İlk işe başlama dilekçesinde  gösterildiği adreste  işe başlama yoklaması  yapılıp işe devam eden  mükelleflerin çeşitli nedenlerle  adreslerini  başka mahallere  taşıdıkları görülmektedir.  Yeni adresin  vergi dairesinin bilgisinde olmayışı,  terk edilen  eski adresin  ise, vergi dairesi tarafından  mükellefle ilgili   terk hükmünde sayılmaktadır.  Böylece,  eski adresinden taşınıp, yeni adresine geçen  mükellefle ilgili vergi dairesi  bu mükellefin  adresinde olmadığı  gerekçesi ile  mükellefiyetini sonlandırmakta ve bu  mükellefi askıya almaktadır. 

Görüldüğü üzere,  vergi dairesinin  tek  bir yoklama fişine dayalı olarak  mükellefiyeti askıya alması  hatta kaydını  bloke etmesi ve sonuçta bu mükelleften iş yapan, mal  alan birçok  müşterileri  sıkıntıya sokabilmektedir.  Problem bir aşama daha ileri götürülerek  adresini değiştiren mükellefin  vergi kaydı  kapatılmakta, koda alınmakta ve bu  mükelleften mal  alan bütün müşteriler "özel esaslara" tabi tutulmaktadır.⁽¹⁾

Oysaki, vergi dairelerinin   mükellefin  vergi kayıtlarını adreslerinde bulunmadıkları  gerekçesi ile  en az (2) yoklama fişine istinaden  değişik tarihlerde  adresinde olmadığını  tespit etmesi zorunludur.   Adresinde bulunmadığı gerekçesi ile vergi kaydı  kapatılan bir kişiden  mal  alan mükellefler mağdur olabilmektedirler.   Oysaki, adresinde bulunmadığı iddia edilen  mükelleflerden  mal alan  alıcı konumundaki kimseler bu mal  alışlarını  kendi muhasebe sistemlerinde (Ba) Formunda göstermektedirler.   Adresinde bulunmadığı iddia edilen  mükellef ise,  bu mal  satışını (Bs) Formunda göstermektedir.  

Diğer taraftan, iş adresinde bulunmayan mükellefin  ikinci bir vergi yoklaması  vergi dairesi tarafından MERNİS adresindeki  ikametgah adresinde vergi yoklaması yapılabilir.   Gelir İdaresinin  VEDOP sistemi ile  SGK'nın   mükellefiyet sorgulama bilgisayar  menüleri paralel  çalışmaktadır.   Bu  durumda vergi dairesi  adresinde bulunmayan mükelleflerle ilgili  vergi kaydını  sonlandırmadan   ilgili  ve bağlantılı diğer resmi kurumlarla da bu terk/faal  durumunu rahatlıkla internet üzerinden sorgulayabilir.⁽²⁾  

Öte yandan, vergi daireleri 213 sayılı kanunun 160. maddesinde yer alan duyuru ve ilan sistemini yerine getirmeyerek  bu gayrifaal şirketlerden bir şekilde mal ve hizmet alan mükelleflerin menfaatlerini dikkate almamaktadır.  Yüksek mahkeme Danıştay tarafından verilen bir çok kararda adresinde bulunmayan şirketlerin  yaptıkları işler veya sattıkları mallarla ilgili olarak alıcı firmalara sahte fatura iddiasıyla işlem yapılamayacağına karar vermektedir.  Salt adreste bulunmamak sahte fatura düzenlemek gibi bir fiili gerektirmeyeceği  mahkeme kararlarında gerekçe olarak gösterilmektedir.⁽³⁾ 

Sonuç olarak,  vergi dairesi  sağlıklı yoklama  fişleri düzenleyerek  işe başlama, işi bırakma, iş nevi değişiklikleri vs. durumları  çok yönlü  araştırma yetkilerine sahiptir.⁽⁴⁾ Adres araştırmaları günümüz koşullarında Gelir İdaresi tarafından  en son  teknolojik  olanaklar ve bilgisayar yardımı ile  rahatlıkla tespit edilebilmektedir. Nazlı Gaye Alpaslan

http://www.hurses.com.tr/Haber-Adresinde_bulunmayan_mukelleflerde_resen_terk__-15942.htm

1- 3065 sayılı KDVK GT Seri No:84

2- Bkz. 213 sayılı VUK md. 157,158,159,160.

3- İzmir.3. Vergi Mahkemesinin, 2.12.2006 / E: 2005 / 515 - K: 2006 / 1114

4- 213 sayılı VUK md. 131, 132