Matrah ve vergi artırımı yapıp da taksitlerini süresinde ödemeyen mükellefler, inceleme bağışıklıklarını kaybedip fuzuli olarak maliyeye borçlanmış oldukları gibi bu yıllar için 5 yıllık tarh zamanaşımı süresinden istifade etme imkanlarını da (kısmen) kaybediyorlar.
Zira 7440 ve 7326 sayılı Kanun’un 9/14, 7143 sayılı Kanun’un ise 9/15 hükmünde; “…bu Kanun kapsamındaki alacaklarla ilgili olarak mevzuatlarında yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla taksit ödeme süresince zamanaşımı süreleri işlemez.” düzenlemesi yer almakta olup Vergi İdaresi, matrah artırımı tahakkuklarının Kanunun öngördüğü süre ve şekilde ödenmemesi halinde; taksit ödeme sürecinde ihlale kadar geçen sürenin “işlememiş süre” olarak tarh zamanaşımı süresine eklenmesi gerektiği, yani matrah artırımının 1. taksitinin ödeme süresinin başladığı tarih ile ödeme koşulunun yasal olarak ihlal edilmiş sayıldığı tarih arasındaki sürenin yasal tarh zamanaşımı süresine eklenmesi gerektiği görüşündedir.
Vergi İdaresine göre örneğin; 2018 yılına ilişkin olarak yapılmış bir KDV matrah artırımında 1. taksiti ödeme imkanının başladığı gün ile ödeme koşullarının ihlal edildiği tarih arasındaki toplam süre 263 gün ise; 2018 yılına ilişkin tarh zamanaşımı 31.12.2023 tarihinde değil, 20.09.2024 tarihinde dolacaktır. Bu sayede vergi dairesi 2018 yılına ilişkin tarhiyatını 20.09.2024 tarihine kadar tarh ve tebliğ edebilecektir.
Yukarıda izah etmeye çalıştığım hususlar, vergi müfettişlerinin ve vergi dairelerinin konuya bakışını yansıtıyor. Bu konu “defter belge muhafaza yükümlülüğü” ve “ibraz külfeti” açısından da yorumlanmaya muhtaç ama bu yazıda o konulara girmeyip “tarh zamanaşımı süresinin uzaması”na ilişkin iki farklı yargı kararı paylaşarak konuyu kapatacağım:
Danıştay 9. Daire’nin bir kararında “zamanaşımı süresi uzaması”nın matrah artırımı açısından uygulama alanı bulamayacağına hükmedilmiştir : “…7143 sayılı Kanun'un "Kapsam ve Tanımlar" başlıklı 1'inci maddesi dikkate alındığında 5'inci maddesinde düzenlenen matrah artırımı hükümleri bakımından uygulama kabiliyetinin olmadığı ve dolayısıyla matrah artırım hükümlerini kapsamadığı…” (Danıştay 9. Daire, 30.10.2023 tarih ve E:2021/3830, K:2023/4119 sayılı karar)
İzmir Bölge İdare Mahkemesinin bir kararında ise incelemenin ihlal tarihinden sonra başlamış olması halinde zamanaşımı süresinin uzayacağına ilişkin hükmün uygulanamayacağı belirtilmektedir: “… cezalı tarhiyatın, 7143 sayılı Kanun hükümlerinin ihlalinden sonra başlanılan inceleme neticesinde yapıldığı, bu nedenle söz konusu alacakların, 7143 sayılı Kanun'un 9. maddesinin 15. fıkrasındaki, anılan Kanun kapsamındaki alacaklarla ilgili olarak mevzuatlarında yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla taksit ödeme süresince zamanaşımı süreleri işlemeyeceği yolundaki hükmün kapsamına dahil olmadığının anlaşıldığı…” (İzmir BİM, 2. VDD, 24.11.2020 tarih ve E:2020/755, K:2020/1002 sayılı karar)
