Vergi Usul Kanunu uyarınca beyana dayanan vergilerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak edenlerin bu durumu, vergi idaresinin tespitinden önce kendiliğinden haber vermeleri halinde vergi ziyaı cezası kesilmemektedir.
Hangi vergiler bu kapsamda, kimler yararlanabilir?
Pişmanlık kapsamına giren vergiler; Gelir vergisi, Kurumlar vergisi, Katma değer vergisi, Özel tüketim vergisi, Banka ve sigorta muameleleri vergisi, Gelir stopaj vergisi, Değerli konut vergisi, Konaklama vergisi, Veraset ve intikal vergisi, Beyannameli damga vergisi, gibi beyana dayanan vergilerdir. Vergi beyannamesi verilmesine konu olmayan vergi ve harçlar (örneğin tapu harcı) için de pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilir. Ancak Emlak vergisi ve beyana dayanmayan vergiler için pişmanlık ve ıslah hükümleri uygulanmaz.
Pişmanlık hükümlerinden, vergi mükellefleri ve vergi sorumluları ile vergi ziyaı cezasını gerektiren fiillerin işlenişine iştirak eden diğer kişiler yararlanabilir.
Pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, yasada yer alan şartların bir arada sağlanması gerekmektedir. Bunlar;
Vergi ziyaının doğmuş olması ve kanuna aykırı eylemin, üçüncü bir şahıs (muhbir) tarafından resmi bir makama ihbar edilmeden önce, mükellef yada bunların işlenişine iştirak edenler tarafından, kendiliğinden haber verilmiş olması ve bu durumun resmi kayıtlara intikalinin sağlanması,
Haber verme dilekçesinin, yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde haber verilen olayın ilgili olduğu vergi türüne ilişkin fiillerin işlendiğinin tespitinden, bir vergi incelemesine başlandığı veya takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden evvel verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması,
Bu noktada bir not: 7338 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 26/10/2021 tarihinden itibaren yapılmakta olan vergi incelemesi ya da yapılan takdire sevk işlemine ilişkin vergi türünden farklı vergi türü için pişmanlıkla beyanname verebilecektir.
Örneğin, hakkında Katma Değer Vergisi yönünden vergi incelemesi yapılmakta olan bir mükellef, Kurumlar Vergisi Beyannamesine ilişkin olarak pişmanlıkla beyanname verebilir.
Son olarak hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak 15 (on beş) gün içinde verilmesi ve/veya tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin ise ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı yasa uyarınca belirlenen gecikme zammı oranında pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihinden başlayarak 15 (on beş) gün içinde ödenmesi, olarak sıralanabilir.
Bu noktada bir not: Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, pişmanlık hükümlerinden yararlanamayacakları gibi sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair kendisine ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler de söz konusu tespitle sınırlı olarak pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz.
Pişmanlık hükümlerinden yararlanmanın avantajları nelerdir?
Vergi ziyaı cezası, yasada yer alan işleniş şekline göre ziyaa uğratılan verginin yarısı, bir katı, üç katı tutarında uygulanmaktadır.
Pişmanlık hükümlerinden yararlananlar ve yararlanma şartlarını eksiksiz yerine getirenler için en büyük avantaj bu mükellefler veya sorumlular hakkında vergi ziyaı cezası uygulanmayacak olmasıdır. Diğer taraftan Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde belirtilen kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında pişmanlık hükümlerinin uygulanması mümkündür. Kaçakçılık suçlarından birini işlemek suretiyle neden oldukları vergi ziyaı için pişmanlık talebiyle beyanname veren ve belirtilen şartları taşıyan mükellefler hakkında bu suçlarından dolayı suç duyurusunda bulunulmaz ve adlarına vergi ziyaı cezası kesilmez.
Pişmanlıkla beyanname verilmesi bir anlamda süresinde beyanname verilmemesi anlamına gelmektedir.
Pişmanlık hükümlerinden yararlananlar ve yararlanma şartlarını eksiksiz yerine getirenler hakkında vergi ziyaı cezası uygulanmayacak olmakla birlikte bunlar hakkında süresinde beyanname verilmemesinden kaynaklı olarak beyannamenin elden ve/ veya elektronik ortamda verilmesine bağlı usulsüzlük ve/veya özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Buna karşın pişmanlık hükümlerine göre gönderilen Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası kesilmesinin gerekmesi durumunda aynı fiillerden dolayı ayrıca usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları kesilmez.
Bu noktada bir not: Kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süreleri mali tatil kapsamına dâhildir.
Pişmanlık şartları ihlal edilirse ne olur?
Pişmanlık talebi üzerine verilen 15 günlük süre içinde vergi aslı ve pişmanlık zammının tamamı ödenmez ise pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılacaktır.
Bu durumda bu mükelleflerin verdiği beyannameler kanuni süresinden sonra verilen beyanname olarak kabul edilecektir.
Pişmanlık şartlarının ihlali halinde; pişmanlık zammı terkin edilecek, bunun yerine gecikme faizi tahakkuk ettirilecek ve tahakkuk fişindeki vade 15 günden 1 aya tamamlanacaktır.
Pişmanlık ihlalinde en önemli müeyyide ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezasının kesilecek olmasıdır. Bu ceza ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında olacaktır.
Bu noktada bir ayrıntı;
Kanuni süresi içinde verilmeyip daha sonra pişmanlık talebiyle elden veya posta yoluyla verilen elektronik ortamda verme zorunluluğu bulunmayan beyannamedeki talebin kabul edilmesinden sonra pişmanlık şartlarının ihlal edilmesi halinde, ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası, birinci derece iki kat usulsüzlük cezası ile mukayese edilecek ve miktar itibarıyla ağır olanı kesilecektir.
Kanuni süresi içinde verilmeyip daha sonra pişmanlık talebiyle elektronik ortamda verilen beyanname ile ilgili önceden özel usulsüzlük cezası kesileceğinden pişmanlık şartlarının ihlal edilmesi halinde ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası kesilecek ayrıca usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.
Bir öneri;
Esas itibariyle Pişmanlık mekanizması, vergi kanununa aykırı hareketlerin vergi idaresine kendiliğinden haber vermeleri ve hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin haber verme dilekçesinin verildiği tarihten başlayarak 15 (on beş) gün içinde verilmesi, beyan dışı bırakılan bu vergilerin ise pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihinden başlayarak 15 (on beş) gün içinde ödenmesi, esasına dayanmaktadır.
Ancak uygulamadan gözlemlenmektedir ki çeşitli sebeple bu mekanizmadan faydalanıp özellikle belirlenen 15 günlük sürede ödeme görevinin yerine getirilmemesinden kaynaklı olarak pişmanlık ihlalleri yaşanmaktadır.
Bu durum gerek mükellefler yönünden gerekse vergi idaresi yönünden bir takım yeni iş ve işlemlerin tesisini zorunlu kılmaktadır.
Bu itibarla Pişmanlık mekanizmasının işleyişini hızlandırmak ve söz konusu ilave iş ve işlemlerin tesisini kalıcı olarak önlemek bakımından, yapılacak olan yasal değişiklikle beyan dışı bırakılan bu vergilerin pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihinden başlayarak aynı gün içinde ödenmesi şartının getirilmesi yerinde olacaktır.
Pişmanlık ve Islah müessesesi ile ne amaçlanıyor?
Pişmanlık ve ıslah, beyana dayanan vergilerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini, vergi idaresine kendiliğinden haber vermeleri halinde, belli şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmemesini esas alan bir uygulamadır. Pişmanlık şartlarına uygun olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında kaçakçılık hükümleri de uygulanmaz. Bu düzenleme ile vergi ziyaına neden olan kanuna aykırı eylemlerin vergi dairesine bildirilmesi özendirilerek, vergi kayıp ve kaçağının azaltılması amaçlanmaktadır.
Diğer bir anlatımla vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyenler bakımından son pişmanlık işe yarar!
Unutmayalım vergi geleceğimizdir!
Vergi Dairesi Müdürleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Mehmet GÖKTÜRK
https://www.dunya.com/kose-yazisi/son-pismanlik-ise-yarar/749422
