Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekilleri Sayın Ziya Altunyaldız ve Sayın Yelda Erol Gökçen tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan, Türkiye Turizm ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun teklifi ile kurulması öngörülen ajansa gelir kaynağı yaratabilmek için Turizm Payı adı altında vergi getirilmektedir.
Teklifin 6 ncı maddesinde ajansın kuruluş amaçlarını gerçekleştirebilmesi için ve faaliyetlerinin finansmanında kullanılmak üzere turizm payı alınacağı ifade edilmektedir. Teklife göre turizm payı, işletmelerin net satış ve kira gelirleri üzerinden;
- Birleşik tesisler ve konaklama tesislerinden %1,
- Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden %1,
- Deniz turizm tesisleri ile Bakanlıktan belgelideniz turizmi araçlarından %1,
- Seyahat acentelerinden (münferit uçak bileti satışları hariç) %0,1,
- Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) %0,1,
- Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere hava limanı işletmelerinden %0,25
oranında alınacak.
Teklife göre söz konusu pay işletmelerce bağlı bulunulan vergi dairesine beyan edilip ödenecektir. Pay aynı zamanda Vergi Usul Kanunu ve Amme Alacakları Usulü Hakkında Kanun hükümlerine tabi olacak ve ihtilaflar için ise vergi mahkemeleri yetkili olacaktır.
Payı ödeyen işletmeler bunu vergiye tabi kazançlarını belirlerken gider olarak dikkate alabilecekler.
Teklifin geçici ikinci maddesi Turizm Payı ödemesinin 2019 yılının 1 Ağustos tarihinden başlamak üzere Ağustos ve Eylül aylarına ilişkin verilmesi gereken beyannamelerin 26/10/2019 tarihine kadar verileceğini ve bu tarihe kadar ödeneceğini de hükme bağlamaktadır.
Teklif ayrıca vergi dairelerince tahsil edilen turizm paylarının %5 nin genel bütçeye gelir olarak ayrıldıktan sonra kalan kısmının emanet hesabına alınacağını ve en geç takip eden ayın yirminci günü Ajansın banka hesabına aktarılacağını düzenlemektedir.
Adı Turizm payı olmakla beraber getirilen tam anlamıyla bir vergidir. Ancak vergi gelirinin %95 i bütçe ile ilişkilendirilmeksizin kurulması öngörülen bir ajansa aktarılmaktadır. Ajansın ve iştiraklerinin denetimini ise bağımsız denetim kuruluşlarının yapması öngörülmektedir. Ajans Sayıştay Kanunu, Devlet İhale Kanununa ve Devlet personel rejimine tabi olmayacaktır.
Türkiye gittikçe bütçeleme ilkelerinden daha çok taviz vermektedir. Teklif Mecliste esas komisyon olarak Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonuna havale edilmiştir. Meclis görüşmelerinde teklifin nasıl şekillenerek yasalaşacağını ve verginin asıl ödeyicisinin fiyatlara yansıtıldığı ölçüde seyahat edenler olacağını zaman içinde göreceğiz. Bülent Taş
