15 Ekim 2008’den sonra ilk defa memur olarak 4/c sigortalısı olanların emeklilik tarihleri bakımından ötelenme riski ile karşı karşıya olduklarını, emekli aylıkları bakımından da 5434 sayılı Kanuna tabi eski iştirakçiler gibi ek gösterge bazında aylığa hak kazanamayacakları bakımından da dezavantajlı olduklarını geçmiş yazılarımızda belirtmiştik.
Bugün de bu kapsamdakilerin yurtdışı borçlanması bakımından taşıdıkları risklere değineceğiz.
Yurtdışı borçlanması yurtdışında çalışan erkek sigortalılar ile yine yurtdışında çalışan veya ikamet eden kadın sigortalılar için önemli bir hak. Bu hak, değerini yurtdışındaki vatandaşlarımız nasıl tam olarak bilmedikleri ve bu nedenle olması gerektiği gibi değerlendiremedikleri, yurt içinde olanların hep var olduğunu sandıkları, ihtiyaç duyduklarında da hayal kırıklığı yaşayarak öğrendikleri bir hak.
Rasgele kendileri veya aylık hesabını bilmeyen şarlatanlara yaptırdıklarında zarar ettikleri, uzman nezaretinde yaptırdıklarında da layıkı veçhile değerlendirdikleri de bir vakıa.
4/c Sigortalılarının Yurtdışı Borçlanması
Konunun bugün değineceğimiz yönü yurtdışı borçlanmasının sayılacağı statü. Yurtdışı borçlanması yaparken tabi olunan son statüye sayılan bu hizmetlerde bu konuya dikkat etmek gerekiyor. Aksi halde işlemi geri almak veya yeni baştan yapmak gerekiyor.
İlk defa 15 Ekim2 2008 tarihinden itibaren 4/1-(c) kapsamında sigortalı olanlara ilişkin olarak 5510 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinin yedinci fıkrasının; “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre ilk defa sigortalı olanların sigortalılık başlangıç tarihinden önceki süreleri, bu Kanunun 41 ve 46 ncı maddeleri, 5434 sayılı Kanunun ek 31 inci maddesi ile 3201 sayılı Kanuna göre borçlandırılmaları halinde, sigortalılığın başlangıç tarihinin geriye götürülmesini ve haklarında bu Kanunun geçici maddelerinin uygulanmasını gerektirmez.”
hükmü uyarınca 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ilk defa 4/c sigortalısı olan ve diğer sigortalılık statüleri dahil, 3201 sayılı Kanuna göre yurt dışı hizmet borçlanması yapan sigortalıların aylık talepleri Kanunun 53 üncü maddesine göre tespit edilecek sigortalılık statüsü ile bu statünün öngördüğü şartlara göre sonuçlandırılması gerekiyor.
3201 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinin ikinci fıkrasının; “5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki yurt dışı borçlanma süreleri de, aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlendirilir. Bunların aylıklarının hesabında 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesi hükümleri uygulanır.”
hükmüne göre aylıkların hesabı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre yapılması gerekiyor.
4/c Sigortalılarının 2008 öncesi Hizmeti Bağ-Kur Sayılır
Örneğin ilk defa 2009 yılında 4/c sigortalısı olan 01.07.1958 doğumlu erkek sigortalı Norveç’te 1987-2003 tarihleri arasında geçen 5760 gün (16 yıl) hizmet süresini borçlanmış olsun. Sigortalı, adına tahakkuk eden borç miktarını 12.11.2018 tarihinde ödemiş ve 13.11.2018 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunmuşsa, sigortalının yurt dışında geçen ve borçlanılan 1987-2003 tarihleri arasındaki 5760 günlük (16 yıl) hizmet süresi 4/1-(b) kapsamında değerlendirilecek, 2009-2018 tarihleri arasındaki 3240 gün (9 yıl) 4/1-(c) kapsamındaki hizmet süresi ile toplam 9000 prim ödeme gün sayısı olacaktır.
Sigortalı son defa tabi olduğu 4/1-(c) sigortalılık hali esas alınarak aylık talebi 60 yaşını doldurmuş olduğundan ve 9000 günden fazla prim ödeme gün sayısı olduğundan 2008 öncesi sürelerin tıpkı Bağ-Kur süresi gibi değerlendirilmesi, 2008 sonrası süreleri de 5510 sayılı Kanuna göre hesaplanarak aylık bağlanması gerekiyor.
Her zaman son 7 Yıl yıla bakılır mı?
Yine örneğin Türkiye’de 4/c sigortalısı memur olarak 2012 yılında çalışmaya başlayan 1963 doğumlu erkek sigortalı İngiltere’deki 1986 - 2006 yılları arasında geçen 20 yıl hizmet süresini 2018 yılında borçlanmış olsun. Sigortalı aylık talebi yaptığında yurt dışında geçen ve borçlandığı hizmet süresi 4/b sigortalılığı kapsamında, 2010-2015 yılları arasındaki 6 yılı da 4/c sigortalılığı olarak kabul edilmesi ve son 7 yıla bakılmaksızın toplam hizmet süresi göz önüne alınarak 4/b sigortalılığından emekli edilmesi gerekiyor.
Eğer bu sigortalının örneğin 2007 yılında 1 gün bile yurt içi hizmeti olsaydı son 7 yıla göre 4/c sigortalılığından emekli edilecekti.
Son tahlilde; özellikle ilk defa 15 Ekim 2008 ve sonrasında memuriyete atananları emeklilik hakları konusunda doğru biçimde bilgilenme gereklilikleri konusunda bir kere daha uyarmak istiyorum. Zira bu kesimden hemen tamamı Ekim 2008 öncesinde Emekli Sandığı iştirakçisi olanlar gibi “Ek gösterge” endeksli olarak aylık almayacaklarını, emeklilik tarihlerinin 5510 sayılı Kanuna göre belirleneceğinden dolayı daha geç emekli olacakları konusundan bihaber bulunuyorlar. 2018/38 sayılı son SGK Genelgesinde de vurgulandığı üzere bunların yurtdışı borçlanması hakları da bu yazıda vurguladığımız üzere önemli dezavantajlar içeriyor. Şevket TEZEL This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. https://alitezel.com.tr/index.php?sid=yazi&id=9245
