Geçtiğimiz aralık ayında yayımlanan yasa (7153 sayılı) ile Çevre Kanunu’nda bazı değişiklikler yapılmıştı. Bunlardan en önemlisi ise söz konusu yasaya eklenen “Geri kazanım katılım payı” düzenlemesiydi.
Bu hükümle, bazı kişi veya kurumlara yeni bir mali yükümlülük getirildi. Başta plastik poşetler olmak üzere bazı ambalaj maddeleri ya da bazı atık maddeler için geri kazanım katılım payı ödenmesi gerekiyor. Hangi ürünlerin kapsama girdiği ve ödenmesi gereken geri kazanım katılım payı tutarları yasanın ekindeki listede yer alıyor.
Kapsama giren mallar arasında; plastik poşetler, taşıt lastikleri, akümülatörler, piller, bitkisel ve madeni yağlar, bazı elektronik, elektrikli eşyalar, ilaçlar ile plastik, metal, kompozit, cam ve ahşap ambalaj maddeleri bulunuyor.
Söz konusu mallardan sadece plastik poşetler için ödenecek olan katılım payının beyanı ve ödenmesiyle ilgili bir tebliğ yayınlandı. Diğer mallar üzerinden ödenmesi gereken katkı paylarına ilişkin yazımızı hazırladığımız tarih itibarıyla sadece taslak bir yönetmelik bulunuyor.
Biz de bu hafta plastik poşetler üzerinden ödenmesi gereken geri kazanım katılım payının beyan ve tahsil usulüne ilişkin açıklamalar yapacağız.
Poşetler paralı oldu
Geri kazanım katılım payına geçmeden önce, aynı yasayla plastik poşetlerin paralı hale getirilmiş olduğunu hatırlatmakta fayda var. Plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla getirilen bu düzenleme uyarınca satış noktalarında plastik poşetler kullanıcıya veya tüketiciye 25 kuruşluk ücret karşılığı veriliyor. Yani marketten alışveriş yapan tüketiciler plastik poşet istedikleri durumda her bir poşet için 25 kuruş ödemek zorunda kalıyorlar.
Katılım payı 15 kuruş
7153 sayılı yasayla aynı zamanda poşetler için geri kazanım katılım payı da getirildi. Buna göre yurt içinde piyasaya arz edilen plastik poşetler (plastik alışveriş torbaları) için adet başına 15 kuruş geri kazanım katılım payı ödenmesi gerekiyor. Bu katılım payını ödemek zorunda olanlar ise “satış noktaları” olarak belirlenmiş durumda. Yani özetlersek, bir market müşterisine verdiği her bir plastik poşet için müşterisinden 25 kuruş tahsil ediyor ama bu tutarın 15 kuruşunu katılım payı olarak devlete ödüyor.
Plastik poşet; plastikten yapılmış, satış noktalarından tüketicilere/kullanıcılara mal veya ürünleri taşıma amacıyla temin edilen saplı veya sapsız poşetler olarak tanımlanıyor. Satış noktası denince ne anlaşılması gerektiği de tebliğde açıklanmış. Buna göre, tüketicilere/kullanıcılara verilmek üzere plastik poşet temin ederek toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürün satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerleri satış noktası olarak kabul ediliyor.
Beyan dönemi
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun-olmasın tüm satış noktaları geri kazanım katılım payı beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundalar.
Beyan dönemi ise kurumlar vergisi mükellefleri için aylık, diğer mükellefler için 3 aylık olarak belirlenmiş durumda. Üç aylık beyan döneminin ilki Ocak-Şubat-Mart aylarını içeriyor. Takip eden üçer aylık dönemler ise 2, 3 ve 4. dönemler olarak kabul ediliyor.
Beyanname zamanı
Geri kazanım katılım payı beyannamesinin, plastik poşetin satışının yapıldığı beyan dönemini takip eden ayın 24’ü gece yarısından önce, yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekiyor.
Önemli bir konu da bu beyannameyi vermekle yükümlü olanların, beyan dönemi içerisinde plastik poşet satışı yapmasalar da bu beyannameyi vermek zorunda olmaları. Bu durumdaki kişi ve kurumların, beyannamenin “Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır” seçeneğini işaretleyerek göndermeleri gerekiyor.
Faaliyetleri sırasında hiçbir şekilde plastik poşet kullanmayan veya kâğıt, karton, tekstil gibi plastikten farklı bir malzemeden imal edilmiş poşet kullanan satış noktaları geri kazanım katılım payı beyannamesi vermiyorlar.
Hangi vergi dairesine?
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar beyannamelerini, bu vergiler bakımından bağlı oldukları vergi dairesine veriyorlar. Gelir veya kurumlar vergisinden mükellefiyeti bulunmayan gerçek kişilerin ise yerleşim yeri (ikametgâh) adresinin bulunduğu yer vergi dairesine vermeleri gerekiyor. Gerçek kişiler dışında kalanlar ise beyannamelerini, kanuni merkez/işyerinin bulunduğu yer vergi dairesine veriyorlar.
Şifre yoksa, alınmalı…
4 Nisan’dan önce kendileri tarafından elektronik ortamda beyanname göndermek üzere kullanıcı kodu, parola ve şifre almış olan mükellefler, bunları kullanarak geri kazanım katılım payı beyannamesini gönderebiliyorlar.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti olmamakla birlikte bu beyannameyi vermek zorunda olan mükelleflerin ise müracaat ederek kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları gerekiyor. Başvuru, “Elektronik Ortamda Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Gönderme Talep Formu” doldurulmak suretiyle gerçekleştiriliyor. Bu kişiler beyannamelerini, isterlerse aracılık yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracılığıyla da gönderebilirler.
Süresinde beyan edilmezse
Geri kazanım katılım payı beyanlarına ilişkin bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile paylaşılıyor. Bakanlık süresinde beyan edilmediğini veya eksik beyan edildiğini tespit ettiği durumda, ilgiliye bir yazı tebliğ ederek, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerektiğini bildiriyor. Bu bilgiler ilgili vergi dairesiyle de paylaşılıyor. Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek vergi dairesince geri kazanım katılım payının takibine, düzenlenen ödeme emrinin tebliği ile başlanıyor. Tahsilatta gecikme zammı oranında ayrıca faiz de alınıyor.
Ödeme zamanı
Beyan edilen geri kazanım katılım payının, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar ödenmesi gerekiyor. Bu ödeme; vergi daireleri veznelerine yapılabileceği gibi, PTT işyerlerine, anlaşmalı bankalara ya da Gelir İdaresi Başkanlığının internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden banka kartı ve banka hesabından havale yöntemi ile de gerçekleştirilebiliyor.
Beyannamenin süresi içinde verilmesine rağmen vadesinde (beyan edildiği ayın sonuna kadar) katılım payının ödenmemesi hâlinde, vergi dairesince ödeme emri tebliğ edilmek suretiyle takip işlemlerine başlanıyor. Ayrıca gecikilen süre için gecikme zammı da hesaplanıyor. Maliye bu mükelleflere ilişkin bilgileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile de paylaşıyor.
Cezalar
Bildirim ve beyan yükümlülüğünü zamanında ve/veya tam olarak yerine getirmediği tespit edilenlere 18 bin 37 lira, katılım payını ödemediği tespit edilenlere ise katılım payı tutarının %20 fazlası tutarında idari para cezası kesilmesi öngörülüyor. Bu cezalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kesilecek.
Son olarak; bu beyannameyi vermekle yükümlü olanların yükümlülüklerinin sona erdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde, bağlı bulundukları vergi dairesine yükümlülüğün sona erdiğini bildirmeleri gerektiğini hatırlatmak isteriz. M. Fatih Köprü https://www.vergidegundem.com
