Konaklama işletmeleri; konukların geceleme gereksinimlerini karşılayan işletmelerdir. Bunun yanı sıra, konukların yeme-içme, sağlık, spor, golf, kongre, sergi ve eğlence gereksinimlerini karşılayabilmeleri için gerekli yardımcı birimleri de bünyelerinde bulundururlar.
Konaklama işletmeleri:
1.Otel,
2.Motel,
3.Tatil Köyü,
4.Pansiyonlar
Yardımcı Konaklama İşletmeleri:
1.Kamping
2.Oberj
3.Hostel
4.Apart
ÖNBÜRO HİZMETLERİ
Konuğun; rezervasyondan başlayarak, ayrılmasına kadar geçen süre içinde konukla ilgili iş ve işlemlerin gerçekleştirildiği departmandır.
Ön büronun Kısımları
Resepsiyon (Otele gelen konukların kayıtlarının yapıldığı ve tutulduğu bölümdür)
Rezervasyon (Rezervasyon, oda taleplerinin karşılandığı bölümdür)
Ön Kasa (Konukların hesapları, ön kasada tutulur ve tahsilatlar da ön kasada yapılır)
Danışma (Konuğu karşılayan ve uğurlayan bölümdür)
Santral (Konukların tüm telefon isteklerini cevaplandırır)
Ön büronun Muhasebe Departmanına Bildirimi
Ön büro , konuklarla ile ilgili tüm hesapları, yazışmaları, günlük gelir ve giderleri, konukların kaç gün kalacaklarını, bedelsiz konuk olup olmadığını, oda ücretlerinde değişiklik yapılıp yapılmadığını muhasebeye bildirir. Bunun dışında ön büronun tüm departmanlarla ilişkisi vardır.
Konaklama vergisi kapsamında olmayan hizmetler:
· Öğrencilerin kaldığı yurtlar,
· Pansiyon ve kamplarda öğrencilere verilen hizmetler,
· Yabancı devletlerin Türkiye üzerindeki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları,
· Uluslararası anlaşmalar gereğince vergiden muaf tutulan uluslararası kuruluşlar ve mensuplara verilen hizmetler.
Konaklama işletmelerinin muhasebesi açısından özellik gösteren konular:
Hâsılat işlemleri muhasebesi
Maliyet işlemleri muhasebesi
Katma Değer Vergisi işlemleri muhasebesi
Dövizli işlemlerin muhasebesi
A- Hâsılat işlemleri muhasebesi
Konaklama işletmelerinde hâsılatlar ve gelirler oda gelirleri ile çeşitli hizmet bölümlerinden elde edilen gelirlerden oluşur.
Hâsılat hesaplarının açılımları şu şekildedir.
600 YURTİÇİ SATIŞLAR
600 00 Konaklama Gelirleri
600 00 1 Münferit Müşteriler
600 00 2 Grup Müşteriler
600 01 Yiyecek Gelirleri
600 01 1 Ana Restoran Gelirleri
600 01 2 Pansiyon Gelirleri
600 02 İçecek Gelirleri
600 02 1 Ana Restoran Gelirleri
600 03 Plaj, Yüzme Havuzu, Sauna Gelirleri
600 03 1 Plaj Gelirleri
600 03 2 Yüzme Havuzu Gelirleri
600 03 3 Sauna Gelirleri
600 04 Casino Gelirleri
600 05 Çamaşır Yıkama Gelirleri
600 06 Sair Hizmet Gelirleri
600 06 1 Deniz Aktiviteleri
Konaklama işletmelerinde bir günden fazla süren konaklamalarda oda ücretleri günlük olarak tahakkuk ettirilmekte ve müşteri hesabına günlük olarak işlenmektedir.
Günlük olarak tahakkuk ettirilen ve muhasebe kayıtlarına da günlük hâsılat raporuna istinaden hasılat olarak geçirilen günlük oda gelir tahakkuklarıyla müşterinin hesabına geçirilen diğer harcamalar (peşin harcamalar dışında kalan) ilişkin faturalar müşterinin otelden ayrıldığı gün düzenlenmektedir.
İşte bu nedenle konaklama işletmeleri muhasebe kayıtlarına hasılat olarak geçirilen ancak henüz faturası düzenlenmemiş gelirlerini takip ve kontrol amacıyla geçici bir hesap niteliğinde olan kontrol hesapları kullanmaktadırlar.
Bir Gecelik Örnek: Bay İlyas 20.09.2024 günü bir gece konakladı ve ertesi günü ayrıldı. KDV ve Konaklama Vergisi hariç bir gecelik bedel 10.000,00 TL tır.
ÇÖZÜM:
……………………..21.09.2024…………………
100 KASA 11.200,00
100.02 Ön Kasa (Resepsiyon)
100.02.01 TL
600 YURİÇİ SATIŞLAR 10.000,00
600.00 Konaklanma Gelirleri
391 HESAPLANAN KDV 1.000,00
360 ÖDEN. VERGİ VE FONLAR 200,00
360.10.Konaklama Vergisi
21.09.2024 gün ve.. sayılı satış fatura gereği
…………………21.09.2024.……………………
100 KASA 11.200,00
100.01 Merkez Kasa
100.01.01 TL
100 KASA 11.200.000,00
100.02 Ön Kasa (Resepsiyon)
100.02.01 TL
Resepsiyon kasadan merkez kasasına virman
……………………/……………………..
B- Maliyet işlemleri muhasebesi
Konaklama işletmeleri bir hizmet işletmesi olduğu için muhasebe sisteminin işleyişi diğer hizmet işletmelerinden farksızdır. Fakat kayıtlama açısından farklı yönleri ve özellikleri de bulunmaktadır
Konaklama işletmelerin satışların maliyetleri; Satılan Ticari Mallar Maliyeti ve Satılan Hizmet Maliyetinden oluşmaktadır.
740 numaralı hesapta oluşan Hizmet Üretim Maliyeti, 741 numaralı Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma hesabı aracılığıyla 622 numaralı Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına aktarılmaktadır. Satılan Ticari Mallar ise maliyet tutarı ile 153- Ticari Mallar Hesabına alacak, 621 numaralı Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesaba borç yazılmaktadır.
740 Hizmet Üretim Maliyetleri
740.10 Kat Hizmetleri
740.10 .01 Buklet Malzeme
740.10 .02 Temizlik Malzemeleri
740.10 .03 Personel Ücret ve Giderleri
740.10 .08 Amortisman Giderleri
740.20 Mutfak Hizmetleri
740.20 .01 Yiyecek Malzemeleri
740.20 .02 İçecek Malzemeleri
740.20 .03 Personel Ücret ve Giderleri
740.20 .08 Amortisman Giderleri
740.30 Ön Büro Hizmetleri
740.40 Eğlence Hizmetleri
740.50 Sağlık ve Spor Hizmetleri
740.60 iğer Hizmetler
C- Katma Değer Vergisi işlemleri muhasebesi
Örnek:
Konaklama Bedeli (KDV Hariç): 50.000,00
Konaklama Vergisi Tutarı (%2): 1.000,00
KDV Matrahı: 50.000,00
KDV Tutarı (%10): 5.000,00
Konaklama Tesislerinde Verilen Geceleme Hizmeti
Konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti vergiye tabidir. Geceleme hizmeti, konaklama tesisinde konaklamayanlara (geceleme hizmeti almayanlara) verilen hizmetler vergiye tabi değildir.
Konaklama tesislerinde oda veya yer tahsis etmek suretiyle verilen, tesiste günlük yatma, barınma ve kalma hizmetini ifade eder. Konaklama tesisi bakımından, geceleme hizmetini ifa etmeye yönelik odanın (birden fazla kişinin bir arada konaklayabildiği odalarda yatağın) kişinin tasarrufuna bırakılması ile birlikte hizmet sunumu başlamış olur. Günlük gecelemelerde kişinin gecelemeyi tamamlamaksızın tesisten ayrılmasının vergilendirmeye tesiri yoktur. Birden fazla günü kapsayan gecelemelerde fiilen hizmetin sunulduğu günler esas alınır; geceleme hizmetinin sunulmadığı günler için vergi aranmaz.
ÖRNEK: Otel İşletmesi 18.09.2024 tarihinde 15.000,00 TL karşılığında KDV hariç geceleme hizmeti vermiş olup, bu hizmetle ilgili aşağıdaki şekilde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
KDV hariç Konaklama Bedeli: 15.000,00 TL
Hesaplanan Konaklama Vergisi Tutarı: 300,00 TL (15.000,00 x 0,02 )
KDV Matrahı: 15.000,00 TL
Hesaplanan KDV Tutarı: 1.500,00 TL (15.000,00 TL x 0,10)
Konaklama Hizmeti Veren Otel Tarafından Yapılacak Muhasebe Kaydı:
__________________ 18.09.2024 _______________
120 ALICILAR 16.800,00
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 15.000,00
391 HESAPLANAN KDV 1.500,00
360 KONAKLAMA VERGİSİ 300,00
Verilen Konaklama Hizmetinin muhasebe kaydı.
_________________…/…./…._______________
D- Dövizli işlemlerin muhasebesi
Turistik konaklama işletmelerinde turistlere döviz bozma hizmeti verilmesi nedeniyle dövizli işlemler önemlilik arz etmektedir.
Merkez Bankası tarafından açıklanan döviz alış kuru geçerli sayılır. Faturanın üzerinde yazılmış olan kur dikkate alınarak faturanın tutarı belirlenir ve kayıtlara bu şekilde geçilir.
Hem yurtiçindeki hem yurtdışındaki şirketlere döviz cinsinden fatura düzenlenmesi mümkündür. Yurtiçindeki şirketlere düzenlenen dövizli faturada Türk Lirası karşılığının gösterilme zorunluluğu bulunmaktadır. Döviz cinsinden kesilen fatura, yine döviz cinsinden tahsil edilecek ise Merkez Bankası döviz alış kuru ile faturanın Türk Lirası karşılığı hesaplanmalıdır.
Değerleme sonucunda ortaya çıkan kur farkları; gelir vergisi ve kurumlar vergisi bakımından kambiyo geliri veya kambiyo gideri olarak dikkate alınır. Kur farklarının muhasebeleştirilmesinde; ilgisine göre 646- Kambiyo Karları Hesabı veya 656 Kambiyo Zararları Hesabı kullanılır.
YMM/BD HASAN SANCAK
