İşverenlerce iş yerinde veya müştemilatında (örneğin yemekhanesinde) kendi imkanlarıyla yemek verilmesi durumunda verilen yemek SGK primine tabi olmayacak. Ya da patron bir lokantayla anlaşır öğlenleri bu lokantada iş yeri ya da müştemilatında -mesela yemekhanesinde- yemek verdirirse faturalandırma şartıyla bu tutar da ne kadar olursa olsun SGK primine tabi olmayacak
SGK tarafından 02.12.2022 tarihinde 2022/22 sayılı “Yemek Bedeli” konulu bir genelge ile yemek kartlarının kullanılmasında yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin yüzde 23,65’inin prime esas kazançtan istisna edilmişti. Ancak bu genelgenin bu yöndeki ifadesi Danıştay 10’uncu Dairenin E.:2023/170; K.:2024/1853 sayılı kararı ile 8 Mayıs 2024 tarihinde iptal edilmişti.
Daha sonra SGK, 2 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete’de yer alan bir yönetmelik değişikliğine gitti ve 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yeni bir düzenleme yapıldı. Buna göre Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97’nci maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendi “a) İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerin nakit olarak ya da yemek hizmetinin alınması dışında kullanılabilecek yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunulacak tutarını aşmayan kısmı,” şeklinde yeniden düzenlenmiş oldu.
Buna göre verilen yemek bedelinin kaç lirasının SGK prim istisnasından yararlanacağına SGK karar verecekti ki SGK 31.12.2024 tarih ve E-24010506-010.06.01-109163972 sayılı genelgeyle bu tutarın 2025 yılı için 158 lira olacağını belirtti.
Bu durumda, 1 Ocak 2025’ten itibaren yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;
Günlük İstisna Tutarı = 158 TL
Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı x 158 TL (Günlük İstisna Tutarı) = Aylık İstisna Tutarı,
Ödenen Yemek Bedeli- İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli,
Formülüyle hesaplanacaktır.
Bundan sonra nasıl olacak?
Yönetmelik değişikliği uyarınca SGK tarafından genelgeyle belirlenen 158 liralık tutara kadar SGK primine tabi olmayacak. Ancak aynı genelgede yemeğin iş yerinde verilmesi, nakit verilmesi ya da yemek kartı aracılığıyla verilmesi durumunda istisna uygulaması farklılık arz edecektir.
Şöyle ki;
İşverenlerce iş yerinde veya müştemilatında (örneğin yemekhanesinde) kendi imkanlarıyla yemek verilmesi durumunda verilen yemek SGK primine tabi olmayacak. Örneğin Metin Limitet şirketinde personele iş yerinin mutfağında yemek hazırlanır ve verilirse bu yemek bedelinin günlük maliyeti 158 lirayı aşsa dahi sigorta primine tabi olmayacak.
Ya da patron bir lokantayla anlaşır öğlenleri bu lokantada iş yeri ya da müştemilatında -mesela yemekhanesinde- yemek verdirirse faturalandırma şartıyla bu tutar da ne kadar olursa olsun SGK primine tabi olmayacaktır.
Ya da işyerinde yemek verme imkanı olmayan ve bu nedenle de çalışana nakit yemek bedeli verilirse, bu kez günlük 158 TL’si SGK’dan istisna kalanı SGK primine tabi olacak. Örneğin Batı limitet şirketi, personeline günlük 240 lira nakit yemek bedeli verirse 240 liranın 158 lirası SGK primine tabi olmayacak ama 82 lirası (240-158) SGK primine tabi olacak.
Ya da çalışana yemek kartı/çeki/kuponu ile yemek bedeli verilirse ve nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkânı olmaması halinde, yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Örneğin Batı limitet şirketi, personeline günlük 240 lira yemek bedelini XYZ yemek kartı ile verirse ve kartın yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkânı olmaması halinde 240 liranın tamamı SGK priminden istisna olacak.
Ancak yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkânı olması halinde o zaman günlük 158 TL’si SGK’dan istisna kalanı SGK primine tabi olacak. Örneğin Batı limitet şirketi, personeline günlük 240 lira yemek bedelini X yemek kartı ile verirse ve bu kartın yemek yenilmesi haricinde nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma ihtimali olması halinde bu kez 240 liranın 158 lirası SGK primine tabi olmayacak ama 82 lirası (240-158) SGK primine tabi olacak.
Vergi ve SGK istinasında tutar karışıklığı
GVK m.23/8 uyarınca işverenlerce, iş yerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 2025 yılı için 240 lirasını aşmayan kısmı istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısmı ücret olarak vergilendirilir. Yani gelir vergisi açısından çalışan verilen ister nakit isterse yemek kartı/çeki/kuponu şeklinde verilen yemek bedelinin her koşulda 240 lirası gelir vergisinden istisnadır.
Ama yukarıda belirttiğim üzere SGK prim istisnası nakit verilmesi durumunda 158 lira ama nakit çekim gibi kullanımı olmayan yemek kartı/çeki/kuponunda ise tamamı SGK prim istisnasına tabidir. Daha öncede belirttiğimiz üzere bu istisna tutarlarının karmaşa yaratmaması için uyumlaştırılması hatta ülkenin ekonomik kompozisyonuna uygun şekilde daha yüksek bir tutarda eşitlenmesi daha doğru olacaktır. Bu kadar karmaşık ve yoğun işlem gerektiren bu uygulamaya artık ne kafa ne de can dayanmaktadır.
Kartın mahiyetine ilişkin karmaşa; banka kartları
Yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkânı olmaması halinde, yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Zaten Sodexo gibi geleneksel yemek kartları, genel olarak sadece anlaşmalı üye iş yerlerinde kullanılmaktadır. Bu kartlar genelde yemek ve tüketime hazır gıda satan iş yerleridir. Bu nedenle yemek kartları bir ayni yardım sayılmakta ve tutar ne olursa olsun SGK primine tabi olmayacaktır.
Buna göre yemek kartları, ayni yardımın öncesinde kullanıcısının ve kullanılacak yerin sınırlandırıldığı sadece kapalı devre bir ağ içinde verilmesini sağlayan bir mutabakat sistemi olup, bir ödeme hizmeti değildir. Yemek kartları bir ödeme sistemi olmadığı için banka pos cihazlarında geçmez, yemek kartlarının Master card, Visa, Troy gibi ödeme kartı şirketleriyle bir entegrasyonu bulunmamakta ve dolayısıyla nakde dönüştürülemez, ATM’lerde kullanılamaz. Bu kapsamda zaten yemek kartlarının SGK genelgesinde bahsedildiği üzere, “nakit ya da nakit yerine geçecek” bir vasfı bulunmamaktadır.
Ancak bankalar ya doğrudan banka bünyesinde ya da bir şirket kurarak hem kendi personeline hem de müşterilerine yemek için bir hesap/kart oluşturmaktadırlar. Ancak verdikleri bu yemek kartları pos cihazında kullanılabilmekte hatta ATM’lerden nakit bile çekilebilmektedir.
Bu nedenle yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda bankaların sundukları bu hizmet dolayısıyla verilen yemek bedellerinin 240 lirası gelir vergisinden 158 lirası ise SGK prim istisnasına tabi olacak. Yani 158 lirayı aşan yemek tutarları SGK prim istisnasına tabi olacaktır.
Prof. Dr. Murat Batı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://t24.com.tr/yazarlar/murat-bati/yemek-kartlarinda-gelinen-son-durum,47974
