UYAP sistemi, teknolojik gelişmelerden yola çıkarak Adalet Bakanlığı’nın yerel ve merkez birimlerinde, bağlı ve ilgili kuruluşlarında bütün idari ve adli, yargı ve yargı destek birimlerinin donanım ve yazılım olarak iç otomasyonunu ve benzer şekilde bilgi otomasyonu sistemlerini kurmuş kamu kurum ve kuruluşları ile dış birim entegrasyonunu sağlayan bir sistemdir.
UYAP ayrıca, e-Dönüşüm sürecinde yargının adalet ayağını oluşturan birçok işlemleri yine bu bilgisayar ağı üzerinden gerçekleştiren bir bilişim sistemidir. UYAP sistemi bugün itibariyle ülkemizde Adalet Bakanlığı teşkilatı ile yargı birimlerinin hemen hemen tamamında işletimde olup, bu birimlerin her türlü yargısal, idari ve denetim faaliyetleri bu sistemle elektronik ortamda yürütülmektedir.
Bu çalışmada özellikle Gelir İdaresi’nin vergi uygulamaları konusunda UYAP sisteminden faydalanması sonucu birçok vergisel işlemlerin daha etkin ve hızlı yapılması konusunda çeşitli fikirler ortaya konulması amacı güdülmektedir. Buna göre;
1) UYAP sistemi ile Gelir İdaresi Başkanlığı’nın VEDOS - VEDOP sistemleri uyumlaştırılarak vergisel konularda ilgili dava sonuçları Gelir İdaresi ile birlikte eş güdümlü olarak bilgi paylaşımı sağlanabilir. Örneğin; sonuçlanan vergi dava dosyaları, yürütmenin durdurulması konusunda verilen kararlar ve bunların sonuçları ile ilgili bilgi paylaşımı sağlanabilir.
2) UYAP ile entegrasyon sağlanan adli sicil bilgi sistemi üzerinden sabıka kayıtları, nüfus bilgileri, MERNİS kayıtları, adres kayıt sistemleri, polis bilgi sistemleri, ehliyet kayıtları, Merkez Bankası, tapu, kadastro kayıtları yargı birimleri tarafından paylaşılmaktadır. Bugün itibariyle, Gelir İdaresi tarafından tapu, nüfus, banka kayıtları, vs. bilgiler paylaşılmış olmakla beraber, "Ulusal Yargı Ağı" diye tanımladığımız UYAP üzerinden de Gelir İdaresi’nin bazı bilgileri (dosyası içeriğine göre mahrem sayılmayan) paylaşması gerekli hale gelmiştir.
3) Geldiğimiz noktada, Gümrük Müsteşarlığının bazı birimleri için UYAP kurum portalının kullanılması mümkün hale getirilmiştir. Aynı şekilde SGK birimleri ile yargı birimleri arasında ki veri alış-verişinin elektronik ortamda yapılması gerçekleştirilmiş olup ve SGK sistemi üzerinde UYAP kullanıcıları tarafından yapılan online sorgu sayısı günlük olarak 75.000 adedine erişmiştir.
4) Öte yandan, kolluk kuvvetleri tarafından aranan kimseler, yakalama veya tutuklama kararları kişilerin sorgusunun doğrudan UYAP 'tan yapılabilmesi için UYAP ile Kaçakçılık, İstihbarat Ve Bilgi Toplama Sistemi (KİHBİ) ile entegrasyonu sağlanmıştır. Bu bilgi ağı noterler ile de entegre edilmiştir.
5) Motorlu taşıtlar açısından yargı birimlerince araçların trafik sicil kayıtları üzerinde takyidatlar, hak mahrumiyetleri gibi bilgiler Emniyet Genel Müdürlüğü 'nün araç kayıt sistemi ile UYAP arasında entegrasyon sağlanmıştır. Araçların tescil kayıtlarına haciz ve yakalama şerhlerin doğrudan yetkili UYAP kullanıcısı tarafından konulması ve kaldırılması sağlanmış olup, bunun sonucu olarak ara süreçleri ortadan kaldırılmıştır.
6) Anayasa Mahkemesi ile UYAP arasında elektronik ortamda veri alış-verişi sağlanmış ayrıca Yargıtay ile UYAP ile de bilgi sistemi arasında da gerçekleştirilen entegrasyonu ile temyiz edilen dosyaların sistem üzerinden Yargıtay 'a gönderilmesi ve geri dönüşü sağlanmaktadır.
7) UYAP sistem merkezi, Yüksek Seçim Kurulu, SEÇSİS 'in ise UYAP bilişim ağı alt yapısını kullanabilmesi gerçekleştirilmektedir.
Sonuç olarak, bugün itibariyle UYAP sistemi üzerinden gerek mahkemeler, gerek avukatlar ve gerekse cumhuriyet savcılıkları yargının hızlanması için zaman ve emek açısından önemli bir kolaylık elde etmiş bulunmaktadırlar. Avukatlar tarafından günün herhangi bir saatinde UYAP sistemi üzerinden dava açılması, harç yatırılması, temyiz yapılması, dosya sorgulaması, karar sureti çıkartılması, vb. işlemler kolaylıkla gerçekleştirilmektedir. UYAP sisteminden "Vatandaş Portal" 'ı ile vatandaşlar internet aracılığı ile TC kimlik numaralarını kullanarak UYAP kapsamında devam eden bütün davalarını, aşama aşama izleyebilmektedirler. Ancak bu sistemde bilgi güvenliği açısından dosyada ki hiçbir belge açılmamaktadır. Bireylere avukatlarda olduğu gibi internet üzerinden e-imza yada mobil imza ile UYAP vatandaş portalına bağlanarak yeni dava dosyası açabilmeleri, dosyalarına evrak sunabilmeleri ve bu dosyalardan suret alabilmeleri için UYAP Vatandaş Portalına e-imza ve mobil imza ile erişim çalışmaları tamamlanarak vatandaşların kullanımına açılmış, ayrıca e-Devlet kapısı ile de entegrasyonu sağlanmıştır.
Diğer taraftan, UYAP SMS Bilgi Sistemi ile abone olan vatandaşlara dava dosyaları ve icra takip bilgileri dahil olmak üzere cep telefonlarına veri ve duyurular kısa mesaj şeklinde kullanıcılara sunulmaktadır. Bunun için, bireylerin "STANDART ABONE TCKIMLIKNO" yazarak 4060’a göndererek abone olmaları gerekecektir.
Buradan hareketle, vergi mükelleflerinin vergi yargısı ile ilgili bütün işlemleri gelir idaresi ile UYAP’ın ortak çalışması ile maliye personeli tarafından da bu sistemden istifade edilerek mükellefler açısından önemli kolaylıklar sağlanabilir. Nazlı Gaye Alpaslan
https://www.hurses.com.tr/av-nazli-gaye-alpaslan/gelir-idaresi-ve-uyap-hizmetleri/haber-21301
