Tam kapanma döneminde, çalışma belgesi olanlar çalışmaya devam edecek. Sokağa çıkma yasağına tabi olanlar mümkünse uzaktan çalışmaya geçecek. Uzaktan çalışmaya uygun olmayan işler için kısa çalışma ve nakdi ücret desteği devreye girecek. Nakdi ücret desteğinin sağlanması için ise 4 şartın mutlaka yerine getirilmesi gerekiyor.
17 günlük tam kapanma süresince çalışma hayatındaki muafiyetler belirlendi. Çalışma belgesi alınabilen sektörlerde çalışanlar kapanma döneminde çalışmaya devam edebilecek. Muafiyet kapsamında olmayıp sokağa çıkma yasağına tabi olan işyeri ve kişiler için ise ilk tercih uzaktan çalışma. Ancak uzaktan çalışmaya uygun olmayan işler için kısa çalışma ve nakdi ücret desteği devrede. Dün kısa çalışmanın kapanma döneminde nasıl uygulanabileceğini anlatmıştım. Bugün ise ücretsiz izin ve nakdi ücret desteğinin kapanma süresince hangi şartlar dahilinde ve kimler için uygulanabileceğini açıklayacağım.
Ücretsiz izin kapsamı
İş Kanunu’na 16 Nisan 2020 tarihinde eklenen geçici 10. Madde uyarınca, her türlü iş ve hizmet sözleşmesi, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni hariç 30 Haziran 2021 tarihine kadar feshedilemiyor. Diğer yandan 17 Nisan 2020 tarihinden itibaren işverenler işçileri kısmen ya da tamamen ücretsiz izne gönderebiliyor. Salgın döneminde uygulanan bu tip ücretsiz izin için işverenin işçiden onay alması gerekmiyor. Ayrıca işçi bu şekilde ücretsiz izne gönderilmiş olmak nedeniyle işyerinden tazminatını alarak da ayrılamıyor. Bu düzenleme halen devam ettiği için tam kapanma sürecinde muafiyet kapsamında olmayan, muafiyet kapsamında olsa bile talep azlığı nedeniyle işyerinde çalışmasına gerek duyulmayan işçilerin işveren tarafından ücretsiz izne gönderilmesi mümkün.
Desteğin kapsamı
İşverenin işçilerini ücretsiz izne göndermesinde herhangi bir kısıtlamaya tabi olması söz konusu değil. Dolayısıyla işveren bütün işçilerini ücretsiz izne gönderebilir. Ancak ücretsiz izindeki işçilere nakdi ücret desteği ödenebilmesi için bazı şartlar var. Bu şartları şu şekilde özetlemek mümkün:
Diğer yandan ücretsiz izne çıkartılan işçiye nakdi ücret desteği ödenebilmesi için işçinin SGK’ya belirli belge türleri ile bildirilmiş olması gerekiyor. Örneğin Türk işverenler tarafından sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelere götürülerek çalıştırılan Türk işçileri nakdi ücret desteğinden yararlanamıyorlar. Yine 4447 Sayılı Kanun’un kapsamında olmak şartını sağlayamadıkları için part time çalışıp çalışmadığı günler için isteğe bağlı olarak prim ödeyip işsizlik sigortası primi ödemeyenlere de nakdi ücret desteği ödenmiyor.
1-) 4447 sayılı Kanunun kapsamında olmak
2-) 17 Nisan 2020 öncesinde işe alınmış olmak
3-) Kısa çalışma ödeneği almıyor olmak
4-) Emekli aylığı almıyor olmak
BAZI İSTİSNALAR VAR
Nakdi ücret desteği ödenebilmesi yönündeki şartlardan 17 Nisan 2020 öncesi işe alınmış olma şartının iki istisnası var.
1-) 1 Aralık 2020 ve sonrasında işe alınan kişiler eğer Ağustos 2020’de sigortalı değil ve işe alındıkları işyerinde Ocak 2019 ila Nisan 2020 döneminde en az sigortalı bildirilen aydaki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edilmişlerse nakdi ücret desteğinden yararlanabiliyorlar.
2-) NACE Rev.2 Ekonomik Faaliyet Sınıflamasına göre 56 kodunda faaliyet gösteren işyerleri ile 61.90.05, 85.51.03, 93.11.01, 93.12.07, 93.13.01, 93.19.05, 93.21.01, 93.29.02, 93.29.03, 96.02.01, 96.04.01, 96.04.02 veya 96.04.03 kodlarında faaliyet gösteren işyerlerindeki işçilerden Mart 2021 döneminde bu işyerlerinde çalışmış olanlar nisan ve mayıs aylarında nakdi ücret desteğinden yararlanabiliyorlar.
Dolayısıyla bir önceki İçişleri Bakanlığı genelgesiyle kapatılan işyerleri olan hamam, sauna, internet kafe, yüzme havuzu, spor salonu gibi işyerleri ile yeme içme sektöründeki işçiler için nakdi ücret desteğinden yararlanmada 17 Nisan 2020 öncesinde işe alınmış olma şartı esnetilmiş durumda. Ayrıca geçtiğimiz yıl hayata geçirilen ve istihdam taahhüdü bulunan teşvik kapsamında işe alınmış işçilerin de 17 Nisan 2020 öncesi işe alınmış olma şartı aranmadan nakdi ücret desteğinden yararlanılması mümkün.
GÜNLÜK NET 50 TL
Nakdi ücret desteğinin tutarı nisan ayı ile birlikte günlük net 50 TL’ye yükseltilmişti. Bu çerçevede nisan ayının tamamında ücretsiz izinde olan bir işçiye net 1500 TL nakdi ücret desteği ödenecek. Diğer yandan mayıs ve haziran ayları için de nakdi ücret desteğinin tutarı günlük net 50 TL olacak ve nakdi ücret desteği ödemelerinden damga vergisi kesilmeyecek.
ÖDEME 9 MAYIS’TA
Nakdi ücret desteğinden yararlanacak işçilerin SGK’ya bildiriminin işverenler tarafından sonraki ayın 3’üne kadar yapılması gerekiyor. Bu çerçevede SGK’ya yapılan bildirimler İŞKUR tarafından kontrol ediliyor ve ayın 8’ine kadar süren bu süreç sonunda ayın 9’unda nakdi ücret desteği ödemeleri yapılmaya başlanıyor. Nisan ayına ait nakdi ücret desteği ödemeleri 9 Mayıs itibarıyla sistemde IBAN numarası bulunan işçilerin banka hesaplarına, IBAN’ı bulunmayan işçilere ise PTT kanalıyla ödenecek. Cem Küçük
