4857 sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesinde “toplu işçi çıkarma” düzenlenmiştir. İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcilerine ve Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne bildirir. Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini il müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.
Toplu işçi çıkarım ancak belli şartlar altında söz konusu olabilir. Buna göre işyerindeki işçi sayısı;
a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin işine 17’nci madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.
****
Toplu işçi çıkarmada 20 işçi kuralı
Toplu işçi çıkarmadan bahsedebilmek için öncelikle işyerinde en az 20 işçinin çalıştırılması gereklidir. Örneğin, 17 işçinin çalıştırıldığı bir işyerinde bütün işçilerin iş sözleşmelerinin işveren tarafından feshedilmesi halinde bile toplu işçi çıkarımından bahsedilemez. Zira 20 ve üzerinde çalışan işyerlerinde toplu işçi çıkarma hükümleri uygulanmaktadır.
***
En az 10 işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi
Toplu işçi çıkarımında işçi sayısına bağlı diğer bir sınırlama da işten çıkarılan işçi sayısına yöneliktir. İşyerinde çalışan işçi sayısına göre değişmekle birlikte, toplu işçi çıkarımından bahsedebilmek için en az 10 işçinin iş sözleşmesinin feshi söz konusu olmalıdır. Diğer bir deyişle 3 veya 5 ya da 9 işçinin işten çıkartılması toplu işçi çıkartmaya girmez.
**
Toplu işçi çıkarımına dahil olmayan işçiler
Kanun’da toplu işçi çıkarmanın, iş sözleşmelerinin 17’nci madde uyarınca feshedilmesi halinde söz konusu olacağı belirtilmiştir. Buna göre, aşağıda belirtilen işçiler toplu işçi çıkarmadaki sayıya dâhil edilmeyeceklerdir;
- 4857/10. maddesinde yer alan nitelikleri yönünden en çok 30 işgünü süren süreksiz işlerde istihdam edilen işçiler,
- 4857/15. maddesine göre deneme süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin deneme süresi içerisinde iş sözleşmelerinin feshedilmesi suretiyle işten çıkarılanlar,
- 4857/25. maddesi gereğince işverenin derhal fesih hakkını kullanarak işten çıkarttığı işçiler,
- Mevsim ve kampanya işlerinde çalışan işçiler, (işten çıkarma bu işlerin niteliğine bağlı olarak yapılıyorsa)
- İş sözleşmesi tarafların anlaşmasıyla feshedilen işçiler.
- İş sözleşmesi işçi tarafından feshedilen işçiler.
Resul Kurt
https://www.dunya.com/kose-yazisi/hangi-calisanlar-toplu-isci-cikarma-kapsaminda/652931
