I- GİRİŞ
Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu halde SGK’ya kayıt ve tescilini yaptırmayan ve kendilerinden prim tevkifatı yapılan çiftçilerin, tevkifat yapıldığını gösteren belgelerle birlikte SGK’ya müracaat etmeleri halinde geçmişe dönük olarak tarım Bağ-Kur sigortalılıkları (5510 sayılı Kanun kapsamındaki 4/1-b-4 sigortalılığı) başlatılabilmektedir.
Prim tevkifatına istinaden 4/1-b-4 sigortalılığı başlatılan çiftçilerin, ziraat odası kaydı, kamu kurum ve kuruluş kaydı, meslek kuruluşu kaydı, kooperatif ve tarımsal birlik kaydı bulunmadığı durumlarda sigortalılıklarının nasıl devam ettirileceği ve ne kadar hizmet kazanacakları büyük önem arz etmektedir.
Bu makale çalışmamızda, prim tevkifatına istinaden başlatılan tarım Bağ-Kur sigortalılığının sigortalılığa esas başka hiçbir kayıt olmadan sadece tapu kaydına göre nasıl ve hangi koşullarla devam ettirildiğini, SGK’nın 2013/11 sayılı genelgesi ile 10.08.2015 ve 30.11.2015 tarihli genel yazıları doğrultusunda açıklamaya çalışacağız.
II- MİRAS YOLUYLA İNTİKAL EDEN TARLA TAPULARI İÇİN ÖZELLİK ARZ EDEN DURUM
SGK’nın 10.08.2015 tarih ve 4137197 sayılı genel Yazısı’nda; “… Mirasçılık belgesinin veya veraset ilamlarının mirasçılık konusunda kesin bir hüküm oluşturmadığı, dolaysıyla herhangi bir mirasçılık belgesinin veya veraset ilamının ibraz edilmesi, belgede adı geçenler adına tapuda tescil yapılacağının zorunluluğu sonucunu doğurmayacağı, ayrıca, mirastan ıskat ve mahrumiyet sebepleri ya da mirasın reddi veya mirastan feragat sözleşmesi hallerinin bulunması veraset belgesi istemeye engel olmadığı göz önüne alındığında, sigortalılar tarafından ibraz edilen mirasçılık belgesi veya veraset ilamlarının tapu kaydı olarak değerlendirilerek sigortalının tescil işlemine devam edilmesinin mümkün olmadığı, ancak, veraset ilamı alındığı halde, tevkifat kesintisinin yapıldığı tarihten sonra zilyedinde bulunan tarlaların tapu sicil kaydına göre geri dönük hizmet verilebilecektir.” denilmektedir
Üstteki yazıdan anlaşılması gereken husus; tevkifatın yapıldığı tarihte sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu tescili bulunmayanların, tesvkifat kesintisinin yapıldığı tarihten önce veraset ilamı alınmış olması şartıyla zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kayıtlarını tevkifat kesintisinin yapıldığı tarihten sonra yaptırmaları halinde bu kayıtlara itibar edileceği ve sigortalılıkları devam ettirilecektir.
Yani, SGK uygulamalarına göre, miras yoluyla intikal eden tarlaların prim tevkifatına istinaden başlatılan tarım Bağ-Kur sigortalılığında esas alınabilmesi için; hem tevkifatın yapıldığı tarihte veraset ilamı alınmış olmalı, hem de SGK’ya sigortalılık için talepte bulunmadan önce mirastan intikal eden tarlaların sigortalı adına tapuda tescil edilmesi gerekmektedir.
III- SADECE TAPU KAYDINA GÖRE TARIM BAĞ-KUR SİGORTASININ NASIL DEVAM EDECEĞİ
01.04.1994 tarihinden itibaren kendilerinden prim tevkifatı yapılan çiftçilerin tarım Bağ-Kur sigortalılıkları SGK’ya yazılı talepte bulundukları takdirde geçmişe doğru başlatılmakta ve tarımsal faaliyetlerin devam etmesi şartıyla sigortalılıkları devam ettirilmektedir.
Tevkifata istinaden başlatılan tarım Bağ-Kur sigortalılığının, ziraat odası, kamu kurum ve kuruluşu, meslek kuruluşu, kooperatif ve tarımsal birlik gibi herhangi bir yerde üyelik kaydı bulunmayıp ta yalnızca tapu kaydının olması halinde sigortalılığının ne şekilde devam edeceğinin belirlenmesi önem arz etmektedir.
SGK’nın 10.08.2015 tarihli ve 4137197 sayılı genel Yazısı doğrultusunda bu konuyla ilgili aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.
A)Prim tevkifatına istinaden başlatılan tarım Bağ-Kur sigortalılığında herhangi bir kurum, kuruluş veya meslek kuruluşlarında üye kaydı bulunmayanların, tevkifatın yapıldığı tarihte sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu tescil kayıtlarının olması halinde, tescil tarihi itibariyle sigortalılığın devam ettirilmesi gerekmektedir.
Örnek-1: Mülga 2926 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre sigortalı sayıldığı halde SGK’ya kayıt ve tescil yapılmamış olan ve 23.05.1995 tarihinde sattığı ürün bedelinden prim tevkifatı kesilen çiftçi (A)’nın, 01.01.1993 tarihi itibariyle sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu tescili bulunmaktadır. Çiftçi (A), tescilinin yapılması için 06.07.2015 tarihinde SGK’ya yazılı talepte bulunmuştur. Bu durumda, Çiftçi (A)’nın 4/1-b-4 sigortalılığı tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.06.1995 tarihinden itibaren başlatılacak ve tapu tescil kaydına istinaden 01.10.2008’den sonra da devam ettirilecektir.
Örnek-2: Mülga 2926 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre SGK’ya kayıt ve tescil yaptırmamış olan ve 24.07.1997 tarihinde sattığı ürün bedelinden prim tevkifatı kesilen çiftçi (B)’nin, 25.09.1997 tarihi itibariyle tapu tescil kaydı bulunmaktadır. Çiftçi (B), 01.07.2015 tarihinde SGK’ya tevkifata istinaden tescil için yazılı talepte bulunmuştur. Bu durumda, Çiftçi (B)’nin 4/1-b-4 sigortalılığı tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.08.1997 tarihinden itibaren başlatılacak ve bu sigortalılığı 31.12.1997 tarihi itibariyle sona erdirilecektir. Tevkifatın yapıldığı 24.07.1997 tarihinde tapu tescil kaydı bulunmadığından 31.12.1997 tarihinden sonra sigortalılığı devam ettirilmeyecektir.
B)Tevkifatın yapıldığı tarihte, sattığı ürünü elde ettiği alana ilişkin tapu tescil kaydı bulunmayanların, tevkifat kesintisinin yapıldığı tarihten önce veraset ilamı alınmış olması şartıyla zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kayıtlarını tevkifat kesintisinin yapıldığı tarihten sonra yaptırmaları halinde de bu kayıtlara itibar edilmekte ve sigortalılıkları devam ettirilmektedir. Yani, sadece veraset ilamına yahut mirasçılık belgesine istinaden sigortalılık devam ettirilmemekte, zilyedinde bulunan tarlaların tapu sicil kaydının yapılmış olması gerekmektedir.
Örnek-3: Mülga 2926 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre SGK’ya kayıt ve tescil yaptırmamış olan ve 06.09.1997 tarihinde sattığı ürün bedelinden prim tevkifatı kesilen çiftçi (C), prim tevkifatına istinaden tescil için 21.05.2020 tarihinde SGK’ya talepte bulunmuştur. Çiftçi (C)’nin tarımsal faaliyetine ilişkin başkaca bir kaydı bulunmamaktadır. Çiftçi (C), 08.03.1997 tarihinde almış olduğu veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kaydını 08.11.2019 tarihinde yaptırmıştır. Bu durumda, Çiftçi (C)’nin ’nin 4/1-b-4 sigortalılığı tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.10.1997 tarihinden itibaren başlatılacak ve veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tescil kaydını 08.11.2010 tarihinde yaptırmış olması nedeniyle sigortalılığı tapu kaydı devam ettiği sürece 2020 yılına kadar devam edecektir. Çiftçi (C), veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kayıtlarını yaptırmamış olsa idi 01.10.1997-31.12.1997 tarihleri arasında 4/1-b-4 sigortalısı sayılacaktı.
Örnek-4: Mülga 2926 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre SGK’ya kayıt ve tescil yaptırmamış olan ve 06.09.1997 tarihinde ve 28.03.1999 tarihinde sattığı ürün bedelinden prim tevkifatı kesilen çiftçi (D) 20.03.2020 tarihinde prim tevkifatına istinaden tescil için SGK’ya yazılı talepte bulunmuştur. Çiftçi (D)’nin tarımsal faaliyetine ilişkin başkaca bir kaydı bulunmamaktadır. Çiftçi (D), 08.03.1999 tarihinde almış olduğu veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kaydını 13.03.2011 tarihinde yaptırmıştır. Bu durumda çiftçi (D)’nin 4/1-b-4 sigortalılığı tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.10.1997 tarihinden itibaren başlatılacak, 08.03.1999 tarihinde almış olduğu veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kaydını 13.03.2011 tarihinde yaptırmış ve veraset ilamının ikinci tevkifat kesintisinden önce olması nedeniyle sigortalılığı 01.04.1999’dan sonra devam ettirilecektir.
C)Prim tevkifatının yapıldığı tarihten sonra satın alınan tarımsal alana ilişkin tapu tescil kayıtlarına itibar edilmediği gibi tevkifatın yapıldığı tarihten sonra veraset yoluyla edinilen tarımsal alanların tapu tescil kayıtlarının yapılması halinde dahi bu kayıtlara SGK tarafından itibar edilmemektedir.
Örnek-5: Mülga 2926 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre SGK’ya kayıt ve tescil yaptırmamış olan ve 05.03.1998 tarihinde sattığı ürün bedelinden prim tevkifatı kesilen çiftçi (E), prim tevkifatına istinaden tescil için 10.05.2020 tarihinde SGK’ya yazılı talepte bulunmuştur. Çiftçi (E)’nin tarımsal faaliyetine ilişkin başkaca bir kaydı bulunmamaktadır. Çiftçi (E), 08.03.1998 tarihinde almış olduğu veraset ilamına istinaden zilyedinde bulunan tarlaların tapu tescil kaydını 08.11.2019 tarihinde yaptırmıştır. Çiftçi (E)’nin 4/1-b-4 sigortalılığı tevkifatın yapıldığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.04.1998 tarihinden itibaren başlatılacak ve tevkifatın yapıldığı tarihten sonra veraset yoluyla edinilen tarımsal alana ilişkin tapu tescil kayıtlarına itibar edilmeyeceğinden 4/1-b-4 sigortalılığı 31.12.1998 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
IV- SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Tarım Bağ-Kur sigortalılığında geçmişe yönelik hizmet süresi kazanmanın en önemli yolu prim tevkifatıdır. Tarım Bağ-Kur sigortalılığında prim tevkifatına istinaden sigortalılık başlangıcı verilmesi konusunda sigortalılar ile SGK arasında herhangi bir sorun bulunmamaktadır.
Ancak, prim tevkifatına istinaden başlatılan tarım Bağ-Kur sigortalılığının sigortalılığa esas başka hiçbir kayıt (ziraat odası, kooperatif, birlik vb.) olmadan sadece tapu kayıtlarına göre nasıl devam ettirileceği konusu önem arz etmektedir.
SGK’nın 2013/11 sayılı Genelgesi ile 10.08.2015 ve 30.11.2015 tarihli genel yazılarına göre, prim tevkifatı yapılan tarihte sigortalının üzerine tescil edilmiş tarla tapusu varsa, sigortalılığa esas başka hiçbir kayıt olmasa bile, sadece tarla tapusuna göre hem 1 Ekim 2008 öncesi süreler için hem de 1 Ekim 2008’den sonrası süreler için hizmet verilebilmektedir.
Bu konuda önemli olan husus, prim tevkifatının yapıldığı tarihte sigortalının üzerine tescil edilmiş tarla tapusunun var olmasıdır. Miras yoluyla intikal eden tarlalarda ise, veraset ilamının tarihinin prim tevkifatından önce/aynı tarihte yapılmış olması şartı aranmaktadır. Veraset intikal tarihi prim tevkifat tarihinden önce ise, tapuda tescil işlemi yıllar sonra yapılmış olsa bile, bu durumdaki tarlalar için sigortalılık süresi verilmektedir. Bu nedenle, veraseten intikal eden tarlalar üzerinden tarım Bağ-Kur sigortalılık süresi kazanmak isteyenlerin, SGK’ya prim tevkifatına istinaden tescil başvurusunda bulunmadan önce mutlaka tapuya gidip bu tarlaların tescil işlemlerini kendi üzerine yaptırmaları önem arz etmektedir. Vakkas DEMİR* E-Yaklaşım / Temmuz 2020 / Sayı: 331
