13.10.2022 tarihin yayımlanan "Yeni Kanun Teklifi ile Öngörülen Gelir ve Kurumlar Vergisi Değişiklikleri" başlıklı yazımızda açıklanan Yasa Teklifi kanunlaşmış olup, 7420 sayılı Kanun olarak 9 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Anılan kanunla yapılan düzenlemelerden Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan,
- İşverenlerce hizmet erbabına verilen yemek bedeline ilişkin istisna,
- Yurt dışı inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına yapılan ücret ödemelerinde istisna ile
- 7420 sayılı Kanun’un geçici 1’inci maddesi ile getirilen elektrik, doğalgaz ve benzeri ısınma giderleri karşılığı olarak çalışanlara yapılan ödemelerde gelir vergisi istisnasının,
uygulamasının usul ve esaslarına ilişkin açıklamaların yer aldığı 322 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Taslağı da Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde sunulmuştur. Anılan Tebliğ Taslağı’ndaki açıklamalar da dikkate alınarak, “yemek bedelleri” ve “elektrik ve doğalgaz desteği”ne ilişkin istisnaların usul ve esasları şöyle olacaktır:
- İşverenlerce Hizmet Erbabına Verilen Yemek Bedeline İlişkin Gelir Vergisi İstisnası:
Gelir Vergisi Kanun’un 23. maddesinin 1/8 nolu bendi hükmü uyarınca, işverenler tarafından çalışanlara işyerinde veya müştemilatında yemek verilmek (hazır yemek hizmeti veren mükelleflerden satın alınan yemeğin, işyerinde veya müştemilatında hizmet erbabına verilmesi dahil) suretiyle sağlanan menfaatler herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın gelir vergisinden istisna edilmiştir. İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda ise, çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin ilgili yıl için belirlenen tutarı (2022 yılı için 51 TL'yi) aşmaması ve buna ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması (yemek bedelinin yemek kartlarına/çeklerine yüklenmek suretiyle kullandırıldığı durumlar dahil) şartıyla bu ödemeler istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakden yapılan ödemeler ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilmektedir.
Uygulamada, yemek bedelinin yemek kartlarına/çeklerine yüklenmek suretiyle kullandırıldığı durumlarda, bu kartların/çeklerin yemek hizmeti vermeyen market gibi işletmelerde alışveriş yapılmasında kullanıldığı görülmekte olup, bu durumda söz konusu istisnadan faydalanılamadığı dikkate alınarak, nakden yapılan ödemeler için de belli tutara kadar istisna düzenlemesi yapılmıştır.
Yapılan düzenleme uyarınca, 1/12/2022 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, yemek bedelinin çalışanların banka hesabına yatırılması ve fiilen çalışılan günlere ilişkin olması halinde günlük yemek bedeli olarak nakit verilecek tutarın 51 TL’lik kısmının anılan istisnadan faydalanılmasına imkân tanınmıştır. 51 TL’yi aşma olursa, aşan kısım vergiye tabi olacaktır. İşverenlerce hizmet erbabına nakit olarak verilen yemek bedelinin tamamı, istisna kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın, ücret bordrosunda gösterilecek ve 51 TL’lik kısım gelir vergisinden istisna edilecektir.
Ancak, günlük 51 TL olarak uygulanmakta olan yemek bedellerine ilişkin istisna tutarı, güncel yemek bedellerini karşılamaktan uzak olup, tanınan istisna amaca ulaşamamaktadır. Bu nedenle, anılan tutarın da günün gerçeklerine uygun hale getirilmesinde fayda vardır.
Öte yandan, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından yayımlanan 23.11.2022 tarih ve 2022/20 sayılı Genelgede duyurulduğu üzere; 1.12.2022 ila 31.12.2022 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların prime esas kazançlarından istisna tutulacak yemek bedeli tutarı 51,01 TL (Günlük) olarak uygulanacaktır.
- Çalışanlara Verilecek Elektrik Ve Doğalgaz Desteğine Vergi Ve SGK Prim İstisnası:
Anılan yasanın 1. geçici maddesi ile, işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere, anılan teklifin kanunlaşıp Resmi Gazete’de yayımlandığı 9 Kasım 2022 tarihinden itibaren 30 Haziran 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık bin (1.000) TL'yi aşmayan ödemelerin (bu tutarı aşanlarda ise aylık bin TL’ye kadar olan kısmının) SGK primine esas kazanca dahil edilmemesine ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanmamasına hükmedilmiştir.
Anılan düzenleme uyarınca istisnanın uygulanabilmesi içim;
- Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılması,
- Aylık 1.000 TL’yi aşmaması,
- Mevcut ücretlerine ilave olarak yapılması,
şarttır.
1.000 TL’nin üzerinde bir ödeme yapılması halinde, aşan kısım ücret olarak vergiye ve SGK primine tabi tutulacaktır.
Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ilave ödemelerin istisnaya konu edilebilmesi için hizmet erbabından elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine ilişkin fatura veya herhangi bir belge talep edilmeyecektir.
Ücret bordrosunda gösterilecek olan bu ödemenin 1.000 TL’ye kadar olan kısmı istisna kapsamında bulunduğundan gelir vergisi matrahına dahil edilmeyecektir. Ancak, bordro ile ilgili damga vergisine esas matraha bu tutarlar da dahil edilecektir.
İstisna tutarı SGK primine de tabi tutulmayacaktır. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK
