Zaten dezavantajları vardı limited şirket patronu olmanın... En önemli dezavantaj da vergi konusunda. Limited şirket ortağı, paylarını satıp kazanç elde ettiğinde vergi ödemek zorunda. Anonim şirket (AŞ) patronu ise hisse senetini iki yıl elinde tutup sattığında, kazancı ne kadar milyon, ne kadar milyar olsa da vergi ödemiyor.
Limited şirkette; ortaklıktan ayrılmak da ilave kırtasiye gerektiriyor. Şirket paylarının devri ancak noter huzurunda yapılabiliyor. AŞ’de ise notere gitmeden, hisseleri devreden ve devralan kendi aralarında hisse devri yapabiliyor. Limited şirket ortaklığından çıkabilmek için (şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse)ortaklar genel kurulunun onayı da aranıyor. Şirket sözleşmesinde ortaklıktan çıkma konusu düzenlenmemişse, bu kez ortağın mahkemeye başvurması ve çıkmanın haklı bir sebebe dayanması gerekir.
Ve kritik diğer bir konu uygulamada; limited şirket vergi borçları ödenmediğinde ilk olarak kanuni temsilciye gidilirdi. Şirketten parayı alamayan devlet öncelikle şirketin ortaklarına değil, şirketi yönetenlere (müdürlere) giderdi. Şirket yetkililerinin şahsi banka hesaplarına, gayrimenkullerine, haciz konularak alacağın tahsili yoluna gidilirdi. Ortakları bu işlemde ilk sıraya koymazdı.
Şimdi yargı yeni bir karar verdi. “Limited şirket ortağına gidilmeden, limited şirketin kanuni temsilcisine gidilmesini” hukuken uygun görmedi. (Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu, Esas No: 2013/1, Karar No: 2018/1, 20 Haziran 2019 Tarihli Resmi Gazete.) Bu yeni yargı kararına göre artık, eğer limited şirket vergi borçlarını ödememişse, şirketten bu vergiler tahsil edilememişse, şirketi fiilen yönetenlere (kanuni temsilcilere; müdürlere) gidilmeden, direkt ortaklara gidilip tahsilat yapılabilecek. Yani ortakların bankadaki şahsi paralarına, tapudaki gayrimenkullerine haciz konulabilecek.
Yargı kararında gerekçeler şu şekilde açıklanıyor:
* Ortağa gidilmeden önce kanuni temsilciye gidilmesi gerektiğinin hukuken kabulünün mümkün bulunmadığı,
* Kanuni temsilci ile ortak arasında bir öncelik sıralaması bulunmadığından, limited şirketin vergi borcunun tahsilinde ortağın takibine başlanabilmesi için kanuni temsilcinin takibinin gerekli olmadığı, belirtiliyor.
Anonim şirkette sorumluluk kimde?
Anonim şirketlerde; şirketten tahsil edilemeyen kamu borçlarından, normalde şirketin yönetim kurulu üyelerinin tamamı sorumlu. Yönetim kurulu üyeleri kanuni temsilci sıfatıyla ve müteselsilen sorumlu. Ancak ana sözleşmeye hüküm konularak şirketin kanuni temsil yetkisi, yönetim kurulu üyelerinden birine veya birkaçına verilip, diğer yönetim kurulu üyeleri sorumluluktan kurtulabilmekte. Yönetim kurulunda yer almayan AŞ hissedarlarınınsa vergi borçlarına karşı bir sorumluluğu bulunmuyor.
Vergiyi geç ödemenin maliyeti arttı
Süresinde ödenmeyen vergiler için aylık yüzde 2.5 oranında gecikme zammı işleyecek artık. 2010 ekim ayından, geçen yıl eylüle kadar uzun bir süre değişmeden aylık 1.40 oranı uygulanmıştı. 5 Eylül 2018 tarihinden sonra ise gecikme zammı aylık yüzde 2 olarak uygulanmıştı. 29 Haziran 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla, 1 Temmuz’dan itibaren artık, aylık yüzde 2.5 oranında gecikme zammı uygulanacak.
‘Gecikme zammı oranının’ değişmesiyle birlikte, ‘gecikme faizi oranı’ ve ‘pişmanlık zammı oranı da’ yüzde 2.5 olarak uygulanmaya başlanacak. Ahmet Karabıyık
