Halka açık ortaklıkların önemli nitelikteki işlemlerinin ve pay sahiplerinin ayrılma haklarının usul ve esaslarını düzenleyen II-23.3 sayılı Önemli Nitelikteki İşlemler ve Ayrılma Hakkı Tebliği (“Tebliğ”) 27 Haziran 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu yeni düzenleme ile, 24/12/2013 tarihli ve 28861 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan II-23.1 sayılı Önemli Nitelikteki İşlemlere İlişkin Ortak Esaslar ve Ayrılma Hakkı Tebliği yürürlükten kaldırılmıştır.
27 Haziran 2020 tarihinden önce kamuya açıklanan önemli nitelikteki işlemler, yürürlükten kaldırılan Tebliğ hükümlerine göre sonuçlandırılacaktır.
Tebliğ kapsamındaki birleşme ve bölünmeler
Birleşme ve bölünme işlemlerine taraf olunması yürürlükten kaldırılan önceki düzenlemede önemli nitelikli işlem olarak kabul edilmekteydi. Yeni düzenleme, önemli nitelikte sayılan birleşme ve bölünme işlemlerini halka açık ortaklığın işlemdeki konumuna göre belirlemektedir. Buna göre aşağıda sayılan birleşme ve bölünme işlemleri önemli nitelikteki işlem olarak değerlendirilecektir:
Birleşmelerde;
- Ortaklığın yeni kuruluş şeklinde birleşme işlemlerine taraf olması.
- Devralma şeklinde birleşme işlemlerinde ortaklığın;
- Devrolunan taraf olması.
- Devralan taraf olması ve birleşme sonucunda %50 veya daha fazla sermaye artırımı yapacak olması.
Tam bölünmelerde ortaklığın;
- Bölünen taraf olması.
- Devralan taraf olması ve devralınan mal varlığı karşılığında %50 veya daha fazla sermaye artırımı yapacak olması.
Kısmi bölünmelerde ortaklığın;
- Bölünen taraf olması ve devredilen mal varlığının Tebliğ’de belirlenen önemlilik ölçütlerini taşıması.
- Devralan taraf olması ve devralınan mal varlığı karşılığında %50 veya daha fazla sermaye artırımı yapacak olması.
- II-23.2 sayılı Birleşme ve Bölünme Tebliği’nin 12. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkra hükümleri saklıdır.
Önemlilik ölçütü
Mal varlığının devri için önemlilik ölçütü oranı, yeni düzenleme ile %75’den fazlasına yükseltilmiştir.
Buna göre Tebliğ’de, malvarlığı devirleri bakımından önemlilik ölçütü yönetim kurulu karar tarihi itibarıyla;
a) Ortaklığın kamuya açıklanmış son finansal tablolarına göre işleme konu mal varlığının kayıtlı değerinin varlık (aktif) toplamına oranının veya,
b) İşlem tutarının, son altı aylık dönem içinde oluşan günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama borsa fiyatlarının aritmetik ortalaması dikkate alınarak hesaplanan ortaklık değerine oranının veya,
c) Ortaklığın kamuya açıklanmış son yıllık finansal tablolarına göre önemli nitelikteki işleme konu mal varlığından elde edilen gelirin, sürdürülen faaliyetler dönem net karı/zararına etki eden tüm gelir kalemlerinin toplamına oranının,
%75’ten fazla olması olarak ifade edilmiştir.
Ayrılma hakkı
Yukarıda yer verilen önemli nitelikteki birleşme veya bölünme işlemlerinde, Tebliğ’de belirlenen tarihler itibarıyla ortaklıkta pay sahibi olan pay sahiplerinin şirketten ayrılma hakkı bulunmaktadır.
Pay sahiplerinin birleşme veya bölünme işleminin onaylanacağı genel kurul toplantısına katılarak ilgili gündem maddesine olumsuz oy vermesi ve bu muhalefeti tutanağa geçirtmesi gerekmektedir.
Yapılan yeni düzenleme ile, payları borsada işlem gören ortaklıklar için ayrılma hakkı, önemli nitelikteki işlemin kamuya açıklandığı tarihte pay sahibi olan yatırımcılara tanınacaktır. Böylelikle ayrılma hakkından faydalanmak için yapılabilecek pay alımlarının önüne geçilmiştir.
Ayrılma hakkı, şirketin payları borsada işlem görsün veya görmesin payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıklarının pay sahipleri tarafından Tebliğ’deki esaslar çerçevesinde kullanılabilir.
Yeni düzenlemede ayrılma hakkının doğmadığı haller ve muafiyet durumları ile ayrılma hakkının kullandırılması yükümlülüğünden muafiyet halleri şeklinde ikili bir ayrıma gidildiği görülmüştür. İkinci halde, ayrılma hakkının kullandırılması yükümlülüğünden muaf tutulmak üzere Kurul’a başvuruda bulunulması ve başvurunun sonucuna göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Yeni düzenlemede, II-23.2 sayılı Birleşme ve Bölünme Tebliği uyarınca kolaylaştırılmış usulde birleşme ve bölünme işlemleri ile ortaklık tarafından oranların korunması yoluyla yeni kurulan şirketlere yapılan tam bölünme işlemlerinde ayrılma hakkının doğmadığı kabul edilmektedir.
Bununla birlikte Kurul’un II-23.2 sayılı Birleşme ve Bölünme Tebliği’nde tanımlanan birleşme amaçlı ortaklığın taraf olduğu birleşme işlemleri ise ayrılma hakkının kullandırılması yükümlülüğünden muafiyet hali olarak öngörülmüştür. Bu muafiyetin uygulanabilmesi için Kurul’a başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Ayrılma hakkı kullanım fiyatı
Payları borsada işlem gören ortaklıklarda ayrılma hakkı kullanım fiyatı, Tebliğ’de belirlenen tarihler ve esaslar dikkate alınarak belirlenir.
Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklarda ayrılma hakkı kullanım fiyatı, alınacak bir değerleme raporu ile tespit edilir.
Son olarak, yeni düzenleme ile payları borsada işlem gören halka açık ortaklıklar bakımından söz konusu payların ortaklık tarafından satın alınmasından önce diğer pay sahiplerine veya yatırımcılara önerilmesi de mümkün hale getirilmiştir. Gamze Durgun https://www.vergidegundem.com/
