Bazı durumlarda işçinin işvereni şikayet etme hakkı var. Bu kapsamda işçinin önünde 5 adres bulunuyor. İşçi hakkını aramaktan korkmasın, çünkü şikayet ‘yalan ve hakaret’ içermedikçe işveren bu nedenle işçiyi kovamaz.
Çalışma hayatında işçi ve işveren işyerinde sürekli birliktedirler. Bu birlikteliğin İş Hukuku uyarınca bazı kurallara uygunluk arz etmesi gerekir. Yani işçi işverenin emir ve talimatlarına uymakla, işveren de işçiyi korumak ve gözetmek ve işçiye karşı borçlarını yerine getirmekle yükümlüdür. Ancak bu yükümlülüklerin yerine getirilmediği durumlarda işçinin işvereni şikayet etme hakkı bulunuyor. İşçinin şikayet etmesi, işverene bu işçiyi işten çıkarma hakkı vermiyor. Buna göre, işçinin şikayetlerini gerçekleştirebileceği beş kanal var: ALO 170, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, İş Teftiş Kurulu Grup Başkanlıkları, SGK ve CİMER.
GÜNDE 50 BİN KİŞİ ARIYOR
ALO 170’e çalışanlar her konuda başvurabiliyor. 2018’de 12 milyon 582 bin başvuru ALO 170 kanalıyla çözüme kavuşturuldu. Her gün ortalama 50 bin kişiyle ALO 170 üzerinden görüşülüyor. Burada isim gizli kalmak üzere şikayette bulunmak mümkün. Şikayetler ilgili birime yönlendiriliyor. ALO 170’e en çok anlaşmalı boşanma ihbarı geliyor ve SGK bu şikayetleri dikkate alarak ölüm aylığı almak için anlaşmalı olarak boşanan ve halen birlikte yaşayan çiftlerin evlerine denetim gerçekleştiriyor.
İŞTEN AYRILMAMIŞ OLMALI
Çalışanlar şikâyetlerini Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine de doğrudan yapabilir. Ancak buraya başvuran işçilerin, işlerinden ayrılmamış olmaları şart. İşçi eğer işten ayrılmışsa işçi alacaklarına ilişkin olarak arabulucuya başvurabilir.
Yargıtay ‘Hukuka aykırı’ dedi
Bu konunun örnek kararları da var. Olayda işçi işverenini, BİMER’e şikayet etmiş ve kamu kurumlarından işyerindeki aksaklıkların giderilmesi için yardım istemiştir. İşçinin şikayet metninde ‘Müfettiş geliyor yedirip içirip yolluyorlar bize baktıkları yok biz şikayet edersek tehdit ediyorlar bizi tamamen amele yerine koyuyorlar’ şeklindeki ifadeler yer almış ve Yargıtay bu ifadelerin hakaret ve sataşma içerdiğini kabul ederek işçinin haklı nedenle işten çıkarılabileceğine hükmetmiştir.
TEKRAR ELE ALINDI
Bunun üzerine işçi Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak yeniden yargılanma talep etmiştir. İşçinin bu talebinin üzerine Yargıtay davayı yeniden ele almış ve feshin bu nedenle geçersiz olduğuna hükmetmiştir. Yani işçinin işverenini şikayet ettiği için tazminatsız olarak işten atılmasının hukuka aykırı olduğuna karar vermiştir.
SGK teftiş ve inceleme yapabilir
İşçiler sigortalarının yapılmadığı, ücretlerinin SGK’ya gerçek rakam üzerinden bildirilmediğini, iş kazası veya meslek hastalığı gibi konulardaki şikayetlerini doğrudan SGK’ya da yapabilir. SGK işyerinde teftiş ve inceleme gerçekleştirebilir. İşçiler şikayetlerini doğrudan CİMER’e de yapabilirler. CİMER’e şikayetler internetten olabilir.
Kullanılan dile dikkat!
İşçiler, işverenlerini kanuna aykırı davranışlarından dolayı şikayet edebilir. İşten ayrılmadan önce şikayette bulunabilen işçiler, gerçekleri anlatmalı ve haklarını talep etmeli. Ancak işverenine hakaret eden, gerçeğe aykırı bilgi veren, yalan ve iftira atarak şikayette bulunan işçi tazminatsız olarak işten atılabilir. Dolayısıyla işçilerin şikayet ederken kullandıkları dile dikkat etmeleri, yalan ve iftiradan uzak durmaları gerekmektedir. Okan Güray Bülbül
