10/02/2022 tarihli ve 31746 sayılı Resmi Gazete (R.G)’de “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlandı.
Yapılan değişikliklerin temelinde; 7263, 7346 ve 7349 Sayılı Kanun ile yapılan düzenlemeler paralelinde Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin güncellenmesi vardır.
Hatırlanacağı üzere;
- 3/2/2021 tarihli R.G'de yayımlanan “7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" ile bölge ve merkezlerde teşvik sürelerinin 31/12/2028 tarihine kadar uzatılması, çalışan personelin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin terkin edilmesi, destek personeli sayısı oranının %20 olarak uygulanması, toplam çalışma sürelerinin yüzde 20'sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin bölge/merkez dışında geçirdikleri sürelerin de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında sayılması ve Cumhurbaşkanı’na bu oranı yüzde 50’ye kadar artırılabilmesine yönelik yetki verilmesi (31/12/2022 tarihine kadar %50 olması kararlaştırılmıştır), kuluçka merkezlerinin Bölge dışında da açılabilmesi, girişim sermayesi desteğinin oluşturulması, temel bilimler tanımının değiştirilmesi ve kapsamının genişletilmesi gibi önemli değişiklikler yapılmışdı.
- 25/12/2021 tarihli R.G’de yayımlanan “7346 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasında bölge ve merkezler dışında geçirilebilecek çalışma süresinin belirlenmesine yönelik yeni düzenlemeler yapılmış; ayrıca Cumhurbaşkanı’na gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasında bölge ve merkezler dışında geçirilebilecek çalışma süresi oranını %50’den, belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda %75'e kadar çıkarabilmesine ilişkin yetki verilmiştir.
- 27/1/2022 tarihli R.G’de yayımlanan 319 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde; teşvik kapsamındaki bu ücret ödemelerinde, 1/1/2022 tarihinden sonra, 7349 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (18) numaralı bentte düzenlenen asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarının; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edileceğine yönelik açıklamalar yapılmışdı.
Bu defa, 10/02/2022 tarihli R.G’de yayımlanan yönetmelik ile 10/8/2016 tarihli R.G’de yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nde yukarıda yer verilen düzenlemeler doğrultusunda değişiklikler yapılmıştır.
Yapılan değişikliklerden öne çıkan bazı hususlar bu sirkülerimizde özetlenmiştir.
1) Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine uygulanan kazanç istisnasının süresi
7263 Sayılı Kanun ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yer alan destek ve teşviklerlerden yararlanma süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştı.
Yönetmelik metnine, Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım veya Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının 31/12/2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisna olduğu eklenmiştir. Bu istisnanın uygulanabilmesi için mükellefler bağlı bulundukları vergi dairesine başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Söz konusu istisnanın uygulanabilmesi için bu başvuruya, yönetici şirketten alınacak olan vergi mükellefinin Bölgede yer aldığını ve mükellefin faaliyet alanlarını gösteren belgeler de eklenecektir.
2) Asgari ücret istisnasının uygulanması
Yönetmeliğe, Gelir Vergisi Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen asgari ücret istisnası eklenmiştir. Buna göre, 31/12/2028 tarihine kadar, Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan vergiden, 1/1/2022 tarihinden sonra asgari ücret istisnasına isabet eden vergi düşüldükten sonra kalan vergi tutarı; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtlar da damga vergisinden istisnadır.
3) Destek personeli sayısının belirlenmesi
7263 Sayılı Kanun ile toplam personel sayısı 15’e kadar olan bölge firmaları için destek personeli sayısı oranının %20 olarak uygulanması düzenlenmiştir.
Yönetmelik metnine, gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı toplam Ar-Ge ve tasarım personeli sayısının % 10’unu aşamayacağı; ancak toplam personel sayısı 15’e (hariç) kadar olan Bölge firmaları için bu oranın % 20 olarak uygulanacağına ilişkin açıklamalar eklenmiştir.
Örneğin, Ar-Ge ve tasarım personel sayısı toplamı 20 olan mükellef 2 destek personeli için teşvikten faydalanırken, 10 olan mükellef de 2 destek personeli için teşvikten faydalanabilecektir.
4) Bölge dışında geçirilen sürelerin destek ve teşviklere konu edilmesine
Cumhurbaşkanı tarafından gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasında bölge ve merkezler dışında geçirilebilecek çalışma süresi oranı %50 olarak belirlenmiş; ayrıca 7346 sayılı Kaanun ile bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda %75'e kadar çıkarabilmesine ilişkin yetki verilmiştir.
Yönetmelik metnine, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Bölgede çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla ilgili fıkrada belirtilen durumlar haricinde Bölge dışında geçirilen sürelerin de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirileceği, Cumhurbaşkanı, %20 olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda %75’e kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkili olduğu eklenmiştir.
5) Yüksek lisans ve doktora yapan personelin bölgede/merkezde “en az bir yıl” süreyle çalışma şartının kaldırılması
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde/Ar-Ge tasarım merkezlerinde yer alan işletmelerde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için 1,5 yılı, doktora yapanlar için 2 yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için bölgede yer alan işletmelerde “en az bir yıl süreyle” çalışmaları şartı kaldırılmıştı
Yönetmelik metninde yapılan değişiklik ile söz konusu personelin bölgede "en az bir yıl" süreyle çalışma şartı kaldırılmıştır.
6) Temel Bilimler tanımının değiştirilmesi ve kapsamının genişletilmesi
7263 Sayılı Kanun ile temel bilimler tanımı “Desteklenecek Programlar” olarak değiştirilmiş ve desteklenecek programlar; Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları kapsamakta olduğu düzenlenmişti.
Yönetmelik metninde konuya ilişkin olarak aşağıdaki yeni açıklamalara yer verilmiştir.
- Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya, biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça ilan edilecek alanlarda alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri firmalarının, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
- Bu destek, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde, kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi (birimi) hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek program mezunu personele de aynen uygulanır.
- Bu destekten yararlanabilmesi için istihdam edilecek yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programlarından mezun personelin 1/7/2017 (dahil), Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça ilan edilecek alanlardan mezun personelin ise 3/2/2021 (dahil) tarihinden sonra işe alınması ve ilgili Teknoloji Geliştirme Bölgesi firmasında ilk kez istihdam edilmesi esastır.
- Bu destek kapsamında ödemelerin yapılabilmesi için yönetici şirket tarafından kontrol edilerek onaylanan yukarıdaki şartların sağlandığını ve firma tarafından ilgili personele dönem ücretlerinin ödendiğini gösteren raporun Bakanlığa sunulması gerekmektedir. Bakanlıkça uygun görülen tutar, raporun teslim edildiği tarihi takip eden üçüncü ayın sonuna kadar firmanın bildirdiği banka hesabına ödenir.
7) Doktora öğrencilerinin Teknoloji Geliştirme Bölgesinde istihdamına ek destek verilmesi
7263 Sayılı Kanun ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için, 2 yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebileceği düzenlenmişti.
Yönetmelik metnine bu konuya ilişkin olarak “Doktora öğrenci desteği” başlıklı 35/B maddesi eklenmiştir. Buna göre, bu destekten yararlanabilecek firma tarafından istihdam edilen doktora öğrencisi Ar-Ge personeline ödenen aylık taban ücreti, brüt asgari ücretin bir buçuk katından az olamayacak, firma başına verilebilecek destek, üniversitelerin doktora programına kayıtlı en fazla iki doktora öğrencisi ile sınırlı olacaktır.
8) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde/Ar-Ge Tasarım Merkezlerinde yer alan mükelleflere girişimci firmalara veya girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapma şartı
7263 Sayılı Kanun ile 1/1/2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2’si pasifte geçici bir hesapta takip edilerek, bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan (4691 ve 5746 sayılı Kanunlar kapsamında) girişimcilere sermaye olarak konulması (yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlı tutulmuştur) zorunlu kılınmıştı.
Yönetmelik metnine bu konuya ilişkin olarak “Girişim sermayesi uygulamaları” başlıklı 35/C maddesi eklenmiştir. Buna göre, 1/1/2022 tarihinden itibaren verilecek yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde Kanunun geçici 2 nci maddesi kapsamında istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye'de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir.
9) Kuluçka merkezlerinin Bölge dışında da açılabilmesi
7263 Sayılı Kanun ile Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi tarafından bölge alanları dışında Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine Bakanlıkça izin verilmesi halinde kuluçka merkezi açılabileceği düzenlenmişti.
Yönetmelik metninin 10 uncu maddesi “Bölge ilanı ve Bölge alanları dışında açılacak kuluçka merkezi ilanı” olarak değiştirilerek aşağıdaki açıklamalarda bulunulmuştur:
- Bölge başvurusunun Değerlendirme Kurulu tarafından uygun bulunması durumunda, başvuru ile ilgili Kurul kararı ve ekleri Bakanlık makamınca Cumhurbaşkanına sunulur. Cumhurbaşkanı Kararı ile kesinleşen; Bölge kuruluşu, Bölgeye ek alan katılması, Bölge sınırı değişikliği ya da Bölge alanının iptali Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer.
- Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Bölge alanı sınırları ya da Bölge alanının iptaline ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, mevcut planında işlemek veya yapılacak plan değişikliğinde dikkate alınmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilir. Ayrıca "Bu alanlarda 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Teknoloji Geliştirme Uygulama Yönetmeliği hükümleri geçerlidir." ifadesi ilgili kurum ve kuruluşlarca plan notlarına işlenir.
- Bölge alanları dışında açılacak kuluçka merkezi başvurusunun Değerlendirme Kurulu kararı Bakanlık makamına sunulur. Bakan Oluru alındıktan sonra kuluçka merkezi açılır.
- Bölge alanları dışında yer alan kuluçka merkezinin iptaline Bakan Oluru alınarak karar verilir. Bölge alanları dışında açılan ya da iptal edilen kuluçka merkezi bilgileri ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir.
10) Yönetici şirketin görev ve sorumluluklarında değişiklik
Yönetmeliğin, yönetici şirketin görev ve sorumluluklarına ilişkin 14 üncü maddesinde de bazı değişiklikler yapılmıştır.
Yapılan değişikliklerden öne çıkan hususlar aşağıdaki gibidir:
- Yönetici şirket, proje bitirme belgesi ile ilgili başvuruyu konusunda uzman en az bir öğretim elemanı veya sektör temsilcisine inceleterek değerlendirir
- Bakanlık tarafından verilen destekler kapsamında; Yönetici Şirketin ve Bölgede yer alan işletmelerin başvurularına ait bilgi ve belgelerde tutarsızlık veya Kanun ve bu Yönetmeliğe göre uygunsuzluk tespit edilmesi halinde, bu durumdan başvuru sahibi işletme ile birlikte sorumludur.
- Bölge alanında faaliyete geçildikten sonra ilgili alanda mücbir sebep halleri dışında faaliyetin sona ermesi ve bir yıl içerisinde yeniden faaliyete geçilmemesi durumunda Cumhurbaşkanının söz konusu alanın ilanına ilişkin kararı hüküm ve sonuçları ile birlikte ortadan kalkar. Bu durum, ilgili diğer kurum ve kuruluşlara bildirilir.
- Bölge alanları dışında açılacak olan kuluçka merkezine ilişkin Bakan Oluru alındıktan sonra en fazla altı ay içerisinde faaliyete geçilir. Mücbir sebepler dışında, belirtilen süre içerisinde, Bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezinin faaliyete geçirilememesi halinde, Bölge yönetici şirketi süre uzatımı için Bakanlığa müracaat eder. Bakanlıkça uygun görülmesi halinde bir defaya mahsus olmak üzere kuluçka merkezinin faaliyete geçirilmesi için en fazla altı aya kadar ek süre verilebilir. Bu ek süre içerisinde, faaliyete geçilememesi durumunda konuya ilişkin Bakan Oluru hüküm ve sonuçları ile birlikte ortadan kalkar. Bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezinin faaliyete geçtikten sonra Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen amacın dışında kullanıldığının tespiti halinde kuluçka merkezi kararı Bakan Oluru ile ortadan kaldırılır.
- İşyeri açma ve çalışma ruhsatı 14/6/1989 tarihli ve 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun ve bu Kanuna dayalı olarak çıkartılan yönetmelikte belirtilen hususlar çerçevesinde sanayi ve teknoloji il müdürlükleri tarafından düzenlenir ve bu kapsamda denetlenir.
- Genel Müdürlük, gelen talepler doğrultusunda veya gerekli görmesi halinde teknoloji geliştirme bölgelerindeki ve Bölge alanları dışında açılan kuluçka merkezlerindeki kira üst limitlerini belirlemeye ve bu merkezlerde kuluçka firmalarına uygulanacak kira indirim oranlarını farklılaştırmaya yetkilidir.
- Genel Müdürlük, teknoloji geliştirme bölgelerindeki firmaların toplam personeli başına düşen asgari ofis alanını belirlemeye yetkilidir. www.verginet.net
Söz konusu Yönetmeliğe aşağıdaki bağlantı yoluyla ulaşabilirsiniz.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
