Mecliste komisyondan geçti. Yasa teklifinin genel kuruldan da geçip yasalaşması durumunda işletmelerin binek oto masraflarında matematik oldukça değişiyor.
Araç kiralanmış da olsa, satın alınmış da olsa ödenen bedellerin vergi hesabına etkisi büyük oranda değişiyor. İş amaçlı kullandıkları binek otoları kiralayanlar da, araç ruhsatı kendi adına olan işletmeler de, otomobillerin kira, yakıt, bakım vb. masraflarını gider yazarken yeni kısıtlamalara tabi olacaklar.
Sırasıyla mevcut durumu ve yasa teklifiyle yapılması öngörülen değişiklikleri gözden geçirelim...
1- AYLIK KİRA MASRAFLARI
Mevcut durumda; işletmeler binek otonun aylık kira bedellerini muhasebeye kaydederken bir sınıra takılmazken, yasa teklifine göre en fazla aylık 5 bin 500 liralık kısmını gider yazabilecekler.
2- YAKIT, BAKIM, ONARIM, SİGORTA GİDERLERİ
Mevcut durumda; işletmelere kayıtlı binek oto (veya kiralanmış otoların) masraflarının tamamı herhangi bir tutar sınırına tabi olmaksızın gider yazılabiliyor. Akaryakıt masrafları, servis bakım-onarım giderleri, trafik ve kasko sigorta giderleri gibi...
Yeni vergi paketine göre ise: binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla yüzde 70’i gider yazılabilecek.
Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanlar için bu kısıt geçerli olmayacak.
İşletmeler adına kayıtlı binek otolar için ödenen motorlu taşıt vergisi, halen geçerli mevzuata göre de, gider yazılamıyor, ayrıca belirtmekte yarar var.
3-SATIN ALMA SIRASINDA ÖDENEN ÖTV+ KDV
Hali hazırda işletmesi adına binek oto satın alanlar; faturada yazan özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma değer vergisini (KDV) gider yazabiliyor. (Panelvan, kamyon gibi ticari araç KDV’si ise, işletmenin ödeyeceği KDV’den düşülebiliyor.)
Yeni vergi paketine göre ise: Binek otomobillerinin alımı sırasında ödenen ÖTV ve KDV toplamının en fazla 115 bin liraya kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilecek.
4-ARACIN (ÖTV+KDV vergi hariç) BEDELİ
Öteden beri; otomobilin ÖTV ve KDV binmemiş çıplak bedeli herhangi bir sınıra tabi olmaksızın beş yıla yayılarak amortisman (aşınma payı) gideri olarak kaydedilebiliyor.
Örneğin; 1 Ekimde alınan binek oto için 3 aylık amortisman gideri (kıst amortisman) 2019’da gider yazılabilir, 2020 ve sonraki yıllar için tam amortisman (1 yıllık gider) ayrılarak gider yazılabilir.
Yeni vergi paketine göre ise: ÖTV+KDV hariç ilk alım bedeli, 135 bin liraya kadar amortisman gideri yazılabilecek. Bu tutarın üstü gider yazılamayacak.
Araç faturasında görünen ÖTV+KDV gider yazılmak yerine, maliyete eklendiği durumda ise bu kez amortisman gideri olarak dikkate alınabilecek tutar 250 bin lira olarak kabul ediliyor. Araca ödenen bedel 250 bin lirayı geçtiğinde, 250 bin lirası amortisman gideri yazılabilecek.
İkinci el araç alımlarında da 250 bin liraya kadar olan tutar üzerinden amortisman ayrılabilecek. Araç için 400 bin lira da ödense, yeni durumda amortismana tabi tutulabilecek tutar en fazla 250 bin lira olacaktır.
Bütün bu düzenlemeler belli ki, işletme adına kayıtlı olan ancak işle ilgili olmayan özel kullanımların önüne geçmek için yapılıyor. Ancak bu düzenlemelerden işle ilgili olarak kullanılan binek otolar da etkilenecek. Dolayısıyla, gider kısıtlaması yapmak yerine, binek otoların işletme amacı dışında keyfi olarak kullanımının önlenmesine yönelik tedbirlerin uygulamaya konması, amaca uygun bir yöntem olacaktır.
Ayrıca; binek oto kira, bakım, onarım vb. giderleri düşünce, işletmelerin vergi matrahında artışa ve dolayısıyla kurumlar vergisinde-gelir vergisinde artışa da kuşkusuz neden olacaktır. Ancak; diğer yandan işletmelerin binek oto talebindeki azalış, binek oto satışları üzerinden tahsil edilen ÖTV ve KDV’de azalışa da neden olacaktır. Ahmet Karabıyık
