I-GİRİŞ:
24/6/2008 tarihli ve 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanunun; 28 Mayıs 2009 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 27241 Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünden Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ve Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Yönetmelik ile 5774 sayılı Kanunun Madde:3 dayanak gösterilerek,Yönetmelik Madde:6 Şeref aylığı aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.
- Ø Ömür boyu hak mahrumiyeti cezası almadıkları ve başarı derecelerinin doping dahil herhangi bir sebeple geçersiz olarak kabul edilmediği Genel Müdürlük tarafından belgelendirilecek veya bildirilecek olanlara; Maliye Bakanlığına yazılı olarak müracaatları halinde ve başarı derecesinin kazanıldığı tarihten önceki bir tarih olmamak kaydıyla, 40 yaşını doldurdukları tarihten başlatılmak üzere ve Türk vatandaşlığını korudukları müddetçe Bakanlar Kurulu kararı ile "Sporcu Şeref Aylığı" bağlanır
- Ø Bu sporcu engelli ise vücut fonksiyonlarının en az % 40’ını kaybetmiş olan Amatör sporculardan, 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Engelliler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5 inci maddesi çerçevesinde alacakları sağlık kurulu raporu neticesinde engel durumuna göre tüm vücut fonksiyonlarının en az % 40’ını kaybetmiş olduğuna Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca oluşturmuş olduğu sağlık kurullarınca karar verilenlere yaş kaydı aranmaksızın bu fıkradaki usul ve esaslara göre aylık bağlanır ve ödenir.
- Ø Engellilik durumunun geçici olduğu anılan sağlık kurulunca karara bağlananlar, 40 yaşını doldurdukları tarihe kadar üç yılda bir muayeneye tabi tutulurlar. Engellik durumu ortadan kalkan veya % 40’ın altına düşenlerin aylıkları, rapor tasdik tarihini takip eden aybaşından itibaren kesilir ve haklarında "Sporcu Şeref Aylığı hükümleri uygulanır.
- Ø Teknik direktör,antrenörlere şeref aylığı bağlanması,Sporcu şeref aylığı bağlanmasını gerektirecek bir başarı derecesi bulunan milli takım teknik direktörlerinin ve antrenörlerinin aylık bağlanmasına hak kazanmaları ile ilgili bilgi ve belgeler Genel Müdürlük tarafından kayıt altına alınır ve aylık bağlanma işlemleri bu Genel Müdürlükçe takip edilir.
- Ø Sporcu Şeref Aylığının bir aylık tutarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan 30 günlük net asgari ücretin;(01.01.2017 Net Asgari ücret:270,74 TL.)
II-Ferdi Başarı Elde Eden AMATÖR SPORCULARA Bağlanacak Şeref Aylığı Miktarları:
- a) Olimpiyat oyunlarında ferdi olarak;
a-1)Birinci olan amatör sporculara % 200’ü(2.541,48 TL.),
a-2)İkinci olan amatör sporculara % 160’ı(2.033,18.TL),
a-3)üçüncü olan amatör sporculara ise % 140’ı(1.779,04 TL.),
- b) Dünya şampiyonalarında ferdi olarak;
b-1)Birinci olan amatör sporculara % 140’(1.779,04 TL.),
b-2)İkinci olan amatör sporculara % 120’si(1.524,88 TL.),
b-3)Üçüncü olan amatör sporculara ise % 100’ü(1.270,74 TL.),
- c) Avrupa şampiyonalarında ferdi olarak;
c-1)Birinci olan amatör sporculara % 100’ü(1.270,74 TL.),
c-2)İkinci olan amatör sporculara % 80’I(1.016,60 TL.),
c-3)Üçüncü olan amatör sporculara ise % 60’ı(762,44 TL.),
olarak tespit edilir.
III-Takım Sporları ile Başarı Elde Eden AMATÖR SPORCULARA Bağlanacak Şeref Aylığı Miktarı:
Olimpiyat oyunları ile Dünya veya Avrupa şampiyonalarında takım sporlarında takım halinde birinci, ikinci veya üçüncü olan amatör sporculara, aynı seviyedeki bir şampiyonada ferdi başarıları sebebiyle aylık bağlananların başarı dereceleri esas alınarak hesaplanacak aylık tutarının %75’i oranında aylık bağlanır.
- a) Olimpiyat oyunlarında ferdi olarak;
a-1)Birinci olan amatör sporculara % 200’ü %75 (1.906,11 TL.),
a-2)İkinci olan amatör sporculara % 160’ı %75 (1.524,89.TL),
a-3)üçüncü olan amatör sporculara ise % 140’ı %75 (1.334,28 TL.),
- b) Dünya şampiyonalarında ferdi olarak;
b-1)Birinci olan amatör sporculara % 140’ı %75 (1.334,28 TL.),
b-2)İkinci olan amatör sporculara % 120’si %75 (1.143,66 TL)
b-3)Üçüncü olan amatör sporculara ise % 100’ü %75 (953,06 TL.)
- c) Avrupa şampiyonalarında ferdi olarak;
c-1)Birinci olan amatör sporculara % 100’ü %75 (953,06 TL.),
c-2)İkinci olan amatör sporculara % 80’i %75 (762,45 TL.),
c-3)Üçüncü olan amatör sporculara ise % 60’ı %75 (571,83 TL.),
olarak tespit edilir.
IV-Takım Sporları ile Başarı Elde Eden AMATÖR SPORCULARI Çalıştıran Teknik Direktör ve Antrenörlerine Bağlanacak Şeref Aylığı Miktarı:
Takım sporlarında takım halinde olimpiyat veya dünya şampiyonu olmuş amatör sporcuların milli takım teknik direktörlerine ve antrenörlerine ise bu sporculara bağlanan aylık oranında aylık bağlanır.
(1.906,11-1.334,28 TL.)
V-Başarılarından Dolayı Birden Fazla Ödül Hak Etmiş İseler Şeref Aylığı Olarak En Yüksek Olanı Bağlanır:
Amatör sporcular ile milli takım teknik direktörlerinin ve antrenörlerinin bu Yönetmelik kapsamında belirtilen derecelerden birden fazlasına sahip olmaları halinde, kendilerine sadece sahip oldukları derecelerden en yüksek olanının karşılığı olan aylık bağlanır.
VI-Sporcu Şeref Aylıklarının Aile Bireylerine Bağlanması:
Sporcu şeref aylığı almakta iken ölen amatör sporcular ile şeref aylığı için belirtilen şartları taşıyan 40 yaşını doldurmamış olmaları sebebiyle henüz aylık bağlanmaksızın ölen amatör sporcuların; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre ölüm aylığı bağlanması şartlarını haiz olan eşlerine bu şartları haiz olmaya devam ettikleri müddetçe, aylık bağlanan eşin ölümü veya aylık bağlanması şartlarını kaybetmesi halinde ise yine 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre ölüm aylığı bağlanması şartlarını haiz çocuklarına bu şartları haiz olmaya devam ettikleri müddetçe aylık bağlanır. Eş veya çocuklara bağlanacak aylıkların ödenmesine, hak sahiplerinin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına yazılı talepleri üzerine ve ölüm tarihini izleyen aylık ödeme döneminden itibaren başlanır. Aylık ödenmesine ilişkin şartlara, ölüm tarihinden daha sonraki bir tarihte haiz olanlara ise, bu şartlara haiz olduktan sonraki yapacakları müracaatı izleyen aylık ödeme döneminden itibaren aylık ödenmeye başlanır.
- Ø Eşe bağlanacak aylık tutarı, şeref aylığı olarak belirlenen aylık tutarının %75’ni
- Ø Çocuklar için bağlanacak aylığın toplam tutarı ise, şeref aylığı olarak belirlenen aylık tutarının % 50’sinin hesaplanması sonucu bulunacak tutardır.
- Ø Aylığa müstahak birden fazla çocuk olması halinde, yukarıda belirtilen yönteme göre yapılacak hesaplama neticesinde bulunacak tutar çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılır.
- Ø Evlenmesi sebebiyle yönetmelik hükümleri gereğince bağlanmış aylıkları kesilmiş olanlardan tekrar dul kalanlara, evlendikleri eşlerinden dolayı gelir veya aylık bağlanmasına hak kazanamamış olmaları kaydıyla aylıkları yeniden bağlanır.(Kız çocukları)
- Ø Dul eşe yeniden aylık bağlanması durumunda aylık bağlanmış olan çocukların aylıkları kesilir.Burada Dul eş evlenir,ikinci evliliğinden sosyal güvenlik kurumundan aylık gelir alamaz ise ilk eşinden doğan şeref aylığını almak isterse dul kalan yetim kızın maaşı iptal olur.
- Ø Eş ve çocuklara bağlanacak aylıklar, ölen amatör sporcunun ödemiş olduğu prim veya kesenekler karşılığında sosyal güvenlik kurumları tarafından bağlanacak aylık ya da gelirlere hak kazanılmasında veya aylık ya da gelirlerin miktarının hesabında dikkate alınmaz.Kısacana amatör sporcu ölüm aylığına hak kazanmış ise şeref aylığından ayrı bir hesaplamaya tabi olur.
VII-Aylık Bağlanması İçin İstenilen Belgeler:
- a) Başvuru dilekçesi,
- b) Engelli olmaları nedeniyle 40 yaşından önce aylık bağlanacak sporcular için sağlık kurulu raporu,
- c) Aylık talebinin vasi tarafından yapılması hallerinde mahkemeden alınmış vasilik kararı.
Başvuru dilekçesi aylık talebinde bulunanın kendisi veya gerekli hallerde kanuni temsilcileri tarafından doldurulup imzalanır.
VIII-Bildirim Yükümlülüğü:
1) Aylık almakta olanlar veya aylık sahiplerinin vasi, kayyum, veli veya vekilleri, aylıkların kesilmesini gerektiren durumları üç ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle yükümlüdürler.
2) Bu bildirim yükümlülüğüne uymayan aylık sahipleri, vekil, vasi, veli ya da kayyumlar yersiz ödenen aylıklar sebebiyle ortaya çıkan kamu zararından sorumludurlar.
IX-Gereksiz Yere Ödenen Aylık veya Fark Aylıklarının Geri Alınması:
Aylık veya aylık farkı hakkını kaybedenlere, aylıklarının kesilmesini gerektiren tarihten sonraki dönemler için yapılan ödemeler, Sosyal Güvenlik Kurumunun bildirimi üzerine İl Defterdarlığı teşkilatı tarafından hak sahiplerinden tahsil edilir.
X-Fazladan Ödenmiş Aylık veya Aylık Farklarının Geri Alınması:
Aylık alanlara her ne suretle olursa olsun istihkaklarından fazla ödenen aylık ya da aylık farkı tutarları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından daha sonra ödenecek aylıklarından tahsil edilir.
XI-Zamanaşımı ve Aylıkların Durdurulması:
Maaşı hak ettirildiği tarihten itibaren aralıksız olarak bir yıl boyunca aylıklarını almayan hak sahiplerinin aylıkları durdurulur.
Aylıklarını beş yıl boyunca almayanlarınki kesilir. Bu süreden sonra başvuranların aylık istekleri yeni başvuru olarak değerlendirilir ve bunlara geçmiş süreler için bir ödeme yapılmaz.
XII-Aylıkların Ödeme Zamanı, Vergi Muafiyeti ve Haczi ile Hazineden Tahsili:
- Ø 5774 sayılı Kanuna ve bu Yönetmeliğe göre bağlanan aylıkların ödeme dönemleri, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun aylık ödeme dönemine ilişkin hükümlerine uygun olarak belirlenir. Bu aylıklar hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz ve nafaka borçları hariç hiçbir suretle haczedilemez.
- Ø Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından yapılan ödemeler, faturası karşılığında iki ay içerisinde Hazineden tahsil edilir.
XIII-GEÇİCİ MADDE İLE DÜZENLEME
GEÇiCi MADDE 5 ‒(Ek: 20/2/2014-6525/32 md.) (1) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (2), (3) ve (6) numaralı alt bentlerindeki şartlar hariç, diğer şartları taşıyan ve 65 yaşını doldurmuş veya ölmüş olmaları sebebiyle spor müşaviri olarak atanamayanların kendileri ya da bu Kanunun 4 üncü maddesi uyarınca aylık bağlanan eş ve çocuklarına, bu Kanun hükümlerine göre bağlanan aylıklar % 100 oranında artırılarak ödenir.
Sonuç:
Devlet Sporcusu unvanı, Kurulun uygun görüşü, Genel Müdürlükten sorumlu Bakanın teklifi ve Cumhurbaşkanının onayı ile verilir.
Başarılı Amatör sporcular Ülkemiz Bayrağını ,Marşını göğüsümüzü kabartarak yükseltip ve dinledikleri için Devlet Sporcusu ünvanı almakla kalmayıp aynı zamanda Şeref Aylığı almaya hak kazanırlar.
Bu hak aylığı kendilerine 40 yaşını doldurdukları taktirde Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kriter ölçüsünde bağlanır.
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Maliye Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde şeref aylığı ödemesi yapılır.
Bu ödenen tutarlar hazineden tahsil edilir.
Sadece başarılı amatör sporculara verilen bu aylık aynı zamanda onları hazırlayan Teknik Direktör ve Antrenörlerine de belirlenen kriter doğrultusunda Şeref Aylığı bağlanır.
Bireysel olarak amatör sporculara bağlanan Şeref Aylığı takım halinde yarışmalara katılan amatör sporculara ,teknik direktörlerine ve antrenörlerine de bağlanır.
40 yaşını doldurmamış daha sonra dan engelli olan amatör ve başarılı Devlet Sporcularına engel ölçütleri dikkat alınarak Şeref Aylığı bağlanır.
Aynı hak Teknik Direktör ve Antrenörleri içinde geçerlidir.
Bu şekilde şeref aylığı alanlar aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumundan prim ödeyerek çalışma sürelerine ait kazanılmış emekli aylıklarını da alabilirler.
Şeref aylığı Devlet Sporcu ünvanı ile Maliye Bakanlığı tarafından Hazine tarafından verilirken(Ödül Maaşı olarak),diğeri Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılan prim ödemeleri sonucu hak edilen aylıktır.
Vefat etmeleri halinde Şeref aylığı hak sahiplerine Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı esas alınaraktan ödenir.
Bunun yanında hak sahiplerine ölen Devlet Sporcusunun Sosyal Güvenlik Kurumundan hak edilen ölüm aylığı da ayrıca ödenir.
Devlet Sporculuğundan dolayı hak sahibinin kız çocuğu şeref aylığı alıyorsa evlenme yardımını toplu alarak alamaz.
Dul eş eşinden dolayı Şeref Aylığı alırken tekrar evlenirse,evlendiği eşi de vefat eder ve ölüm aylığı bağlanmaz ise ilk eşinden daha önce aldığı Şeref Aylığını tekrar bağlatabilir.
Dul kızına bağlanan Şeref Aylığı dul eşe tekrar bağlandığından dolayı kesilir.
Burada dullardan öncelik eşe tanınmıştır.Kanun sadece bir tanesine maaş bağlamayı izin vermekte,Sosyal Güvenlik Hukukumuzda artan oran nispetinde Dul eş,evlenip boşanmış dul kız çocuğu,artan hisse oranında muhtaç anne ve babaya aylık bağlamayı hükmediyor.
Şeref aylığında sporcuyu yetiştiren Devlet sporcusu bekarken vefat ederse anne ve babasına aylık bağlanmıyor.
Şeref aylığı alanlara sağlık yardımı Genel Sağlık Sigortası esaslarına göre verilir.
Diğer haklar:
- Ø Devlet Sporcusu seçilenler VIP salonlarını kullanabilirler
- Ø "Hususi Damgalı Pasaport" verilir
- Ø Devlet Demiryollarının yurt içi hatlarında, Denizyolları şehir hatlarında, belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere ya da belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs veya şirketlere ait şehir içi toplu taşıma araçlarında ücretsiz olarak seyahat
- Ø 5774 sayılı Kanun gereğince aylık bağlanan amatör sporculardan, belediyelerce tahakkuk ettirilecek su ücreti %50’den az indirim içermemek üzere belediye meclisleri tarafından belirlenecek tarife üzerinden alınır.
Kaynak:
- 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun,
- Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ve Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Yönetmelik Vedat İlki
