Emekli aylığı kişinin prim ödediği süre arttıkça yükselir. Ancak bu genel kural 1999 yılı öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 yılı sonrasında kişilerin ne kadar süre prim ödemiş olduğuna göre farklılıklar gösterebiliyor.
Soru: 1998 SGK girişliyim ve bu tarihten beri aralıksız prim ödemesi yapıyorum. Şu an 6500 güne yakın ödenmiş primim var, yaşım 42. SGK’da yaptığım sorgulamaya göre şu an emekli olsam 3443 TL emekli maaşı alıyorum, 7-8 senedir tavandan yatıyor primim. Şu an 15 yıl 3600 günden tazminatımı alıp işten ayrılsam ve emekli olacağım 57 yaşımı bekleyene kadar hiç çalışmasam, bu alacağım 3443 TL’lik maaş düşer mi? (Cemal Ç)
Cevap: Emekli aylığı kişinin prim ödediği süre arttıkça artar. Ancak bu genel kural 1999 yılı öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrasında prim ödeyen kişiler için farklılaşabiliyor. 1999 öncesi prim ödeme gün sayısı fazla olan kişilerin 2008 sonrasında prim günleri varsa ve bu günlerde prime esas kazançları düşükse aylıkları düşebiliyor. Ancak bu kişilerin prime esas kazançları 3500 TL ve üzerinde olursa aylıklarda herhangi bir düşüş söz konusu olmuyor.
‘Kestirdi mi?’ sorusu önemli
Soru: Babam emekli olduktan sonra aynı işyerinde yaklaşık 10 yıldır çalışıyor. İşten çıkmak istiyor ama tazminat da almak istiyor. Bilgi verirseniz sevinirim. (Hatice Büşra Y)
Cevap: Emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek, yani aylığını kestirmeden çalışmaya devam eden bir kişi çalışmasını sonlandırmak istediğinde, emekli olmak nedeniyle kıdem tazminatı talep edemez. Ancak aylığını kestirip çalışmaya devam etmiş bir kişi, çalışmasını sonlandırıp işverenden emekli olmak nedeniyle kıdem tazminatı talep edebilir. Ancak aylığını kestirip çalışmış ise emekli olmak nedeniyle kıdem tazminatı alabileceği gibi emekli aylığı da yeniden hesaplanacaktır.
SGK’dan yazı almalısınız
Soru: 1969 doğumluyum. Sigorta girişim 1 Temmuz 1986. 3.600 günden emekli olabilir miyim? (Sunay S)
Cevap: Yaştan emeklilikte erkek sigortalılar için şart, 55 yaş, 15 yıl sigortalılık ve 3.600 prim gününün tamamlanmasıdır. 3.600 günü doldurmuş durumdasınız. Yaştan emeklilik için 60 yaş şartına tabisiniz, 2029’da 60 yaşında emekli olabilirsiniz. Diğer yandan yaş dışındaki diğer şartları doldurduğunuz için kıdem tazminatı almak istiyorsanız SGK’dan yazı alarak işverene vermeniz gerekiyor.
Arabulucuya giderek tazminatınızı isteyin
Soru: 2015’te işten ayrıldım. O zamanki şirket genel müdürü, işten ayrılmak isteyen arkadaşların bütün özlük haklarını vereceğini beyan ederdi. Ancak ne kıdem tazminatı ne de işsizlik maaşı alamadım. Haklarımdan faydalanıp, faydalanamayacağımı iletirseniz çok sevinirim.
Cevap: Dava açabilirsiniz. Ancak kendi isteğinizle ayrılmadığınızı ispatlamanız gerekir. Kendi isteğinizle işten ayrıldığınız için işsizlik maaşı ve kıdem tazminatı almanız mümkün değil. Okan Güray Bülbül
