Hollanda uzun yıllardır birçok şirketin dünyaya açılmasında önemli bir üs olarak kullanıldı. Bunun nedenleri arasında, Avrupa Birliği üyesi olması, iyi bir bankacılık, sermaye piyasası ve hukuk sistemine sahip olması, kaliteli iş gücü gibi nedenler yer alsa da bu özelliklere sahip diğer ülkere kıyasla özellikle Hollanda’nın tercih edilmesinin arkasında bu ülkenin holding şirketlerine sunduğu vergi avantajları yer aldı. Peki; neydi bu vergi avantajları?
Hollanda'nın sunduğu vergi avantajları
Öncelikle uluslararası ticaret yapan şirketlerin kazançlarının çifte vergilendirilmesinin önlenmesi için çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarıyla getirilen 2 sistemi tanımamız gerekiyor. Mahsup mekanizması ve istisna mekanizması.
Mahsup mekanizmasında; bir ülkede yerleşik firma, anlaşmaya taraf olan diğer ülkede kazanç elde edip bu kazanç üzerinden bir vergi öderse, yerleşik olduğu ülkede aynı gelir için ödeyeceği vergiden bu diğer ülkede ödediği vergiyi mahsup eder. Mahsup yönteminde sadece gelirin elde edildiği ülkede ödenen vergiler mahsup edilebiliyor, dolaylı olarak diğer ülkelerde ödenen vergilerin mahsubu mümkün değil.
İstisna mekanizmasında ise; bir ülkede yerleşik firmanın, anlaşmaya taraf olan diğer ülkede elde ettiği gelir yerleşik olduğu devlette vergiden istisna ediliyor.
Bugün itibariyle aktif olan 95 vergi anlaşmamızın Hollanda’nın da aralarında bulunduğu 22’sinde esasen istisna mekanizması geçerli. Dolayısıyla Hollanda’dan elde edilen temettü geliri (en az %10 ortaklık payı bulunması şartıyla) Türkiye’de ayrıca vergiye tabi değil.
Aslında temettü kazançlarında, bu istisna, vergi anlaşmalarından bağımsız olarak iç mevzuatımızda da Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 5/1-b maddesinde yer alan yurtdışı iştirak kazançları istisnası sayesinde de sağlanabiliyor. Ancak iç mevzuatımızdaki istisnadan faydalanabilmek için maddede sayılan tüm şartların sağlanması gerekiyor. Bu şartlardan en önemlisi ise, iştirak kazancının, elde edildiği ülkede en az %15 oranında vergi yükü taşıması. Hollanda’nın sağladığı diğer avantaj ise, Hollanda iç mevzuatına göre, uluslararası iştirak kazançlarının vergiden istisna edilmesi. Yani Hollanda’da yerleşik bir şirket diğer ülkelerdeki şirketlere iştirak eder ve bu şirketlerden bir temettü elde ederse bu temettü Hollanda’da vergiden istisna ediliyor.
İlave olarak, başta AB ülkeleri olmak üzere (parent subsidiary directive) birçok ülkeden Hollanda’ya kâr dağıtılırken stopaj yok; Hollanda’dan da yurtdışına kâr dağıtımında Hollanda iç mevzuatı gereği kural olarak stopaj uygulanmıyor.
Bu vergi avantajlarını bir örnekte somutlaştırırsak: Vergi yükü %9 olan Macaristan’da yatırım yapmak isteyen bir Türk şirketi direkt Türkiye’den Macaristan’a yatırım yaparsa Macaristan’da %9 kurumlar vergisi ödedikten sora Türkiye’ye aktarılan temettü geliri üzerinden (KVK 5/1-b’den faydalanamayacağı için) Türkiye’de de %20 kurumlar vergisi hesaplanacak. Macaristan’da ödenen vergiler mahsup edildikten sonra Türkiye’de ilave %11 oranında vergi ödeyecek ve toplam vergi maliyeti %20 olacak.
Aynı Türk şirketi Macaristan yatırımını direkt yapmayıp Hollanda’da bir şirket kurup bu şirket aracılığı ile Macaristan’daki şirkete ortak olursa, Macaristan’da yine %9 kurumlar vergisi ödenecek, Macaristan’dan temettü Hollanda’ya vergisiz aktarılacak, Hollanda’da vergiden istisna edilen temettü Türkiye’ye de vergisiz aktarılacak ve Türkiye’de de vergi anlaşması kapsamında vergiden istina olacak. Yani Macaristan’a direkt ortak olunduğu durumda %20 civarı olan vergi maliyeti Hollanda üzerinden ortak olunduğunda %9’a düşüyor.
Çok taraflı sözleşme (MLİ) ne getiriyor
“Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımını Önlemek İçin Vergi Anlaşmalarıyla Bağlantılı Tedbirlerin Uygulanması Hakkındaki Çok Taraflı Anlaşma” (Multilateral Convention to Implement Tax Treaty Related Measures to Prevent Base Erosion and Profit Shifting) ya da sıkça anıldığı üzere, kısaca “MLI” Haziran 2017 tarihinde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 70 civarı ülke tarafından imzalandı. Bugün itibariyle anlaşmayı imzalayan ülke sayısı 95.
MLI, uluslararası anlamda vergi matrahının aşındırılmasının önlenmesi için imzacı devletlerin hep birlikte uygulayacağı bazı önlemleri hayata geçiriyor. Amaçlanan ise şimdiye kadar imzalanmış yüzlerce anlaşmayı tek tek değiştirmektense, devletlerin aynı MLI’ı imzalaması ile ikili anlaşmaların otomatik olarak MLI çerçevesinde değiştirilmesi. MLI’da BEPS ile ortaya konulan minimum standartlar kapsamında kabulü zorunlu olan maddeler ve kabul edilmesi ülkelerin ihtiyarına bırakılmış maddeler var.
MLI’ın yürürlüğe girmesi için imzalanmış anlaşmanın TBMM tarafından onaylanması gerekiyor. Bu kapsamda MLI Haziran 2020’de Plan Bütçe Komisyonu’na sunuldu ve halen Komisyon’da bekliyor. Komisyon’daki teklifte Türkiye, MLI kapsamındaki zorunlu standartları kabul etmekle beraber ayrıca sürpriz bir şekilde, daha önce rezerv koyacağını bildirdiği, anlaşmanın 5’inci maddesini de uygulayacağını açıkladı. MLI’daki zorunlu standartlar da uluslararası vergileme açısından önemli değişiklikler getiriyor ancak Hollanda’da yerleşik holding şirketlerini esas etkileyecek olan işte MLI’ın bu 5. maddesi.
Peki Türkiye 5. madde ile ne diyor? Türkiye maddede yer alan seçeneklerden (C) seçeneğini uygulayacağını söyleyerek; yukarıda bahsettiğimiz çifte vergilemenin önlenmesi için “istisna mekanizması”nın geçerli olduğu 22 çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasında MLI’ın yürürlüğe girmesi ile istisna mekanizması yerine “mahsup mekanizması”nı uygulayacağını bildiriyor. Dolayısıyla MLI’ın yürürlüğe girmesi ile Türkiye’nin taraf olduğu bütün vergi anlaşmalarında çifte vergilemenin önlenmesinde mahsup yöntemi geçerli olacak.
Bu durum Hollanda’nın sunduğu vergi avantajını tamamen ortadan kaldırıyor. Sadece bu avantajı ortadan kaldırmakla kalmıyor, Hollanda üzerinden yapılan yatırımları direkt yatırım yapma alternatifine göre vergisel anlamda dezavantajlı hale getiriyor. Bunu somutlaştırmak için yukarıda verdiğimiz Macaristan’a Hollanda üzerinden yatırım yapıldığı örneği kullanabiliriz.
MLI bu şekilde yürürlüğe girerse; Macaristan’daki yatırımı direkt olarak yapmayıp Hollanda’da bir holding şirket kurup bu şirket aracılığı ile Macaristan’daki şirkete ortak olunduğu durumda; Macaristan’da yine %9 kurumlar vergisi ödenecek, Macaristan’dan temettü Hollanda’ya yine vergisiz aktarılacak, temettü Hollanda’da yine vergiden istisna olacak ve temettü stopajsız olarak Türkiye’ye aktarılacak. Ancak bu sefer Türkiye’de istisna yöntemi değil de mahsup yöntemi geçerli olacağı için ve temettü Hollanda’da vergiye maruz kalmadığı için elde edilen temettü Türkiye’de %20 vergiye tabi olacak. Toplam vergi yükü (%9 + (91 * %20)=) %27,2 olacak. Halbuki; Macaristan’a direkt yatırım yapılsa toplam vergi yükü %20 olacaktı.
Dikkat ederseniz temettü için Hollanda’da vergi yükü %15’in altında olduğu için KVK 5/1-b maddesinde yer alan istisna geçerli olmuyor. Yine Macaristan’da ödenen %9 oranındaki vergi de Türkiye’nin temettü geliri elde ettiği ülke olan Hollanda’da ödenmediği için Türkiye’de ödenecek kurumlar vergisinden mahsup edilemiyor.
Macaristan’a değil de vergi yükünün daha yüksek olduğu Fransa, İspanya, İtalya, Avusturya gibi ülkelere de direkt yatırım yapmak yerine Hollanda üzerinden yatırım yapılması durumunda toplamda %40 civarında kurumlar vergisi yükü ile karşı karşıya kalınacak.
Dursun KÜÇÜKASLAN
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://www.dunya.com/kose-yazisi/hollandanin-vergi-cazibesi-ortadan-kalkiyor-mu/605795
