II- SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ (SGDP) BORÇLARI SİLİNDİ

7143 sayılı Yasa’nın 10. maddesinin 5. alt bendinde bu husus düzenlenmiştir. Buna göre “5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikte çalışması nedeniyle ilgili mevzuatına göre sosyal güvenlik destek primi ödemesi gereken sigortalıların bu Kanun’un yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş bulunan sosyal güvenlik destek primi borçları ve bu borca bağlı gecikme cezası, gecikme zammı gibi fer’i alacaklar terkin edilir”

Bilindiği üzere emekli aylığı alıp da bağımsız (4/b kapsamında) çalışanların emekli aylığından kesilen %10 oranındaki sosyal güvenlik destek primi uygulamasına 01 Mart 2016 tarihi itibariyle son verilmişti. Ancak bu kapsamda bu tarihe kadar olan borçların tahsili ile ilgili işlemler devam etmekteydi. Yapılan bu düzenleme ile sosyal güvenlik destek primi borçları terkin edilmiştir.

III- BAĞKUR PRİM BORÇLARI DURDURULDU

Yine 7143 sayılı Yasa ile 5510 sayılı Yasa’ya eklenen geçici-76 maddesi “Köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, Kurum’a kayıt ve tescilleri yapıldığı hâlde, 31.05.2018 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu tarihten önceki sürelere ilişkin prim borçlarını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ikinci ayın sonuna kadar ödememeleri veya ilgili Kanunları uyarınca yapılandırmamaları halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Durdurulan süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek bunlara Kurum alacakları arasında yer verilmez. Sigortalılıkları durdurulanlardan bu Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışmaya devam edenlerin sigortalılıkları 01.06.2018 tarihi itibarıyla yeniden başlatılır.” şeklindedir.

Yukarıdaki madde metnine göre 31.05.2018 tarihine kadar ki Bağ-Kur borçları 31.07.2018 tarihine kadar ödenmez ise sigortalılık süresi durdurulacak olup bu kapsamdaki borçlar kurumca takip edilmeyecektir. Geçmiş yıllarda da buna benzer düzenlemeler ile belli bir süreyle sınırlı olarak üzere Bağ-Kur sigortalılığı durdurulmuştu. Ancak bu düzenleme herhangi bir yıl kısıtlamasına yer vermeyip 31 Mayıs 2018’den önceki bütün yılları kapsamaktadır.

IV- BORÇ YAPILANDIRMASI ÇIKTI

7143 sayılı Yasa ile yapılan bir diğer düzenleme Sosyal Güvenlik Kurumu alacaklarına yönelik yapılan borç yapılandırmasıdır. Buna göre;

1- 2018 yılı Mart ayı ve önceki aylara ilişkin olup Kanun’un yayım tarihi itibarıyla tahakkuk edip ödenmemiş olan,

4. a) 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan; sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
5. b) Bu Kanun’a göre yapılan başvuru tarihi itibarıyla ilgili mevzuatına göre ödenmesi imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi,
6. c) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilgili kanunları gereğince takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı,

2- 31.03.2018 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin olup bu Kanun’un yayımı tarihinden önce Kurum’ca re’sen tahakkuk ettirilerek işverene tebliğ edildiği hâlde bu Kanun’un yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan; özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespitler sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi,

3- 31.03.2018 tarihinden önce (bu tarih dâhil) yapılan tespitlere ilişkin olup bu Kanun’un yayımı tarihinden önce kesinleştiği hâlde bu Kanun’un yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan idari para cezalarının %50’si

peşin veya 6,9,12,18 taksitler şeklinde ödenebilecektir. Bunun için 31.07.2018 tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğü veya merkez müdürlüklerine gerek internet üzerinden gerekse bizzat müracaat edilerek başvurmak gerekmektedir.

V- GENEL SAĞLIK SİGORTASINDA (GSS) YAPILAN DÜZENLEMELER

Genel sağlık sigortasında ise, Yasa’ya göre genel sağlık sigortası yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 30.11.2018 tarihine kadar gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecektir.

Diğer bir husus ise 2018 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ilişkin olup bu Kanun’un yayımı tarihinden önce tahakkuk ettiği hâlde ödenmemiş olan GSS prim borçlarının 31.12.2018 tarihine kadar ödenmesi halinde gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.

VI- GELİR VE AYLIK ALANLARA BAYRAM İKRAMİYESİ VERİLECEK

7143 sayılı Yasa ile yapılan bir diğer düzenleme ise bayram ikramiyesidir. Buna göre Sosyal Güvenlik Kurumu’nca gelir ve aylık ödemesi yapılanlara, ödemenin yapılacağı tarihte gelir ve aylık alma şartıyla Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı’nda 1.000’er TL tutarında bayram ikramiyesi ödenecektir(2).

VII- GENÇ GİRİŞİMCİLERİN BAĞ-KUR PRİMİ 1 YIL SÜREYLE HAZİNE TARAFINDAN KARŞILANACAK

Bir diğer düzenleme ise 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan, 5510 sayılı Yasa’nın 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında 01.06.2018 tarihinden itibaren ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri, 1 yıl süreyle 82. madde uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınır üzerinden(3) Hazine’ce karşılanır.

VIII- MUHTASAR VE PRİM HİZMET BEYANNAMESİ VERME ZORUNLULUĞU ERTELENDİ

Özellikle kayıt dışı ekonomi ile mücadele etkinliğinin artırılması amacıyla vergi yasalarına göre vergi dairelerine verilmesi gereken “muhtasar beyanname”ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde 4/a kapsamında (yani eski SSK’lı) çalıştırılan sigortalılar için verilmesi gereken “Aylık prim ve hizmet belgesinin” birleştirilmesi ile işverenlere/mükelleflere “muhtasar ve prim hizmet beyannamesi”  verme zorunluluğu getirilmişti.

Bu uygulama Kırşehir ili merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler için 01.06.2017 tarihinden itibaren başlatılmış diğer iller için zorunluluğun 01.01.2018 tarihinden itibaren başlayacağı belirtilmişti.

Sonrasında “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Genel Tebliği”nde yapılan değişiklik ile 01.01.2018 tarihinden itibaren muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verme zorunluluğu sadece,  Amasya, Bartın, Çankırı ve Kırşehir illeri merkez ve ilçelerinde bulunan mükellefler/işverenler için getirilmiş olup bunların dışında kalan iller için uygulama 01.07.2018 tarihine ertelenmişti.

Son olarak 29.05.2018 tarihli Resmi Gazete ile Tebliğ’de yapılan değişiklikle muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verme zorunluluğu 01.10.2018 tarihine ertelenmiştir.

IX- UYUMLU İŞVERENLERİN BORÇLARIN TECİLİ/TAKSİTLENDİRİLMESİ

Uyumlu prim borçlusu; Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olanlardan başvuru tarihi itibariyle en az 3 yıldır prim ödeme yükümlüsü olup başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait prime ilişkin belgeleri sürelerinde vermiş (Kanuni süresinde verilen belgelere ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla verilen belgeler bu şartın ihlali sayılmaz) ancak son 1 yıl içerisinde borçlarını ödeyememiş borçluları ifade etmektedir.

Kanun usul ve esaslarını belirten uygulama yönetmeliği 31 Mayıs 2018 tarih 30347 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ayrıca uygulamanın detayları için daha önce Yaklaşım Dergisi’nde yayımlanan makalemize başvurulabilir(4). Hüseyin GÜNER* Yaklaşım / Temmuz 2018 / Sayı: 307