BORÇ YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN TEKLİF KOMİSYONDAN GEÇTİ

Kamuya olan ödenemeyen borçlar 500 Milyar TL civarında. Bunun 289 Milyar TL.si vergi borçları, 165 Milyar TL.si SGK prim borcu ve cezaları, kalan kısmı ise gümrük vergisi, emlak vergisi ve diğer borçlara ilişkin.

Bu borçların ne kadarının pandemi dönemine ait olduğu ile ilgili bir veri yok, sadece SGK Başkanı prim borçlarının 20 Milyar TL.sinin pandemi döenemine ait olduğunu belirtti.

Borç Yapılandırma Düzenlemesi Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan Geçti!

Kamuya olan borçların yeniden yapılandırması ile ilgili düzenleme geçtiğimiz Cuma günü gecesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Yetkililerin ifadesine göre, yapılandırma kapsamına, 4 – 4.5 Milyon civarında borçlu giriyor.  

Yapılandırma Kapsamına Hangi Kurumun Hangi Alacağı Giriyor?

1- Hazine ve Maliye Bakanlığı: Vergi idaresinin alacaklı olduğu tüm vergiler, vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları. Herhangi bir istisnası yok.

Ayrıca, vergi dairelerinin vergiler dışında takip ettiği düzenleyici denetleyici kurullar tarafından verilen idari para cezaları, Covid-19’la mücadele kapsamında Hıfzıssıhha Kanunu çerçevesinde verilen para cezaları ve yasak yerlerde tütün kullanımı nedeniyle verilen para cezaları dışında kalan diğer tüm alacaklar (idari para cezaları dahil) yapılandırma kapsamında.

2- Sosyal Güvenlik Kurumu: Tüm sosyal güvenlik primleri, sigorta primleri, emekli kesenekleri, kurum karşılıkları, işsizlik sigortası primleri, sosyal güvenlik destek primi, genel sağlık sigortası primleri ve bunlara bağlı gecikme cezası ve zamları, isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları, eksik işçilik tutarları üzerinden hesaplanan sigorta primi ve bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları, idari para cezaları,

3- Gümrük İdaresi: Tüm gümrük vergileri, faizleri, gecikme zamları, gümrük para cezaları.

4- Belediyeler: Emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, ilan reklam vergisi gibi tüm vergi alacakları, vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları ile kamu alacakları dışında su, atık su, katı atık ücretleri, özel hukuktan doğan alacakları.

5- Sanayi Bakanlığı: Sanayi Bakanlığı bütçesinden organize sanayi bölgelerine ve sanayi sitesi yapı kooperatiflerine verilen krediler ile KOSGEB’in kredi alacakları.

6- YİKOB (Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları): 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i alacakları.

7- Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Mazbut Vakıflar: Kira alacakları.

8- TOBB, TESK, Barolar Birliği, TÜRMOB, İhracatçı Birlikleri: Üyelerinden olan aidat alacakları.

9- TSE: Sunduğu hizmetler nedeniyle doğan alacakları.

10- Özel idarelerin, Belediyelerin ve Belediyelerin Sahip Olduğu Şirketler ve Yüzde 50’sinden Fazlasına Sahip Olduğu Şirketler: İrtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan kira alacakları ve hasılat payları.

11- Diğer: Kara Yolu Taşıma Kanunu’na göre kesilen para cezaları, Çevre Kanunu’na göre kesilen para cezaları, seçim, nüfus, askerlik para cezaları, kara yollarından usulsüz geçişler nedeniyle kesilen para cezaları. 

Yapılandırmada Hangi Tarih Esas Alınacak?

Yapılandırma kapsamına, 31 Ağustos 2020 öncesindeki kesinleşmiş borçlar giriyor. Yani, kesinleşmiş borç olan ve üzerinde herhangi bir ihtilaf bulunmayan alacaklar yapılandırılacak.

İhtilaflı alacaklar, inceleme aşamasında olanlar gibi henüz nihayete ermemiş, üzerinde tartışma olan kısım yapılandırma düzenlemesi dışında kalıyor. Düzenlemenin bazı maddelerinde yer alan “dava açılmaması” ifadesi ile, alacağın varlığıyla ilgili davalar değil, alacakla ilgili hacizler vs. için açılmış davalar kastediliyor, onlardan vazgeçilmesi isteniliyor.

Yapılandırmaya Ne Zamana Kadar Başvuru Yapılabilecek?

Borçlularını yapılandırmak isteyenlerin 31 Aralık 2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar ilgili kurumlara başvuru yapmaları gerekiyor.

Yapılandırmada İlk Ödemeler Ne Zaman Başlayacak?

İlk taksit ödemesi;

- Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı (gümrük İdaresi), il özel idareleri, belediyeler ve YİKOB’lara ödenecek tutarlar için 2021 yılı Ocak ayında,

- Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılacak ödemeler için 2021 yılı Şubat ayında başlayacak.

İlk taksit ödemelerinin, belirtilen ayların sonuna kadar yapılması gerekiyor.

Yapılandırma Nasıl Yapılacak?

Bu yapılandırmada için de, aslında, son 3 yapılandırma yasasına benzer hükümler düzenlendi.

Alacaklara orijinal vadelerinde ödenmesi gerektiği tarihten yapılandırma düzenlemesinin yayımı tarihine kadar gecikme zammı ya da faizi oranları yerine, yüzde 0.35 olarak belirlenen Yİ-ÜFE katsayıyla faiz hesaplanacak ve borçluya 6, 9, 12 ve 18 taksit şeklinde ve ikişer ayda bir ödemeli ödeme seçenekleri sunulacak. Yani, işlemiş olan gecikme zamları ve faizleri silinecek, onların yerine Yİ-ÜFE katsayıyla faiz hesaplanacak ve bu tutar yapılandırmada dikkate alınacak.

Taksitle ödemeyi seçen borçlular ise kanunda belirlenen bir katsayıyla taksit dönemine ilişkin bir ek yükümlülükle karşılaşacaklar. Bu da daha önceki yapılandırmalarda olduğu gibi yüzde 4.5 faiz olacak. Örneğin 6 taksit seçildi. 140 lira 0,045 oranında yani yıllık yüzde 4,5 oranında bir katsayıyla çarpıp artırılacak, bu rakam taksitlere bölünecek.

Peşin Ödeme Yapanlara Büyük İndirim Yapılacak!

Peşin ödemeyi tercih eden borçlulara hesaplanan Yİ-ÜFE tutarından da yüzde 90 indirim yapılacak. İlk 2 taksit ödeme süresi içinde borcunu tamamen ödeyen borçlulara Yİ-ÜFE’de yüzde 50 oranında indirim yapılacak.

Örneğin; 100 liralık bir vergi borcu olduğunu ve buna 80 lira gecikme zammı işlediğini varsayalım. Yapılandırma düzenlemesi ile, 80 lira gecikme zammı yerine 40 lira Yİ-ÜFE hesaplandığını düşünelim. Yapılandırma kapsamında ödenecek tutar, 140 lira oldu. 140 lira peşin ödenirse, 40 lira yerine 4 lira ödenecek. Peşin ödeme olursa, Yİ-ÜFE tutarının 4 lirası ödenecek, 36 lirası silinecek. Peşin ödemede, toplam 104 lira ödenmiş olacak. Başlangıçta peşin ödenmeyip taksit seçeneği seçilir ve ilk 2 taksit süresi içinde borcun tamamı ödenmek istenirse, bu defa 100 lira anapara artı 40 liranın yarısı yani 20 lirası ödenecek, kalan 20 lirası silinecek.

Kaç Taksidi Ödemeyenin Yapılandırması Bozulacak? Taksit Atlatma Var Mı?

Öncelikle borçluların taksitle ödeme hakkını kullanırlarken, bu kanundan yararlanmaları için ilk 2 taksiti süresinde ödemeleri gerekiyor.

İlk 2 taksiti ödedikten sonra bir takvim yılında 2 defa taksiti süresinde ödememe hâlinde kanunu ihlal etmemiş olacaklar. Ancak, bu ödenmeyen 2 taksit, son seçtikleri tercihe göre, seçtikleri son taksiti izleyen ayda gecikme zammıyla birlikte ödenirse kanundan yararlanmaya devam edecekler.

Borçluların Önceki Kanunlar Çerçevesinde Yapılandırdıkları Borçları Ne Olacak?

Bu konuyu ikiye ayırarak cevaplamakta fayda var:

- 2018 yılında çıkan 7143 sayılı Kanuna göre yapılandırılan borçların 13. taksit ödemesi yapılmış durumda. Bu yapılandırmada halen borcunu ödemeye devam edenler isterlerse, yeni kanundan yararlanabilecekler.  Bu durumda yaptıkları ödemeler eski kanun çerçevesinde yararlandırılacak, kalan borç yeniden hesaplanarak yeni yapılandırma düzenlemesine getirilecek. Mükellefler, bu şekilde yeniden bir ödeme süresi kazanmış olacaklar.

- Diğer yapılandırma düzenlemelerinin süresi doldu. Daha önceki yapılandırmalarda hiç ödeme yapmayarak ya da kısmi ödeme yaparak yararlanma hakkını kaybetmiş borçlular, ödemedikleri tutarlar için bu yeni düzenleme kapsamında borçlarını yapılandırabilecekler.

Borç Yapılandırmalarında, Yapılandırma ve Tahsilat Tutarları Nasıl Gerçekleşti?

SGK Yapılandırması ve Tahsilat Oranları

Vergi Yapılandırması ve Tahsilat Oranlar

7143 sayılı Kanun kapsamında yapılan vergi ve SGK yapılandırmasının ödemeleri devam etmekte olup, en son 13. taksit ödemesi yapıldı. 5 taksit ödemesi daha bulunuyor.

Varlık Barışı’nda Beyan ve Vergi Tahsilatı Ne Oldu?

Varlık Barışı düzenlemeleri kapsamında beyan edilen tutarlar ile bunlardan alınan verginin miktarına ulaşmak hemen hemen imkansız. Çünkü, yayınlanmıyor.

Ak Parti Milletvekili Cemal ÖZTÜRK, geçmiş yıllardaki varlık barışı düzenlemeleri ile sisteme ne kadar para girdiğini açıkladı. Söz konusu açıklama aynen şu şekilde:

“2019 yılında çıkardığımız son yasadan sonra 17 milyar Türk lirası sisteme girmiş, 170 milyon Türk lirası vergi elde edilmiş. 2018 yılında 16 milyar sisteme girmiş, 126 milyon lira vergi tahsil edilmiş. 2013 yılında 69 milyar sisteme girmiş, 1,4 milyar vergi tahsil edilmiş; demek ki vergi oranları o zaman farklı. 2010 yılında 47,3 milyar sisteme girmiş, 1,6 milyar da vergi tahsil edilmiş.”

Abdullah TOLU  Yeminli Mali Müşavir