I- GİRİŞ

KDV Genel Uygulama Tebliğinde (KDV GUT) değişiklik yapan 35 sayılı KDV Tebliği ile, 2021 Mart ayından itibaren KDV tevkifatında köklü değişiklikler yapılmıştır. Değişiklik öncesinde bankalar belirlenmiş alıcılar kapsamında iken, düzenleme ile sigorta şirketleri de belirlenmiş alıcılar kapsamına alınmıştır. Bu tebliğ ile hem bankalar hem de sigorta şirketleri tüm hizmet alımlarından 5/10 tevkifat yapması gereken hizmet alıcıları gurubuna dahil edilmiştir. Bu yeni düzenleme çerçevesinde bankalar ve sigorta şirketlerinin hizmet alımlarında uygulanması gereken tevkifat oranları bir örnek üzerinde değerlendirilecektir.

II- MEVZUAT

Kısmi KDV tevkifatı uygulaması, KDV Genel Uygulama Tebliğinin I.C.2.1.3. bölümünde düzenlenmektedir. Sayılan mal teslimleri ve hizmet ifaları kısmi tevkifat kapsamına alınmıştır. KDV tevkifatı uygulanması gereken hizmetler genel olarak üç gruba ayrılabilir.

1- KDV mükellefleri ve belirlenmiş alıcılar tarafından alınan işgücü temin, temizlik, servis taşımacılığı, taşımacılık, yapı denetim, fason tekstil ve 5 milyon TL üzeri yapım işleri gibi hizmetler.

2- Belirlenmiş alıcılar tarafından alınan yapım işleri, etüt proje, makine/teçhizat bakım onarım hizmetleri, yemek servis organizasyon, baskı basım gibi bazı hizmetler.

3- KDV Genel Uygulama Tebliği I.C.2.1.3.2.13. bölümünde sayılanlar tarafından alınan ve tebliğde özel olarak sayılmayan tüm hizmetler.

Burada dikkat edilmesi gereken iki önemli husus bulunmaktadır. Öncelikle mal ve hizmet sağlayıcısının belirlenmiş alıcı olması halinde, işlem tevkifat kapsamında olsa dahi hiçbir şekilde tevkifat yapılmaz. Yani vergi idarenin güvenilir görerek tevkifat sorumluluğu yüklediği belirlenmiş alıcılardan tevkifat yapılmaz. İkincisi ise kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dahil bedelinin 2.000 TL’yi aşmadığı takdirde tevkifat uygulanmaz, sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılır. Tespit edilen tutarı aşan işlemlerde KDV tevkifatı zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedel parçalara ayrılamaz, aynı işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak bu sınırın aşılması halinde tevkifat yapılır.

60 No.lu KDV sirkülerine göre “bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmeyen veya buna bağlı olarak ortaya çıkmayan sigorta tazminatları KDV’nin konusuna girmemektedir. Bu durumda, sigortalının hasar gören eşya için sigorta şirketinden aldığı tazminat için KDV hesaplanması söz konusu olmayacaktır. Ancak, sigortalı mükellefin hasar gören eşyayı tamir ettirerek, adına düzenlenen faturaları ibraz etmek suretiyle tamir bedelini sigorta şirketinden tahsil ettiği durumda, sigortalının, sigorta şirketi adına yaptığı ve KDV’ye tabi olan masrafların aynen sigorta şirketine yansıtılması için fatura düzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmektedir.”

Gerek banka ve sigorta şirketlerine tebliğde özel olarak sayılmayan diğer tüm hizmet alımlarına tevkifat getirilmesi, gerekse sigorta şirketlerinin belirlenmiş alıcılar kapsamına alınması uygulamada birçok tereddütte neden olmuştur. Bu kapsamda Gelir İdaresince 05.03.2021 tarihinde Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliğine yazılan yazıda yansıtma faturalarının 5/10 KDV tevkifatına tabi olduğu ifade edilmiştir.

III- DEĞERLENDİRME

KDV GUT, 60 No.lu KDV Sirküleri ve Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliğine yazılan 05.03.2021 tarihli yazıyı bankalar ve sigorta şirketleri açısından şöyle özetleyebiliriz. Bir mal veya hizmet karşılığını teşkil eden ödemeler KDV’ye tabidir. Tazminatlar KDV’nin konusuna girmez. KDV GUT’da özel olarak sayılan hizmet alımları o bölümlerdeki oranlarda KDV tevkifatına tabidir. Yansıtma faturaları dahil diğer tüm hizmet faturaları ise 5/10 oranda KDV tevkifatına tabidir.

Konuyu aşağıdaki örnek üzerinde inceleyelim;

A Sigorta Şirketi, B Ltd. Şti ve C A.Ş. aktiflerinde 254 hesaplarda izlenen ve üçü de A sigorta şirketince kasko yapılmış taşıtlar bir benzin istasyonunda kaza yapmışlardır. A Sigorta Şirketi kendi aktifindeki taşıtı 1.800 TL bedelle çektirmiş ve 10.000 TL bedelle tamir ettirmiştir. B Ltd. Şti. aktifine kayıtlı olan ve kasko bedeli 250.000 TL olan taşıt hurdaya ayrılmıştır. A sigorta şirketince B Ltd. Şti.’ye bu kasko bedeli ödenmiştir. C A.Ş. ise taşıtını 20.000 TL’ye tamir ettirmiş ve ödediği bedeli kasko yaptırdığı A Sigorta Şirketine yansıtmıştır. Benzin istasyonunun 253 hesapta izlediği makine ve tesisinde 600.000 TL ve 252 hesapta izlediği binasında tahmini 45.000 TL hasar meydana gelmiştir. Tesis-makineyi onaran şirket benzin istasyonuna fatura kesmiş ve benzin istasyonu da bu faturayı kazada kusuru olan araçların kaskolandığı A Sigorta şirketine yansıtmış ve tahmini 45.000 TL olan bina hasarını ise yaptırmadan A sigorta şirketinden tazmin etmiştir.

1- KDV GUT I.C.2.1.3.2.11. bölümü kapsamında belirlenmiş alıcılar ve KDV mükellefleri tarafından alınan yük taşımacılığı hizmetleri 2/10 KDV tevkifatına tabidir. Dolayısıyla belirlenmiş alıcı olan sigorta şirketince yük taşımacılığı hizmetinden 2/10 KDV tevkifatı yapılması gerekir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, KDV GUT I.C.2.1.3.4.1. bölümü kapsamındaki 2.000 TL’lik tevkifat sınırı KDV dahil bedeldir. Örneğimizde KDV hariç bedel 1.800 TL olduğundan, KDV dahil bedel 2.000 TL’yi yani tevkifat sınırını aşmaktadır.

Ayrıca yük taşımacılığı hizmeti tevkifat oranı olan 2/10 oranının diğer hizmetler tevkifat oranı olan 5/10’dan küçük olması önemli değildir. Zira bankalar ve sigorta şirketleri gibi özel olarak sayılan alıcıların KDV GUT’da özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet alımlarından 5/10 tevkifat yapılır. Yani özel olarak sayılan yük taşımacılığı hizmetinden kendi bölümündeki 2/10 oranında KDV tevkifatı yapılır.

2- KDV GUT I.C.2.1.3.2.3. bölümü kapsamında belirlenmiş alıcılar tarafından alınan makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri 7/10 KDV tevkifatına tabidir.

Bankalar ve sigorta şirketleri gibi özel olarak sayılan alıcıların KDV GUT’ta özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet alımlarından 5/10 tevkifat yapılır. Ancak özel olarak sayılan makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetlerinden kendi bölümlerindeki oranda 7/10 KDV tevkifatı yapılır.

3- 60 No.lu KDV Sirkülerine göre tazminatlar KDV’nin konusuna girmez. Dolayısıyla hurdaya çıkan taşıt için alınan tazminattan tevkifat yapılmaz.

4- KDV GUT I.C.2.1.3.2.3. bölümü kapsamında belirlenmiş alıcılar tarafından alınan makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri 7/10 KDV tevkifatına tabidir. Ancak, C A.Ş belirlenmiş alıcı olmadığı için bu işlem tevkifata tabi değildir.

5- Taşıt tamiri yansıtma işlemi KDV’ye tabidir. KDV GUT I.C.2.1.3.2.13. bölümü kapsamında sigorta şirketlerinin özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet alımlarından 5/10 tevkifat yapılır. 05.03.2021 tarihli yazı ile sigorta şirketlerinin aldığı yansıtma faturalarından diğer hizmetler kapsamında 5/10 tevkifat yapılacağı ifade edilmiştir.

6- KDV GUT I.C.2.1.3.2.3. bölümü kapsamında belirlenmiş alıcılar tarafından alınan makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetlerinden 7/10 KDV tevkifatına tabidir. Ancak, benzin istasyonu belirlenmiş alıcı olmadığı için burada tevkifat yapamaz.

7- Tesis makine onarım yansıtma işlemi KDV’ye tabidir. KDV GUT I.C.2.1.3.2.13. bölümü kapsamında özel olarak belirlenmeyen diğer bütün hizmet alımlarından 5/10 tevkifat yapılır. 05.03.2021 tarihli yazı ile sigorta şirketlerinin aldığı yansıtma faturalarından diğer hizmetler kapsamında 5/10 tevkifat yapılacağı ifade edilmiştir.

8- 60 No.lu KDV Sirkülerine göre bir teslim veya hizmetin karşılığı olmayan sigorta tazminatları KDV’nin konusuna girmemektedir. Ancak, sigortalı mükellefin hasar gören eşyayı tamir ettirerek, adına düzenlenen faturaları ibraz etmek suretiyle, tamir bedelini sigorta şirketinden tahsil ettiği durumda yansıtma fatura düzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmektedir.

Tahmini masrafların sigorta şirketinden tahsili işleminin sigorta tazminatı mı, mal ve hizmet bedelinin karşılığı mı olduğu konusu tereddütlüdür. Bizim görüşümüze göre öncesinde yapılmadan veya yaptırılmadan tazminat dosyası açarak bedel tahsili tazminat olarak KDV’ye tabi tutulmamalıdır. Zira bu hasarın bedelini alanın hasarı tamir ettirmeme veya sonraki dönemlerde toplu olarak tamir ettirme ihtimali de vardır. Ancak İdare sadece manevi tazminat, yaralama veya öldürme tazminatı veya hurda bedeli ödeme gibi durumları tazminat olarak değerlendirebilir. Yani İdare tadilat yapılmasa veya ilerde yapılacak olsa dahi, maddi zararın mal ve hizmet karşılığı olduğunu iddia edebilir. Zira idare tazminat uygulamasını sürekli olarak sınırlamaktadır.

Burada en risksiz yöntem KDV’li fatura düzenlenmesi ve sigorta şirketince de 5/10 KDV tevkifatı yapılarak İdare ile karşı karşıya gelmemektir. Ancak görüşümüzce bu durumda tamir ettirerek fatura yansıtması söz konusu olmadığı, buradaki durumun hurdaya çıkan aracın kasko bedelinin tahsili ile aynı mahiyette olduğu, zira yenileme seçiminin sigortalıya ait olduğu ve belki de hiç tamir ettirilmeyeceği için tazminat uygulaması savunulabilir. Tabi ki burada tevkifat yükümlülüğü olan Sigorta Şirketinin de görüşü de önemli olacaktır.

IV- SONUÇ

Tazminatlar mal ve hizmet karşılığı bedeller olmayıp, KDV’ye tabi değildir. Banka ve sigorta şirketlerine gelen yansıtma faturaları ise idarece tazminat niteliğinde kabul edilmemekte, mal ve hizmet karşılığı kabul edilerek KDV’ye tabi tutulmaktadır. Banka ve sigorta şirketlerinin KDV GUT’da özel olarak tevkifata tabi sayılan hizmetler dışındaki, yansıtma faturaları dahil tüm hizmet alımları 5/10 KDV tevkifatına tabidir.

Ancak banka ve sigorta şirketlerinin KDV GUT’da özel olarak tevkifata tabi sayılan hizmetler için belirlenen oranda tevkifat uygulamaları gerekir. Örneğin sigorta şirketi kendi aktifinde kayıtlı aracı tamir ettirmesi halinde 7/10 tevkifat yapar. Yine banka ve sigorta şirketleri aldıkları nakliye hizmetlerinden 2/10 veya yapım işlerinden 4/10 oranda tevkifat yaparlar. Genel oran olan 5/10 oranının yük taşımacılığı veya yapım işleri tevkifat oranından yüksek olması bu durumu değiştirmez. Yani 5/10 oranı yapılması gereken minimum tevkifat oranı olarak yorumlanamaz.

Ferit TAŞ
Yeminli Mali Müşavir
VDK Başkan Yardımcısı (E)
Maliye Müfettişi (E)
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

https://www.alomaliye.com/2021/11/16/bankalar-ve-sigorta-sirketleri-kdv-tevkifati