SGK tarafından tahakkuk ettirilen idari para cezalarını iptal ettirmek, ödememek veya bu İPC’lerden kurtulmak için hem idare mahkemelerinde, hem de iş mahkemelerinde dava açma hakkı veya yolu bulunmaktadır.
İdari para cezası tebligatı alan kişiler, böyle bir borcu olmadığını tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde idare mahkemelerine dava açarak iptalini talep edebilir. Ya da İPC tebligatını aldığı anda Kurum’a (SGK) itiraz edip, Kurum itirazını reddettikten sonra bir ay içinde idare mahkemesine başvurabilir.
İdari para cezası tebligatı alan kişiler, tebligatı alınca SGK’ya böyle bir borcu olmadığı şeklinde itirazda bulununca, itiraz takibi durdurur. Yani, idari para cezasına itiraz edildiğinde, SGK artık idari yoldan ve idari usulle bu takibi yürütememektedir. Bu durumda SGK, tahsil edemediği İPC alacağını icra ödeme emri kanalıyla almaya çalışmaktadır. İşte, İPC cezasını tahsil etmek amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali için dava açılmak istendiğinde bu iş mahkemelerinin görev alanına girdiğinden, iş mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir.
Yargıtay 10. HD.’nin, 27.02.2017 tarih ve E. 2015/18015, K. 2017/1528 sayılı Kararında özetle; “Dava, davacının ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir. Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun’un 140. maddesi olup gerek anılan maddede, gerekse 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinde, işverenin kanunla düzenlenen yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde idari para cezası ile sorumlu olacağı düzenlenmiştir. Hal böyle olunca, öncelikle, Kurum tarafından düzenlenen idari para cezası kararı bulunup bulunmadığı araştırılarak, varlığı halinde, 506 sayılı Kanun’un 140. maddesi hükmü gözetilerek uyuşmazlık çözüme kavuşturulmalıdır. “Kurumca verilecek idari para cezaları” başlığını taşıyan 140. madde, idari para cezaları, cezayı uygulayacak makam, cezaya itiraz ve itirazı inceleyecek merci ile itiraz üzerine verilen karara karşı ilgililerce başvurulacak yargı yolu ve zamanaşımı konusunda düzenleme içermektedir. İdari para cezasına karşı fiilin işlendiği tarihteki yasal düzenlemeye göre süresi içinde Kurum’a itiraz edilmemesi veya itirazın reddine karar verilmesi halinde yine süresi içinde ilgili Mahkemeye dava açılmaması ya da ilgili mahkemece itirazın reddine karar verilmesi hallerinde idari para cezası kesinleşir ve Kurum alacağına dönüşür. Kesinleşen idari para cezasına karşı İş Mahkemesinde menfi tespit ve itiraz davası açılamaz. Burada söz konusu olan idari para cezasının kendisinin iptali olup, tahsili nedeniyle tanzim edilen ödeme emrinin iptali ya da borçlu olmadığının tespiti talepleri iş mahkemesinin görev alanındadır. Mahkemece, davacıya yönelik düzenlenen idari para cezası kararının varlığı halinde, yukarıda açıklanan prosedür çerçevesinde, 506 sayılı Kanun’un 140. maddesi uyarınca başlatılmış prosedürün bulunup bulunmadığı araştırılmalı, varlığı saptandığında idari para cezasının kesinleşmesi olgusu bekletici sorun yapılarak idari para cezalarının kesinleşip kesinleşmediği belirlenmeli ve varılacak sonuca göre karar verilmelidir.” ifadeleri yer almaktadır.
Üstte belirtilen yargı kararından anlaşılacağı üzere, İPC’lerin tahsili için ödeme emri düzenlendiğinde, iş mahkemelerine dava açılması gerekmektedir.
Peki, iş mahkemesine mi idare mahkemesine mi dava açmak dava avantajlı? İdari para cezaları idari yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle uygulanan bir yaptırım olduğu için bu konuda idare mahkemelerinin dava ihtisaslaşmış olduğunu düşünüyoruz. Kaldı ki, idare mahkemeleri bir çok konuda, yasada olmasına rağmen İPC iptallerine karar verebilmektedir. Örneğin, bir işçi gece vardiyasında ikinci iş olarak çalıştığı halde sigortalı yapılmamışsa ve bu durum SGK tarafından tespit edilmişse, 5510 sayılı Kanun’a göre bir işçinin birden fazla işveren nezdinde çalışması mümkünken, idare mahkemeleri ikinci iş için verilmeyen işe giriş bildirgesi için İPC uygulama işlemini iptal edebilmektedirler.
Aynı konu, ödeme emri düzenlenerek iş mahkemelerinin önüne geldiğinde ise, iş mahkemeleri, işverenin kanuni yükümlülüğünü yerine getirmediği gerekçesiyle, ödeme emrini iptal etmemektedir.
Bu nedenle, İPC cezaları için okurlara tavsiyemiz, idare mahkemelerinde dava açmalarıdır. Vakkas DEMİR* Yaklaşım / Eylül 2017 / Sayı: 297
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.
