5510 sayılı Kanun’a göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında, 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilir. 5510 sayılı Kanun’un geçici 6. maddesinin birinci fıkrasına göre 506 sayılı Kanun’a göre
- 01.04.1981 tarihinden önce ise bu tarih, 01.04.1981 tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih, sigortalılık süresinin başlangıcı sayılır. Ancak 18 yaşın öncesinde geçen çalışma süreleri iptal edilmeyip, prim ödeme gün sayısına ilave edilir. Bu durum, 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce sigortalı olan 4(a) sigortalıları için yalnızca yaşlılık aylığı için geçerli olup, malûllük ve ölüm aylıklarında uygulanmaz. Malûllük ve ölüm aylıklarında 18 yaş uygulaması, ilk defa 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı olanlar için geçerlidir.
Örnek:
01.01.1970 doğum tarihli, 15 yaşında iken 01.01.1985 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan Ayşe hanımın aylığa hak kazanma koşulları 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın 01.01.1985 tarihli girişine göre 20 yıl, 41 yaş, 5000 gündür. Bu durumda tahsis talebinde bulunduğu zaman bu şartlardan 20 yıllık sigortalılık süresi şartının yerine gelip gelmediğinin tespitinde sigortalının 18 yaşını doldurduğu 01.01.1988 tarihi sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınacak ve 20 yıllık sigortalılık süre şartı bu tarihe göre belirlenecektir. Dolayısıyla, sigortalılık süresi 01.01.2008 tarihinde dolacağından bu tarihten önce emekli olamayacaktır. Ancak 18 yaş öncesi sigorta hizmetleri prim gün sayısına eklenecektir. Ayşe hanıma malûllük veya hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacak olması halinde ise sigortalılık başlangıcında 18 yaş dikkate alınmayacak ilk işe giriş tarihi 01.01.1985 e göre sigortalılık süresi hesaplanacaktır.
Mustafa CENGİZ*
E-Yaklaşım / Ocak 2023 / Sayı: 361
* Ümraniye Sosyal Güvenlik Merkezi Müdür Yrd.
