213 sayılı VUK md. 220 hükmüne göre defter-i kebirin tasdiki zorunlu değildir. Buna karşın, Türk Ticaret Kanunu yönünden uygulamada bir çok mükelleflerin defter-i kebiri notere tasdik ettirdikleri görülebilmektedir.
Büyük defter (Defter-i kebir) yevmiye defterine yazılan kayıtların bütün hesaplar itibari ile tasnif edilerek tutulduğu havuz bir defter olup, 213 sayılı VUK md. 184 hükmünde bu defter ile ilgili düzenlemeler yer almaktadır.(1)
Dileyen vergi mükellefleri, defteri kebirde müteharrik yapraklı olarak da kullanabilirler. Bazı mükellefler ise defter-i kebirli yevmiye adı altında yevmiye ve defter-i kebirden oluşan tek bir defterde tutabilmektedirler. Gerekli esaslara uyulmak koşulu ile bu şekilde defter tutulmasında yasal bir sakınca görülmemektedir.
Yaşanan bir olayda, bir limited şirketin kebir defterini notere tasdik ettirdiği ve daha sonra bu defteri zayii ettiği tespit edilmiştir. Uygulamada yevmiye defterinin tasdikli olması zorunlu ve yeterli olup, kebirin tasdiki zorunlu değildir. Vergi müfettişlerinin defter ve belge ibrazı sırasında kebir defterini ibrazı ile ilgili olarak inceleme yazılarında istemedikleri görülmektedir. Uygulamada genel de vergi incelemesi için ibrazı zorunlu olan defterler arasında yevmiye defteri, envanter defteri, alış – satış faturaları ve bordrolar inceleme sırasında istenilmektedir. Mükellefin işletme hesabı esasına göre defter tutması halinde sadece işletme defteri ile alış ve satış faturaları ve bununla ilgili var ise bordrolar, yazar kasa ruloları ve diğer evraklar incelemede talep edilebilmektedir.
Sonuç olarak tasdiki zorunlu olmayan kebir defterinin isteğe bağlı olarak tasdik ettirilmesi mümkündür. Vergi mevzuatı yönünden böyle bir tasdik işlemi zorunlu değildir. Ancak TTK açısından kebir defterinin tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Vergi müfettişleri inceleme sırasında defter-i kebiri talep etmemektedir. Ancak, defter-i kebire düşülecek kayıtların tasdiksiz sürekli form yapraklarına print edilmesi yeterlidir. Uygulamada meslek mensupları defter- kebir kayıtlarını tek tek A4 formatında ki kağıtlara dökmektedir. Vergi incelemesi sırasında kebir hesaplarının detaylı incelenebilmesi için bu şekilde tasdiksiz A4 kağıtlarından kebir kayıtları denetlenebilir.
Yargı’ ya intikal eden bir hadise nedeni ile, Danıştay 3. Dairesi tarafından verilen 30.09.2011 gün ve E: 2011/1610 – K:2011/5355 sayılı kararında: envanter ve defter-i kebirin vergi incelemesine ibraz edilmemesi dolayısı ile 213 sayılı VUK mük. Md. 355 hükmüne göre kesilen özel usulsüzlük cezası kaldırılmıştır. Nazlı Gaye Alpaslan
------------------------------
[1]Bkz. Ürel GÜROL “Güncel Vergi Usul Kanunu Uygulaması”, Maliye ve Hukuk Yayınları, 2. Baskı, Mart 2007, S.348
