Gelir Vergisi Kanunu’nun 24. maddesinin (2) numaralı bendine göre; “Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler (Bu gündelikler aynı aylık seviyesindeki

 devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur)” gelir vergisinden istisnadır. Maliye Bakanlığı, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 04.07.2018 tarih ve 27998389-010.06.02-5278 sayılı Genelgesi ile, 01.07.2018 – 31.12.2018 döneminde geçerli olacak katsayılar aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

Buna göre, en yüksek derece Devlet memuru brüt aylığı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:

01.07.2018 – 31.12.2018 döneminde, ticari faaliyetle ilişkili olmak şartıyla gerçekleştirilecek yurt içi ve yurt dışı seyahatlerde, harcırah usulünün benimsenmesi halinde uygulanacak gelir vergisinden istisna gündelik tutarları aşağıda belirtilmiştir.

1-  Yurt İçi Gündelikler:

Buna göre, Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2. maddesinde sayılan kişilerden brüt  aylık  seviyesi 2.966,53 TL veya fazlası olanlara yurt içi iş seyahatlerinde günlük olarak verilebilecek gelir vergisinden istisna harcırah miktarı en fazla 61,50 TL olabilecektir.

1-  Yurt Dışı gündelikler

Brüt aylık tutarı 2.966,53 TL veya fazlası olan kişilerin yurt dışı iş seyahatlerinde uygulanabilecek gelir vergisinden istisna harcırah tutarları aşağıdaki gibidir:

2018 yılında Devlet memurlarına yurt içinde verilecek gündelik miktarları, 31.12.2017 tarih ve Mükerrer 30287 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki “H Cetveli”nde tespit edilmiş olup; en yüksek derece Devlet memuru için yurt içi gündelik miktarı 61,50 TL olarak belirlenmiştir.

Yukarıdaki tabloda yer alan tutarlar 16.02.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 2018/11213 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Söz konusu döviz miktarları 2009 yılından bu yana değişmemiştir.

Harcırah için avans verilecek ise, avansın Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avansın mahsup işlemlerinde ise döviz satım belgesinde gösterilen tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuru esas alınır.

Harcırah için avans verilmemiş ise, yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname düzenleme tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur.

Birden fazla ülkeyi kapsayacak yurtdışı geçici görev yolculuk ve ikametlerde, her ülkedeki kalış süresi için o ülkeye ilişkin gündelik miktarı esas alınır.

Yurtdışına gönderilenlere, Türkiye’den her çıkışlarında, seyahat ve ikamet süresinin ilk on günü için ödenecek gündelikler, yukarıda yer verilen cetveldeki miktarların % 50 artırılması suretiyle hesaplanır.

Bunlardan, aynı süre ile sınırlı olmak kaydıyla yurtdışında yatacak yer temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere faturada gösterilen günlük yatak ücretinin yukarıdaki şekilde artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerinin % 40’ını aşması halinde aşan kısmın % 70’i ayrıca ödenir. Ancak, yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin %100’ünden fazla olamaz.

İş amacıyla yurt içine veya yurt dışına gönderilenlerin seyahat masrafları “gerçek (direkt) gider” veya “harcırah” yöntemlerinden yalnızca birisi ile karşılanabilir. Harcırah yöntemini seçen bir firma ayrıca fiili yemek ve yatma giderlerini de öderse, bu durumda fiili giderlerin tamamı ücret kabul edilecek ve vergilendirilecektir.

Harcırah, sadece yeme ve yatma giderleri karşılığı verilir ve ayrıca bu kapsamdaki harcamalar için belgelenme şartı aranmaz. Harcırah yönteminde gerçek yol giderleri, yol giderlerine ait belgelerin temini şartı ile ayrıca ödenir.

Gerçek gider yönteminde ise belgeye bağlanan ve ticari kazançla ve seyahatin süresi ve içeriği ile uygun harcamaların tamamı karşılanır.

Uygulamada daha çok gerçek gider yönteminin tercih edildiği gözlenmektedir.

Seyahatlerde iki yöntem birlikte uygulanamaz. Ancak farklı seyahatlerde farklı yöntemler uygulanabilir.

Her iki yöntemde de seyahate çıkan kişiye avans verilebilir.

Harcırah yönteminin seçilmesi durumunda, ödenen toplam harcırah tutarı üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanacaktır.

G.V.K.’nun 24/2 bendine göre ise, tablolarda yer alan gündeliklerden daha fazla bir ödeme yapılması durumunda, fazla yapılan ödeme ücret olarak kabul edilecek ve vergilendirilecektir.

Harcırah yönteminin seçilmesi durumunda aşağıdaki şekilde bir harcırah formu doldurulabilir.

Gerçek (Direkt) gider yönteminin seçilmesi halinde ise gider kaydı yapılacak tüm belgeler için aşağıdaki şekilde bir tablo oluşturulması faydalı olacaktır.

Denge İstanbul YMM