Meclis'e sunulan Torba Yasa Tasarısı, hem salgın nedeniyle verilen desteklerde hem de çalışma hayatında önemli düzenlemeler içeriyor. Ayrıca yasanın kabulü halinde çalışanlara yeni bir destek daha geliyor. Hepsine tek tek değineyim.
Önemli düzenlemelerden biri, salgın nedeniyle ücretsiz izne çıkartılanlara ödenen ücretsiz izin desteği ya da bir başka adıyla nakdi ücret desteği ile ilgili. Nakdi ücret desteğinin miktarı artırılıyor. Geçen sene salgının başlaması ile nisan ayında işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılan, kısa çalışma ödeneğinden ve işsizlik maaşından yararlanamayanlara ücretsiz izinde oldukları ve işsiz kaldıkları sürede devlet tarafından günlük 39.24 lira ödeniyordu. 2021’in başında bu tutar 47.70 liraya, aylık da 1.420 liraya çıkartıldı. Şimdi ise Torba Kanunla bu tutar, günlük 50 liraya çıkartılıyor. Böylece ücretsiz izinde olanlara aylık 1.500 lira ödenecek.
3 MİLYON KİŞİYİ İLGİLENDİRİYOR
Torba Yasa ile özellikle, salgında kısıtlamalar nedeniyle sorun yaşayan ve yaklaşık 3 milyona yakın kişinin istihdam edildiği yiyecek, içecek sektöründe faaliyet gösteren işyerlerine ayrı bir destek geliyor. Yiyecek, içecek sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde 2021’in mart ayında sigortalı çalışıp da işvereni tarafından ücretsiz izne ayrılan ve ücretsiz izinde olduğu süre içinde nakdi ücret desteğinden yararlanamayan çalışanlara günlük 50 lira ödeme yapılacak. Bir anlamda bu çalışanlar nakdi ücret desteğinden yararlandırılacak. Ancak bu ödeme nisan ve mayıs ayları için yapılacak. Yani, yeme ve içme sektöründe çalışıp da ücretsiz izne çıkartılıp, hiçbir destek alamayan çalışanlara; nisan ve mayıs aylarında aylık 1.500 lira nakdi ücret desteği ödenecek.
Yiyecek, içecek sektörüne destek bu kadarla da sınırlı değil. Torba tasarının yasalaşması halinde, yine yiyecek ve içecek sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde bu yılın mart ayında sigortalı olarak çalışan ve nisan, mayıs aylarında da ücretsiz izne çıkarılmayıp da çalışmaya devam edenlerin sigorta primleri devlet tarafından karşılanacak. Bu çerçevede nisan ve mayıs ayları için prime esas kazancın alt sınırı olan 3.577 lira üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı -ki, bu da 1.341 lira ediyor- İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödenecek.
ÇALIŞAN ANNEYE YENİ DÜZENLEME
Torba Yasada ilginç bir düzenleme daha var. Annelere ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinde değişikliğe gidiliyor. İşçi ve Bağ-Kur statüsünde çalışan kadınlara analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği ödeniyor. Doğumdan sonraki ilk 8 haftalık, çoğul gebelik halinde de 10 haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul ediliyor. Bu kapsamda da sigortalı kadına iş göremezlik süresince geçici iş göremezlik ödeneği veriliyor. Ödenekten yararlanmak için de doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün sigorta primi ödenmiş olması gerekiyor. Doğum parası, çalışan annenin son 3 aylık brüt ücretine göre hesaplanıp, ödeniyor. İşte, yeni yasa ile bu 3 aylık süre değiştiriliyor.
Peki, neden böyle bir değişikliğe ihtiyaç duyuldu? Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), bu konuda sahte sigortalılık yolu ile son 3 ayda yüksek kazanç gösterilerek, yüksek miktarlarda iş göremezlik ödeneği alındığını tespit etmiş. Yasa Meclis’ten geçtiğinde artık 3 aylık dönem değil son 12 aylık dönem esas alınacak. Doğumdan önceki 12 ay içinde 6 aydan az çalışan kadın çalışanlara iş göremezlik ödeneği günlük ücret tutarının iki katını aşamayacak.
Torba yasada bir düzenleme de sosyal güvenlik prim teşvik, destek ve indirimlere yönelik olarak yapılacak. Mevcut uygulamada işverenler, sosyal güvenlik prim teşviklerinden, desteklerden ve prim indirimlerinden 6 ay geriye dönük olarak yararlanabiliyor. Yeni düzenleme ile bu 6 aylık süre kalkacak. İşveren, teşvikten yararlanmaya devam edecek ancak geriye dönük yararlanamayacak, ilgili ayda prim teşvikinden faydalanacak. Noyan Doğan
