya haber göndererek ıskonto için fatura ister ve kazanılan ıskonto alıcıya ya nakit ya da mal/hizmet olarak ödenir veya borcundan mahsup edilir (Buradaki kazanılan ıskonto bir hizmetin sonucudur. Fakat bu yeni bir hizmet olmayıp daha önceki hizmetin sonucumda olabilir).
Örnek: POLİKARBONAT Levha üreten ve satan bir firma, bayisinin belli bir satış miktarını geçmesi nedeniyle 20.000,00 liralık ıskontoya hak kazanmıştır.
Satıcının kayıtları:
_____________/ _________________
760 PAZARLAMA SATIŞ DAĞ GİD 20.000,00
191 İNDİRİLECEK KDV 3.600,00
120 ALICILAR 23.600,00
Yılsonu ıskontosunun mahsubu
____________/___________________
Alıcının kayıtları:
___________/ ____________________
320 SATICILAR H 23.600,00
602/649 DİĞER GELİRLER 20.000,00
391 HESAPLANAN. KDV 3.600,00
Yılsonu indirim mahsubu
………………………………../………………………………………
Nakdi Ciro Primleri ve Ayni Ciro Primleri
Ayni indirim uygulamaları iki şekilde olabilmektedir.
- Iskonto karşılığında verilen malın bedelinin önce fatura bedeline dahil edilmesi, sonra bu mal bedelinin brüt fatura bedelinden indirilmesi,
- Iskontonun fatura bedelinden indirim şeklinde değil de, bedelsiz mal verilmek suretiyle yapılması
Iskonto karşılığında verilen malın bedelinin önce fatura bedeline dâhil edilmesi, sonra bu mal bedelinin brüt fatura bedelinden indirilmesi şeklindeki uygulamada;
İndirim tutarının faturada gösterilmesi ve ticari teamüllere de uygun olması halinde, dolaylı olarak indirim karşılığı verilen mal Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 25. maddesinin (a) bendi gereğince katma değer vergisine matrahına dâhil olmayacaktır.
Eğer yapılan ıskonto fatura bedelinden indirim şeklinde değil de mal olarak verilmesi suretiyle gerçekleştiriliyorsa, ıskonto adı altında verilen mallar faturada gösterilse dahi, katma değer vergi matrahından düşülmeyecek, anılan Kanun’un teslim sayılan hükümler kapsamında (KDVK Madde 3/a) vergilendirilecektir. Ancak işletmeler indirim karşılığı verilen bu malları Gelir Vergisi Kanunu’nun 40/1. maddesi gereği gider yazılabilecektir. Çünkü bu tür giderlerin gelirin elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olup alıcılara yönelik yapılan pazarlama satış ve dağıtım kampanyaları olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Örnek: Bahar A.Ş. 15.08.2018 günü müşteri Işık Ltd. Şti. ne birim fiyatı (KDV hariç) 2.350,00 TL olan Çamaşır Makinelerinden 20 adet satmış ve karşılığında çek almıştır. Satıcı Bahar A.Ş. müşteri Işık Ltd.ine bu satışta % 10 indirim uygulamış ve bu ıskontonun karşılığı olarak 2 adet Çamaşır Makinesi vermiştir. Burada firmanın Brüt fatura tutarını (22 adet Çamaşır Makinesi bedeli olarak); 51.700,00 TL olarak göstermesi, bu tutardan ıskonto karşılığı verilen 2 adet Çamaşır Makinesi bedelini (4.700,00 TL) indirmesi halinde, bedelsiz teslime konu olan Çamaşır Makinesi için KDV hesaplanmayacaktır.
Çamaşır Makinesi 22 adet x 2.350,00 TL = 51.700,00 TL
Iskonto Tutarı 2 adet x 2.350,00 TL: 4.700,00 TL
Net Tutar = 47.000,00 TL
% 18 KDV = 8.460,00TL
Toplam Tutar =55.460,00 TL
Bd - Reklâmasyon Iskontosu
Reklâmasyon ıskontosu; satın alınan mal veya hizmetin beklenen kalitede olmaması nedeni ile alıcının mal veya hizmet bedelinde satıcıdan indirim talep etmesi ve bu talebin satıcı tarafından kabul edilmesi olarak tanımlanabilir. Reklâmasyon iskontosu konusunda anlaşma sağlanmış ise alıcının satıcıya indirim faturası kesmesi gerekmektedir.
Örnek:
- a) Satıcı işletme 20.05.2018 tarihinde 4.000,00 TL’lik malı yarısı peşin, yarısı kredili olarak satmış; %18 KDV ayrıca peşin tahsil edilmiştir.
- b) Alıcı firma satın aldığı malları yeterli kalitede bulmamıştır. Bu nedenle %20 reklâmasyon indirimi talep etmiştir. Satıcı da bu indirimi 27.07.2018 tarihinde kabul etmiş ve aynı tarihte alıcı borcun kalan kısmını ödemiştir.
Çözüm:
- a) Satış kaydı;
–––––––––––– 20.05.2018 ––––––––––––
120 ALICILAR 2.000,00
100 KASA 2.720,00
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 4.000,00
391 HESAPLANAN KDV 720,00
–––––––––––– ––––––––––––
- b) İndirim tutarı ve tahsilâtın kaydı;
İndirim tutarı 4.000 x % 20 =800,00 TL
–––––––––––– 30.11.2010 ––––––––––––
100 KASA 1.056,00
611 SATIŞ İSKONTOLARI 800,00
191 İNDİRİLECEK KDV 144,00
120 ALICILAR 2.000,00
…………………………../…………………………..
SATIŞ İSKONTOSU; Satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve miktar Iskontoları bu hesapta yer alır.
Kasa Iskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim yapılmasıdır.
Miktar Iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da tutarlarda yapılan indirimdir.
İşleyişi:
Uygulanan ıskonto ilgili "Alacaklar" hesabına alacak kaydedilirken, "611. Satış Iskontoları Hesabı’na borç kaydedilir.
611.01 Yurt İçi Satış Iskontoları
611.01.01 Yarı Mamul Satış Iskontoları
611.01.01.01 KDV siz Satış Iskonto
611.01.01.02 %1 KDV li Satış Iskonto
611.01.01.02 %8 KDV li Satış Iskonto
611.01.01.02 %18 KDV li Satış Iskonto
611.01.02 Mamul Satış Iskontoları
611.01.02.01 KDV siz Satış Iskonto
611.01.02.02 %1 KDV li Satış Iskonto
611.01.02.02 %8 KDV li Satış Iskonto
611.01.02.02 %18 KDV li Satış Iskonto
611.01.03 Ticari Mal Satış Iskontoları
611.01.03.01 KDV siz Satış Iskonto
611.01.03.02 %1 KDV li Satış Iskonto
611.01.03.02 %8 KDV li Satış Iskonto
611.01.03.02 %18 KDV li Satış Iskonto
611.01.04 Diğer Satış Iskontoları
611.01.04.01 Üretim Artıkları Satış Iskonto
611.01.04.02 Hatalı Mamul Satış Iskonto
611.01.04.03 Değeri Düşen Stok Satış Iskonto
611.01.04.04 Hurda Malzeme Satış Iskonto
611.01.04.05 Değerlenebilir Fireler Satış Iskonto
611.01.04.06 Elden Çıkarılacak Stok Satış Iskonto
611.01.04.07 Tali Ürün Satış Iskonto
611.01.05 Hizmet Satış Iskontoları
611.01.05.01 Nakliye Hizmetleri Satış Iskonto
611.01.05.02 Mimarlık Hizmetleri Satış Iskonto
611.01.05.03 Danışman Hizmet Satış Iskonto
611.01.05.04 Yıllara Yaygın İnşaat Hiz<met Satış Iskonto
611.02 Yurt Dışı Satış Iskontoları
611.02.01 Yarı Mamul Satış Iskontro
611.02.02 Mamul Satış Iskonto
611.02.03 Ticari Mal Satış Iskonto
611.02.04 İhraç Kaydı ile Yapılan Satış Iskontosu
611.02.05 Hizmet Satış Iskonto
C - 612. DİĞER İNDİRİMLER
Satıcı tarafından, alıcı hesabına, malın sevki sırasında ödenen giderleri ifade eden ve satılan mallara ait olan sevk giderleri, satılan malların hatalı ve noksan olması ya da taşıma sırasında hasara uğramış olması nedeniyle yapılması zorunlu indirimler ile satış vergileri, fonlar (KDV hariç) ve benzerleri bu kalemde gösterilir.
Bu hesap ihtiyaca göre bölümlenir.
İşleyişi:
Satılan mal ya da hizmet bedelinden yapılan indirim, hasılatla ilişkilendirilmeden "612. Diğer İndirimler Hesabı’na borç, ilgili hesaplara ise alacak kaydedilir.
612.01 Sevkiyat Giderleri İndirimi
612.02 Hasarlı Çıkan Mal İndirimi
612.03 İhracat Fon Kesintisi
ÖRNEK: Satıcı firma SANCAK A.Ş. 10.09.2018 günü 2 adet levhayı iki ay vadeli olarak 960,00 liraya KDV hariç satmıştır. 12.09.2018 Günü gerçek usulde vergilendirilen alıcı BAYRAK A.Ş. satın almış olduğu levhaların birinde 100,00 lira hasar olduğunu bildirmesi üzerine anlaşıyorlar ve neticede; gereken indirim işlemi yapılıyor.
…………………..10.09.2018……………………
120 ALACAKLAR 1.132,80
120.01 Bayrak A.Ş.
600 YURT İÇİ SATIŞ 960,00
391 SATIŞ HASILATI KDV 172,80
Mal satış işlemi
…………………………12.09.2018……………………..
612 DİĞER İNDİRİMLER 100.00
612.02
191 ALIMLARIN İN.KDV 18,00
120 ALACAKLAR 118,00
120.01 Bayrak A.Ş.
İndirim işlemi
………………………….31.12.2018………………………….
690………………………….. 100,00
612…………….. 100,00
612,02
Dönem Sonu hesabın kapatılması
…………………………………./………………………………..
II - ALIŞTAN İADELER
Alış iadeleri üç şekilde gerçekleştirilir.
- a) - Mal alımları (Hammadde ve Ticari mal) iadelerine göre yapılır.
- b) - Tüketim malzemelerinin iadelerine göre yapılır.
- c) - Hizmet alımlarının iadelerine göre yapılır.
İşletmeler satıcılardan aldığı ürünler bozuk, defolu veya alışa uygun olmaması nedeni ile veya modası geçen ürünleri satıcılara iade edebilir. İade işlemlerinde stoklarda bir çıkış olacağından muhasebe kaydı açısından 153 Ticari Mallar Hesabından çıkış olacağından alacak kaydı yapılacak ve KDV açısından ise satış gibi düşünülüp 391 Hesaplanan KDV kullanılıp bu hesap altında alış iadesi yardımcı hesabında takip edilecektir. Bedeli ise ilgili hesabın borcuna yazılacaktır.
Örnek: İşletmemiz, ACAR A.Ş.’ ten alışmış olduğu Bilgisayarlardan 5 Adedini bozuk olduğundan dolayı iade ediyor. İade bedeli borcumuzdan düşürülüyor. Alış iadesi ile ilgili aşağıdaki yevmiye kaydı yapılacaktır.
----------------------- / ------------------
320 SATICILAR 8.260,00
153 TİCARİ MALLAR 7.000,00
153-03 Alıştan İadeler
391 HESAPLANILAN KDV 1.260.00
391.03 Alış İade KDV’si
Alış iadesi İşlemi
----------------------- / ------------------
Önceki Yıla Ait Satın Alma İşlemine İlişkin Satın Alma İadesi Muhasebe Kaydı
Önceki yıla ait olması nedeni ile satın alma iadesi bir satış işlemi gibi değerlendirilir.
----------------------------------------/-------------------------------------
320 SATICILAR HS. 5.900,00
600 YURT İÇİ SATIŞLAR HS. 5.000,00
391 HESAPLANAN KDV HS. 900,00
Geçmiş yıl satın alma iadesi işlemi
----------------------------------------/-------------------------------------
Hizmet veya giderin iade edilmesi durumunda cari dönem veya önceki dönem olup olmamasına bakılmaksızın aşağıdaki kayıt uygulanabilir.
1.Hizmet veya Gider İadesi Muhasebe İşlemi
----------------------------------------/-------------------------------------
320 SATICILAR 11.682,00
320.01 7.670,00
320.02 4.012,00
649 FAALİYETLE İLGİLİ DİĞER 11.682,00
OLAĞAN GELİR VE KARLAR
649.01 Hizmet İdesi 6.500,00
649.02 Gider İadesi 3.400,00
391 HESAPLANAN KDV 1.782,00
Hizmet ve gider İadesi işlemi
…………………………………………/…………………………………………………
III - KOMİSYONLAR
Uygulamada çoğu kez kırdırma ve komisyon birbirine karıştırılmaktadır. Oysa ıskonto ayrı, komisyon ayrı kavramlardır. Iskontoda direkt işleme muhatap iken, komisyonda genellikle aracılık hâkimdir.
Komisyonda da ıskontoda olduğu gibi iki şekilde tezahür eder.
- a) İşin yapılıp komisyonu hak edip bedelinin nakit olarak alınması
- b) İşin yapılıp komisyonun hak edilip bedelinin alınacak olan mal bedelinden düşülmesi olayıdır.
Tabi olarak yapılacak muhasebe işlemleri farklı olacaktır.
Örnek: İşletme, aracılık ettiği bir işten dolayı başka bir işletmeden 10.000 liralık komisyon almıştır.
İşletmenin kayıtları.
___________/_________________
100 KASA HESABI 11.800
643 KOMİSYON GELİRLERİ 10.000
391 HESAPLANAN KDV 1.800
Alınan komisyon
___________/___________________
Komisyonu veren işletmenin kayıtları:
____________/__________________
653 KOMİSYON GİDERLERİ 10.000
191 İNDİRİLECEK KDV 1.800
100 KASA HESABİ 11.800
Verilen komisyonlar
___________/___________________
Tabi olarak komisyonun alındığı gerçek usulde vergi mükellefi olmasaydı komisyonu verenin ve alanın kayıtlamaları olmayacaktı.
Örnek: İşletme tekel genel müdürlüğüne ait sigara satışı yapmakta ve işlemden %1 komisyon almakta. Hak ettiği komisyonları ise ödenmeyip mal bedelinden indirilmektedir. Aldığı mal 10.000.lira hak ettiği komisyon 100 liradır.
İşletmenin kayıtları:
____________/________________
153 TİCARİ MALLAR 10.000
320 SATICILAR 10.000
Mal alımı.
____________/________________
320 SATICILAR 118
153 TİCARİ MALLAR 100
391 HESAPLANAN KDV 18
Elde edilen komisyonun kaydı.
__________/___________________
YMM/BD HASAN SANCAK
KAYNAKÇA
- Kdv yasası
- Vuk yasası
- Kvk yasası
- Gvk yasası
- Ymm Mustafa Teke
- Dr.Şeref Demir
