EUROBOND, Devletin ya da şirketlerin, yurtdışı piyasalarından borç para temin edebilmek için, yabancı para cinsinden ihraç edilen ve yurt dışında satılan tahvildir.
Türkiye tarafından ihraç edilen eurobondların para birimi genellikle Amerikan Doları ve Euro dır. Vade genelde 5-30 yıl arasındadır. Böylece; uzun vadeli tahvil olmalarından dolayı, kuponlu olarak ihraç edilir. Genellikle kuponlar sabit faizlidir. Kupon ödeme dönemlerinde yatırımcıya düzenli bir nakit akımı sağlar. Anapara ve kupon ödemeleri ihraç edildiği döviz cinsi üzerinden yapılır. Eurobondlar yılda 2 kez veya tek sefer kupon ödemesi yaparlar.
Eurobond kupon ödemelerinden elde edilen gelirler, 2024 yılı için 230.000 TL’yi aşması halinde “menkul sermaye iradı” olarak beyan edilecektır.
Örnek : Bayan Yeliz, 2024 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığınca ihraç edilmiş bir eurobond kupon faiz ödemesinden 200.000,00 TL gelir elde etmiştir. 200.000,00TL Yeliz Hanım’a ödenirken yüzde sıfır stopaj yapılacak ve 200.000,00 TL’lik faiz geliri 230.000,00 TL’yi aşmadığından Yeliz Hanım bunu beyan etmeyecektir.
Örnek: Dar mükellef bay X 2024 yılında kanuni merkezi İstanbul’da olan ABC A.Ş. tarafından ihraç edilmiş ABD dolarına dayalı bir eurobond kupon faiz ödemesinden 200.000,00 TL gelir elde etmiştir. Dar mükellef olması nedeni ile tutar ne kadar olursa olsun beyan etmeyecektir.
Eurobonların elden çıkarılması nedeniyle elde edilen kazançların da “değer artış kazancı” olarak beyan edilmesi gerekmektedir. Bu noktada, alış ve satış tarihleri arasındaki enflasyon artışının %10’un üzerinde olması halinde endeksleme yapılabileceğini belirtmek gerekir. Aynı zamanda diğer değer artış kazanç unsurlarında 2024 yılı için uygulanan 87.000,00 TL’lik istisna, Eurobondların elden çıkarılmasında oluşan kazanca uygulanmayacaktır.
Vergi uygulaması bakımından Eurobondlar, Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmekte ve yabancı para cinsinden yurt dışında ihraç edilmiş olduklarından GVK geçici 67. madde kapsamında olmamasına karşın GVK Md. 94’e göre “%0 oranla” tevkifata tabi menkul sermaye iradı kategorisindedir. Dolayısıyla ihraç tarihine bakılmaksızın 2024 takvim yılında elde edilen ve 230.000 TL’yi aşan Eurobond kupon faiz gelirleri beyan edilecek, elden çıkarılmaları halinde kazanç oluşması durumunda, değer artış kazancı olarak beyannameye eklenecektir.
ÖRNEK: 15Mayıs 2023 döneminde 150.000 USD maliyetle alınan EUROBOND, 16 AĞUSTOS 2024 tarihinde 165.000 USD karşılığında elden çıkarılırsa maliyet endekslemesi aşağıdaki şekilde olacak ve dolayısı ile alım satım kazancı saptanmış olacaktır.
Nisan 2023 ÜFE: 2.164,94
Temmuz 2024 ÜFE: 3.550,88
Endeks Katsayısı: 1,6402 ( 3550.88/2164.94)
Maliyet Tutarı TL: 2.945.790,00 (150.000*19,6386)
Satış Tutarı TL: 5.555.764,50 (165.000*33,6713)
Endekslenmiş Maliyet: 4.831.684,76 (1.6402*2.945.790,00)
Alım-Satım Kazancı: 724.079,74 (5.555.764,50-4.831.684,76)
Vergi Matrahı :724.079,74
Bilindiği gibi, Kurumlar vergisinin konusunu kurum kazançları oluşturur. Verginin konusunu oluşturan kazanç, gelir vergisinin konusuna giren gelir unsurlarından meydana gelir.
Bir kurum gelir vergisinde yer alan yedi gelir unsurlarının birinden, birkaçından veya tamamından gelir sağlamış olursa elde edilen gelir, kurum kazancı olarak adlandırılır.
Tam Mükellef Kurum
Stopaj oranı %0’dır.
Kurum kazancına dahildir
Dar Mükellef Kurum
Stopaj oranı %0’dır.
Beyana tabi değildir
Tam Mükellef Gerçek Kişi
Stopaj oranı %0’dır.
Yıllık beyana tabi diğer gelirlerle birlikte gelir toplamı 230.000.- TL’yi aşarsa, tamamı beyana tabidir.
Dar Mükellef Gerçek Kişi
Stopaj oranı %0’dır.
Beyana tabi değildi
Eurobond işlemi yapmak için bankada vadesiz hesabın olması yeterlidir.
Eurobond nominal : Eurobond'un vade boyunca ne kadar ödeme yapacağını bilmek için, Eurobond'un kupon oranına bakılması gerekir. Örneğin Eurobond kupon oranı %5 ise bu, Eurobond yıllık faiz oranının %5 olduğu anlamına gelir. Söz konusu bu %5'lik oranın karşılık geleceği tutar, Eurobond'un nominal değerine göre hesaplanır.
Temiz Fiyat : Uluslararası piyasalarda Eurobondlar temiz fiyat ile işlem görmektedir.
Kirli Fiyat : Gerçekleşen alım satımların takas işlemleri sırasında kıymet bedeli, birikmiş kupon faizi eklenerek hesaplanmakta ve birikmiş faizin de dahil olduğu fiyata "Kirli Fiyat" denilmektedir.
YMM/BD HASAN SANCAK
Kaynakça:
TTK- GVK-KVK
