A- ARABULUCUYA BAŞVURULACAK KONULAR

• ·Yıllık izin ücreti,
• ·Kıdem tazminatı,
• ·İhbar tazminatı,
• ·Kötüniyet tazminatı,
• ·Ayrımcılık tazminatı,
• ·Sendikal tazminat,
• ·Ücret,
• ·Fazla çalışma ücreti,
• ·Ulusal bayram ve genel tatil ücreti,
• ·Cezai şart,
• ·Avansın iadesi,
• ·Eğitim gideri,

B- İŞE İADE İÇİN ARABULUCUYA BAŞVURULACAK

İş sözleşmesi fesh edilen işçi fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiasıyla işe iade edilmek için fesih bildiriminin tebliğinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvuracak. Arabulucu üç hafta içerisinde kararını verecek. Arabuluculuk faaliyeti sonucunda anlaşmaya varılamaması halinde son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içerisinde işe iade için başvuru yapan işçi iş mahkemesinde dava açabilecek(3).

C- ARABULUCUYA GİTMEYEN MAHKEME GİDERLERİNİ ÖDEYECEK

12.10.2017 tarihli ve 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu işçi ve işveren uyuşmazlıklarında mahkemeye başvurmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getiriyor.  Kanun’un arabulucuya ilişkin hükümleri 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girecek. Kanun arabuluculağa ilişkin ücretin nasıl ödeneceğinide düzenlemiştir. Buna göre taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu olacak. Ayrıca bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmeyecek. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılacak(4).

III- ARABULUCUYA GİTMEDEN DOĞRUDAN DAVA AÇILABİLECEK KONULAR

Aşağıda belirtilen konular hakkında arabulucuya başvurulmadan doğrudan dava açılabilecektir. Buna göre;

• ·İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları ile bunlarla ilgili rücu davaları hakkında,
• ·Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda,
• ·İdari para cezalarına itiraz davalarında,

Arabulucuya başvurulmadan doğrudan iş mahkemesinde dava açılabilecek.

IV- ARABULUCUYA VE MAHKEMEYE BAŞVURU

A- ARABULUCUYA BAŞVURU

1 Ocak 2018 tarihinden itibaren arabuluculuk dönemi başladı. Kanunu’ndan, toplu iş sözleşmesinden veya iş sözleşmesinden doğan ücret, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti, ihbar ve kıdem tazminat gibi bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurma dava şartı olarak düzenlenmiştir. Arabulucuya başvurmadan dava açılamayacak.

Arabulucuya başvurmadan doğrudan iş mahkemesinde dava açıldığında mahkeme davayı usulden reddedecek. Mahkeme kararını taraflara tebliğ edecek. Kesinleşen ret kararının re’sen tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde arabulucuya başvurulabilecek(5).

B- MAHKEMEYE BAŞVURU

Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneğini dava dilekçesine eklemek suretiyle iş mahkemesinde dava açabilecek. Bu zorunluluğa uyulmaması hâlinde mahkemece davacıya, son tutanağın bir haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceği ihtarını içeren davetiye gönderilecek. İhtarın gereği yerine getirilmez ise dava dilekçesi karşı tarafa tebliğe çıkarılmaksızın davanın usulden reddine karar verilecek. Arif TEMİR* Yaklaşım / Eylül 2018 / Sayı: 309