Kaybedilen Faturanın VUK Ve KDV Açısından Hukuki Sonuçları Ve Yapılması Gerekli İşlemler

II.1- Kaybedelen Faturaya İlişkin İşlemlerin Kayıtlara İntikali Açısından

Faturanın alındığı ancak daha kayıtlara işlenmeden önce kaybolduğu varsayımı üzerinde duralım. Deftere kaydedilecek işlemle ilgili tevsik edici belge olan fatura ortada yoktur. Ancak alınmış bir mal veya hizmet söz konusudur. Bunlar, sırf fatura kaybedildi diye, kayıtlara intikal ettirilmeyecek midir? Elbette hayır. Aşağıda bu sorunu aşmaya yönelik yapılacak muhtemel işlem önerilerine yer verilecektir.

II.2- Ba-Bs Bildirimi Açısından Kaybolan Fatura

Bilindiği üzere bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin, belirli bir haddi (KDV hariç 5.000 TL) aşan mal ve hizmet alımlarını “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile; mal ve hizmet satışlarını ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Fatura veya faturalar Ba-Bs bildirim yükümlülüğü yerine getirilmeden önce kaybolmuşsa, bu faturalar bildirime dahil edilmeyecek midir? Bu konuda düşüncemiz edilmesi gerektiği yönündedir. Söz konusu mal ve hizmet alınmıştır. Faturanın aslının kaybolmuş olması ba-bs bildirim yükümlülüğünü etkilemez. Kaldı ki, satıcı firma söz konusu faturalara ilişkin bildirimleri yapacaktır. Sizin yapmamanız durumunda cezaya muhatap olmanız söz konusu olabilecektir. Bu nedenle, kaybedilen fatura ile ilgili aşağıdaki bölümlerde yer verilecek bazı prosedürleri aşmayı beklemeden, ba-bs bildirim yükümlülüğü kapsamındaki faturaların süresinde bildirime konu edilmesi gerekir.

II.3- Katma Değer Vergisi (KDV) İndirimi Açısından Kaybolan Fatura

KDV Kanununun 29/1-a maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’nin indirebileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı maddenin 3 üncü fıkrası uyarına; indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilmektedir. Mezkûr Kanunun 34/1. Maddesine göre ise, KDV fatura ve benzeri vesikalarda ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek suretiyle indirim konusu yapılabilmektedir.

Yukarıdaki düzenlemeler dikkate alındığında kaybolan faturaya ilişkin KDV indirimlerinin durumu ne olacaktır? Sadece faturanın kaybolması nedeniyle mükellefin ilgili kdv’yi kayıtlarına intikal ettirme ve indirilecek kdv olarak dikkate alma hakkı sakıt mı olacaktır?

Mükellefin gerçek mal veya hizmet alışı ile ilgili bir işleme dayanan kaybolan faturaya ilişkin işlemlerini defter kayıtlarına intikal ettirmesi ve bu kapsamda söz konusu kdv tutarlarını da indirilecek kdv olarak dikkate alması gerekir. Ancak bu işlemi yaparken, aşağıda kaybolan faturaya ilişkin idarenin aradığı bazı prosedürleri de göz önünde bulundurmak ve tamamlamak gerekecektir.

II.4- Defter ve Belge İbraz Yükümlülüğü ve Vergi Kaçakçılığına İlişkin Düzenleme Açısından

Vergi Usul Kanununun 253 üncü maddesine göre, defter tutmak mecburiyetinde olanlar tuttukları defterleri ve belgeleri defter tutmak mecburiyetinde olmayanlar ise almaya mecbur oldukları fatura, gider pusulası ve müstahsil makbuzunu ilgili bulundukları takvim yılını izleyen yıldan başlayarak 5 yıl süre ile muhafaza etmeye mecburdurlar.

VUK 359/a-2 inci maddesine göre varlığı noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, anılan madde hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilmektedir. Gizleme fiilini işleyenler hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunması söz konusudur.

Yukarıdaki düzenlemelere göre, vergi incelemeleri için istenen defter ve belgelerin eksiksiz bir şekilde inceleme elemanına ibrazı gerekir. Aksi durum, VUK 359 uncu madde uygulamasını gündeme getirebilir. Kaybolan faturalar bu noktada önem kazanmaktadır. İnceleme elemanı sizden faturaları istiyor, ama siz inceleme elemanına kaybolduğu yönünde mazeret sunuyorsunuz. Eğer, kaybolmaya ilişkin mazeretiniz VUK’ta yer alan mücbir sebep kapsamında değilse, inceleme elemanının VUK 359 kapsamında işlem yapması ve ilgililer hakkında aynı zamanda “gizleme suretiyle kaçakçılık” suçunun unsurunun oluştuğundan bahisle kaçakçılık suçu raporu tanzim etmesi muhtemeldir.

Böyle bir muamele ile karşılaşmamak için faturanın kaybolduğunun öğrenilmesi üzerine, aşağıda yer verilen idarenin görüşü doğrultusunda fatura fotokopisinin onaylanması türü işlemlerin tekemmül ettirilmesinde fayda var. Dr. Hasan Aykın