Bilindiği üzere, hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 397/4'üncü maddesinde belirtilmiş olup anılan maddede, Kanunun 398'inci maddesi kapsamında denetime tabi olacak şirketlerin Cumhurbaşkanınca (Bakanlar Kurulunca) belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda, 26/05/2018 tarihli ve 30432 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 26/03/2018 tarihli ve 2018/11597 sayılı Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı (Karar) ile denetime tabi olacak şirketler için ölçütler belirlenmiş, söz konusu ölçütleri sağlayan şirketlerin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde bağımsız denetime tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan Karar’da denetime tabi olacak şirketler aşağıdaki şekilde gruplandırılmış ve her bir grup için farklı ölçütler belirlenmiştir:
- Karar’a Ekli (I) Sayılı Liste kapsamında olan şirketler,
- Karar’a Ekli (II) Sayılı Liste kapsamında olan şirketler,
- Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak 6/12/2012 tarihli ve 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketler,
- Yukarıda belirtilenler dışında kalan ve herhangi bir özellikli durumu olmayan şirketler (Genel Denetim Kriterlerine Tabi Olan Şirketler).
Bağımsız denetime tabi olup olunmadığının belirlenmesine yönelik hesaplamaların yapılmasında esas alınacak finansal tablolar ile hesaplamaların nasıl yapılacağına yönelik açıklamalar ise Karar’ın 5’inci maddesi ile 16/02/2019 tarihli ve 30688 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar’da (Usul ve Esaslar) açıklanmıştır.
Bağımsız denetime tabi olup olmadığını hesaplama ve belirleme sorumluluğu asıl olarak şirketin kendisine aittir. Bu kapsamda şirketler, Karar’da belirtilen ölçütler çerçevesinde kendisine ve varsa bağlı ortaklık ve iştiraklerine ait veriler üzerinden Usul ve Esaslar’da yer alan açıklamalar çerçevesinde hesaplamaları yaparak bağımsız denetime tabi olup olmadığını belirlemek zorundadır.
Bağımsız denetimden geçmiş finansal tabloların sağladığı faydalar çerçevesinde öneminin ve kullanım alanının artması, başta bankalar olmak üzere birçok kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak işlemlerde şirketin denetime tabi olup olmadığı hususunun ayrı bir önem kazanması ve denetime tabi olduğu halde denetim yaptırmayan şirketlerin Kurumumuzca Ticaret Bakanlığı’na bildirilmesi gibi nedenler “Denetime tabi miyim?” sorusunu ön plana çıkarmış ve bu sorunun cevabına esas hesaplamanın doğru yapılmasının önemini artırmıştır. Ancak Kurumumuza yapılan bildirim ve başvurulardan; denetime tabi olup olmadığına yönelik yapılacak hesaplamalarda şirketin kendisinin yanında varsa bağlı ortaklık ve iştirakine ait verilerin de esas alınması, yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde hesaplamanın değişmesi gibi bazı nedenlerle, şirketlerin söz konusu hesaplamanın nasıl yapılacağı hususunda tereddütler yaşadığı anlaşılmıştır.
Bu kapsamda, bağımsız denetime tabi olunup olunmadığının hesaplanmasında şirketlere rehberlik sağlamak, bu konuda kaliteli ve hızlı bir hizmet sunarak oluşması muhtemel kaynak ve zaman kaybını gidermek ve hesaplamanın yapılmasında yeknesaklığı sağlayarak yaşanması muhtemel tereddütleri gidermek amacıyla Kurumumuz tarafından Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler İçin Hesaplama Aracı (KGK-SİHA) oluşturulmuştur.
İnternet sitemizde ilk defa erişime açtığımız KGK-SİHA’da, öncelikle şirketin Karar’da oluşturulan gruplardan hangisine girdiğinin ve denetim muafiyetinin bulunup bulunmadığının belirlenmesine yönelik soruların cevaplandırılması, akabinde ise sorgulaması yapılacak şirketin kendisine ve varsa bağlı ortaklık ve iştiraklerine ait aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı gibi hesaplamada esas alınacak verilerinin açılan alanlara girilmesi istenilmektedir. Yapılan söz konusu veri girişlerine göre de sorgulaması yapılan şirketin Karar kapsamında bağımsız denetime tabi olup olmadığına yönelik bir değerlendirme sonucu çıkmaktadır. Bu nedenle, girilen verilerin doğruluğu, hesaplama sonuçlarının doğruluğu açısından büyük önem taşımaktadır.
Kurumsal temel değerlerimiz, amaç ve hedeflerimiz çerçevesinde şimdiye kadar yapmış olduğumuz diğer birçok çalışmamız gibi KGK-SİHA’nın da başta sermaye şirketleri olmak üzere tüm paydaşlarımıza faydalı olmasını diliyor, programın hazırlanmasında emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.
Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketler İçin Hesaplama Aracına (KGK-SİHA) erişmek için tıklayınız.
Dr. Hasan ÖZÇELİK
Başkan
Kaynak, KGK
