Bilindiği üzere Mecliste Kooperatifler Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tasarısı görüşülüyor. Tasarıda kooperatifleri ilgilendiren birçok konunun yanında biz meslektaşlarımızı da ilgilendiren önemli bir konu mevcut.
1-Kooperatiflerde Dış Denetim Dönemi Başlıyor.
Kooperatiflerdeki denetim kurulunun yanı sıra; çalışma konusu, ortak sayısı ve ciro gibi kıstaslara göre belirlenecek kooperatifler ve üst kuruluşlarına da dış denetim yaptırılması zorunluluğu getiriliyor.
2-Kooperatiflerde Dış Denetçiler Kimler Olabilir ?
Kanun tasarısına göre kooperatiflerde Dış Denetçiler;
a) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetçiler,
b) 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa tabi meslek mensupları,
c) İlgili Bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri veya merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birlikler
3-Kooperatiflerde Dış Denetçiyi Kim Belirleyecek ?
Kooperatiflerde Dış Denetçi ( bir tüzel kişilik de olabilir) genel kurul tarafından belirlenecektir. Yani düzenleme yasalaştıktan sonra kooperatiflerin olağan genel kurul gündemleri hazırlanırken dış denetçi seçiminin de gündeme eklenmesi unutulmamalıdır.
4- Dış Denetimin kapsamı nedir ?
Dış denetim finansal tabloların denetimidir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da dış denetimin kapsamı içindedir.
5-Dış Denetim Yapanların Hukuki Sorumlulukları Var mıdır ?
Dış denetim yapacak denetçiler ile denetim yetkisi verilen birlik ve merkez birliğinin denetimle görevlendirilen personeli, görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı, fiillerinin niteliğine göre 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun kamu görevlilerine ait hükümleri uyarınca cezalandırılırlar.
Uygulamada karşılaştığım konu; kanuna aykırı bir fiil durumunda kooperatif yöneticileri ve denetçileri kamu görevlilerine ait hükümler uyarınca cezalandırılsa da kamu görevlisi gibi korunmamaktadırlar.
6-Denetimin Asgari Bir Standardı olacak mıdır ?
Bu madde ve 65 inci madde kapsamında yapılacak denetime ilişkin usul ve esaslar, denetçilerin nitelikleri, uyacakları etik ilkeler, görev ve yetkileri, seçilmeleri, görevden alınmaları veya ayrılmaları, denetimin ve denetim raporlarının içeriği ve raporun genel kurula sunulması ile üst kuruluşların yetkilendirilmesine ilişkin hususlar ilgili Bakanlıkların görüşü alınarak Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
7- Dikkat edilmesi gereken konular nelerdir ?
Kooperatiflerin gerek vergisel gerek hukuki olarak anonim ve limited şirketlerden önemli farkları bulunmaktadır. Örnek olarak İnşaat aşamasında olan bir yapı kooperatifinde dikkat edilecek konular daha çok inşaat sözleşmesi, şerefiye, ferdileşme, tercihli tahsis v.b. konular olabilecek iken Tüketim kooperatiflerinde risturn istisnası veya ortak içi, ortak dışı ayrımların net olarak yapılabilmesi gibi konular öne çıkabilecektir.
Bu nedenle Mali müşavir olan dış denetçiler tarafından her kooperatifin matbu, standart formlar ile her yıl aynı şekilde denetlenmesi, klasik mizan veya dosya denetimi yapılması ortaklar açısından kanun koyucunun beklediği ve hedeflenen faydayı tam anlamı ile sağlamayacaktır.
Benim görüşüme göre dış denetçi yönetmelik ile belirlenecek asgari rapor ile beraber aynı zamanda satın alma süreçlerinden, kararlar nisaplarına, ana sözleşmede yer alan sorumlulukların yerine getirilip getirilmediğine kadar bir çok konuda kapsamlı bir denetim planı oluşturması gerekmektedir.
Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
www.kooperatiflerkanunu.com
18.10.2021
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
